Zarządzenie nr 119 /12/13 Dyrektora Zespołu Szkół Gimnazjalnych w Gliwicach z dnia: 22 listopada 2012r W sprawie: Wprowadzenie regulaminu i procedur obowiązujących uczniów/słuchaczy na zajęciach z chemii. Podstawa prawna : 1) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach 2) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i mieszanin niebezpiecznych oraz niektórych mieszanin 3) Ustawa o Systemie Oświaty z dnia 7 września 1991r. ( z późniejszymi zmianami ), 4) Ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity: Dz. U. z 2006r. nr 97 poz. 674 z późniejszymi zmianami), 5) Statut 6) Regulamin pracy zarządza się co następuje: 1 W miejsce dotychczas obowiązującego regulaminu obowiązującego na zajęciach chemii w pracowni chemicznej wprowadzony zostaje nowy regulamin obowiązujący na zajęciach chemii w pracowni chemicznej Zespołu Szkół Gimnazjalnych w Gliwicach stanowiący załącznik nr 1 do niniejszego zarządzenia. Wprowadzony regulamin musi być umieszczony przez nauczyciela-opiekuna pracowni w widocznym miejscu pracowni Nowy regulamin otrzymuje, z uwagi na instrukcję kancelaryjną, symbol klasyfikacyjny: ZSG.0110.a.2.12. Nauczyciel prowadzący zajęcia z chemii jest zobowiązany do końca tego roku kalendarzowego zapoznać uczniów z nowym regulaminem, a fakt ten należy odnotować w dzienniku lekcyjnym poprzez wpisanie tematu kolorem czerwonym: Zapoznanie uczniów z nowym regulaminem obowiązującym na zajęciach chemii w szkole. Poczynając od roku szkolnego 2013/2014 nauczyciel chemii jest zobowiązany do zapoznania uczniów z regulaminem pracowni chemicznej w Zespole Szkół Gimnazjalnych w Gliwicach na każdych pierwszych zajęciach przedmiotu. Fakt zapoznania z regulaminem, procedurami oraz zasadami BHP obowiązującymi na lekcjach należy zapisać jako temat zajęć w dzienniku lekcyjnym, czerwonym długopisem. Przed każdymi zajęciami nauczyciel jest zobowiązany do przekazania uczniom zasad BHP odpowiednio do danego tematu. 2 Nauczyciel prowadzący zajęcia z chemii jest zobowiązany do stosowania wszystkich zaleceń związanych z prowadzeniem swoich zajęć jak i nadzorem nad pracownią chemiczną zgodnie z aktami prawnymi przedstawionymi w podstawie prawnej niniejszego zarządzenia. Nauczyciel w żadnym wypadku nie może pozostawić uczniów bez opieki podczas zajęć, ani nie może pozwalać uczniom na samodzielne wchodzenie na zaplecze pracowni. 1
Nauczyciel, który ma obwiązek opieki nad pracownią chemiczną jest zobowiązany do zabezpieczenia w zamykanej na klucz szafie wszystkich substancji chemicznych. Każda ze substancji powinna być odpowiednio przechowywana i opisana. Raz w roku należy dokonać przeglądu wszystkich substancji chemicznych od strony ich przydatności oraz dokonać spisu z uwzględnieniem ich ilość poprzez określenie wagi w kg (załącznik nr 2). Substancje, które się nie nadają do użytku, nauczyciel-opiekun pracowni, jest zobowiązany niezwłocznie je zutylizować poprzez przekazanie ich odpowiedniej firmie powołanej do utylizacji substancji chemicznych, a następnie przedłożyć zaświadczenie z utylizacji substancji wraz z fakturą dyrektorowi poprzez sekretariat szkoły. Wszystkie koszty związane z utylizacją należy wpierw przedłożyć do akceptacji dyrektorowi i po zaakceptowaniu przedstawionych kosztów można dokonać utylizacji we wskazanej firmie. Nauczyciel powinien uzupełniać w miarę potrzeb substancje chemiczne oraz odzież ochronną taką jak: rękawiczki jednorazowe, okulary ochronne i fartuchy poprzez składanie zapotrzebowania do dyrektora szkoły. 