Produkt turystyczny, integracja operatorów i atrakcji turystycznych w produkt turystyczny Michał Basiński Hrubieszów, 17 grudnia 2013 r.
1. Produkt turystyczny podstawowe definicje. 2. Rola samorządów i jednostek podległych w kształtowaniu produktów turystycznych. 3. Współpraca partnerska w kształtowaniu i zarządzaniu produktami turystycznymi.
Produkt turystyczny Według J. Kaczmarka, A. Stasiak i B. Włodarczyka to zbiór użyteczności związanych z podróżami turystycznymi, czyli dostępne na rynku dobra i usługi turystyczne umożliwiające ich planowanie, odbywanie, przeżywanie oraz gromadzenie doświadczeń z nimi związanych.
Produkt turystyczny sensu stricte wszystko to, co turyści kupują oddzielnie lub w formie pewnego zestawu (pakietu) usług: - dobra i usługi, dla których czynnikiem popytotwórczym jest wyłącznie turystyka, np. przejazdy, noclegi, usługi przewodnickie, - dobra i usługi, których zakup występuje w związku z uprawianiem turystyki, ale które stanowią pewną substytucję w innych okresach, np. obuwie, ubiór, - dobra i usługi, które zaspokajają te same potrzeby zarówno turystów, jak i osób niebędących turystami, np. ochrona zdrowia, łączność, sensu largo kompozycja tego, co turyści robią oraz walorów urządzeń i usług, z których w tym celu korzystają.
Ze względu na różnorodność użyteczności można dokonać wydzielenia kilku rodzajów produktów turystycznych: RZECZ jest to wyłącznie dobro materialne, które może funkcjonować samodzielnie lub, zazwyczaj, jest tylko dodatkiem do innych produktów, np. przewodniki i mapy turystyczne, pamiątki, sprzęt turystyczny itd...
USŁUGA obejmuje pojedynczą usługę turystyczną, np. hotelarską, gastronomiczną, transportową
WYDARZENIE może istnieć samodzielnie lub być częścią składową produktu turystycznego impreza lub produktu turystycznego miejsca, charakteryzuje się dużą spójnością tematyczną, organizacyjną oraz konkretnym umiejscowieniem w czasie i przestrzeni.
IMPREZA składa się z zestawu kilku usług i dóbr materialnych (rzeczy), oferowanych przez organizatorów turystyki (touroperatorów i agentów), można utożsamiać go z pojęciami: pakiet turystyczny, impreza all inclusive.
OBIEKT to występowanie jednej głównej atrakcji (usługi) i dodatkowo kilku usług towarzyszących, skupionych w jednym miejscu (obiekcie), mający z punktu widzenia kartograficznego charakter punktowy, np. muzeum, zabytek, hala widowiskowosportowa, hotel, jaskinia itp.
SZLAK składa się z wielu miejsc lub obiektów związanych z pewną nadrzędną ideą, połączonych ze sobą, wytyczoną, zwykle oznakowaną trasą (np. pieszą, wodną lub samochodową) oraz z różnorodnej infrastruktury turystycznej zlokalizowanej wzdłuż szlaku.
OBSZAR zdeterminowany geograficznie (np. region, powiat, miejscowość, park narodowy), stanowi wewnętrznie złożony zbiór elementów wyróżnionych ze względu na swoją konkretną lokalizację w przestrzeni, charakteryzującą się walorami turystycznymi.
Cechy wyróżniające produkt turystyczny OBSZAR, to przede wszystkim: - synergiczność zintegrowane działania wielu podmiotów kreujących produkt zmniejszają koszty jego przygotowania i promocji, - silnie uzależnienie od trudnych do przewidzenia czynników społecznych, gospodarczych i politycznych, - nie posiadanie jednej ceny i jednego standardu, - konsumpcja może być rozłożona w czasie odwiedzanie danego miejsce w różnych okresach, przy różnych okazjach.
W strukturze produktu turystycznego typu obszar wyróżnia się przede wszystkim: Dobra i urządzenia turystyczne: - dobra podstawowe walory turystyczne (naturalne i kulturowe), - dobra komplementarne infrastruktura turystyczna (baza noclegowa, baza gastronomiczna, sieć transportowa, środki transportu, baza towarzysząca). Usługi turystyczne: - usługi podstawowe transportowe, noclegowe, gastronomiczne, - usługi komplementarne przewodnickie, wypożyczanie sprzętu, kulturalne, rozrywkowe.
