Informacja o najważniejszych dla inwestorów zmianach w ustawie Prawo budowlane, wchodzących w życie w dniu 28 czerwca 2015 r. Niniejsza informacja dotyczy najważniejszych z punktu widzenia inwestorów zmian w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U z 2013 r., poz. 1409 j.t. z późn. zm.), które zgodnie z założeniami ustawodawcy mają skrócić i ułatwić uzyskanie uprawnienia do realizacji różnego rodzaju robót budowlanych oraz oddawanie do użytkowania obiektów budowlanych. Zmiany te wprowadzane są ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw. Ilekroć w poniższej części niniejszego opracowania przytaczane są artykuły (art.), chodzi w takim przypadku o przepisy ww. ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Ustawodawca rozpoczął zmiany od definicji obiektu budowlanego, ponieważ dotychczas zgodnie z art. 3 pkt 1 brzmiała ona następująco: - obiekt budowlany należy przez to rozumieć: a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, b) budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, c) obiekt małej architektury; Natomiast po nowelizacji: - obiekt budowlany - należy przez to rozumieć budynek, budowlę bądź obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Wykluczono z definicji urządzenia oraz urządzenia techniczne, a ponadto aby obiekt mógł być uznany za obiekt budowlany musi zostać wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych. Zmieniono również definicję obszaru oddziaływania obiektu, przez który zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 3 pkt 20, - należało rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu, tego terenu. Natomiast po nowelizacji: - obszar oddziaływania obiektu - należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu, w tym zabudowy, tego terenu. W definicji zwrócono uwagę, że obszar oddziaływania obiektu dotyczy przede wszystkim terenu na którym wprowadza się ograniczenia w jego zabudowie. Kolejną zmianą, to inne brzmienie art. 28 ust. 1, który dotychczas mówił, że: roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31.
Natomiast po nowelizacji: roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie decyzji o pozwoleniu na budowę, z zastrzeżeniem art. 29-31. W przepisie tym zrezygnowano ze słowa ostatecznej, co ma ten skutek, że do decyzji o pozwoleniu na budowę będą miały zastosowanie ogólne zasady określone w Kodeksie postępowania administracyjnego dotyczące decyzji administracyjnych, m. in. przepis mówiący, że decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania (czyli zanim stanie się ostateczna), gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron. (Artykuł 130 4 Kodeksu postępowania administracyjnego). Zatem należy pamiętać, że nie każda nieostateczna decyzja o pozwoleniu na budowę będzie mogła być wykonywana. Następne zmiany dotyczą katalogu obiektów budowlanych oraz robót budowlanych zwolnionych z wymogu uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę, który uregulowany jest w art. 29 ust.1 i 2 Najważniejsze z nich przedstawiam poniżej. Najpowszechniej zapowiadaną zmianą jest wprowadzenie do katalogu obiektów budowlanych zwolnionych z wymogu uzyskania pozwolenia na budowę w art. 29 ust. 1: w dodanym nowelizacją punkcie: 1a) wolno stojących budynków mieszkalnych jednorodzinnych, których obszar oddziaływania mieści się w całości na działce lub działkach, na których zostały zaprojektowane. Do katalogu tego dodano również w punktach 2a) wolno stojące parterowe budynki rekreacji indywidualnej, rozumiane jako budynki przeznaczone do okresowego wypoczynku, o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy czym liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać jednego na każde 500 m2 powierzchni działki; 2b) wolno stojące parterowe budynki stacji transformatorowych i kontenerowych stacji transformatorowych o powierzchni zabudowy do 35 m2; 2c) wiaty o powierzchni zabudowy do 50 m2, sytuowane na działce, na której znajduje się budynek mieszkalny lub przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe, przy czym łączna liczba tych wiat na działce nie może przekraczać dwóch na każde 1000 m2 powierzchni działki; 3a) zbiorniki bezodpływowe na nieczystości ciekłe o pojemności do 10 m3; 19a) sieci: a) elektroenergetyczne obejmujące napięcie znamionowe nie wyższe niż 1 kv, b) wodociągowe, c) kanalizacyjne, d) cieplne, e) telekomunikacyjne; 27) instalacje elektroenergetyczne, wodociągowe, kanalizacyjne cieplne i telekomunikacyjne wewnątrz budynku; 29) poligonowe obiekty budowlane, w szczególności: stanowiska obronne, przeprawy, budowle