3 Zobowiązuje się nauczyciela prowadzącego zajęcia z chemii po każdej lekcji do sprawdzenia stanu pracowni, a w szczególności zwrócenia uwagi czy wszystkie substancje chemiczne są odpowiednio zabezpieczone oraz czy szkło laboratoryjne po doświadczeniu jest czyste. 4 Nauczyciele są zobowiązani do nadzoru pomieszczeń, w których odbywają się zajęcia, aby te były czyste i wietrzone. W razie wypadku zagrażającego życiu lub zdrowiu ucznia/słuchacza nauczyciel ma obowiązek stosować procedury pierwszej pomocy jakie obowiązują w placówce. 5 Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania. 2
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 119/12/13 REGULAMIN PRACOWNI CHEMICZNEJ ZSG w GLIWICACH PRZEPISY OGÓLNE 1. Do pracowni uczniowie wchodzą w obecności nauczyciela, bez okryć wierzchnich. 2. Każdy uczeń zajmuje swoje stałe, wyznaczone miejsce oznaczone numerem takim, jak numer w dzienniku. 3. Uczniowie zostawiają plecaki pod ścianą pracowni. 4. Na stołach uczniowie mogą mieć jedynie zeszyty, ćwiczenia, podręczniki i piórniki. Podczas lekcji obowiązuje bezwzględny zakaz używania telefonów komórkowych. 5. Uczniowie nie opuszczają swoich miejsc bez zgody nauczyciela. 6. Uczniowie nie podchodzą do stołu laboratoryjnego nauczyciela i na podest bez pozwolenia nauczyciela. 7. Obowiązkiem każdego ucznia jest utrzymanie wzorowego porządku w pracowni. 8. Doświadczenia należy przeprowadzać ściśle według opisu zawartego w podręczniku lub podanego przez nauczyciela. 9. Nie wolno wykonywać eksperymentów i prac nie wchodzących w zakres doświadczenia. 10. Wszystkie substancje chemiczne stosowane do doświadczenia należy traktować jako trucizny: nie wolno ich dotykać, sprawdzać smaku i zapachu. 11. W pracowni nie wolno jeść i przechowywać żywności na stole. 12. Z pracowni nie wolno wynosić żadnych substancji chemicznych ani przynosić do niej żadnych materiałów bez polecenia nauczyciela. 13. Uczniowie są odpowiedzialni za czystość i porządek na swoim miejscu pracy. 14. Uczniowie dyżurni wycierają tablicę na polecenie nauczyciela. 15. Uczniowie dyżurni po lekcji zostają w klasie i sprawdzają stan czystości stołów, krzeseł i podłogi. 16. W razie jakichkolwiek zniszczeń, porysowania, zadrapania mebli lub podłóg uczniowie dyżurni zgłaszają ten fakt swemu wychowawcy i wpisują go do zeszytu porządkowego pracowni nr 207. 17. W pracowni chemicznej jest w miejscu dostępnym apteczka i gaśnica. Postępowanie w razie nieszczęśliwego wypadku: 18. W razie nieszczęśliwego wypadku należy natychmiast zgłosić się do nauczyciela i podać okoliczności wypadku. 19. W razie wypadku polaną kwasem, zasadą czy innym żrącym odczynnikiem powierzchnię zmywać obficie silnym strumieniem wody przez około 15-30 minut. W razie zagrożenia zdrowia lub życia nauczyciel wzywa osobę upoważnioną do udzielenia pierwszej pomocy i postępuje zgodnie z procedurą obwiązującą w szkole w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia. 20. W razie dostania się do oka substancji płynnej należy przemywać oko bieżącą wodą około 15 minut. 21. W razie jakiegokolwiek zapalenia materiałów palnych stosować się do poleceń nauczyciela. 22. Zastosować gaśnicę może nauczyciel lub inna osoba przeszkolona. 3