Rola samorządów i jednostek podległych w kształtowaniu produktów turystycznych. Podstawowe akty prawne regulujące działalność samorządów lokalnych w dziedzinie turystyki: - ustawy o samorządzie wojewódzkim, powiatowym i gminnym - ustawa o usługach turystycznych - statuty samorządów lokalnych - strategie rozwoju samorządów lokalnych - strategie i koncepcje rozwoju turystki, promocji, produktów turystycznych samorządów lokalnych
Zadania województwa z dziedziny turystyki można podzielić na dwie grupy - promocję i administrowanie. Promocja ma zachęcić turystów do odwiedzania danego regionu. Żeby to zrobić, urzędnicy: organizują i uczestniczą w targach turystycznych, wydają materiały promocyjne (mapy, przewodniki, foldery), zapraszają na wizyty studyjne dziennikarzy i touroperatorów, tworzą produkty turystyczne oparte na lokalnych zasobach, uruchamiają portale turystyczne, reklamują region na billbordach, citylightach itp.
Województwo Lubelskie Marka regionu Lubelskie Smakuj życie Region jako produkt turystyczny typu obszar
Portfel marki - WYDARZENIA Carnaval Sztukmistrzów w Lublinie Jarmark Jagielloński w Lublinie Inne Brzmienia w Lublinie Festiwal Dwa Brzegi w Kazimierzu Gryczaki w Janowie Lubelskim Festiwal Trzech Kultur we Włodawie Smaki Lubelszczyzny w Lublinie
Portfel marki - OBSZARY Polesie Roztocze Gotania Kraina Lessowych Wąwozów Lasy Janowskie Kameralne Pojezierze Dolina Rumianku
Portfel marki Zasoby turystyczne (atrakcje) Podziemia kredowe w Chełmie Muzeum w Kozłówce Kaplica Św. Trójcy Zamość Stare Miasta i Twierdza Kazimierz Dolny Trasy rowerowe Jezioro Białe Roztoczański Park Narodowy
Lubelskie Smakuj życie targi turystyczne
Lubelskie Smakuj życie Centrum Promocji Województwa Lubelskiego
Lubelskie Smakuj życie - wydawnictwa
Administrując turystyką samorząd wojewódzki: nadaje uprawnienia pilotom wycieczek i przewodnikom turystycznym deregulacja od 1 stycznia 2014 roku, kategoryzuje obiekty turystyczne (hotele, motele, pensjonaty, kempingi, domy wycieczkowe i schroniska młodzieżowe); prowadzi rejestr działalności regulowanej dla organizatorów i pośredników turystycznych, w tym przechowuje oryginały umowy ubezpieczenia na rzecz klientów.
Ustawa o usługach turystycznych nie nakłada na samorząd powiatowy zadań o charakterze typowo turystycznym. Zadania powiatów związane z turystyką dotyczą zadań z zakresu kultury, ochrony zabytków, ochrony środowiska, promocji powiatu.
Turystyka w ustawie o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. Dz. U. z 13 grudnia 2001 Nr 142 poz. 1591 Art. 7 Zagospodarowanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: ( ) 10) kultury fizycznej i turystyki, w tym trenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych
Rola samorządów gminnych wg. ustawy o usługach turystycznych. Do zadań gmin z zakresu turystyki należą : - prowadzenie ewidencji obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie, - prawo kontrolowania obiektów hotelarskich i innych obiektów, w których świadczone są usługi hotelarskie, - zawiadamianie organów prowadzących ewidencję obiektów hotelarskich o stwierdzonych w czasie kontroli uchybieniach, - wydawanie nakazów wstrzymania świadczenia usług do czasu usunięcia uchybień w obiektach hotelarskich, na polach biwakowych i w kwaterach prywatnych.
Turystyka w statutach samorządów lokalnych Statuty osadzają zadania z zakresu turystyki w odpowiednich wydziałach, departamentach i innych urzędowych strukturach. Określają także hierarchię tych jednostek i ich podległość względem innych organów samorządu.
