Uzasadnienie wniosku o udzielenie przez Radę Ministrów zgody na związanie Rzeczypospolitej Polskiej: Protokołem o wniesieniu zmian do Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu rosyjskiego gazu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach rosyjskiego gazu do Rzeczypospolitej Polskiej, z 25 sierpnia 1993 r. oraz Protokołem o wniesieniu zmian do Protokołu Dodatkowego do Porozumienia między Rządem Federacji Rosyjskiej a Rządem Rzeczypospolitej Polskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu gazu rosyjskiego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach gazu rosyjskiego do Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 sierpnia 1993 r., podpisanego 12 lutego 2003 roku, przez ich podpisanie I. Potrzeba związania umowami. Potrzeba zawarcia Protokołu o wniesieniu zmian do Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu gazu rosyjskiego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach gazu rosyjskiego do Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 sierpnia 1993 r., oraz Protokołu o wniesieniu zmian do Protokołu Dodatkowego do Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu gazu rosyjskiego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach gazu rosyjskiego do Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 sierpnia 1993 r., podpisanego 12 lutego 2003 roku wynika z konieczności zapewnienia dodatkowych dostaw gazu ziemnego do Polski w latach 2010-2022. Zapotrzebowanie na gaz ziemny w Polsce w ostatnich latach utrzymuje się na poziomie około 13,5 mld m 3. Popyt na gaz zaspakajany jest dzięki wydobyciu krajowemu w wysokości około 4 mld m³ (co stanowi około 30 % zapotrzebowania krajowego), importowi z kierunku wschodniego z Federacji Rosyjskiej (około 7 mld m 3 w roku 2008 r.), importowi z kierunku wschodniego z krajów Azji Centralnej realizowanego przez RosUkrEnego AG (około 2,5 mld m 3 w roku 2008 r.) oraz dostawom wewwnątrzwspólnotowym z Niemiec i Czech (około 0,9 mld m 3 ). Dostawy gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej realizowane są przez PGNiG S.A. na podstawie Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu gazu rosyjskiego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach gazu rosyjskiego do Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 sierpnia 1993 r., (zwanego dalej: Porozumieniem z 1993 r. ) zmienionego Protokołami sporządzonymi dnia 18 lutego 1995 r. (zwanym dalej: Protokołem z 1995 r. ) i dnia 12 lutego 2003 r. (zwanym dalej: Protokołem Dodatkowym z 2003 r. ) oraz długoterminowego kontraktu handlowego, który na podstawie powyższego porozumienia zawarły w dniu 25 września 1996 r. PGNiG S.A. i OOO Gazprom Eksport (tzw.: kontrakt jamalski). Kontrakt ten obowiązuje do dnia 31 grudnia 2022 r. Dostawy gazu, zgodnie z omawianym kontraktem miały być realizowane w następujących wielkościach i terminach: - 2010-2014 (corocznie) 8,00 mld m³ (wg. norm rosyjskich GOST), - 2015-2022 (corocznie) 9,00 mld m³ (wg. norm rosyjskich GOST). Dostawy realizowane przez PGNiG S.A. na podstawie kontraktu jamalskiego uzupełniane były dostawami na podstawie kontraktu średnioterminowego, tj. umowy sprzedaży gazu zawartej w dniu 17 listopada 2006 r. z RosUkrEnergo AG (50 % udziałów w spółce posiada Gazprom) obowiązującej formalnie do dnia 1 stycznia 2010 r. z możliwością przedłużenia okresu dostaw do dnia 1 stycznia 2012 r. Spółka ta realizowała dostawy do Polski w ilości około 2,5 mld m 3 na rok (w latach 2007-2008)..
Porozumienie zawarte przez Gazprom i Naftogaz Ukraina, w dniu 18 stycznia 2009 r., kończące kryzys gazowy przełomu roku 2008/2009, wyeliminowało RosUkrEnergo AG jako pośrednika w dostawach gazu środkowo-azjatyckiego na rynek ukraiński, a także spowodowało, że podmiot ten utracił zasoby gazu dla eksportu na rynki zagraniczne. Polska nie otrzymuje gazu od RosUkrEnergo AG od dnia 1 stycznia 2009 r. PGNiG S.A. podjęło działania mające na celu realizację kontraktu średnioterminowego z dnia 17 listopada 2006 r. m.in. poprzez liczne wezwania spółki RosUkrEnergo AG do realizacji kontraktu, ale okazały się one nieskuteczne. PGNiG S.A. podjęło też rozmowy z innymi potencjalnymi dostawcami gazu ziemnego, których efektem miało być podpisanie kontraktu na dostawy gazu ziemnego w ilościach pozwalających na zbilansowanie krajowego zużycia. PGNiG S.A. zwróciło się m.in. do E.ON Ruhrgas oraz Gas Terra B.V., ale firmy te uzależniały dostarczenie surowca od zgody strony rosyjskiej, której nie uzyskano. W 2009 i 2010 r. PGNiG SA zawierał z E.ON Ruhrgas umowy warunkowe na dostawy gazu ziemnego. Jednym z głównym warunków tych umów było uzyskanie przez E.ON Ruhrgas zgody na transport gazu przez terytorium Ukrainy do granicy z Polską. Dostawy miały być realizowane przez punkt zdawczo - odbiorczy w Drozdowiczach na granicy polsko-ukraińskiej. W przewidywanych, w ww. umowach, terminach E.ON Ruhrgas zgody nie uzyskał. II. Cel związania umowami. Biorąc pod uwagę istniejącą infrastrukturę przesyłową tj. brak odpowiednich połączeń międzysystemowych wzdłuż zachodniej oraz południowej granicy, brak możliwości pozyskania alternatywnych dostaw oraz to, że strona polska oczekiwała zawarcia bezpośredniego kontraktu na dostawy gazu z firmą o ugruntowanej pozycji na europejskim rynku gazowym, PGNiG S.A podjęło rozmowy z rosyjską firmą Gazprom. PGNiG S.A. zwróciło się do