Warszawa, dnia 2 lipca 2009 r. BAS-WAL-1271/09 Opinia prawna na temat przepisów prawnych regulujących zasady budowy elektrowni wiatrowych w Polsce. I. Teza opinii wiatrowych. Brak jest odrębnych przepisów regulujących zasady lokalizacji elektrowni II. Przedmiot opinii Przedmiotem niniejszej opinii, zgodnie z treścią zlecenia, są przepisy regulujące zasady zakładania ferm wiatracznych w Polsce. W szczególności kwestie dopuszczalnej odległości od siedzib ludzkich i parków krajobrazowych. III. Warunki budowy Na wstępie należy wyjaśnić, że obecnie obowiązujące przepisy nie zawierają odrębnych regulacji dotyczących zasad lokalizacji i budowy elektrowni wiatrowych. Aktami prawnymi, do wymogów, których muszą dostosować się wszyscy inwestorzy, w tym osoby zamierzające wybudować elektrownię wiatrową są: - ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.),
- ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 118 ze zm.), - rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690 ze zm.), - ustawa z dnia 21 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 ze zm.), - ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 ze zm.), - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826). Z przepisów ustawy Prawo budowlane wynika, że pod pojęciem budowli należy rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych i innych urządzeń) ( art. 3). Zatem wszelkie regulacje w prawie budowlanym odnoszące się do budowli mają również zastosowanie do elektrowni wiatrowych. Osoba zamierzająca budować elektrownie wiatrową powinna więc, w świetle prawa budowlanego, ubiegać się o pozwolenie na budowę po uprzednim uzyskaniu decyzji o warunkach zabudowy (na podstawie ustawy o planowaniu przestrzennym). Zgodnie z art. 5 prawa budowlanego zobowiązana jest do przestrzegania zasad określonych w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz postępować zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając m. in. spełnienie wymagań podstawowych dotyczących: a) bezpieczeństwa konstrukcji, b) bezpieczeństwa pożarowego, c) bezpieczeństwa użytkowania, d) odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska, e) ochrony przed hałasem i drganiami, f) oszczędności energii i odpowiedniej izolacyjności cieplnej przegród; Również powinna zapewnić odpowiednie usytuowanie na działce budowlanej oraz poszanowanie, występujących w obszarze oddziaływania obiektu, 2
uzasadnionych interesów osób trzecich. Zgodnie z art. 3 pkt 20 prawa budowlanego przez obszar oddziaływania obiektu należy rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu zawierających regulacje odnoszące się do odległości obiektów i urządzeń budowlanych od innych obiektów i granic nieruchomości (przepisy przeciwpożarowe, z zakresu ochrony środowiska, warunki techniczne dotyczące różnych obiektów etc.). Wyznaczenie obszaru oddziaływania obiektu winno nastąpić, biorąc pod uwagę funkcję, formę, konstrukcję projektowanego obiektu i inne jego cechy charakterystyczne oraz sposób zagospodarowania terenu znajdującego się w otoczeniu projektowanej inwestycji, uwzględniając treść nakazów i zakazów zawartych w przepisach odrębnych. W rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, brak jest jednoznacznego określenia odległości elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego. Jedynie w par. 13 ust. 3 jest mowa o sytuowaniu obiektu przesłaniającego w odległości nie mniejszej niż 10 m od okna pomieszczenia przesłaniającego, takiego jak maszt, komin, wieża lub inny obiekt budowlany, bez ograniczenia jego wysokości, lecz o szerokości przesłaniającej nie większej niż 3 m, mierząc ją równolegle do płaszczyzny okna. W przypadku elektrowni wiatrowych wymagana odległość od domów uzależniona będzie od poziomu hałasu wytwarzanego przez pracującą turbinę (rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku). W zależności od tego poziomu w określonym promieniu od masztu nie może znaleźć się zabudowa mieszkaniowa. Zauważyć również należy, że nie we wszystkich przypadkach możliwe jest spełnienie wymagań wynikających z przepisów techniczno-budowlanych. W pewnych sytuacjach - "przypadkach szczególnie uzasadnionych" możliwe jest niezastosowanie się do niektórych z tych wymagań. Ocena, czy w danej sytuacji zachodzą przypadki szczególnie uzasadnione, należy do organów administracji architektoniczno-budowlanej oraz ministra, który ustanowił odpowiednie przepisy techniczno-budowlane. O konieczności zastosowania odstępstwa od przepisów techniczno-budowlanych mogą decydować zatem zarówno względy natury faktycznej 3
(np. ukształtowanie terenu czy istniejący stan zagospodarowania sąsiednich nieruchomości), jak też użytkowe czy techniczne. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze. Właściwy organ administracji w pozwoleniu na budowę szczegółowo określa zakres obowiązków wynikających z ochrony elementów przyrodniczych. Natomiast przed wydaniem pozwolenia na budowę właściwy organ wydaje decyzję o odstąpieniu bądź konieczności sporządzenia raportu oddziaływania na środowisko elektrowni wiatrowych. W przypadku konieczności jego sporządzenia raport powinien zawierać między innymi dane o inwestycji, opis stanu środowiska, charakterystykę techniczną inwestycji, potencjalne oddziaływanie elektrowni na środowisko, analizę hałasu. W parkach narodowych oraz w rezerwatach przyrody zabrania się m. in. budowy lub rozbudowy obiektów budowlanych i urządzeń technicznych, z wyjątkiem obiektów i urządzeń służących celom parku narodowego albo rezerwatu przyrody. Na obszarach graniczących z parkiem krajobrazowym może być wyznaczona otulina, stanowiąca strefę ochronną graniczącą z formą ochrony przyrody i wyznaczoną indywidualnie dla formy ochrony przyrody w celu zabezpieczenia przed zagrożeniami zewnętrznymi wynikającymi z działalności człowieka (art. 16 ust. 2 w zw z art. 5 pkt 14 ustawy o ochronie przyrody). Ponadto dla parków narodowych, rezerwatów przyrody i parków krajobrazowych sporządza się i realizuje plan ochrony będący formą ochrony przyrody, w którym określa się zasady postępowania na terenie obszarów chronionych. III. Podsumowanie Jak wcześniej zaznaczyłam, brak jest odrębnych przepisów dotyczących elektrowni wiatrowych, dlatego też w zależności od tego, gdzie będzie usytuowana, oraz jej rozmiaru (liczba instalacji) organ wydający decyzję o warunkach zabudowy a następnie decyzję o pozwoleniu na budowę powinien określić warunki, jakie musi spełnić inwestor aby zrealizować inwestycję. 4
Weryfikacja tekstu: Małgorzata Bajor-Stachańczyk Sporządziła: Anna Janicka, radca prawny Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Michał Królikowski Deskryptory bazy Rex : prawo budowlane., ochrona przyrody. 5