Wstęp li Rozdział I INTEGRACJA IMIGRANTÓW 21 1.1. Pojęcie integracji 21 1.2. Asymilacja 25 1.3. Akulturacja 28 1.4. Wielokulturowość 30 1.5. Płaszczyzny integracji 33 1.5.1. Integracja społeczno-ekonomiczna 33 1.5.2. Integracja polityczna i prawna 35 1.5.3. Integracja kulturowa 41 1.5.4. Nastawienia społeczeństw przyjmujących 44 1.6. Polityka integracyjna UE - dokumenty 47 1.6.1. Rozwój polityki imigracyjnej w UE 47 1.6.2. Dokumenty unijne dotyczące integracji imigrantów 51 Pytania do dyskusji 55 Literatura 55 Rozdział II IMIGRANCI Z KRAJÓW MUZUŁMAŃSKICH W UNII EUROPEJSKIEJ 59 2.1. Zarys historii islamu 59 2.2. Podstawowe zasady islamu 69 2.3. Osiedlanie się muzułmanów w krajach UE 73 2.4. Zmiana liczby chrześcijan w stosunku do liczby muzułmanów w świecie 80 2.5. Uwarunkowania demograficzne imigracji do Europy 82 Pytania do dyskusji 84 Literatura 85 Rozdział III INTEGRACJA IMIGRANTÓW MUZUŁMAŃSKICH W WIELKIEJ BRYTANII 87 3.1. Od asymilacji do pluralizmu kulturowego 87 3.2. Tożsamość imigrantów muzułmańskich w Wielkiej Brytanii 88 5
IMIGRANCI Z KRAJÓW MUZUŁMAŃSKICH W UE 3.3. Młode pokolenie muzułmanów urodzonych w Wielkiej Brytanii 98 3.4. Islamofobia w Wielkiej Brytanii? - Steven Vertovec 103 3.5. Wpływ liczby imigrantów na integrację 113 3.6. Problemy do rozwiązania 115 Pytania do dyskusji 117 Literatura 117 Rozdział IV PRAWO SZARIATU 121 4.1. Pojęcie i źródło prawa islamskiego 121 4.2. Etapy rozwoju prawa i szkoły prawa muzułmańskiego 123 4.3. Prawo szariatu a ustawodawstwa państw muzułmańskich 125 4.4. Rozwój prawa szariatu w Wielkiej Brytanii 127 4.4.1. Geneza debaty na temat uznania szariatu przez prawo brytyjskie 127 4.4.2. Wprowadzenie szariatu do prawa angielskiego - Werner Menski (SOAS) 132 4.5. Prawa jednostkowe a prawa zbiorowe według Sebastiana Poultera 136 Pytania do dyskusji 139 Literatura 140 Rozdział V RÓWNOŚĆ PŁCI W ISLAMIE 143 5.1. Koran o kobietach 143 5.2. Kobiety w islamie według Hammudaha Abdalatiego 144 5.3. Kobiety w islamie według Jamili Hussain 150 5.4. Kobiety w islamie według Ayaan Hirsi Ali 153 Pytania do dyskusji 161 Literatura 161 Rozdział VI STRÓJ KOBIET MUZUŁMAŃSKICH 163 6.1. Charakterystyka strojów 163 6.2. Chusty w krajach muzułmańskich 169 6.3. Problem chust we Francji 172 6.4. Problem chust w Wielkiej Brytanii 175 6.5. Problem chust w innych krajach Europy 179 6.6. Młode pokolenie imigrantów muzułmańskich 183 Pytania do dyskusji 187 Literatura 187 Rozdział VII EDUKACJA 191 7.1. Edukacja dziewcząt w krajach muzułmańskich 191 7.2. Edukacja dzieci imigrantów z krajów muzułmańskich 194 6
7.3. Szkoły wyznaniowe w Wielkiej Brytanii 199 7.4. Uczennice muzułmańskie i sport 202 7.5. Sytuacja w brytyjskich szkołach - poprawność polityczna 206 Pytania do dyskusji 209 Literatura 209 Rozdział VIII MAŁŻEŃSTWO W ISLAMIE 211 8.1. Zaręczyny 211 8.2. Małżeństwa aranżowane 213 8.3. Umowa małżeńska 214 8.4. Wiano {mahr) 220 8.5. Małżeństwa czasowe 221 8.6. Możliwość modernizacji klasycznego prawa małżeńskiego w islamie 223 8.7. Prawo małżeńskie w wybranych krajach arabskich 225 8.8. Dyrektywa Rady 2003/86/EC z 22 września 2003 r. dot. prawa łączenia rodzin 230 Pytania do dyskusji 233 Literatura 234 Rozdział IX INSTYTUCJA ROZWODU W ISLAMIE 235 9.1. Teksty koraniczne na temat rozwodu 235 9.2. Rozwód