OOO Gazprom Eksport z propozycją przejęcia zobowiązań RosUkrEnergo AG wobec PGNiG S.A. Strona rosyjska jako warunek zapewnienia dostaw ponad te wynikające z kontraktu jamalskiego postawiła zawarcie aneksu do Protokołu Dodatkowego do Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu gazu rosyjskiego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach gazu rosyjskiego do Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 sierpnia 1993 r., podpisanego 12 lutego 2003 roku. Konieczność zawarcia umowy międzyrządowej jako warunku zawarcia kontraktu handlowego między właściwymi podmiotami gospodarczymi w Polsce i Rosji, wynika ze stanowiska strony rosyjskiej wyrażonego w: - rozmowach prowadzonych przez PGNiG S.A. i OOO Gazprom Eksport w grupach roboczych (taryfowa, handlowa, techniczna, prawna) na przełomie maja i czerwca 2008 r., - piśmie OOO Gazprom Eksport do PGNiG S.A. z dnia 21 listopada 2008 r., - wystąpieniu Pana A.I. Miedwiediewa z dnia 18 grudnia 2008 r. skierowanym do Prezesa Zarządu PGNIG S.A., - wystąpieniu Pana A.I. Miedwiediewa z dnia 26 grudnia 2008 r. skierowanym do Ministra Gospodarki, - w czasie posiedzenia Polsko Rosyjskiej Grupy Roboczej ds. Paliwowo - Energetycznych w ramach Międzyrządowej Komisji ds. Współpracy Gospodarczej, które odbyło się w dniu 15 stycznia 2009 r. w Moskwie oraz w dniu 10 marca 2009 r. w Warszawie, - Protokole z II posiedzenia Polsko-Rosyjskiej Międzyrządowej Komisji ds. Współpracy Gospodarczej, które odbyło się w dniach 10-11 marca 2009 r. 2
W zaistniałej sytuacji Rząd Rzeczypospolitej Polskiej, mając na względzie zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju, uznał, że należy przystąpić do opracowania i negocjacji protokołu dodatkowego do Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu gazu rosyjskiego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach gazu rosyjskiego do Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 sierpnia 1993 r. III. Przebieg negocjacji na szczeblu międzyrządowym. Negocjacje ze stroną rosyjską prowadzone są na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443, z późn. zm.) oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 sierpnia 2000 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o umowach międzynarodowych (Dz. U. Nr 79, poz. 891). Pismem z dnia 26 lutego 2009 r. Minister Gospodarki poinformował Zastępcę Przewodniczącego Rządu Federacji Rosyjskiej Pana Igora Sieczina o tym, iż wychodząc naprzeciw oczekiwaniom strony rosyjskiej, Rząd Rzeczypospolitej Polskiej rozpoczął prace przygotowujące rozmowy międzyrządowe dotyczące warunków dostaw gazu do Rzeczypospolitej Polskiej. Strona polska przygotowała projekt Protokołu Dodatkowego do Porozumienia między Rządem Federacji Rosyjskiej i Rządem Rzeczypospolitej Polskiej o utworzeniu systemu gazociągów dla tranzytu rosyjskiego gazu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach rosyjskiego gazu do Rzeczypospolitej Polskiej sporządzonego dnia 25 sierpnia 1993 r. Po udzieleniu przez Prezesa Rady Ministrów (w dniu 6 marca 2009 r.) zgody na rozpoczęcie negocjacji i zatwierdzeniu instrukcji negocjacyjnej, Minister Gospodarki w piśmie z dnia 18 marca 2009 r. do Zastępcy Przewodniczącego Rządu Federacji Rosyjskiej wyraził gotowość do rozpoczęcia negocjacji ww. Protokołu Dodatkowego. W przedmiotowym piśmie poinformowano, iż intencją strony polskiej jest, by na podstawie Protokółu Dodatkowego, polskie oraz rosyjskie przedsiębiorstwa energetyczne tj. PGNiG S.A. oraz OOO Gazprom Eksport zawarły dodatkowy kontrakt handlowy na dodatkowe dostawy gazu do Polski, ponad te wynikające z obecnie obowiązującego Porozumienia z 1993 r. i kontraktu jamalskiego. Następnie pismem z dnia 2 kwietnia 2009 r. Minister Gospodarki przekazał stronie rosyjskiej projekt Protokołu Dodatkowego przygotowany przez stronę polską. Strona rosyjska przedstawiła w piśmie z dnia 30 kwietnia 2009 r. propozycje zmian do projektu Protokołu Dodatkowego przygotowanego przez stronę polską. Opierały się one na założeniu, że negocjacjom powinien być poddany nie nowy, dodatkowy protokół do Porozumienia z 1993 r., lecz protokół zmieniający Protokół Dodatkowy z 2003 r. Równocześnie jednak merytorycznie projekt wykraczał poza zmiany do Protokołu Dodatkowego z 2003 r. Powołany został także zespół negocjacyjny, na czele którego stanął Minister Gospodarki. W skład zespołu weszli oprócz pracowników Ministerstwa Gospodarki - przedstawiciele Ministra Spraw Zagranicznych, Szefa Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, Ministra Skarbu Państwa, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Negocjacje poprzedzone zostały spotkaniem konsultacyjnym stron w dniu 7 maja 2009 r. w Moskwie. Miało ono na celu poznanie oczekiwań stron oraz określenie zakresu przedmiotowego dalszych rozmów. Pierwsze spotkanie zespołów negocjacyjnych odbyło się w dniu 26 czerwca 2009 r. w Warszawie. Konsekwencją ww. spotkań było opracowanie zmienionej instrukcji negocjacyjnej, która została zatwierdzona przez Prezesa Rady Ministrów w dniu 17 lipca 2009 r. 3
