Ziemia Kłodzka w obrazach kartograficznych

Podobne dokumenty
Historia kartografii geologicznej Dolnego Śląska

LIDAR - nowoczesne narzędzie badania powierzchni Ziemi

Wybitni wrocławscy geolodzy kartografowie na przestrzeni wieków.

PREZENTACJA 2013 POTENCJAŁ GEOTURYSTYCZNY ZIEMI RADKOWSKIEJ

Wrocław. 1. Geologiczne uwarunkowania Odry na Dolnym Śląsku 2. Miejsce Wrocławia nad Odrą 3. Korzyści i zagrożenia z sąsiedztwa Odry

Struktury romboidalne w Sudetach

PREZENTACJA 2013 POTENCJAŁ GEOTURYSTYCZNY ZIEMI WAŁBRZYSKIEJ

w klasie pierwszej gimnazjum Nr lekcji Sugerowany temat lekcji Jednostki tematyczne w podręczniku Planeta Nowa 1 Dział: Podstawy geografii

HISTORIA kartografia bibliografia ONTOLOGIA klasyfikacje podziały nazewnictwo definicje PROPOZYCJE

Rozkład tematów z geografii w Gimnazjum nr 53

Doc. dr hab. Franciszek, Józef LIS

CBDG. Wojciech Paciura. Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy

VI. PRACE NAUKOWO-BADAWCZE I ICH ZASTOSOWANIE W PRAKTYCE

Do opracowania i wygłoszenia w trakcie ćwiczeń regionalnych Sudety prowadzący: dr hab. Krzysztof Bąk, prof. UP; dr Krzysztof Wiedermann

SPIS TREŚCI GEOGRAFIA JAKO NAUKA 9

Potencjał geoturystyczny otoczenia pewnej doliny kopalnej z okolic Olesna(woj.opolskie)

WYKŁAD WSTĘP DO NAUK O ZIEMI. Wokół geologii

XIV Ogólnopolskie Sympozjum - Krakowskie Spotkania z INSPIRE - Jedna przestrzeń różne spojrzenia maja 2018 r.

XLIV OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2

RYSUNEK MAP. Ćwiczenie 2 Arkusze mapy topograficznej i zasadniczej KATEDRA GEODEZJI SZCZEGÓŁÓWEJ. Dr hab. inż.. Elżbieta Lewandowicz

Sudety. Program Ćwiczeń Terenowych Regionalnych II rok Geografia studia stacjonarne czerwca 2019 r.

Henryk Rutkowski. Kartografia wschodniej Wielkopolski do początku XIX wieku

Magdalena Sidorczuk Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy

Opisy wyposażenia ekspozycji muzealnej elementy specyficzne o charakterze edukacyjnym

Wewnętrzne procesy geologiczne

ATLAS RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Część I PAŃSTWO - TERYTORIUM - ORGANIZACJA. Spis map 11. MAPY OGÓLNE Polska a świat

ĆWICZENIA REGIONALNE-KOMPLEKSOWE - SUDETY Kierunek studiów: Geografia Specjalność: -

Zbiory kartograficzne Część 1

Kształcenie w zakresie kartografii i systemów informacji geograficznej na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Zespół dydaktyczny

XXI Ogólnopolska Konferencja Historyków Kartografii Krasiczyn Przemyśl Lwów, września 2001 roku KARTOGRAFIA GALICJI

Ocena dobra. Przyporządkowuje kierunki do współrzędnych. Wymienia podział map i podaje ich znaczenie.

Palaeoseismicity in the Sudetes

ĆWICZENIA REGIONALNE-KOMPLEKSOWE - SUDETY Kierunek studiów: Geografia Specjalność: -

Miejsce Polski na mapie świata

1. Wysokość względna między poziomem morza a Rysami (2499 m n.p.m.) wynosi A cm. B m. C m n.p.m. D. około 2500 m.

Mapy litologiczno-stratygraficzne.