ziemne, budowle fortyfikacyjne, instalacje tymczasowe oraz obiekty kontenerowe, lokalizowane na terenach zamkniętych wyznaczonych przez Ministra Obrony Narodowej do prowadzenia ćwiczeń wojskowych z wykorzystaniem obozowisk polowych oraz umocnień terenu do pozoracji bezpośredniego prowadzenia walki. WAŻNE Bardzo istotnym elementem tych zmian jest to, iż obiekty wymienione w ww. punktach 1a, 2b i 19a podlegają obowiązkowi zgłoszenia zamiaru ich budowy, do którego należy dołączyć projekt budowlany spełniający takie wymogi jak do pozwolenia na budowę. Przy tej okazji należy dodać, że do podstawowych obowiązków projektanta dodano w art. 20 ust. 1 pkt 1c określanie obszaru oddziaływania obiektu. W art. 29 ust 1 zmieniono ponadto brzmienie niżej wymienionych punktów: 2) wolno stojących parterowych budynków gospodarczych, w tym garaży, altan oraz przydomowych ganków i oranżerii (ogrodów zimowych) o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m2 powierzchni działki; (w tym przypadku z katalogu obiektów wymagających zgłoszenia wykreślono wiaty, natomiast dodano do tego katalogu garaże i ganki oraz zwiększono dopuszczalną powierzchnię z 25m2 do 35m2); 11) zjazdów z dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych oraz zatok parkingowych na tych drogach; (w tym przypadku do katalogu obiektów zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, a wymagających zgłoszenia dodano zjazdy z wymienionych kategorii dróg); 15) przydomowych basenów i oczek wodnych o powierzchni do 50 m2; (w tym przypadku zwiększono powierzchnię wymienionych w tym przepisie obiektów, które nie wymagają pozwolenia, lecz wymagają zgłoszenia z 30m2 do 50m2). Ponadto zmienił się katalog robót budowlanych zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę ujęty w art. 29 ust. 2. Najważniejsza zmiana w tym zakresie to zwolnienie z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę robót budowlanych będących przebudową (jednak nie w każdym przypadku). Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 2b zwolnienie to dotyczy przebudów obiektów, których budowa nie wymaga pozwolenia na budowę, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1-2b, 3, 3a, 11, 12, 14-17, 19, 19a, 20b i 28, w tym przebudów budynków mieszkalnych jednorodzinnych, o ile nie prowadzi do zwiększenia dotychczasowego obszaru oddziaływania tych budynków oraz przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 2 pkt 11 i 12. Ważną zmianą jest również zwolnienie z wymogu zarówno uzyskania poz wolenia na budowę jak i dokonania zgłoszenia dla budowy wiat, o których mowa w ww. art. 29 ust1 pkt 2c, tj. wiat o powierzchni zabudowy do 50 m2, sytuowanych na działce, na której znajduje się budynek mieszkalny lub przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe, przy czym łączna liczba tych wiat na działce nie może przekraczać dwóch na każde 1000 m2 powierzchni działki. Podobnie istotne zmiany wprowadzono w sprawie ogrodzeń ponieważ dotychczas na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 3 budowa ogrodzeń od strony dróg, ulic, placów, torów kolejowych i innych miejsc publicznych oraz ogrodzeń o wysokości powyżej 2,20 m wymagała dokonania zgłoszenia, natomiast po nowelizacji zgłoszenia będzie wymagała tylko budowa ogrodzeń o wysokości
powyżej 2,20m, niezależnie od tego gdzie one będą się znajdować. WAŻNE Wprowadzono również następujące regulacje: Zgodnie z art. 29 ust. 4 pozwolenia na budowę wymagają roboty budowlane wykonywane przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków lub na obszarze wpisanym do rejestru zabytków. Natomiast zgodnie z art. 30 ust. 1a Inwestor zamiast dokonania zgłoszenia dotyczącego robót budowlanych, o których mowa w art 30 ust. 1, może wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę. Kolejne ważne zmiany dotyczą projektu budowlanego i polegają na zniesieniu wymogu (określonego dotychczas w art. 34 ust. 3), aby projekt zawierał oświadczenia właściwych jednostek organizacyjnych o zapewnieniu dostaw energii, wody, ciepła i gazu, odbioru ścieków oraz o warunkach przyłączenia obiektu do sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych, elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych oraz dróg lądowych. Wprowadzono natomiast w art. 34 ust. 3 pkt 5 wymóg, aby projekt zawierał informację o obszarze oddziaływania obiektu. Zmianie uległ także przepis dotyczą cy zawiadomienia o rozpoczęciu robót budowlanych. Znowelizowany art. 41 ust. 4 mówi, że inwestor jest obowiązany zawiadomić o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych, dla których wymagane jest pozwolenie na budowę, zgłoszenie budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a, 2b i 19a, lub zgłoszenie przebudowy, o której mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1b, właściwy organ oraz projektanta sprawującego nadzór nad zgodnością realizacji budowy z projektem, dołączając na piśmie: (W przepisie tym zrezygnowano z 7 dniowego terminu, który musiał poprzedzać rozpoczęcia robót budowlanych.) Zniesiono również obowiązek zawiadamiania właściwego organu o zmianie kierownika budowy lub kierownika robót, inspektora nadzoru inwestorskiego, projektanta sprawującego nadzór autorski. Jednak zgodnie z art. 44 oświadczenia o przejęciu obowiązków przez ww. osoby inwestor musi dołączyć do dokumentacji budowy. Zmieniono również przepisy dotyczące zakończenia budowy, a mianowicie art. 54 otrzymał następujące brzmienie: Do użytkowania obiektu budowlanego, na budowę którego wymagane jest pozwolenie na budowę albo zgłoszenie budowy, o której mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1a i 19a, można przystąpić, z zastrzeżeniem art. 55 i art. 57, po zawiadomieniu właściwego organu o zakończeniu budowy, jeżeli organ ten, w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji. Przepis art. 30 ust. 6a stosuje się. (W przepisie tym dodano wymóg zawiadomienia o zakańczeniu budowy wybranych obiektów, których budowa wymaga zgłoszenia oraz skrócono termin z 21 dni do 14 dni dla organu nadzoru budowlanego, w którym może on wnieść sprzeciw wobec zawiadomienia o zakończeniu budowy). Ponadto ograniczono ilość obiektów wymagających przed przystąpieniem do ich użytkowania uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie oraz zrezygnowano z określenia, że pozwolenie to musi być ostateczne.
W związku z tym znowelizowany art. 55 mówi, że: Przed przystąpieniem do użytkowania obiektu budowlanego należy uzyskać decyzję o pozwoleniu na użytkowanie, jeżeli: 1) na budowę obiektu budowlanego jest wymagane pozwolenie na budowę i jest on zaliczony do kategorii: a) V, IX-XVI, b) XVII - z wyjątkiem warsztatów rzemieślniczych, stacji obsługi pojazdów, myjni samochodowych i garaży do pięciu stanowisk włącznie, c) XVIII - z wyjątkiem obiektów magazynowych: budynki składowe, chłodnie, hangary i wiaty, a także budynków kolejowych: nastawnie, podstacje trakcyjne, lokomotywownie, wagonownie, strażnice przejazdowe i myjnie taboru kolejowego, d) XX, e) XXII - z wyjątkiem placów składowych, postojowych i parkingów, f) XXIV - z wyjątkiem stawów rybnych, g) XXVII - z wyjątkiem jazów, wałów przeciwpowodziowych, opasek i ostróg brzegowych oraz rowów melioracyjnych, h) XXVIII-XXX - o których mowa w załączniku do ustawy; 2) zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 49 ust. 5 albo art. 51 ust. 4; 3) przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych. 2. Inwestor zamiast dokonania zawiadomienia o zakończeniu budowy może wystąpić z wnioskiem o wydanie decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Jak już wyżej wspomniano oprócz zmiany katalogu obiektów w przepisie tym zrezygnowano ze słowa ostatecznej, co ma ten skutek, że do decyzji o pozwoleniu na użytkowanie będą miały zastosowanie ogólne zasady określone w Kodeksie postępowania administracyjnego dotyczące decyzji administracyjnych, m. in. przepis mówiący, że decyzja podlega wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania (czyli zanim stanie się ostateczna), gdy jest zgodna z żądaniem wszystkich stron. (Artykuł 130 4 Kodeksu postępowania administracyjnego). Bardzo istotną zmianą jest również możliwość uzyskania pozwolenia na użytkowanie dla inwestycji wymagających tylko zawiadomienia o zakończeniu budowy (patrz ww. art. 55 ust. 2) Na koniec należy zwrócić uwagę na zmianę w art. 57 ust. 1 pkt 5 polegającą na tym, że do zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie inwestor jest obowiązany dołączyć zamiast inwentaryzacji geodezyjnej powykonawczej: dokumentację geodezyjną, zawierającą wyniki geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej oraz informację o zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki lub terenu lub odstępstwach od tego projektu, sporządzoną przez osobę wykonującą samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii oraz posiadającą odpowiednie uprawnienia zawodowe. Niniejsze opracowanie nie zawiera pełnego katalogu zmian Prawa budowlanego, wchodzących w życie w dniu 28 czerwca 2015 r., jest natomiast poglądową informacją, która ma ułatwić osobom zainteresowanym orientację w przepisach Prawa budowlanego po nowelizacji. Jerzy Plejer Kierownik Oddziału Orzecznictwa Administracyjnego w PINB dla Miasta Poznania