Dwukierunkowe rozumienie zapisów dotyczących turystyki w ustawach samorządowych 1. Potrzeby społeczne mieszkańców wspólnoty Tworzenie warunków do uprawiania turystyki, w tym: - tereny rekreacyjne - urządzenia sportowe
Dwukierunkowe rozumienie zapisów dotyczących turystyki w ustawach samorządowych 2. Tworzenie warunków dla mieszkańców jako inwestorów w branży turystycznej, w tym: - Warunki dla powstawania obiektów hotelarskich i agroturystycznych - formy wspierania aktywności gospodarczej - informacja turystyczna (IT) - promocja w kraju i zagranicą (ROT-y i LOT-y)
Funkcje samorządu terytorialnego w optymalnym, zgodnym z zasadami zrównoważonego rozwoju kształtowaniu turystyki - intergacyjna - stymulacyjna - promocyjna - koordynacyjna - kontrolna
Zadania dla lokalnych władz samorządowych - przygotowanie i przyjęcie proturystycznego planu zagospodarowania - zapisy dotyczące turystyki w strategii rozwoju gospodarczego regionu; - strategia (program) rozwoju turystyki w regionie; - strategia (program) promocji atrakcji turystycznych regionu; - odpowiednie zapisy w budżetach samorządów; - pozyskiwanie środków zewnętrznych na rozwój turystyki; - pozyskiwanie inwestorów dla turystyki; - tworzenie klimatu dla inwestorów i przyjezdnych; - zwiększanie poczucia bezpieczeństwa;
Zadania dla lokalnych władz samorządowych cd. - prowadzenie promocji wizerunkowej regionu; - finansowanie statystycznych badań w turystyce (ilościowe i jakościowe); - rozwój infrastruktury turystycznej, transportowej i paraturystycznej; - wspieranie tworzenia organizacji pozarządowych; - wspieranie inicjatyw i przedsięwzięć przedsiębiorców turystycznych (PPP); - organizowanie projektów miękkich (szkolenia, konsultacje społeczne itp.);
Zadania dla lokalnych władz samorządowych cd. - finansowe wsparcie dla systemu informacji turystycznej w regionie; - powoływanie LOT-ów; - monitoring realizacji zapisów strategicznych i programów; - stworzenie systemu motywacji proturystycznej (nagrody, konkursy, stypendia); - przekazywanie zadań merytorycznych w turystyce do organizacji pozarządowych; - dbanie o środowisko, kulturę, sport, folklor itd.
Współpraca partnerska w kształtowaniu i zarządzaniu produktami turystycznymi. Współpraca partnerska w kształtowaniu i zarządzaniu produktem turystycznym to zgodne działanie podmiotów takich jak samorządy lokalne, instytucje rządowe i samorządowe, organizacje pozarządowe, grupy nieformalne, przedsiębiorcy, eksperci itd., które ma na celu stworzenie produktu turystycznego i właściwe nim zarządzanie.
Zalety współpracy partnerskiej - odciążenie administracji samorządowej - lepsze kompetencje partnerów w konkretnych dziedzinach - szersze zaplecze rzeczowe i osobowe - elastyczność działania partnerów - większe zaangażowanie społeczne i integracja środowisk - lepsza kontrola nad podejmowanymi działaniami i ich rezultatami
Podmioty współpracy partnerskiej -samorząd wojewódzki, powiatowy, gminny -szkoły rożnych szczebli, szkoły wyższe, instytuty naukowe, instutycje kultury -urzędy wojewódzkie, konserwator zabytków, dyrekcje ochrony środowiska, nadleśnictwa, zarząd parków krajobrazowych, policja, straż pożarna, straż graniczna, parafie i związki wyznaniowe itd. -stowarzyszenia regionalne, stowarzyszenia agroturystyczne, kluby sportowe, regionalne i lokalne organizacje turystyczne, lokalne grupy działania, koła gospodyń wiejskich, OSP itd. -przedsiębiorcy, cechy rzemieślnicze, instytucje otoczenia biznesu, klastry, izby przemysłowe itd -media, grupy nieformalne,
Formy funkcjonowania partnerstw Formalne posiadające osobowość prawną np.: LOTy, LGD, związki i stowarzyszenia samorządowe, klastry branżowe Nieformalne nie posiadające osobowości prawnej Finansowe i niefinansowe Partnerstwo koordynujące - dłogofalowa współpraca, lider instytucjonalny nie musi się angażować we wszystkie działania partnerów, najczęsiej ma formę zinstytualizowaną Partnerstwo wykonawcze powoływane do wykonania konkretnego projektu, krótkookresowego, partnerstwa w realizacji projektów unijnych
Przykład współpracy partnerskiej Roztocze Witalność z natury Marka regionu turystycznego Lokalna Organizacja Turystyczna Roztocze Partnerzy: samorządy, przedsiębiorcy, IOB Agencja Rozwoju Roztocza, LGD Roztocze Tomaszowskie, LGD Serce Roztocza, Roztoczańskie Stowarzyszenie Agroturystyczne
Dziękuję za uwagę Michał Basiński LOT Roztocze michal.basinski@roztoczewita.pl