-2r/1- ROZWIĄZANIA. Poniżej zamieszczono dwie przykładowe poprawne odpowiedzi (różniące się przyjętym przewyższeniem skali pionowej).

wyliczanki, zagadki, rymowanki

Test sprawdzający wiadomości z rozdziału I i II

WOJEWÓDZKI KONKURS GEOGRAFICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW WĘDRUJEMY PO MAPIE ŚWIATA

Kartografia - wykład

O PRAWIE AUTORSKIM W KARTOGRAFII NIECO INACZEJ

ZAKRES WIEDZY I UMIEJĘTNOŚCI WYMAGANYCH NA POSZCZEGÓLNYCH STOPNIACH WOJEWÓDZKIEGO KONKURSU GEOGRAFICZNEGO

Wykład 2. Matematyczne podstawy map. Mapa zasadnicza tradycyjna i cyfrowa. Wykład 2 1

Program koła geograficznego w Publicznym Gimnazjum im. Władysława II Jagiełły w Choszcznie

Rozbudowa Geoportalu Dolny Śląsk - budowa Dolnośląskiej Infrastruktury Informacji Przestrzennej w ramach RPO WD

OPINIA GEOTECHNICZNA

Kolekcja prac KOMPUTEROWE PRZETWARZANIE WIEDZY

Biuro Prasowe IMGW-PIB :

Weryfikacja i uszczegółowienie granic regionów fizycznogeograficznych Polski w odpowiedzi na współczesne potrzeby i możliwości

1.1. Położenie geograficzne, otoczenie terytorialne, powiązania z innymi ośrodkami

MIĘDZYSZKOLNY KONKURS GEOGRAFICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW WĘDRUJEMY PO MAPIE ŚWIATA

mapy cyfrowe dla biznesu

Rozkład materiału nauczania z geografii dla klasy drugiej

mapy cyfrowe dla biznesu

Kartografia - wykład

NAUKA A PRAKTYKA W KARTOGRAFII. dr hab. Wiesław Ostrowski Uniwersytet Warszawski Katedra Kartografii

ZASIĘG USŁUGI FOTORADARY EUROPA I NIEBEZPIECZNE STREFY

GEOHeritage Cyfrowe kopie obiektów dziedzictwa kulturowego w systemie informacji geograficznej Geneza projektu, założenia, przyjęte rozwiązania

Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny w klasie II gimnazjum Puls Ziemi 2

mapy cyfrowe dla biznesu

JĘZYK HASEŁ PRZEDMIOTOWYCH BIBLIOTEKI NARODOWEJ

GEODEZJA MAPY WYKŁAD. Katedra Geodezji im. K. Weigla ul. Poznańska 2/34

Archeologia nowy program obowiązuje I rok studiów I stopnia oraz I rok studiów II stopnia od roku akademickiego 2015/2016

MONITORING KORNIKA ZROSŁOZĘBNEGO (Ips duplicatus Sahlb.) W SAKSONII, SUDETACH I NA DOLNYM ŚLĄSKU

WYKŁAD HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe WSTĘP DO NAUK O ZIEMI

IDRISI - WPROWADZENIE

JĘZYK HASEŁ PRZEDMIOTOWYCH BIBLIOTEKI NARODOWEJ

KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 5

Geodezja Inżynierska

Opis danych kartograficznych dostępnych w ofercie Emapa sp. z o.o.

2) oblicza odległości w terenie oraz powierzchnię na podstawie map wykonanych w różnych skalach;

Wstępne warianty modernizacji Odry do wymogów klasy żeglowności Va wyniki modelowania dla Odry granicznej

WYKAZ PRZEDMIOTÓW (MODUŁÓW ZAJĘĆ)*/ PRAKTYK OBJĘTYCH POTWIERDZANIEM EFEKTÓW UCZENIA SIĘ NA WYDZIALE NAUK O ZIEMI I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA

Biuletyn Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej

Wymagania programowe

XII Olimpiada o DIAMENTOWY INDEKS AGH 2018/2019 Geografia z elementami geologii ETAP II ARKUSZ OCENY. 1 Zadanie Zadanie2 6.