Kolejne spotkania zespołów negocjacyjnych odbyły się w dniu 17 lipca 2009 r. w Moskwie oraz w dniach 30 31 lipca 2009 r. w Warszawie. W dniu 1 września 2009 r. problematyka dostaw gazu ziemnego do Polski pojawiła się w rozmowach pomiędzy Prezesem Rady Ministrów RP Panem Donaldem Tuskiem i Premierem Federacji Rosyjskiej Panem Władimirem Putinem, a także w czasie spotkania Pana Waldemara Pawlaka, Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Gospodarki z Panem Siergiejem Szmatko, Ministrem Energetyki Federacji Rosyjskiej. Rozmowy w sprawie dostaw gazu kontynuowane były w czasie spotkań Pana Waldemara Pawlaka Wiceprezesa Rady Ministrów Ministra Gospodarki w Moskwie w dniach 7 października i 26 października 2009 r. z Panem Ministrem S. I. Szmatko. Rezultatem uzgodnień poczynionych na ww. spotkaniach, jak również uzgodnienia w dniu 28 października 2009 r. przez PGNiG S.A. oraz OAO Gazprom zasad współpracy w sektorze gazowym, było opracowanie nowej instrukcji negocjacyjnej. Została ona zatwierdzona przez Prezesa Rady Ministrów w dniu 13 listopada 2009 r. Kolejne spotkania zespołów negocjacyjnych odbyły się w dniu w 26 listopada 2009 r. w Warszawie oraz w dniu 10 grudnia 2009 r. w Moskwie. Negocjowane przez strony zagadnienia merytorycznie odnosiły się zarówno do postanowień Porozumienia z 1993 r. jak i do Protokołu Dodatkowego z 2003 r. Stąd, w trakcie spotkania negocjacyjnego w Moskwie, w dniu 10 grudnia 2009 r. strony zdecydowały, że zawarte zostaną dwie umowy międzyrządowe. Pierwsza z nich to Protokół o wniesieniu zmian do Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu rosyjskiego gazu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach rosyjskiego gazu do Rzeczypospolitej Polskiej, z dnia 25 sierpnia 1993 r. (zwany dalej Protokołem zmieniającym Porozumienie z 1993 r. ). W dokumencie tym uregulowana zostanie kwestia wyznaczenia operatora dla gazociągu jamalskiego, którym będzie OGP Gaz-System S.A. oraz ustalenia dotyczące struktury akcjonariatu oraz zarządzania spółką EuRoPol Gaz S.A. Druga z negocjowanych umów to Protokół o wniesieniu zmian do Protokołu Dodatkowego do Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu gazu rosyjskiego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach gazu rosyjskiego do Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 sierpnia 1993 r., podpisanego 12 lutego 2003 roku, (zwany dalej Protokołem zmieniającym Protokół Dodatkowy z 2003 r. ). Projekt ten reguluje m.in, wielkości dostaw gazu ziemnego, okres, w jakim będą one następowały, sposób kalkulacji stawki taryfowej za usługi przesyłu gazu ziemnego przez EuRoPol Gaz S.A. na rok 2010 i następne, obowiązki umawiających się stron w razie zmian w prawie obowiązującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uniemożliwiających realizację podjętych przez strony zobowiązań. W trakcie ww. spotkania negocjacyjnego w Moskwie w dniu 10 grudnia 2009 r. strony uzgodniły najważniejsze elementy ww. protokołów. W dniu 9 lutego 2010 r. projektu obu protokołów zostały parafowane przez przewodniczących polskiego i rosyjskiego zespołu negocjacyjnego. W dniu 10 lutego 2010 r. Rada Ministrów udzieliła zgody na związanie Rzeczypospolitej Polskiej Protokołem o wniesieniu zmian do Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu rosyjskiego gazu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach rosyjskiego gazu do Rzeczypospolitej Polskiej, z 25 sierpnia 1993 r. oraz Protokołem o wniesieniu zmian do Protokołu Dodatkowego do Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu gazu rosyjskiego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach gazu rosyjskiego do Rzeczypospolitej 4
Polskiej z dnia 25 sierpnia 1993 r., podpisanego 12 lutego 2003 roku, poprzez podpisanie (uchwała nr 17/2010). W dniu 4 lutego 2010 r. Komisja Europejska zwróciła się z prośbą do Ministra Gospodarki o udzielenie wyjaśnień w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej postanowień parafowanych Protokołów. W dniu 8 marca 2010 r. Minister Gospodarki udzielił stosownych wyjaśnień. W dniu 27 kwietnia 2010 r. Komisja Europejska zgłosiła zastrzeżenia odnośnie zgodności wynegocjowanych ze stroną rosyjską protokołów z prawem Unii Europejskiej, zwracając się jednocześnie z prośbą o przekazanie ww. protokołów w celu przeprowadzenia szczegółowej analizy. Zaakceptowane przez Radę Ministrów projekty protokołów zostały przekazane do Komisji Europejskiej w dniu 4 maja 2010 r. W trakcie roboczych konsultacji, które odbyły się w dniach 10 maja 2010 r. w Brukseli oraz 24 sierpnia 2010 r. w Warszawie, Komisja Europejska podtrzymała zarzuty odnośnie braku zgodności protokołów z prawem UE. Na spotkaniach w Moskwie w dniach 17 19 września 2010 r. oraz 23 24 września 2010 r. omawiano ze stroną rosyjską zmiany w protokołach porozumienia międzyrządowego ustalone z przedstawicielami Komisji Europejskiej. Konsekwencją ww. spotkań było opracowanie uzupełnienia instrukcji negocjacyjnej, które zostało zatwierdzone przez Prezesa Rady Ministrów w dniu 11 października 2010 r. Zmieniona instrukcja negocjacyjna była podstawą do podjęcia na nowo procesu negocjacyjnego ze stroną rosyjską. Negocjacje międzyrządowe ze stroną rosyjską odbyły się w dniu 17 października 2010 r. W czasie tego spotkania uzgodniono teksty protokołów porozumienia międzyrządowego. Wszystkie trzy spotkania ze stroną rosyjską we wrześniu i październiku 2010 r. odbywały się w obecności przedstawicieli Komisji Europejskiej pod przewodnictwem Pana Philipa Lowe, Dyrektora ds. Energii. Efektem ww. rozmów było uzgodnienie zmienionych tekstów ww. protokołów na spotkaniu w Moskwie w dniu 17 października 2010 