INFORMACJA LOKALNA O ZAWODZIE TECHNIK SPEDYTOR - kod 333108 Technik spedytor (kod 333108) to jeden z zawodów ujętych w obowiązującej od 1 stycznia 2015 r. klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (DZ.U. z 2014 r. poz. 1145). Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik spedytor powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) planowania i organizowania prac związanych z przewozem ładunków; 2) prowadzenia dokumentacji związanej z realizacją zadań transportowo-spedycyjnych; 3) prowadzenia dokumentacji dotyczącej rozliczeń z klientami i kontrahentami krajowymi oraz zagranicznymi; 4) wykonywania prac związanych z monitorowaniem przebiegu procesu transportowego. ANALIZA SYTUACJI NA RYNKU PRACY BEZROBOTNI ORAZ WOLNE MIEJSCA PRACY I MIEJSCA AKTYWIZACJI ZAWODOWEJ W ZAWODZIE TECHNIK SPEDYTOR W WOJEWÓDZTWIE KUJAWSKO POMORSKIM W LATACH 2011 2015 Wyszczególnienie Bezrobotni zarejestrowani w okresie ogółem Bezrobotni według stanu na koniec okresu Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki ogółem Osoby do 12 miesięcy od dnia ukończenia nauki na koniec okresu Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej ogółem 2015 57 28 13 7 7 0 Wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej na koniec okresu 2014 54 23 14 4 7 0 2013 54 40 20 13 0 0 2012 40 40 10 10 5 0 2011 39 24 2 1 2 0 1
W 2015r. na jedną ofertę pracy dla techników spedytorów zgłoszoną do urzędów pracy przypadało 8,1 bezrobotnych zarejestrowanych w tym okresie. W 2014r. na jedną ofertę pracy zgłoszoną przez pracodawców do powiatowych urzędów pracy w Regionie przypadało 7,7 bezrobotnych z zawodem technika spedytora, zarejestrowanych w tym okresie. W 2013 roku do powiatowych urzędów pracy nie zgłoszono żadnej oferty pracy w zawodzie technik spedytor. W roku 2012 na jedną ofertę przypadało 8,0 bezrobotnych zarejestrowany w okresie. W 2011 roku na jedną ofertę przypadało 19,5 bezrobotnych zarejestrowanych w okresie. Większa liczba nowych rejestracji bezrobotnych niż zgłoszonych wolnych miejsc pracy lub aktywizacji zawodowej spowodowała, że w latach 2010-2014 zawód ten został sklasyfikowany jako zawód nadwyżkowy 1, tzn. taki, na który na rynku pracy istnieje mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Zgodnie zaś z przyjętą aktualnie przez MR,PiPS metodologią oceny prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych (MZDiN) na lokalnych rynkach pracy, zawód technika spedytora należy do grupy zawodów nieokreślonych 2. Z kolei badanie Barometr Zawodów, w prognozie na 2016 rok zaliczyło ten zawód w grupie spedytorzy i logistycy do zawodów deficytowych. Barometr Zawodów jest krótkookresową (jednoroczną) prognozą sytuacji w zawodach. Badanie ma charakter jakościowy. Powstaje w trakcie dyskusji grupowej (metodą panelu ekspertów ), dzięki czemu możliwe jest dzielenie się wiedzą oraz uwzględnianie opinii uczestników obserwujących rynek pracy z różnych perspektyw 3. WYNIKI BADAŃ PRACODAWCÓW 4 W badaniu zrealizowanym w 2010 roku pracodawcy planowali zatrudnić 1 osobę w zawodzie technik spedytor. W badaniu zrealizowanym w latach 2011/12/13/14 roku pracodawcy nie zgłosili chęci zatrudnienia osoby w omawianym zawodzie. WYNIKI BADAŃ USŁUG SZKOLENIOWYCH W latach 2010/11/12/13 ani Powiatowe Urzędy Pracy ani instytucje szkoleniowe nie planowały i nie organizowały szkoleń lub kursów o tematyce związanej z zawodem technika spedytora. 1 Podziału na zawody deficytowe, zrównoważone i nadwyżkowe dokonuje się na podstawie wskaźnika intensywności nadwyżki (deficytu) wyrażonego jako iloraz liczby zgłoszonych wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej w badanym okresie, w danym zawodzie i liczby zarejestrowanych bezrobotnych w badanym okresie, w danym zawodzie. Zawody deficytowe to takie, dla których wskaźnik przekracza wartość 1,1; zawody zrównoważone to te, dla których wartość wskaźnika mieści się w przedziale od 0,9 do 1,1; natomiast zawody nadwyżkowe to te, w których przypadku wskaźnik wynosi poniżej 0,9. 