MIĘDZYSZKOLNY KONKURS GEOGRAFICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW WĘDRUJEMY PO MAPIE ŚWIATA

HISTORIA MAPY HYDROGRAFICZNEJ POLSKI

Strony WWW Biuletyn maturalny Arkusze maturalne Omega, Internet. Wykaz pojęć. Podręczniki, Vademecum, dowolne materiały

Historia Fizyki i Astronomii

Wymagania edukacyjne z geografii dla uczniów klasy I I semestr podręcznik Planeta Nowa 1

Sudety. 1. Masyw Śnieżnika opisz granice, krajobraz i budowę geologiczną, główne atrakcje krajoznawcze.

l.p. region nazwa mapy skala rok wydania

Geologia historyczna / Włodzimierz Mizerski, Stanisław Orłowski. Wyd. 3. zm. Warszawa, Spis treści

Ryciny i ilustracje. Wadoviana : przegląd historyczno-kulturalny 16,

Opis programu studiów

Mapy geologiczne zasady interpretacji.

Kierunek: Geoinformatyka Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne. audytoryjne. Wykład Ćwiczenia

MIĘDZYSZKOLNY KONKURS GEOGRAFICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW WĘDRUJEMY PO MAPIE ŚWIATA

Istnieje wiele sposobów przedstawiania obrazów Ziemi lub jej fragmentów, należą do nich plany, mapy oraz globusy.

Realizacja koncepcji nowej generacji map topograficznych w Polsce

Regiony turystyczne Polski

WYKŁAD HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe WSTĘP DO NAUK O ZIEMI

Przegląd państwowych układów współrzędnych płaskich stosowanych do tworzenia map w Polsce po 1945 roku. Autor: Arkadiusz Piechota

Społeczeństwa i kultury w Europie Europa i jej granice

W latach miejscowość była siedzibą gminy Tatrzańskiej.

Opis danych kartograficznych dostępnych w ofercie Emapa S.A.

odwzorowanie równokątne elipsoidy Krasowskiego

Transkrypt:

Ziemia Kłodzka w obrazach kartograficznych Jurand Wojewoda Zakład Geologii Strukturalnej i Kartografii Geologicznej Instytut Nauk Geologicznych Uniwersytet Wrocławski

Najstarsze odwzorowania powierzchni Ziemi Blok wapienia zwany mapą z Abauntz. Mapa zawiera ryciny elementów geograficznych okolic jaskini o tej nazwie tej wraz z pierwszym schematycznym przedstawieniem stada koziorożców alpejskich. ~9815 p.n.e. paleolit mapa z jaskini Abauntz 20 cm średnicy Źródło: http://www.navarra.es/home_en/temas/turismo+ocio+y+cultura/_museos/museos+y+colecciones+permanentes/museo+navarra/coleccion/piezas+destacadas.htm

Najstarsze odwzorowania powierzchni Ziemi Prehistoryczna mapa - ściana w anatolijskiej osadzie Çatalhöyü (Turcja). ~6200 p.n.e. neolit mapa z Çatalhöyü Źródło (Ian Hodder): http://www.naturalhistorymag.com/htmlsite/master.html?http://www.naturalhistorymag.com/htmlsite/0606/0606_feature.htm

Najstarsze odwzorowania powierzchni Ziemi Jedna z najstarszych map starożytności widniejąca na pochodzącej z Mezopotamii tabliczce glinianej. N PREZENTACJA 2014 XXIV-XXII w. p.n.e. starożytność W E mapa z Gasur (Syria, Zagros) ~7 cm Źródło: http://www.henry-davis.com/maps/ancientwebpages/100d.html

Najstarsze odwzorowania powierzchni Ziemi Babilońska Mapa Świata to ryt na glinianej tabliczce, który przedstawia mapę świata. Babilon znajduje się w środku mapy. Krzywe linie biegnące z północy i północnego wschodu, to prawdopodobnie Góry Zagros PREZENTACJA 2014 ~600 r. p.n.e. starożytność Babilońska Mapa Świata Sippar w południowym Iraku Źródło: http://oculimundienclase.blogspot.com/2010/05/cual-es-el-mapa-mas-antiguo-del-mundo.html