r. IV. Przebieg negocjacji na szczeblu korporacyjnym. W dniu 2 czerwca 2009 roku podpisano w Moskwie krótkoterminowy kontrakt na dodatkowe dostawy gazu ziemnego pomiędzy Gazprom Eksport a PGNiG S.A. (tzw. kontrakt letni). W ramach tego kontraktu do Polski przewidywano dostarczyć do końca września 2009 roku 1,025 mld m 3 gazu (wg Polskiej Normy). Te dodatkowe ilości gazu częściowo zastąpiły surowiec, który miał być dostarczony w 2009 r. w ramach kontraktu z RosUkrEnergo AG. Dostawy gazu w ramach tego kontraktu przeznaczono do napełnienia podziemnych magazynów gazu przed sezonem zimowym 2009/2010. W dniu 28 października 2009 r. PGNiG S.A. oraz OAO Gazprom uzgodniły zasady współpracy w sektorze gazowym, których treść znalazła odzwierciedlenie we wspólnym oświadczeniu obu firm. O zawartym porozumieniu poinformowana została Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Ministerstwo Skarbu Państwa oraz Ministerstwo Gospodarki. Ustalenie poczynione na szczeblu korporacyjnym były punktem wyjścia do dalszych rozmów na szczeblu międzyrządowym. W dniu 27 stycznia 2010 r. podpisano w Moskwie trójstronne porozumienie między PGNiG S.A., OAO Gazprom Eksport i spółką EuRoPol Gaz SA. Porozumienie spółek przewiduje m.in. przedłużenie kontraktu na przesył gazu przez terytorium RP gazociągiem jamalskim do krajów Europy Zachodniej do 2045 r. na dotychczasowych warunkach, a ponadto rozwiązuje rozbieżności dotyczące usług przesyłowych przez terytorium RP i działalności spółki EuRoPol Gaz S.A. Spółki uznały za uregulowane rozbieżności odnośnie stawki tranzytowej za przesył gazu przez terytorium Polski w latach 2006-2009. O zawartym 5
porozumieniu pismem z dnia 29 stycznia 2010 r. został poinformowany Minister Skarbu Państwa oraz Minister Gospodarki. W dniu 18 października 2010 r. SGT EuRoPol Gaz SA i OGP Gaz System SA parafowały umowę operatorską. Prace nad tą umową trwały kilka miesięcy. Jej podpisanie planowane jest na październik 2010 r. V. Różnice między obowiązującym a projektowanym stanem prawnym. Kwestie związane z dostawami gazu do Rzeczypospolitej Polskiej zostały ujęte w projekcie Protokołu zmieniającego Protokół Dodatkowy z 2003 r. Stąd zmiany projektowane w Protokole Dodatkowym z 2003 r. zostaną omówione w pierwszej kolejności, mimo że sam Protokół Dodatkowy z 2003 r. jest chronologicznie późniejszą umową niż Porozumienie z 1993 r. Zmiany proponowane w projekcie Protokołu zmieniającego Protokół Dodatkowy z 2003 r. 1. Wielkość dostaw gazu do Polski, okres w jakim będą one następowały, punkty zdawczo odbiorcze (art. 1 projektu). Projekt Protokołu przewiduje, że dostawy realizowane będą następująco w latach (mld m 3 /rok wg GOST): 2010 r. 9,7, 2011 r. 10,5, 2012 2022 r. 11. W ramach obowiązującego kontraktu długoterminowego dostawy miały być realizowane w latach 2010-2014 w wysokości 8 mld m³, a w latach 2015-2022 w wysokości 9 mld m³. Zsumowanie ww. wielkości dostaw z wielkościami, jakie byłyby realizowane przez RosUkrEnego AG (gdyby kontrakt z tą firmą obowiązywał w kolejnych latach) w wysokości 2,5 mld m³/rocznie daje łącznie sumę dostaw porównywalną z tą, którą określa art. 1 projektowanego Protokołu. Zróżnicowanie wielkości dostaw w latach 2010 2011 w porównaniu do okresu 2012 2022 wiąże się z obecną sytuacją w sektorze gazu ziemnego i przewidywaniami na najbliższe dwa lata. W związku z spowolnieniem gospodarczym w 2009 r. odnotowano zmniejszone zapotrzebowanie na gaz ziemny w porównaniu do 2008 r., szczególnie widoczny spadek zaobserwowano w grupie odbiorców przemysłowych zakłady azotowe (około 10%). Całkowity import gazu ziemnego w 2009 r. był na poziomie 9,1 mld m 3, zatem o ponad 1 mld m 3 mniejszy w porównaniu do 2008 r. Także w wielu krajach UE w latach 2008 2009 zaobserwowano spadek zużycia gazu ziemnego np. w Niemczech 4%, na Węgrzech 14%, Grecji 20%. Biorąc pod uwagę obecny stan i prognozy rozwoju gospodarki na 2010 r. oraz fakt, że w najbliższych miesiącach nie zostanie oddany do eksploatacji żaden obiekt przemysłowy charakteryzujący się wysokim zapotrzebowaniem na gaz ziemny (np. blok gazowo parowy) poziomy importu gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej na 2010 r. 9,7 mld m 3 wg GOST (9,0 mld m 3 wg PN), a w 2011 r. 10,5 mld m 3 wg GOST (9,8 mld m 3 wg PN), przy uwzględnieniu pozyskania gazu ziemnego z krajowego wydobycia oraz rozbudowie alternatywnych wobec istniejących na wschodzie punktów odbioru gazu *, wydaje się być optymalne dla zagwarantowania bezpieczeństwa energetycznego. * Przewiduje się zrealizowanie do końcu 2011 r. rozbudowy punktu wejścia w Lasowie (granica polsko niemiecka) oraz budowę punktu wejścia w Cieszynie (granica polsko czeska). Dzięki tym inwestycjom za 6
