Rola BGK w budowie systemu por czeniowego w Polsce

Rola BGK w budowie systemu por czeniowego w Polsce Halina Wi niewska Dyrektor Departamentu Wspierania Przedsi biorczo ci i Innowacji Robert Kozi ski Dyrektor Departamentu Ogólnokrajowego Systemu Por czeniowego Warszawa, 28 wrze nia 2009 r. Podstawy prawne dzia alno ci por czeniowej BGK - Ustawa z dnia 8 maja 1997 r. o por czeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Pa stwa oraz niektóre osoby prawne ( z pó niejszymi zmianami) - Program wspierania przedsi biorczo ci z wykorzystaniem por cze i gwarancji BGK przyj ty przez Rad Ministrów 19 maja 2009 r. - Umowa z Ministrem Finansów z dnia 23 czerwca 2009 r. w sprawie okre lenia szczegó owych warunków i trybu udzielania por cze lub gwarancji, warunków i trybu pobierania op at prowizyjnych oraz zasady nabywania/obejmowania akcji/udzia ów w funduszach por czeniowych ----------------------------------- - Obwieszczenie Komisji Europejskiej w sprawie zastosowania art.. 87 i 88 traktatu WE do pomocy pa stwa w formie gwarancji (20.06.2008 r.) 2

Kryteria por cze i gwarancji wykluczaj cych pomoc publiczn - zgodnie z definicj pomocy publicznej wg 87 art. ust. 1 Traktatu UE: Kryteria udzielania por cze /gwarancji nie stanowi cych pomocy publicznej to m. in.: - kredytobiorca nie ma problemów finansowych - zakres por czenia/gwarancji mo na odpowiednio zmierzy w momencie jej udzielenia - obejmuje max 80% niesp aconego kredytu lub innego zobowi zania finansowego - ryzyko ponoszone przez pa stwo (BGK), w zwi zku z udzieleniem por czenia/gwarancji powinno by wynagradzane odpowiedni stawk za por czenie/gwarancj p aci si cen odpowiadaj c cenie rynkowej, ceny podlegaj weryfikacji co roku - straty musz by ponoszone proporcjonalnie przez kredytodawc (bank kredytuj cy) i gwaranta (BGK). Odzyskanie d ugu z zabezpiecze z o onych przez kredytobiorc jest proporcjonalne (zasada pari passu). 3 Model prowadzenia dzia alno ci por czeniowej wynikaj cy z ustawy o por czeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Pa stwa oraz niektóre osoby prawne por czenia/gwarancje sp aty kredytów: - powy ej 30 mln euro - Ministerstwo Finansów - od 10 mln euro do 30 mln euro - BGK w imieniu i na rachunek Skarbu Pa stwa lub Ministerstwo Finansów - od 100 tys. z do 10 mln euro - BGK w swoim imieniu i na swój rachunek (indywidualne por czenia/gwarancje udzielane bankom wspó pracuj cym z BGK w tym zakresie) - od 100 tys. z do 5 mln z - BGK w swoim imieniu i na swój rachunek - (por czenia portfelowe udzielane bankom na podstawie umów PLP i PPK) - do 500 tys. z - regionalne i lokalne fundusze por czeniowe z udzia em BGK 4

Instrumenty realizacji Programu wspierania przedsi biorczo ci z wykorzystaniem por cze i gwarancji BGK indywidualne por czenia/gwarancje BGK: - sp aty kredytów - gwarancje nale ytego wykonania umowy - promesa udzielenia por czenia/gwarancji sp aty kredytu portfelowa linia por czeniowa PLP por czenie portfela kredytów PPK W trakcie tworzenia oferty: por czenia dla firm faktoringowych linia por czeniowa dla firm leasingowych por czenia leasingu por czenia/gwarancje obligacji por czenia i gwarancje udzielane na rachunek i w imieniu Skarbu Pa stwa por czenia/gwarancje ryzyka inwestycji kapita owych gwarancje wadialne 5 Korzy ci z por cze /gwarancji sp aty kredytów Kredytobiorcy: dost p do kredytowania pomimo: krótkiej historii kredytowej posiadania aktywów o ma ej warto ci nie akceptowanych jako wiarygodne zabezpieczenie kredytu konkurencyjne zabezpieczenie z uwagi na mo liwo swobodnego dysponowania w asnym maj tkiem atwa dost pno szeroka sie wspó pracuj cych banków po rednictwo banków wspó pracuj cych zapewnia oszcz dno czasu Klienta Banki kredytuj ce: szybki zwrot z nale no ci 30 dni mniejsza pracoch onno ni inne formy zabezpiecze uwolnienie cz ci kapita u banków kredytuj cych na now akcj kredytow 6