~1234 (1300?) PREZENTACJA 2014 Najstarsze odwzorowania ziem polskich (mappa mundi) ~3,4 m średnicy Odera fl. klasztor Benedyktynek w Ebsdorf k/uelzen (Dolna Saksonia, Niemcy) replika: klasztor Cystersów w Szczyrzycu k/jodłownika (Małopolska, Polska) mapa świata z Ebstorf (autor: Gervase of Tilbury?) Źródło: http://cartographic-images.net/cartographic_images/224_ebstorf_mappamundi.html

~1505 r. Najstarsze odwzorowania ziem polskich (EUROPA) nowożytność Pierwszej próby prezentacji świata w postaci obrazu kartograficznego dokonał Klaudiusz Ptolemeusz - uczony aleksandryjski w dziele Geographia. Podał trygonometryczne podstawy dla konstrukcji map. Spisał znane ówczesnym ludziom miejsca, jak osady, rzeki i góry. Podał nazwy ludów zamieszkujących ziemię Klaudiusz Ptolemeusz 100-168 Johan Scotus 1505 Mapa Świata Ptolemeusza Źródło: http://dawnemapy.com.pl/pages/posts/rekonstrukcja-mapy-swiata-ptolemeusza-johan-scotus-1505-38.php?p=10

~1505 r. Najstarsze odwzorowania ziem polskich (EUROPA) nowożytność Pierwszej próby prezentacji świata w postaci obrazu kartograficznego dokonał Klaudiusz Ptolemeusz - uczony aleksandryjski w dziele Geographia. Podał trygonometryczne podstawy dla konstrukcji map. Spisał znane ówczesnym ludziom miejsca, jak osady, rzeki i góry. Podał nazwy ludów zamieszkujących ziemię Mapa Świata Ptolemeusza Źródło: http://dawnemapy.com.pl/pages/posts/rekonstrukcja-mapy-swiata-ptolemeusza-johan-scotus-1505-38.php?p=10

Najstarsze odwzorowania Czech i Śląska PREZENTACJA 2014 1518 Mitwald, Homole, Nachod, Braumow, Kladsko, Habelswerd Czechy Mikuláš Klaudyán, František Kreibich kopia z początku XIX w.

Najstarsze odwzorowania Czech i Śląska PREZENTACJA 2014 1518 Mitwald, Homole, Nachod, Braumow, Kladsko, Habelswerd Czechy Mikuláš Klaudyán, František Kreibich kopia z początku XIX w.

1518 1554 PREZENTACJA 2014 Najstarsze odwzorowania Dolnego Śląska Sudberg, Nissa, Warta, Glotz Schlesien S. Muenster drzeworyt, kolorowany wyd. H. Petri, Bazylea Źródło:

Najstarsze odwzorowania Dolnego Śląska 1518 1554 1561 (1605) (1612) (1627) (1642) (1685) (1738) (1745) (1765) (1776) (1889) Schlesien M. Martin Helwig drzeworyt, kolorowany wyd. Johan Creutziger Nysa

1518 1554 1561 (1605) (1612) (1627) (1642) (1685) (1738) (1745) (1765) (1776) (1889) PREZENTACJA 2014 Najstarsze odwzorowania Dolnego Śląska Brigk, Grotka, Breslaw, Neise, Schlesien M. Martin Helwig drzeworyt, kolorowany wyd. Johan Creutziger Nysa

1518 1554 1561 (1605) (1612) (1627) (1642) (1685) (1738) (1745) (1765) (1776) (1889) PREZENTACJA 2014 Najstarsze odwzorowania Kotliny Kłodzkiej Neise Fl., Steina Fl., Weistritz, Glotz, Landeck, Himiel, Warta, Reinertz, Wunschelburg, Mittelwalde, Habelswert Schlesien M. Martin Helwig drzeworyt, kolorowany wyd. Johan Creutziger Nysa

Najstarsze odwzorowania Ziemi Kłodzkiej 1518 1554 1561 1668 Neis, Weistritz, Glatz, Landeck, Homel, Warta, Reinertz, Wunschelburg, Mittelwalde, Neurode, Habelswert Czechy, Kladsko Kristian Vetter