2 Informacja sygnalna z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w województwie kujawsko -pomorskim za rok 2015 - http://wup.torun.pl/wp-content/uploads/2016/03/da_20160322_mzdin- 122015_sygnalna.pdf 3 Badanie Barometr Zawodów - http://podlupa.wup.torun.pl/barometr-zawodow/ 4 Badanie 2000 pracodawców jest realizowane w ramach projektu WUP Rynek Pracy pod Lupą. Raport z badania pracodawców w 2010, 2011, 2012 i 2013 i 2014 r. znajduje się na stronie internetowej WUP. 2
Adres do Rejestru Instytucji Szkoleniowych : http//ris.praca.gov.pl ANALIZA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE, OFERTA KSZTAŁCENIA SYSTEM OŚWIATY SZKOLNEJ I POZASZKOLNEJ Wg danych pochodzących z Systemu Informacji Oświatowej udostępnianych przez Centrum Informatyczne Edukacji na stronie http://sio.men.gov.pl/index.php/rspo w województwie kujawsko-pomorskim zawód ten można zdobyć w 7 szkołach ponadgimnazjalnych, technikach publicznych. Z danych uzyskanych z Systemu Informacji Oświatowej na dzień 30 września 2015 roku w zawodzie technik spedytor odnotowano 23 absolwentów - osoby które ukończyły naukę,w tym czasie 168 uczniów kontynuowało naukę w zawodzie. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2011 roku w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego określa, że zawód technik spedytor od 1 września 2012 roku można zdobyć w 4-letnim technikum oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych. Powyższe oznacza, iż od września 2012 r. Szkoły Policealne nie mogą już przeprowadzać naboru na ten kierunek kształcenia. Kwalifikacyjny kurs zawodowy to kurs prowadzony według programu nauczania uwzględniającego podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie jednej kwalifikacji. Minimalna liczba godzin kształcenia na tym kursie jest równa minimalnej liczbie godzin kształcenia zawodowego określonej w podstawie programowej kształcenia w zawodach dla danej kwalifikacji. W ramach różnych zawodów wyodrębniono poszczególne kwalifikacje, z których każda obejmuje określony zasób wiedzy, umiejętności zawodowych oraz kompetencji personalnych i społecznych, opisanych w podstawie programowej kształcenia w zawodach. Podmiot prowadzący kwalifikacyjny kurs zawodowy jest obowiązany uwzględnić w realizowanym na kursie programie nauczania wszystkie wskazane w podstawie programowej kształcenia w zawodach komponenty właściwe dla danej kwalifikacji. Ukończenie tego kursu umożliwia przystąpienie do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie, w zakresie danej kwalifikacji, przeprowadzanego przez okręgową komisję egzaminacyjną. Osoba, która ukończy kwalifikacyjny kurs zawodowy i zda egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie w zakresie danej kwalifikacji, otrzymuje świadectwo potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w określonym zawodzie będzie mogła otrzymać osoba, która posiada poziom wykształcenia wymagany dla danego zawodu (odpowiednio wykształcenie zasadnicze zawodowe lub średnie) oraz zda egzaminy z zakresu wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie, czyli posiada świadectwa potwierdzające uzyskanie kwalifikacji wyodrębnionych w danym zawodzie. 3
W zawodzie technika spedytora wyodrębniono dwie kwalifikacje: Organizacja i nadzorowanie transportu - Obsługa klientów i kontrahentów Kwalifikacyjne kursy zawodowe mogą prowadzić: publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; niepubliczne szkoły posiadające uprawnienia szkół publicznych, prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą; placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego; instytucje rynku pracy, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.), prowadzące działalność edukacyjno-szkoleniową; podmioty prowadzące działalność oświatową