REGULAMIN PRACOWNI CHEMICZNEJ SZCZEGÓŁOWE PRZEPISY DOTYCZĄCE WYKONYWANIA DOŚWIADCZEŃ UCZNIOWSKICH 1. Wszystkie doświadczenia uczniowskie są wykonywane w oparciu o podręcznik, instrukcje lub polecenia słowne prowadzącego zajęcia i są zawsze nadzorowane przez nauczyciela 2. Zobowiązuje się wszystkich uczniów do ścisłego przestrzegania poniższych przepisów BHP dotyczących wykonywania ćwiczeń i doświadczeń uczniowskich. 3. Przy wszelkich pracach należy zachowywać największą ostrożność, pamiętając przy tym, że niedokładność, nieuwaga, niedostateczne zaznajomienie się z przyrządami i właściwościami substancji, z którymi się pracuje, może spowodować nieszczęśliwy wypadek. 4. Podczas wykonywania ćwiczeń należy unikać głośnych rozmów, krzyków, zbędnego gromadzenia się. W razie konieczności można porozumiewać się półgłosem. 5. Ćwiczenia należy przeprowadzać z zachowaniem należytych środków ostrożności, aby nie narażać na niebezpieczeństwo siebie i innych. 6. Przed przystąpieniem do doświadczeń z użyciem substancji niebezpiecznych, należy zapoznać się z ich kartami charakterystyk. 7. Przy wszystkich pracach należy w pierwszym rzędzie zwrócić uwagę na zabezpieczenie oczu, tzn. założyć okulary ochronne lub w przypadku doświadczeń z substancjami codziennego użytku prowadzić je tak, aby nie doszło do zaprószenia oka. 8. Podczas wykonywania doświadczeń należy ubrać fartuch ochronny, okulary ochronne i rękawice jednorazowe, związać długie włosy. Nie nachylamy się nigdy nad naczyniem, w którym przeprowadzane jest doświadczenie. 9. Nie należy wykonywać ćwiczeń w brudnych naczyniach. 10. Wszystkie substancje w pracowni chemicznej należy traktować jak trucizny. 11. Prace z użyciem substancji parzących i dymiących należy przeprowadzać pod wyciągiem. 4
12. Na polecenie nauczyciela można sprawdzać zapach substancji przez skierowanie jej par ruchem wachlującym dłoni w stronę nosa. 13. Przy ogrzewaniu substancji w probówce należy skierować wylot probówki w tę stronę, gdzie nikogo nie ma, i potrząsać nią lekko nad ogniem. 14. Nie należy wykonywać żadnego ćwiczenia i nie należy uruchamiać żadnego przyrządu bez uprzedniego polecenia nauczyciela. 15. Miejsce pracy musi być zawsze czyste. Pobrane odczynniki, szkło i przyrządy muszą być po zakończeniu ćwiczeń odniesione na właściwe miejsce. 16. Uczniowie nie myją szkła laboratoryjnego. 17. Nie należy wykonywać ćwiczeń w brudnych naczyniach wcześniej użytych. 18. Ćwiczenia należy wykonywać z takimi ilościami i stężeniami substancji oraz w takich warunkach, jakie są podane w podręczniku lub przez nauczyciela. 19. Każde uszkodzenie sprzętu lub przyrządu musi być zgłoszone nauczycielowi. 20. Naczynia z odczynnikami należy zaraz po użyciu zamknąć właściwym korkiem i nie dopuszczać do ich pomieszania. 21. Nie należy wrzucać do kosza resztek niebezpiecznych substancji, lecz zbierać je do przeznaczonych na ten cel pojemników. 