Belgia, lew Europy PREZENTACJA 2014 1611 Belgia Jodocus Hondus

~1737 r. Najstarsze odwzorowania ziem polskich (EUROPA) nowożytność Mapa Czech, Śląska i Łużyc Doppelmayera Johann Gabriel Doppelmayr 1677-1750 Źródło: zbiory kartograficzne Biblioteki Uniwersyteckiej

1518 1554 1561 1668 1737 Glatz, Landek, Reinertz, Wunschelburg, Mittelwalde, Papiermuelhe, Bobischan, Habelschwert PREZENTACJA 2014 Najstarsze odwzorowania Ziemi Kłodzkiej Czechy, Łużyce, Śląsk Johann Gabriel Doppelmayr Źródło: zbiory kartograficzne Biblioteki Uniwersyteckiej

~1772 r. Najstarsze odwzorowania ziem polskich (EUROPA) nowożytność Józef Aleksander Jabłonowski 1711-1777 Mapa Przygranicza Polski Jabłonowskiego Źródło: zbiory kartograficzne Biblioteki Uniwersyteckiej

1518 1554 1561 1668 1737 1772 Glatz, Landek, Reinertz, Wunschelburg, Mittelwalde, Seefelda, Plomnice, Habelschwerd PREZENTACJA 2014 Najstarsze odwzorowania Ziemi Kłodzkiej Mapa Przygranicza Polski Józef Aleksander Jabłonowski Źródło: zbiory kartograficzne Biblioteki Uniwersyteckiej

Najstarsze mapy geologiczne Dolnego Śląska 1796 Leopold von Buch 1774-1853 Mineralogiczna mapa Śląska skala ok. 1 : 444444

Najstarsze mapy geologiczne Ziemi Kłodzkiej 1518 1554 1561 1668 1737 1772 1796 Glaz, Landek, Reinertz, Wunschelburg, Mittelwalde, Heuscheune, Habelswerder Gebirge, Schneeberg, Steinau, Steinau, Neiss, Habelswerth Mineralogiczna mapa Śląska Leopold von Buch Źródło: zbiory kartograficzne Biblioteki Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego

Najstarsze mapy geologiczne Dolnego Śląska 1819 1774-1853 Karl von Raumer 1783-1865 Geognostyczna mapa Śląska skala ok. 1 : 178600

PREZENTACJA 2014 Najstarsze mapy geologiczne Ziemi Kłodzkiej 1518 1554 1561 1668 1737 1772 1796 1819 Glatz, Landeck, Landerbach, Bobierchau, Mittelwalde, Heuscheune, Habelswerder Gebirge, Hohes Urgebirges, Suedliche Urgebirge, Sandstein Gebilde, Habelschwerd Geognostyczna mapa Śląska Karl von Raumer Źródło: zbiory kartograficzne Biblioteki Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego

Najstarsze mapy geologiczne Dolnego Śląska 1819 Karl von Raumer 1783-1865

Najstarsze mapy geologiczne Dolnego Śląska 1819 Bitwa nad Kaczawą (pod Lwówkiem Śl.) 26 sierpnia 1813 1783-1865 Karl von Raumer pionier wojskowej geologii inżynierskiej

Najstarsze mapy geologiczne Dolnego Śląska 1831 Rudolf von Carnall 1804-1874 Mapa geologiczna Dolnego Śląska skala ok. 1 : 75000

Najstarsze mapy geologiczne Ziemi Kłodzkiej 1518 1554 1561 1668 1737 1772 1796 1819 1831 Mapa geologiczna Dolnego Śląska Rudolf von Carnall Źródło: zbiory kartograficzne Biblioteki Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego

Najstarsze mapy geologiczne Dolnego Śląska 1854 Heinrich E. Beyrich 1815-1896 Mapa kredy Dolnego Śląska skala ok. 1 : 75000