na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. PROFIL KOMPETENCYJNY ZAWODU TECHNIK SPEDYTOR 5 Kompetencje zawodowe to odpowiednia wiedza, określone umiejętności oraz właściwa postawa. Poza określonym rodzajem wiedzy w danej dziedzinie i konkretnymi umiejętnościami zawodowymi trzeba również zachowywać się w sposób świadczący o zrozumieniu pełnionej roli zawodowej. Wszystkie te rzeczy pozwalają na wypełnianie obowiązków zawodowych na odpowiednim poziomie. Im kompetencje są większe a ich poziom wyższy tym dana osoba jest większym fachowcem a jej praca jest lepiej oceniana. Osoby które wykonują zawód technika spedytora, by sprawnie wywiązywać się z zadań zawodowych, poza formalnymi wymaganiami kwalifikacyjnymi powinny jeszcze charakteryzować się co najmniej czterema kompetencjami: 1. Gotowością do podnoszenia kwalifikacji : Otwartość na wiedzę i na zadania umożliwiające jej zdobycie. Wykorzystywanie napotkanych problemów jako okazji do rozwoju. Chęć do eksperymentowania i podejmowania nowych zadań. Staranna analiza sukcesów i porażek oraz traktowanie tych drugich jako cennej lekcji. 2. Komunikacją interpersonalną : Przekazywanie konkretnych informacji w sposób zrozumiały dla innych. Przystępne wyjaśnianie skomplikowanych, specjalistycznych kwestii. Przekazywanie najważniejszych zagadnień i sprawdzanie, czy rozmówca rozumie komunikat. Dostosowanie stylu wypowiedzi do odbiorcy. 3. Otwartością na innych : Pozytywne nastawienie i traktowanie innych ludzi oraz okazywanie chęci ich zrozumienia. 4. Sumiennością w dążeniu do rezultatów: Wysoka efektywność realizacji zadań w ściśle określonym terminie i z należytą starannością, uwzględniającą własne kompetencje i możliwości. Determinacja w działaniu i osiąganie 5 Profil pochodzi z podręcznika dla doradców zawodowych Narzędzie do badania kompetencji, Warszawa 2014 4
zakładanych rezultatów przez utrzymywanie odpowiedniego tempa oraz jakości pracy, nawet w obliczu trudności. Adresy szkół : 1. Technikum Identyfikator placówki w ramach spisu: 00220000030865 Jednostka sprawozdawcza: Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Adres: KOŚCIUSZKI 6A Kod pocztowy i poczta: 86-100 ŚWIECIE Telefon: 523312438 Faks: 523312438 http://www.zspswiecie.pl 2. Technikum Identyfikator placówki w ramach spisu: 00220000031405 Jednostka sprawozdawcza: Zespół Szkól Centrum Kształcenia Praktycznego Grubno Adres: GRUBNO 56 Kod pocztowy i poczta: 86-212 STOLNO http://grubno.pl 3. Technikum w Gronowie Identyfikator placówki w ramach spisu: 00220000032084 Jednostka sprawozdawcza: Zespół Szkół Centrum Kształcenia Ustawicznego w Gronowie Adres: Gronowo 128 Kod pocztowy i poczta: 87-162 Lubicz Telefon: 566784118 Faks: 566784118 http://www.zsgronowo.edu.pl 4. Technikum Identyfikator placówki w ramach spisu: 00220000032380 Jednostka sprawozdawcza: Zespół Szkół Nr 2 w Rypinie Adres: Dworcowa 11 Kod pocztowy i poczta: 87-500 Rypin Telefon: 542803161 Faks: 542803161 http://zs2rypin.pl 5. Tech 4-letnie Identyfikator placówki w ramach spisu: 00220000080725 5
Jednostka sprawozdawcza: Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Adres: Kujawska 20 Kod pocztowy i poczta: 88-153 Kruszwica Telefon: 523516085 Faks: 523516085 http://www.zspkruszwica.pl 6. Technikum Nr4 Identyfikator placówki w ramach spisu: 00220000080803 Jednostka sprawozdawcza: Zespół Szkół Technicznych Adres: Legionów 19/25 Kod pocztowy i poczta: 87-100 Toruń http://www.zst.torun.pl 7. Technikum 4-letnie Jednostka sprawozdawcza: Zespół Szkół Ekonomiczno-Handlowych w Żninie Adres: Śniadeckich 18 Kod pocztowy i poczta: 88-400 Żnin http://www.zsehznin.edu.pl/szkola.php LITERATURA Transport i spedycja Chaberek M.: Stan i rozwój infrastruktury kolejowej w regionie kujawsko - pomorskim na tle krajowego programu modernizacji sieci kolejowej. [W:] Infrastruktura transportowa szansą i i barierą rozwoji regionalnego. Wydaw. Uczelniane