Ponadto, wyszczególnione zostały punkty zdawczo odbiorcze, przez które będą realizowane dostawy (Kondratki, Drozdowicze, Wysokoje i Tietierowka), ze wskazaniem minimalnej wielkości dostaw przez punkt w Kondratkach (nie mniej niż 2.88 mld m 3 rocznie). Proponuje się, by zmiany te zostały wprowadzone poprzez nadanie nowego brzmienia art. 1 Protokołu Dodatkowego z 2003 r. oraz uchylenie Załącznika 1 do tego Protokołu. W ramach obowiązującego kontraktu długoterminowego dostawy miały być realizowane w latach 2010-2014 w wysokości 8 mld m³, a w latach 2015-2022 w wysokości 9 mld m³. Zsumowanie ww. wielkości dostaw z wielkościami, jakie byłyby realizowane przez RosUkrEnego AG (gdyby kontrakt z tą firmą obowiązywał w kolejnych latach) w wysokości 2,5 mld m³/rocznie daje łącznie sumę dostaw porównywalną z tą, którą określa art. 1 projektowanego Protokołu. Natomiast odnośnie punktów zdawczo- odbiorczych, to zostały wskazane identyczne punkty, jak te ustalone w Załączniku 2 do obowiązującego Protokołu Dodatkowego z 2003 r. Przyjęto natomiast, że określenie szczegółowych wielkości dostaw przez każdy z punktów stanowi materię kontraktu handlowego między PGNiG S.A. a OAO Gazprom. W kontekście możliwości technicznych gazociągów przesyłowych to ww. podmioty są bowiem w stanie dokonać ustaleń w opisywanym zakresie. Umowa międzynarodowa powinna odnosić się tylko do ogólnej wielkości dostaw gazu ziemnego. W konsekwencji zbędny staje się Załącznik 1 do Protokołu Dodatkowego z 2003 r. Jego wykreślenie zakłada art. 3 projektu Protokołu zmieniającego Protokół Dodatkowy z 2003 r. Projektowany art. 1 zakłada także, że gaz ziemny dostarczany przez Federację Rosyjską może być gazem rosyjskiego lub innego pochodzenia. Takie rozwiązanie jest korzystne dla strony polskiej ze względu na wymóg dywersyfikacji źródeł dostaw gazu ziemnego. Konsekwencją nadania nowego brzmienia art. 1 Protokołu Dodatkowego z 2003 r. będzie także uchylenie ostatniego zdania w obecnym jego brzmieniu, który dotyczy zaktualizowania do dnia 31 grudnia 2004 r. kwestii budowy drugiej nitki polskiego odcinka systemu gazociągów tranzytowych Jamał Europa. 2. Utrzymanie okresu obecnie obowiązującego kontraktu jamalskiego do 2022 r. (art. 1 projektu). Konsekwencją postanowień Protokołu zmieniającego Protokół Dodatkowy z 2003 r. w zakresie wielkości i terminu dostaw gazu jest potrzeba zmiany kontraktu jamalskiego zawartego między PGNiG S.A a OAO Gazprom Eksport, poprzez zwiększenie wielkości dostaw gazu. Planowany aneks do kontraktu wieloletniego na dostawy gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej jest bardzo ważny dla zapewnienia stabilnych dostaw gazu ziemnego w związku z prognozami wzrostu zapotrzebowania na ten surowiec. W tym miejscu należy podkreślić, że zgodnie z prognozą zawartą w Polityce energetycznej Polski do roku 2030 r. przyjętej przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 10 listopada 2009 r. zapotrzebowanie na gaz w Polsce wyniesie w roku 2020 17,1 mld m³(rys. 1), a w roku 2030 planowane jest na poziomie 20,2 mld m³. Renegocjacja kontraktu na dostawy gazu rosyjskiego nie będzie miała negatywnego wpływu na inwestycję w zakresie terminalu LNG w Świnoujściu, która jest i będzie realizowana zgodnie z przyjętym harmonogramem. Obowiązującą datą oddania terminalu do użytkowania jest 30 czerwca 2014 r. i także od tej daty zaplanowane jest rozpoczęcie które odpowiada OGP Gaz System SA wzrosną możliwości odbioru gazu ziemnego do Polski o około 1 mld m 3 /rok. Dodatkowo w 2011 r. zaplanowane jest zwiększenie możliwości odbioru przez punkt w okolicy Hrubieszowa (granica polsko ukraińska) do poziomu około 0,2 mld m 3 /rok. 7
mld m3 realizacji dostaw katarskiego LNG w oparciu o zawarty w czerwcu 2009 r. kontrakt wieloletni, który przewiduje dostawy w latach 2014-2034. Należy także wspomnieć o planach inwestycyjnych w zakresie budowy źródeł wytwarzania energii elektrycznej. Zgodnie z informacjami przedstawionymi przez PGNiG S.A. na chwilę obecną planowana jest budowa 12 obiektów, w których wytwarzanie energii elektrycznej miałoby się odbywać w oparciu o gaz ziemny. Przewidywana moc tych obiektów ma wynosić 4100-4300 MWe, co wiązałoby się ze zużyciem od ok. 4,7 mld m³ do ok. 5,6 mld m³ gazu ziemnego. 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 Jamal - min Popyt prognoza PEP2030 Jamał - max. Rys. 1. Planowane wielkości importu gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej na tle prognozy zapotrzebowania na gazu do roku 2022. (Jamał min. - porozumienia międzyrządowe określa wielkości maksymalne, w kontrakcie handlowym zostaną uzgodnione wielkości objęte klauzulą take or pay). 3. Określenie sposobu ustalenia wysokości stawki taryfowej za przesył gazu ziemnego dla EuRoPol Gaz S.A. (art. 2 projektu) Postanowienia art. 2 projektu Protokołu zmieniającego Protokół Dodatkowy z roku 2003 (który nadaje nowe brzmienie art. 4 Protokołu Dodatkowego z roku 2003) odzwierciedlającego porozumienie stron odnośnie określenia wytycznych do ustalenia wysokości stawki taryfowej za usługi EuRoPol Gaz S.A. dotyczące przesyłu gazu ziemnego tranzytem przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz dla dostaw odbiorcom w Rzeczypospolitej Polskiej. Rozwiązanie takie ma umożliwić uniknięcie w przyszłości konfliktów na tym tle pomiędzy EuRoPol Gaz S.A. a OAO Gazprom Eksport. Jest 8