Por czenie/gwarancja sp aty kredytu w trybie indywidualnym (1/3) kredyt inwestycyjny lub obrotowy zaci gany przez firm o dowolnej wielko ci, przeznaczony w szczególno ci na finansowanie projektów: - realizowanych z wykorzystaniem rodków pochodz cych z funduszy UE - infrastrukturalnych zwi zanych z rozwojem sektora M P w tym realizowanych z wykorzystaniem rodków publicznych limit por czenia/gwarancji: do 80% kwoty kredytu: - min. 100 tys. z - max równowarto w z otych 10 mln euro* zabezpieczenie na rzecz BGK - weksel w asny in blanco Kredytobiorcy, w przypadku wy szego ryzyka wyp aty zobowi zania dodatkowe zabezpieczenie ------------------------------------------------- * wg kursu redniego waluty og oszonego w danym roku bud etowym przez NBP w Tabeli nr 1 kursów rednich w 2009 r. jest to kwota nie wy sza ni 41.721.000 z. 7 Procedura udzielenia por czenia/gwarancji sp aty kredytu w trybie indywidualnym (2/3) 1. Wniosek o por czenie/gwarancj sp aty kredytu Klient sk ada we wspó pracuj cym z BGK banku, który udziela kredytu 2. Bank kredytuj cy pozytywnie ocenia zdolno kredytow Klienta i przekazuje indywidualny wniosek Klienta o udzielenie por czenia/gwarancji wraz z dokumentacj Klienta do BGK 3. BGK przekazuje decyzj o udzieleniu por czenia/gwarancji sp aty kredytu Klientowi do banku kredytuj cego Klienta 4. Podpisywana jest Umowa o udzielenie por czenia pomi dzy BGK a Klientem banku kredytuj cego, z bankiem kredytuj cym umowa por czenia 5. Bank kredytuj cy pobiera od Klienta na rzecz BGK zabezpieczenie z tytu u udzielenia por czenia/gwarancji sp aty kredytu 8

Banki, które podpisa y umowy o wspó pracy z BGK 1. Alior Bank S.A. 2. Bank BPH S.A. 3. Bank Gospodarki ywno ciowej S.A. 4. Bank Millennium S.A. 5. Bank Ochrony rodowiska S.A. 6. Bank Pekao S.A. 7. Bank PKO BP S.A. 8. Bank Pocztowy S.A. 9. Bank Polskiej Spó dzielczo ci S.A. 10. Bank Spó dzielczy w Jastrz biu Zdroju 11. BRE Bank S.A. 12. DNB Nord Polska S.A. 13. DZ Bank Polska S.A. 14. Fortis Bank Polska S.A. 15. Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. 16. HSBC Bank Polska S.A. 17. ING Bank l ski S.A. 18. Krakowski Bank Spó dzielczy 19. Mazowiecki Bank Regionalny S.A. 20. Raiffeisen Bank Polska S.A. 21. West LB Bank Polska S.A. 9 Por czenia portfelowe (1/2) 1. portfelowa linii por czeniowa (PLP) nowe kredyty 2. por czenie portfela kredytów (PPK)* kredyty udzielone w okresie od 19.05.2006 r. do 18.11.2008 r. i zabezpieczone zastawem rejestrowym lub/i hipotek wy cznie dla klientów z sektora M P dost pne w bankach które podpisz stosowne umowy z BGK decyzja o obj ciu por czeniem kredytu wspó pracuj cy bank obejmuj sp at kredytów: - obrotowych (udzielonych max na 3 lata) - inwestycyjnych (udzielonych max na 10 lat) z wy czeniem na inwestycje kapita owe lub na sp at zad u enia z tytu u innego kredytu kwota por czenia: - nie mniej ni 100 tys. z oraz nie wi cej ni 5 mlnz dla jednostkowej transakcji i/lub suma transakcji z jednym Klientem - max do 50% kwoty kredytu *w przypadku PPK wyboru ekspozycji kredytowych do obj cia por czeniem dokona bank kredytuj cy 10

