Urządzenia peryferyjne Mysz Klawiatura Skaner Drukarka Monitor Słuchawki Mikrofon Kamera Aparat cyfrowy Urządzenia wejściowe Głośniki Ploter Urządzenia wyjściowe
Co jest potrzebne aby w pełni korzystać z zakupionego zestawu komputerowego? Monitor Jednostka centralna Mysz Klawiatura
System operacyjny SYSTEM OPERACYJNY środowisko pracy dla użytkownika. Grupa programów zarządzająca pracą wszystkich urządzeń oraz nadzoruje pracę innych programów. tekstowe graficzne (GUI) Graphical User Interface Najważniejsze zadania systemu operacyjnego zarządzanie sprzętem zarządzanie danymi zapisanymi na nośnikach pamięci nadzorowanie uruchomionych programów
Jak komunikujemy się z komputerem? Większość współczesnych systemów operacyjnych opartych jest o graficzny interfejs użytkownika. Oznacza to, że polecenia i czynności wykonywane są przy użyciu elementów graficznych gdzie podstawowym urządzeniem do komunikowania się z komputerem jest myszka.
Windows - wersje
Myszka Za pomocą myszki można wykonać następujące czynności: wskazywać elementy kursora myszy przez naprowadzenie na nie zaznaczać elementy przez kliknięcie na nich 1 raz LPM (zaznaczony element zmieni kolor) przeciągać elementy dzięki chwyceniu obiektu (trzymany wciśnięty LPM na obiekcie), przeciągnięciu go w określone miejsce i puszczenie LPM jest to tzw. metoda przeciągnij i upuść. otworzyć element poprzez szybkie, dwukrotne kliknięcie LPM na obiekcie. otwierać różne menu podręczne z poleceniami przez kliknięcie PPM
Klawiatura klawisze funkcyjne Klawisze nawigacji klawiatura alfanumeryczna klawiatura numeryczna
Klawiatura Klawisz ESC (escape ucieczka) służy do wychodzenia z pewnych ustawień lub przerwania pewnych czynności Klawiatura numeryczna jest wykorzystywana do używania wtedy gdy chcemy uzyskiwać klawisze z cyframi. Aby można było z niej korzystać należy ją najpierw włączyć za pomocą klawisza NUM LOCK. Po włączeniu powinna zaświecić się dioda umieszczona gdzieś na klawiaturze. Jeśli klawiatura jest wyłączona aktywne są klawisze z oznaczeniami w dolnej ich części. Grupa klawiszy funkcyjnych nie ma jednoznacznego przypisania czynności. Będą one wykorzystywane w zależności od programu. Klawisz F1 natomiast zawsze uruchamia system pomocy Klawisz TABULATOR (TAB). Jego przeznaczenie jest uzależnione od wykorzystywanego programu Klawisz BACKSPACE. Jego najczęstsze zastosowanie to kasowanie znaku stojącego po lewej stronie kursora Klawisz CAPS LOCK służy do pisania całego tekstu wielkimi literami. Jeśli klawisz jest aktywny świeci się dioda umieszczona gdzieś na klawiaturze Klawisz NUM LOCK służy do włączania/wyłączania klawiatury numerycznej Klawisz ENTER służy do zatwierdzenia wykonanych czynności Klawisz SHIFT służy do korzystania z górnych znaków na klawiszach dwuznakowych Klawisz SPACJA służy do otrzymywania przerw między znakami w pisanym tekście PRAWY ALT wraz z odpowiednią literą służy do uzyskiwania polskich znaków (zmiękczeń). Aby uzyskać literę ż używamy kombinacji ALT+z, aby uzyskać literę ź, używamy ALT+x. Klawisz PRINT SCREEN (PRT SCR) jest wykorzystywany do umieszczenia w pamięci komputera tzw. zrzuty ekranu. Można to traktować jako wykonanie zdjęcia tego co aktualnie znajduje się na ekranie monitora Klawisz DELETE (DEL) służy do kasowania. Jest wykorzystywany do usuwania ikon do kosza lub kasowania znaku znajdującego się po prawej stronie kursora. Klawisze PAGE DOWN i PAGE UP służą do przesuwania elementów o jeden ekran w górę (UP) lub jeden ekran w dół (DOWN). Można go wykorzystywać do przesuwania zawartości okna z dużą ilością ikon, ale główne jego wykorzystanie to przesuwanie tekstów w edytorze tekstu Klawisze HOME i END służą do przenoszenia się na początek (HOME) lub koniec (END). Są wykorzystywane najczęściej w edytorach tekstu do natychmiastowego ustawiania kursora na początku lub na końcu linii.