jednocześnie zgodne z przepisami ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.) oraz prawem UE. Ustalono m.in., że taryfa zatwierdzana przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki ma zapewnić ciągłą i nie przynoszącą strat działalność gospodarczą EuRoPol Gaz S.A., pełną realizację zobowiązań EuRoPol Gaz S.A., przewidzianych w biznesplanie w odniesieniu do spłaty kredytów i pożyczek, pokrycie ekonomicznie uzasadnionych kosztów eksploatacyjnych, amortyzacji oraz podatków oraz celową wielkość corocznego zysku netto EuRoPol Gaz S.A. na poziomie 21 mln złotych polskich, waloryzowaną średniorocznym wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych, ogłaszanym w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku taryfowego. Postanowienia projektowanego art. 4 Projektu Protokołu Dodatkowego z 2003 r. zapewnią spółce EuRoPol Gaz S.A. odpowiednie środki finansowe pokrywające koszty uzasadnione dla wykonywanej działalności oraz zwrot z kapitału zaangażowanego w działalność spółki na zasadach określonym w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.) oraz w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 6 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi (Dz. U. Nr 28, poz. 165). Należy zaznaczyć, że dokonane powyżej ustalenia oznaczają, że stawka taryfowa dla EuRoPol Gaz S.A. ustalana będzie w oparciu o powszechnie obowiązujące w Rzeczypospolitej Polskiej przepisy, z uwzględnieniem określonych w omawianym art. 2 protokołu zmieniającego Protokół Dodatkowy z 2003 r., wytycznych odnośnie treści wniosku taryfowego. Z inicjatywy strony rosyjskiej w Protokole znalazło się też postanowienie mówiące o tym, że wysokość stawki taryfowej, zatwierdzanej przez Prezesa URE stanowi poziom, powyżej którego EuRoPol Gaz S.A. nie ma prawa ustalać wartości swoich usług przesyłu gazu dla odbiorców tych usług. Należy zauważyć, że jest to postanowienie zgodne z obowiązującymi przepisami regulującymi kwestie taryfowe. Omawiany artykuł zawiera ponadto zobowiązanie strony polskiej do zapewnienia realizacji ustaleń zawartych w niniejszym artykule przy przesyle gazu ziemnego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Kolejne postanowienie natomiast stanowi o tym, że strona rosyjska zapewnia przesył rosyjskiego gazu ziemnego przez terytorium Federacji Rosyjskiej W ostatnim akapicie art. 2 protokołu zmieniającego Protokół Dodatkowy z roku 2003 (który stanowi nowe brzmienie art. 4 ust. 2 Protokołu Dodatkowego z 2003 r.) strony porozumiały się co do tego, że w przypadku zmian w prawie Rzeczypospolitej Polskiej, uniemożliwiających wykonanie zobowiązań stron wynikających z art. 4 Protokołu Dodatkowego z roku 2003 i art. 2.1 Porozumienia z roku 1993 (a więc postanowienia dotyczącego zmian w strukturze właścicielskiej EuRoPol Gaz S.A.) oraz niewykonania treści w/w artykułów strony są zwolnione z wszelkich zobowiązań wynikających z art. 1 niniejszego Protokołu Dodatkowego. Jednocześnie uzgodniono, że wszystkie kwestie sporne, wynikające ze skutków takich zmian czy niewykonań będą rozwiązywane w drodze rozmów między stronami. 4. Uregulowanie kwestii spornych w zakresie opłat za usługi przesyłowe gazu ziemnego w latach 2006-2009 przez EuRoPol Gaz S.A. na rzecz OOO Gazprom Eksport (art. 2 projektu). W ust. 2 projektowanego art. 4 Protokołu Dodatkowego z 2003 r. znalazło się sformułowanie mówiące o tym, że strony przyjmują do wiadomości, że EuRoPol Gaz S.A. i OOO Gazprom Eksport uregulowały kwestie sporne dotyczące opłat za zrealizowane 9
w okresie 2006-2009 r. usługi przesyłowe gazu ziemnego przez terytorium Polski, zgodnie z zawartym porozumieniem przez te spółki w dniu 27 stycznia 2010 r. Jednocześnie podkreślono, że ww. porozumienie zostanie skorygowane zgodnie z niniejszym Protokołem Dodatkowym i Porozumieniem. Należy zauważyć, że rozstrzygnięcie ww. kwestii spornej, która negatywnie wpływała na współpracę obu państw w sektorze gazowym, znajdowała się w kompetencji zainteresowanych spółek. Stanowiło jednocześnie ze względu na fakt, iż postanowienia projektowanego art. 4 Protokołu Dodatkowego z 2003 r. są nierozerwalnie połączone z rozmowami toczonymi na poziomie korporacyjnym - warunek konieczny dla zakończenia rozmów na szczeblu międzyrządowym. Porozumienie zawarte w dniu 27 stycznia 2010 r. przez OAO Gazprom Export, PGNiG S.A i EuRoPol Gaz SA. po stronie polskiej uzyskało akceptację właściwych organów korporacyjnych PGNiG S.A i EuRoPol Gaz SA. oraz Ministra Skarbu Państwa, jako większościowego udziałowca PGNiG S.A. Należy zaznaczyć, że szczegóły ww. porozumienia objęte są tajemnicą handlową spółek. 5. Możliwość przedłużenia kontraktu na przesył gazu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do 2045 r. (nowy art. 4 ust. 3 Protokołu Dodatkowego). Obowiązujący kontrakt zawarty pomiędzy EuRoPol Gaz S.A. a OAO Gazprom Eksport na przesył gazu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wiąże ww. spółki do roku 2019. Projektowany Protokół zawiera sformułowanie mówiące o tym, że Strony dążą do tego, aby odpowiednie podmioty gospodarcze Rzeczypospolitej Polskiej oraz Federacji Rosyjskiej w możliwie krótkim terminie podpisały nowy kontrakt na przesył gazu ziemnego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres od 2020 do 2045 r. w wysokości około 28 mld m3 rocznie. Należy podkreślić, że intencją strony polskiej jest zapewnienie funkcjonowania gazociągu przez cały okres jego technicznej żywotności. 6. Usunięcie indykatywnych stawek taryfowych ustalonych w Protokole Dodatkowym z 2003 r. (art. 3 projektu ). Proponuje się zrezygnować z indykatywnych stawek taryfowych ustalonych w pkt 3 Załącznika 2 do Protokołu Dodatkowego z roku 2003. Należy zauważyć, że postanowienia te - sprzeczne z krajowymi i wspólnotowymi przepisami dotyczącymi sposobu kształtowania stawek za usługi przesyłowe było w ostatnich latach powodem konfliktu pomiędzy EuRoPol Gaz S.A. i OAO Gazprom Eksport. Zmiany proponowane w projekcie Protokołu zmieniającego Porozumienie z 1993 r. 1. Struktura właścicielskaeuropol Gaz S.A (art. 1 i 2 projektu). Strony rekomendują, by kapitał akcyjny EuRoPol Gaz S.A. odzwierciedlał stan, zgodnie z którym PGNIG S.A. oraz Gazprom będą miały po 50% akcji w tej spółce. Ponadto, proponuje się wykreślenie ostatniego zdania w art. 2 Porozumienia z roku 1993 stanowiącego o tym, że Założyciele mogą wprowadzać do Spółki Akcyjnej nowych uczestników i decyzje w tym zakresie założyciele będą podejmować wspólnie na zasadzie consensusu. W świetle ustaleń odnośnie doprowadzenia struktury właścicielskiej EuRoPol Gaz S.A. do równych 50 % udziałów ww. postanowienie stało się bezprzedmiotowe. 10