22. Żadnych substancji z pracowni nie wolno nikomu dawać, ani brać do domu. 23. Szczególną ostrożność należy zachować przy pracy z substancjami żrącymi (np. mocne kwasy i ługi), aby zapobiec poparzeniu ciała i zniszczeniu odzieży. 24. Podczas pracy z palnikiem i substancjami łatwopalnymi zachować należytą ostrożność. We wszystkich sprawach nie objętych niniejszym regulaminem należy zgłaszać się do nauczyciela. 25. Po zakończeniu doświadczeń i uprzątnięciu miejsca pracy należy wyrzucić rękawice jednorazowe i umyć ręce. ZAŁĄCZNIK DO REGULAMINU PRACOWNI CHEMICZNEJ 1. Substancje niebezpieczne i preparaty chemiczne przechowuje się w odpowiednich pojemnikach oznakowanych według obowiązujących zasad i zawierających nazwę odczynnika, wzór, stopień czystości, termin przechowywania, piktogram informujący o zagrożeniu dla zdrowia i środowiska. Oznakowanie opakowań substancji jest zgodne z kartą charakterystyki substancji. 5
2. Substancje niebezpieczne i preparaty chemiczne przechowuje się w na zapleczu pracowni chemicznej w zamykanych szafach. Dostęp do nich ma jedynie nauczyciel. 3. W pracowni są dostępne środki ochrony indywidualnej, które należy stosować podczas czynności laboratoryjnych. 4. Uczniowie wykonujący doświadczenia są wyposażeni w środki ochrony indywidualnej tj. fartuchy ochronne, rękawice jednorazowe i okulary ochronne. 5. Karty charakterystyk substancji przechowywane są w widocznym miejscu i są dostępne dla uczniów. 6. Uczniowie są zapoznani z kartami charakterystyk substancji. 7. W pracowni znajduje się apteczka pierwszej pomocy, gaśnica, jest dostęp do bieżącej wody, 8. Po wykonaniu doświadczeń substancje pozostałe zabezpiecza się w celu utylizacji. 9. Utylizację przeterminowanych substancji przeprowadza upoważniona do tego firma. 6
Załącznik nr 2 Zespół Szkół Gimnazjalnych, Gliwice, ul. Księcia Ziemowita 12 Spis odczynników w pracowni chemicznej, sala 207 Rok szkolny 2012/2013 Lp nazwa ilość [kg] 1 alkohol propylowy 2,3 2 amonu azotan 0,4 3 amonu chlorek 0,5 4 amonu dichromian 0,2 5 amonu fosforan 0,1 6 amonu siarczan 1,4 7 borowy kwas 0,2 8 cyna 0,05 9 cynk 0,3 10 cynku tlenek 0,2 11 cynku siarczan 0,2 12 fenoloftaleina 0,3 13 kwas azotowy min.65% 0,4 14 kwas octowy lodowaty min. 100% 0,1 14 kwas borowy 0,2 15 kwas masłowy 0,5 16 kwas palmitynowy 0,2 17 kwas siarkowy (VI) 96% 3,0 18 kwas solny 36% 0,4 19 kwas szczawiowy 0,10 20 kwas mlekowy 0,05 21 kwas winowy 0,10 22 magnez-wióry 0,3 23 magnezu tlenek 0,2 24 magnezu siarczan 0,2 25 magnezu węglan 0,7 26 miedzi tlenek 0,3 27 miedzi chlorek 0,07 28 miedzi siarczan 0,1 29 miedzi węglan 0,2 30 mrówkowy kwas 1,0 31 ołowiu tlenek(ii) 0,02 32 ołowiu tlenek (IV) 0,06 33 ołów śrut 0,3 34 ołów pręty 0,4 35 oranż metylowy 0,02 7
36 potasu dichromian 0,4 37 potasu chromian 0,05 38 potasu jodek 0,05 39 sodu siarczan 0,08 40 sodu wodorotlenek 0,6 41 sodu azotan 0,8 42 sodu dichromian 0,1 43 sodu fosforan 0,07 44 sodu węglan 0,4 45 siarka 0,3 46 wapnia tlenek 0,3 47 wapnia azotan 0,2 48 wapnia węglan 1.3 49 wapnia siarczan 0,1 50 wapnia difosforan 0,10 51 wodoru nadtlenek 30% 1,0 52 sodu szczawian 0,10 53 żelazo wiórki 1,2 54 żelaza (III) tlenek 0,2 55 wapń metal 0,2 56 woda amoniakalna 1,0 8