WSG, Bydgoszcz 2008 (s.19-36). Ciesielski M., Szudrowicz A.: Ekonomika transportu. Wyd. AE, Poznań 2001. Grzywacz W.:Infrastruktura transportu. WKiŁ, Warszawa 2002. Pawłowska B.: Zewnętrzne koszty transportu, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2000 (rozdziały: 1, 3 i 5 ) Rydzkowski W., Wojewódzka-Król K.:Transport. PWN, Warszawa 2000. Sikorski P.M., Zembrzycki T.:Spedycja w praktyce. PWT, Warszawa 2006. Stajniak M., Hajdul M., Foltyński M., Krupa A.:Transport i spedycja. Biblioteka Logistyka, Poznań 2007. Szczepaniak T. (praca zbiorowa):transport i spedycja w handlu zagranicznym. PWE, Warszawa 2002. Tarkowski J., Irestahl B., Lumsden K.: Transport - Logistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania. Poznań 1995 Thomson J.H.:Nowoczesna ekonomika transportu. WKiŁ, Warszawa 2006. Wojewódzka-Król K. (red.), Rozwój infrastruktury transportu, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2002 6
Opracował: Piotr Wełnicki doradca zawodowy WUP w Toruniu Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej w Toruniu Akceptował: Janusz Bokser Toruń, sierpień 2014 r. data ostatniej aktualizacji: 23.06.2016 r. Sytuacja zawodu na europejskich rynkach pracy 1. Dostęp do rynków pracy krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). W państwach należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) swobodny przepływ pracowników jest prawem podstawowym pozwalającym obywatelom danego państwa EOG podjąć pracę w innym państwie należącym do EOG na tych samych warunkach jak obywatele wybranego państwa. Polacy, podejmujący legalną pracę w innym państwie EOG, mają takie same prawa i obowiązki jak pracownicy lokalni. 2. Informacja dla osób poszukujących pracy w zawodzie technik spedytor w krajach EOG: Osoba chcąca podjąć pracę jako spedytor w jednym z krajów EOG, powinna sprawdzić czy zawód ten nie jest w tym kraju regulowany, co wiąże się z oficjalnym uznaniem kwalifikacji i doświadczenia zawodowego. Każdy kraj EOG decyduje o uregulowaniu zawodu, dlatego też może się zdarzyć, że dany zawód jest regulowany w jednym kraju, podczas gdy w innych nie będzie regulowany. Aby sprawdzić, czy zawód technik spedytor jest regulowany należy skorzystać z wyszukiwarki na portalu Twoja Europa prowadzonym przez Komisję Europejską: http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/regprof/index.cfm?action=homepage Obecnie zawód technik spedytor jest regulowany w sześciu krajach EOG są to: Belgia, Słowacja, Francja, Węgry, Włochy, Austria. W przypadku braku informacji o danym zawodzie w powyższej wyszukiwarce lub w razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji, należy zgłosić się do jednego z punktów informacyjnych utworzonych w tym celu w każdym z krajów EOG (tzw. contact points): http://ec.europa.eu/internal_market/qualifications/contact/national_contact_points_en.htm 3. Zapotrzebowanie na osoby z zawodem technik spedytor wg Europejskiego Portalu Mobilności Zawodowej http://eures.europa.eu Z danych dostępnych na portalu EURES wynika, że dla osób z zawodami spedytorzy i pokrewni zgłoszonych zostało 325 ofert pracy z 16 krajów EOG. Najwięcej ofert pracy znajduje się w Wielkiej Brytanii (161 ofert), we Włoszech (59 ofert), Belgii (57 ofert) i Czechach (32 oferty) - dane wg stanu na dzień 7.10.2013 r. 7
Osoby ubiegające się o pracę jako technik spedytor powinny mieć 2-5 letnie doświadczenie w swoim zawodzie, ważnym atutem jest także znajomość języków obcych. Należy pamiętać, że pracodawcy oczekują od pracownika w tym zawodzie przynajmniej znajomości języka kraju, w którym zamierzają podjąć pracę. Przykładowe średnie stawki płacy brutto w zawodzie spedytora w wybranych krajach: Czechy 15000-30000 koron czeskich miesięcznie, Wielka Brytania 25000-40000 funtów rocznie, Holandia 1800-2800 euro miesięcznie. Opracował : WUP Toruniu Wydział Pośrednictwa Pracy 8