Por czenia portfelowe (2/2) por czeniem nie mo e by obj ty kredyt udzielony Kredytobiorcy, który w okresie 3 miesi cy przed dat udzielenia kredytu przewidzianego do obj cia por czeniem PLP lub PPK : - posiada aktywny wpis w systemie BR, - otrzyma z Banku Kredytuj cego wypowiedzenie jakiejkolwiek ekspozycji kredytowej - posiada w Banku Kredytuj cym zad u enie przeterminowane powy ej 30 dni oraz ekspozycj kredytow zaliczan do kategorii zagro one Kredytobiorca posiada zdolno kredytow okre lon zgodnie z przepisami banku kredytuj cego por czenie obejmuje wy cznie niesp acon kwot kredytu, bez odsetek oraz kosztów zwi zanych z udzielonym kredytem, maksymalny okres por czenia okres kredytu wyd u ony o trzy miesi ce zabezpieczenie na rzecz BGK weksel w asny in blanco Kredytobiorcy ka da sp ata kredytu obni a kwot odpowiedzialno ci BGK proporcjonalnie do dokonanych sp at brak pisemnej umowy pomi dzy Kredytobiorc a BGK por czenie wygasa, gdy kredyt zostanie wykorzystany niezgodnie z celem po sp acie zobowi zania przez BGK - wej cie w prawa zaspokojonego wierzyciela - klauzula pari passu 11 Op ata prowizyjna (1/2) p atna z góry za okresy roczne uzale niona od mar y banku kredytuj cego* naliczana od kwoty por czenia/gwarancji, dla kredyty odnawialnego od kwoty zabezpieczonego limitu kredytu stawki mog ulec zmianie w wyniku corocznego porównywania z aktualnymi stawkami rynkowymi za por czenia/gwarancje 12

Stawki op at prowizyjnych (2/2) mar a Banku Kredytuj cego PPK PLP por czenia indywidualne BGK gwarancje indywidualne BGK nie wi cej ni 0,25% 1,9%* 2,0%** > 0,25%, lecz 1,0% 2,15% > 1,0%, lecz 1,5% 2,25% > 1,5%, lecz 2,0% 2,5% > 2,0%, lecz 3,0% 3,0% powy ej 3,0% 4,0% nie wi cej ni 5,0% 1,9%* 2,0%** 2,0% 2,5% > 5,0%, lecz 8,0% 2,5% 2,5% 3,0% > 8,0%, lecz 12,0% 3,0% 2,5% 3,0% powy ej 12,0% 4,0% 2,5% 3,0% * kredyt inwestycyjny ** kredyt obrotowy 13 Gwarancja nale ytego wykonania umowy obejmuje do 80% warto ci umowy i nie mo e przekroczy 10 mln euro wniosek wraz z dokumentami sk adany jest w oddziale BGK jest wydawana, jako zabezpieczenie podmiotowi podejmuj cemu decyzj o wspó finansowaniu przedsi wzi cia ze rodków Unii Europejskiej nale yte wykonanie przedsi wzi cia jest wydawana na okres uzgodniony indywidualnie ze zleceniodawc i wynikaj cy z umowy o dofinansowanie przedsi wzi cia z UE warunek udzielania ocena ryzyka wyp aty dokonana przez BGK op ata prowizyjna co najmniej 0,50% kwoty gwarancji za ka dy rozpocz ty kwarta jej obowi zywania p atna z góry za ca y okres obowi zywania gwarancji zabezpieczenie na rzecz BGK weksel w asny in blanco wraz z deklaracj wekslow, w przypadku wy szego ryzyka dodatkowe zabezpieczenie 14

Kontakt: Bank Gospodarstwa Krajowego Departament Wspierania Przedsi biorczo ci i Innowacji Al. Jerozolimskie 7 00-955 Warszawa Tel. (22) 522 91 91 Fax (22) 583 82 77 e-mail: dwpi@bgk.com.pl 15 Rozwój systemu por czeniowego w Polsce 9 X 2001 r. - porozumienie PARP i BGK dot. zasad tworzenia systemu por czeniowego w Polsce 13 VIII 2002 r. - przyj cie przez Rad Ministrów programu Kapita dla przedsi biorczych 22 IV 2003 r. - wprowadzenie dokumentu Zasady funkcjonowania funduszy por czeniowych i po yczkowych 2003 r.-2007 r. - dokapitalizowanie funduszy (w ramach KFPK, PHARE, SPO WKP) m.in. przez PARP i BGK 7 XI 2006 r. - porozumienie funduszy ws. powo ania Krajowej Grupy Por czeniowej 3 II 2009 r. - przyj cie przez Rad Ministrów dokumentu Kierunki rozwoju funduszy po yczkowych i por czeniwych dla ma ych i rednich przedsi biorstw w latach 2009-2013 22 V 2009 r. - rekomendacja Zwi zku Banków Polskich dotycz ca zasad wspó pracy pomi dzy bankami a funduszami por czeniowymi na rynku polskim 16