Najstarsze mapy geologiczne Ziemi Kłodzkiej 1518 1554 1561 1668 1737 1772 1796 1819 1831 1854 Glatz, Landeck, Bobierchau, Mittelwalde, Heuscheune, Heuscheuer Berg, Seefelder, Habelschwerdt Mapa kredy Dolnego Śląska Heinrich E. Beyrich Źródło: zbiory kartograficzne Biblioteki Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego

Najstarsze mapy geologiczne Dolnego Śląska 1867 (1841-1860) Heinrich E. Beyrich 1815-1896 Mapa geologiczna Dolnego Śląska (ark. Duszniki) skala 1 : 100000

Najstarsze mapy geologiczne Ziemi Kłodzkiej 1518 1554 1561 1668 1737 1772 1796 1819 1831 1854 1867 Gruenwald Heuscheune, Heuscheuer Berg, Spiegel Berg apa geologiczna Dolnego Śląska (ark. Duszniki) Heinrich E. Beyrich Źródło: zbiory kartograficzne Biblioteki Instytutu Nauk Geologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego

Stare mapy geologiczne Ziemi Kłodzkiej PREZENTACJA 2014 1518 1554 1561 1668 1737 1772 1796 1819 1831 1854 1867 1893 Richard Michael 1869-1928 1893 Mapa geologiczna zapadliska Kudowy skala 1 : 50000

Stare mapy geologiczne Ziemi Kłodzkiej PREZENTACJA 2014 1518 1554 1561 1668 1737 1772 1796 1819 1831 1854 1867 1893 1900 A. Leppla Mapa geologiczna dorzecza Nysy Kłodzkiej Śląska skala 1 : 50000

Stare mapy geologiczne Dolnego Śląska 1518 1554 1561 1668 1737 1772 1796 1819 1831 1854 1867 1893 1900 1904 K. Flegel J. Herbing A. Schmidt Mapa geologiczna niecki śródsudeckiej skala 1 : 75000

Współczesne mapy geologiczne Dolnego Śląska Szczegółowa Mapa Dolnego Śląska (arkusz Wambierzyce) skala 1 : 25000

Współczesne mapy geologiczne Dolnego Śląska Szczegółowa Mapa Dolnego Śląska (arkusz Wambierzyce) skala 1 : 25000

Najstarsze tematyczne mapy geologiczne Dolnego Śląska 1883 Gustav Laube 1839-1923 Mapa trzęsienia ziemi na Dolnym Śląsku 31 stycznia 1883 r. skala 1 : 432 000

Najstarsze tematyczne mapy geologiczne Dolnego Śląska 1897 J.F.E. Dathe 1845-1917 Mapa trzęsienia ziemi na Dolnym Śląsku 31 stycznia 1883 r. skala 1 : 800000

Najstarsze mapy geologiczne Dolnego Śląska 1796 Mapy ogólnogeologiczne Leopold von Buch skala ok. 1 : 444444 1819 Karl von Raumer skala ok. 1 : 178600 1831 1849 Rudolf von Carnall skala ok. 1 : 75000 Heinrich E. Beyrich skala 1 : 100000 1893 Richard Michael skala 1 : 50000 1900 A. Leppla skala 1 : 50000 1904 K. Flegel i inni skala 1 : 75000 1908 Emil Tietze skala 1 : 25000 1932 Emil Tietze skala 1 : 25000 Mapy tematyczne 1883 Gustav Laube skala 1 : 432000 1897 J.F.E. Dathe skala 1 : 800000 1911 Emil Tietze skala 1 : 500000 Mapy przeglądowe Mapy szczegółowe

Współczesne mapy geologiczne Dolnego Śląska 2000 SATELITA 300 m 2004 SATELITA 30 m 2010 LIDAR 0,3 m

2003 PREZENTACJA 2014 Współczesne tematyczne mapy geologiczne Dolnego Śląska Mapa Geologiczna Metamorfiku Śnieżnika Jerzy Don Jaroslav Skacel Roman Gotowała

2013 PREZENTACJA 2014 Współczesne tematyczne mapy geologiczne Dolnego Śląska Mapa geoturystyczna Ziemi Radkowskiej i Broumowskiej

Dziękuję za uwagę PREZENTACJA 2014