Skutkiem ww. zmian nastąpi powrót do przewidzianej w Porozumieniu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Federacji Rosyjskiej o budowie systemu gazociągów dla tranzytu rosyjskiego gazu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i dostawach rosyjskiego gazu do Rzeczypospolitej Polskiej, z dnia 25 sierpnia 1993 r. struktury właścicielskiej EuRoPol Gaz S.A. tj. w połowie właścicielem spółki będzie PGNiG S.A., a w połowie OAO Gazprom. Należy zaznaczyć, że celem dokonania ww. zmian był powrót do pierwotnych ustaleń z roku 1993, gdzie określono, że spółka odpowiadająca za tranzyt gazu rosyjskiego przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej będzie w połowie należeć do spółki polskiej, a w połowie do spółki rosyjskiej. W chwili obecnej OAO Gazprom oraz PGNiG S.A. posiadają po 48 % akcji spółki EuRoPol Gaz S.A. Trzecim akcjonariuszem jest spółka Gas- Trading S.A., która jest właścicielem 4 % akcji spółki EuRoPol Gaz S.A. Strony uznały za nieuzasadnioną oraz niesprzyjającą dobrej współpracy obecność trzeciego akcjonariusza w spółce EuRoPol Gaz S.A. Należy zaznaczyć, że usunięcie trzeciego wspólnika ze spółki EuRoPol Gaz S.A. nastąpi zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.). W tym miejscu należy zwrócić uwagę na obecnie istniejące postanowienia statutu spółki EuRoPol Gaz S.A. mówiące m.in. o tym, że Walne Zgromadzenie spółki może podejmować uchwały, jeżeli uczestniczą w nim akcjonariusze mający 30 % akcji (a uchwały na Walnym Zgromadzeniu podejmowane są większością ¾ głosów obecnych na Walnym Zgromadzeniu), uchwały Rady Nadzorczej podejmowane są większością głosów obecnych, w tym głosami za wszystkich przedstawicieli akcjonariuszy mających nie mniej niż 30 % akcji, natomiast wybór członków zarządu następuje uchwałą Walnego Zgromadzenia przyjętą większością głosów akcjonariuszy, w tym głosami za wszystkich przedstawicieli akcjonariuszy mających nie mniej niż 30 % akcji. Biorąc pod uwagę powyższe, należy uznać, że omawiane zmiany w strukturze właścicielskiej EuRoPol Gaz S.A. nie wpłyną w negatywny sposób na możliwość należytego wpływu strony polskiej na zarządzanie spółką EuRoPol Gaz S.A., a tym samym nie są sprzeczne z interesem strony polskiej. 2. Sposób zarządzania EuRoPol Gaz S.A. (art. 2 projektu). W art. 2 Protokołu zmieniającego Porozumienie z roku 1993 (który stanowi nowy art. 2 ust. 1 Porozumienia z roku 1993), strony uzgodniły, że będą sprzyjać, by OAO Gazprom i PGNiG S.A. w terminie do dnia 1 grudnia 2010 r. rozpoczęły uzgodniony przez siebie plan przedsięwzięć na rzecz doprowadzenia struktury swoich udziałów w kapitale akcyjnym EuRoPol Gaz S.A. w taki sposób, aby obie spółki posiadały po 50% akcji oraz by w terminie do dnia 1 marca 2011 r. wniosły do Statutu EuRoPol Gaz S.A., zmiany odzwierciedlające zasadę parytetowego zarządzania w EuRoPol Gaz S.A. i przewidujące reprezentowanie interesów EuRoPol Gaz S.A. w relacjach z osobami trzecimi przez przedstawicieli wyznaczonych przez OAO Gazprom i PGNiG S.A., działających łącznie. Jednocześnie postanowiono, że zmiany w Statucie oraz Regulaminie Zarządu powinny przewidywać między innymi: - zasadę jednogłośnego podejmowania uchwał przez Zarząd EuRoPol Gaz S.A. we wszystkich sprawach; - w przypadku pojawienia się rozbieżności w Zarządzie w zakresie podejmowania uchwał w dowolnej sprawie przedstawienie danej sprawy do rozpatrzenia przez Radę Nadzorczą EuRoPol Gaz S.A.; 11
- w przypadku niepodjęcia uchwały w danej sprawie przez Radę Nadzorczą EuRoPol Gaz S.A.- przedstawienie danej sprawy do rozpatrzenia przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy EuRoPol Gaz S.A. ; - odstąpienie od zasady głosu decydującego Prezesa Zarządu i Przewodniczącego Rady Nadzorczej. Celem stron w rozmowach dotyczących sposobu zarządzania EuRoPol Gaz S.A. było ukształtowanie stosunków korporacyjnych wewnątrz spółki w taki sposób, by uniknąć dotychczasowych sporów. W związku z powyższym ustalono, że zarządzanie spółki odbywać się będzie na zasadzie tzw. reprezentacji krzyżowej (polski oraz rosyjski przedstawiciel), jednogłośnego podejmowania uchwał przez Zarząd EuRoPol Gaz S.A. we wszystkich sprawach oraz odstąpienia od zasady decydującego głosu Prezesa Zarządu i Przewodniczącego Rady Nadzorczej. W tym miejscu należy jednocześnie zaznaczyć, że spółka EuRoPol Gaz S.A. z natury rzeczy jest podmiotem wspólnym, w którym niezbędna jest dobra wola i współpraca obu stron. 