Fundusze z udzia em BGK podstawowe informacje (stan na 30 VI 2009r.) 21 - funduszy por czeniowych 45,6 mln z - zaanga owanie BGK w funduszach 28,67 % - redni udzia BGK w kapita ach zak adowych funduszy 159 mlnz - kapita zak adowy funduszy 373,2 mln z kapita por czeniowy funduszy 292,6 mln z warto udzielonych por cze w I po owie 2009 Krajowa Grupa Por czeniowa Sp. z o.o. za o enia (administrowanie systemu IT, opracowywanie standardów, promocja funduszy por czeniowych) udzia owcy (docelowo wszystkie fundusze por czeniowe z udzia em BGK) 17 18

Fundusze KGP - zaanga owanie kapita ów w por czenia (aktualna warto udzielonych por cze /kapita por czeniowy) 19 Fundusze KGP - dynamika warto ci udzielanych por cze 20

Nowa oferta funduszy por czeniowych: por czenie wadiów (dla wykonawców ubiegaj cych si o zamówienia publiczne) por czenie leasingu por czenie factoringu por czenia portfelowe por czenie nale ytego wykonania umowy 21 Re-por czenie BGK nowy produkt wsparcia funduszy cel: zabezpieczenia sp aty zobowi za wynikaj cych z udzielonych por cze za zobowi zania M P z tytu u kredytów/po yczek rodzaje re-por cze re-por czenie p ynno ci - wyp acane w przypadku utraty p ynno ci finansowej przez fundusz re-por czenie transakcji - wyp acane w przypadku wyp aty przez fundusz por czenia wchodz cego w sk ad repor czonego portfela re-por czenia przedzia owe wyp acane w przypadku przekroczenia ustalonego poziomu wyp at 22

Rekomendacje Zwi zku Banków Polskich Potwierdzenie roli funduszy por czeniowych na rynku finansowym Wprowadzenie standardowych procedur wspó pracy funduszy por czeniowych z Bankami Postrzeganie funduszy por czeniowych jako efektywnej grupy Zwi kszenie mno nika kapita owego 2 x dla funduszy bez udzia u kapita owego BGK i bez re-pr czenia 2,5 x dla funduszy bez udzia u kapita owego BGK i bez re-por czenia z ocen ratingow 3 x z udzia em kapita owym BGK lub regwarancj CIP lub z kapita em 55 mln z i ocen ratingow 5 x z udzia em kapita owym BGK i re-por czeniem lub gwarancj CIP 23 Ratingi funduszy por czeniowych Zwi kszenie wiarygodno ci funduszy por czeniowych w ród instytucji fiansuj cych Opracowanie unikalnej metodologii oceny ryzyka w funduszach por czeniowych Lepszy monitoring systemu por czeniowego Obecne ratingi funduszy Lp. Nazwa funduszu Poziom ratingu Perspektywa 1. Kujawsko-Pomorski Fundusz Por cze Kredytowych A+ STABILNA 2. Warmi sko-mazurski Fundusz Por czenia Kredytowe A+ STABILNA 3. Fundusz Rozwoju i Promocji Województwa Wielkopolskiego A+ STABILNA 4. Toru ski Fundusz Por cze Kredytowych A STABILNA 5. Pozna ski Fundusz Por cze Kredytowych A STABILNA 6. Pomorski Regionalny Fundusz Por cze Kredytowych AA- STABILNA W chwili obecnej firma Euroratong przprowadza ocen kolejnych 6 funduszy. 24

Kontakt: Bank Gospodarstwa Krajowego Departament Ogólnokrajowego Systemu Por czeniowego Al. Jerozolimskie 7 00-955 Warszawa Tel. (022) 52-29-630 Fax. (022) 58-38-238 E-mail: dosp@bgk.com.pl 25