z inicjatywy męża - talaq 236 9.3. Typy rozwodu talaq 239 9.4. Rozwód przez konwersję 241 9.5. Rozwód bez określonych powodów z inicjatywy żony {khula') 241 9.6. Rozwód delegowany - talaq-i-tafivid lub ta'liq 243 9.7. Rozwód na skutek nieważności małżeństwa -fasakh 243 9.7.1. Apostazja 244 9.7.2. Impotencja, choroba umysłowa lub inne poważne choroby 244 9.7.3. Dłuższa nieobecność męża 244 9.7.4. Okrucieństwo 245 9.7.5. Zaniedbywania utrzymania żony 246 9.7.6. Inne przyczyny rozwodu 246 9.7.6.1. Li'an i 'ila 246 9.7.6.2. Rozwiązanie małżeństwa młodocianych zawartego przez niewłaściwego opiekuna (khiyar al-butugh) 247 9.7.6.3. Małżeństwo od początku nieważne (batil) 247 9.8. Okres oczekiwania 248 9.9. Prawo rozwodowe w islamie a prawo rozwodowe w UE 249 9.10. Przykłady rozwodu khula ' w niektórych państwach arabskich 252 Pytania do dyskusji 253 Literatura 254 7
IMIGRANCI Z KRAJÓW MUZUŁMAŃSKICH W UE Rozdział X POLIGAMIA 255 10.1. Poligamia w ujęciu Jamili Hussain 255 10.2. Poligamia w ujęciu Hammudaha Abdalatiego 258 10.3. Stanowisko Adnana Rashida wobec poligamii 266 10.4. Relacje osobiste kobiet nt. związków poligamicznych 268 10.4.1. Relacja Waris Dirie 2Ó8 10.4.2. Relacja Khady 269 10.4.3. Relacja Chogi Reginy Egbeme 274 10.4.4. Relacja Carmen Bin Ladin 276 10.5. Poligamia w krajach Wielkiej Brytanii 277 10.6. Regulacje poligamii w wybranych krajach muzułmańskich 280 Pytania do dyskusji 284 Literatura 284 Rozdział XI MAŁŻEŃSTWA MŁODOCIANE 287 11.1. Istnienie małżeństw młodocianych 287 11.2. Małżeństwa młodociane w Arabii Saudyjskiej 292 11.3. Małżeństwa młodociane w Europie 294 11.4. Przykłady małżeństw młodocianych 295 11.4.1. Waris Dirie 295 11.4.2. Choga Regina Egbeme 297 11.5. Szkodliwość małżeństw młodocianych 298 11.6. Minimalny wiek małżeństw w ustawodawstwie wybranych krajów muzułmańskich 300 Pytania do dyskusji 304 Literatura 304 Rozdział XII MAŁŻEŃSTWA WYMUSZONE 307 12.1. Zjawisko małżeństw wymuszonych 307 12.2. Zwalczanie zjawiska małżeństw wymuszonych 309 12.3. Międzynarodowe konwencje i deklaracje nt. ochrony wolności decyzji o małżeństwie 313 12.4. Jacky Trevane, Niewidzialne kobiety 315 12.4.1. Informacje o autorce 315 12.4.2. Kareena 316 12.4.3. Yasmine 318 12.5. Zgoda małżeńska w wybranych państwach muzułmańskich 321 Pytania do dyskusji 324 Literatura 324 8
Rozdział XIII ZABÓJSTWA HONOROWE 325 13.1. Pojęcie zabójstwa honorowego 325 13.2. Zabójstwa honorowe w krajach pochodzenia imigrantów 328 13.2.1. Pakistan 328 13.2.2. Jordania 330 13.2.2.1. Norma Khouri 331 13.2.2.2. Souad 334 13.2.2.3. Carmen Bin Ladin 336 13.2.2.4. Ouarda Saillo 337 13.3. Zabójstwa honorowe we wspólnotach imigranckich w Europie 340 Pytania do dyskusji 345 Literatura 345 Rozdział XIV OBRZEZANIE KOBIET 347 14.1. Skala zjawiska na świecie 347 14.2. Obrzezanie wśród imigrantek w UE 350 14.3. Relacje osobiste kobiet 352 14.3.1. Khady 352 14.3.2. Waris Dirie 354 14.4. Możliwość zwalczania praktyk okaleczania kobiet w UE 357 14.5. Prawodawstwo w niektórych państwach UE 360 Pytania do dyskusji 362 Literatura 362 Rozdział XV JAK WIDZI WYBRANE WYZWANIA POLITYKI INTEGRACYJNEJ IMIGRANTÓW W EUROPIE PRZEDSTAWICIEL ISLAMU? - wywiad z Hani Hraishem 365 Pytania do dyskusji 383 BIBLIOGRAFIA 385 Wykaz tabel, wykresów, rysunków i zdjęć 401