3. Uregulowanie kwestii operatora dla gazociągu jamajskiego (art. 3 projektu). W art. 3 protokołu zmieniającego Porozumienie z roku 1993 (który zastępuje obecny art. 4 Porozumienia z roku 1993 stanowiący wbrew przepisom krajowym i wspólnotowym - o tym, że operatorem gazociągów tranzytowych jest PGNiG S.A.), strony uzgodniły, że funkcje operatora na polskim odcinku Systemu Gazociągów Tranzytowych Jamał-Europa są realizowane przez OGP Gaz System S.A. zgodnie z umową operatorską. Ustalono ponadto, że zmiana funkcji operatora jest niedopuszczalna bez zgody strony Umowy operatorskiej. Jednocześnie strony zgodziły się, by w przypadku wniesienia zmian w prawie polskim wynikających ze zobowiązań międzynarodowych wiążących Polskę, które to zmiany dopuszczają możliwość zachowania przez właściciela gazociagu funkcji operatora, strona polska będzie sprzyjać temu, aby EuRoPol Gaz S.A., według swojego wyboru miał prawo samodzielnie pełnić funkcję operatora, w tym funkcje przekazane OGP Gaz-System S.A. zgodnie z umową operatorską oraz, że jeżeli powyższe zobowiązania międzynarodowe wiążące Polskę, celem zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej kluczowych projektów infrastruktury gazowej, przewidują możliwość zwolnienia gazociągu z obowiązku zapewnienia dostępu stron trzecich, strona polska będzie sprzyjać temu, aby EuRoPol Gaz S.A. w tym stopniu, w którym wymienione zasady mają zastosowanie do niego, mógł wg własnej decyzji skorzystać z tego zwolnienia.. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na fakt, że w dniu 25 czerwca 2009 r. Komisja Wspólnot Europejskich wystąpiła z zarzutami formalnymi przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie naruszenia przepisów rozporządzenia (WE) 1775/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 września 2005 r. w sprawie warunków dostępu do sieci przesyłowych gazu ziemnego oraz art. 3 ust. 3 dyrektywy 2003/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 czerwca 2003 r. dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego i uchylającej dyrektywę 98/30/WE w odniesieniu do gazociągu jamalskiego. W zarzutach formalnych Komisja podnosi, że EuRoPol Gaz S.A ogranicza dostęp pomiotów trzecich do oferowanych usług tj. nie zapewnia zdolności przesyłowej w obu kierunkach w żadnym punkcie wejścia ani wyjścia systemu. Ponadto spółka nie wdrożyła ani nie opublikowała mechanizmów alokacji zdolności przesyłowej. EuRoPol Gaz S.A. nie podaje do wiadomości publicznej żadnych informacji o technicznej, zakontraktowanej i dostępnej zdolności przesyłowej dla żadnego punktu wejścia ani wyjścia w swoim systemie przesyłowym. 12
Należy zauważyć, że ww. zarzutach EuRoPol Gaz S.A. traktowany jest jak operator systemu przesyłowego mimo, że Prezes Urzędu Regulacji Energetyki nie wyznaczył operatora dla gazociągu jamalskiego, gdyż wyznaczenie podmiotu na operatora w myśl obecnie obowiązującej ustawy Prawo energetyczne może nastąpić wyłącznie na wniosek przedsiębiorstwa będącego właścicielem gazociągu. EuRoPol Gaz S.A. nie złożył jednak takiego wniosku. W związku z powyższym, Rząd RP podjął próbę rozwiązania ww. problemu poprzez nowelizację przepisów ustawy Prawo energetyczne oraz rozstrzygnięcie kwestii operatorstwa dla gazociągu jamalskiego w rozmowach międzyrządowych ze stroną rosyjską. Nowelizacja ustawy Prawo energetyczne z dnia 8 stycznia 2010 r. (Dz. U. Nr 21, poz. 104) przewiduje, że na terytorium RP wyznacza się jednego operatora systemu przesyłowego. Natomiast rozwiązaniem problemu wyznaczenia operatora dla gazociągu jamalskiego będzie zastosowanie regulacji ze zmienionego art. 9h, który umożliwi EuRoPol Gaz S.A. zawarcie umowy o wykonywanie funkcji operatora z OGP Gaz System S.A. co z kolei w oparciu o wniosek EuRoPol Gaz S.A. będzie podstawą dla Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki do wyznaczenia tej drugiej spółki na operatora dla omawianego gazociągu. Ustawa przyznaje jednocześnie Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki prawo do wyznaczenia operatora z urzędu, w sytuacji gdy właściciel infrastruktury nie złoży wniosku z własnej inicjatywy. W dniu 18 października 2010 r. SGT EuRoPol Gaz SA i OGP Gaz System SA parafowały umowę operatorską. Prace nad tą umową trwały kilka miesięcy. Zostanie ona zawarta niezwłocznie po uzyskaniu zgód korporacyjnych. VI. Skutki wejścia w życie umów. Wejście w życie obu ww. umów będzie sprzyjać poprawieniu współpracy w sektorze gazowym pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Federacją Rosyjską. Przyczyni się do tworzenia pozytywnego klimatu społecznego, gospodarczego i politycznego we współpracy między oboma państwami. Wejście w życie omawianych umów nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa. Nie spowoduje zmniejszenia dochodów bądź zwiększenia wydatków podmiotów sektora finansów publicznych ponad wielkości przewidziane w obowiązujących przepisach, ani nie wywoła innych skutków finansowych dla budżetu państwa. Umowy nie dotyczą bezpośrednio osób fizycznych. Nie zmieniają również spraw uregulowanych w prawie wewnętrznym. VI. Tryb związania umowami Ze względu na to, iż przedmiotowe umowy nie spełniają przesłanek wymienionych w artykułach 89 i 90 Konstytucji nie wymagana jest ich ratyfikacja. Umowy posiadają rangę umów międzyrządowych. Związanie umowami nastąpi poprzez ich podpisanie zgodnie z art. 13 ust. 1 oraz 13 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach międzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443 i z 2002 r. Nr 216, poz. 1824). Proponuje się, by omawiane umowy zostały podpisane przez Ministra Gospodarki. Warszawa, 25 października 2010 r. 13