Logowanie i wylogowanie User name (Nazwa użytkownika) Po uruchomieniu OS pojawia się okno logowania, składające się z trzech pól. User name (Nazwa użytkownika) Password (Hasło) Log on to (Zaloguj do) Do tego pola należy wpisać posiadany Login zbudowany z czterech elementów identyfikator klasy rok ukończenia szkoły pierwsza litera imienia nazwisko (bez polskich liter) Login ucznia nazywającego się Marek Gęsiński z klasy 6c, będzie wyglądał następująco: c14mgesinski Password (hasło) Do tego pola należy wpisać zadeklarowane hasło Log on to (Zaloguj do) W tym polu ustawiamy nazwę domeny, do której się logujemy - Klikając na przycisk START i z rozwiniętego menu wybierając polecenie Zamknij uruchomimy okno zamykania/wylogowania się z systemu. W otwartym oknie wybierając z listy czynności odpowiednią opcję, możemy wylogować zalogowanego użytkownika, zamknąć całkowicie system, lub uruchomić ponownie komputer SALA37
Wyłączanie i restart komputera W zależności od ustawień systemu proces zamykania systemu Windows może wyglądać w dwojaki sposób. Klikając na przycisk START i z rozwiniętego menu wybierając polecenie Wyłącz komputer uruchomimy okno zamykania/wylogowania się z systemu. W otwartym oknie wybierając z listy czynności odpowiednią opcję, możemy wyłączyć komputer lub go ponownie uruchomić. Klikając na przycisk START i z rozwiniętego menu wybierając polecenie Zamknij uruchomimy okno zamykania/wylogowania się z systemu. W otwartym oknie wybierając z listy czynności odpowiednią opcję, możemy wylogować zalogowanego użytkownika, zamknąć całkowicie system, lub uruchomić ponownie komputer
Pulpit - elementy składowe ikony Pasek zadań Jego podstawową funkcją jest możliwość kontrolowania otwartych okien, programów i dokumentów. Daje wygodną możliwość szybkiego przechodzenia między otwartymi oknami. Przycisk START Pasek szybkiego uruchamiania Zawiera ikony programów, z których często korzystamy. Kliknięcie 1xLPM powoduje natychmiastowe uruchomienie wybranego programu bez potrzeby otwierania dodatkowych elementów systemu np. przycisku START. Zasobnik systemowy Zawiera ikony programów, które działają przez cały czas pracy komputera np. program antywirusowy, zegar, połączenia sieciowe.
Pulpit rozmieszczanie ikon
Pasek zadań
Co wiemy o naszym komputerze?
Co wiemy o naszym komputerze Bit (b) najmniejsza jednostka informacji. Przyjmuje dwie wartości 0 lub 1 Bajt (B) najmniejsza adresowalna jednostka informacji. 1bajt=8bitów Nazwa Kilobajt Megabajt Gigabajt Symbol kb MB GB Mnożnik 103=1000 106=100 000 109=1000 000 000
Okno - budowa Pasek tytułu znajdziemy na nim nazwę foldera, w którym aktualnie się znajdujemy oraz nazwę otwartego dokumentu. Znajduje się na nim także ikona powiązana z programem lub folderem Na pasku tytułu znajdują się ikony do: zamykania okna maksymalizacji/powrotu okna minimalizacji okna Pasek tytułu może występować w dwóch kolorach Jasnoniebieski oznacza aktywne okno Bladoniebieski oznacza okno nieaktywne Służy on także do przesuwania aktywnego okna. Pasek menu Pasek narzędzi (przyciski standardowe) Pasek adresu znajdziemy tutaj ścieżkę dostępu do folderu, w którym aktualnie się znajdujemy Pasek łączy Suwak paska przesuwu Okno eksploracji Obszar roboczy okna Pasek stanu Przyciski paska przesuwu
Zmiana rozmiarów okna Można również zmieniać rozmiar okna, chwytając myszką krawędź okna i przeciągając w górę, dół, prawo lub lewo. Chwytając za prawy dolny narożnik można jednocześnie zmienić szerokość i wysokość okna.
Elementy okna dialogowego Zakładki (karty) pozwalają na przejście do innej grupy opcji okna dialogowego. Pole tekstowe pozwala na wpisanie tekstu. Każde pole tekstowe posiada swoją nazwę, pozwalającą na zidentyfikowanie danych jakie mają być wpisane. Przyciski opcji pozwalają na wybranie tylko jednej z podanych wartości (każde kliknięcie na jedną opcję odznacza inną) Pole wyboru pozwala na postawienie tzw ptaszka aby wskazać wybraną opcję. Można zaznaczać dowolną ilość tych pól Lista zwykła pozwala na wybranie jednego z elementów widocznych na liście (bez rozwijania) Lista rozwijalna pozwala na rozwinięcie niewidocznych opcji wyboru i wskazanie jednej z możliwych Przyciski pozwalają na podjęcie decyzji co do dalszego działania. Możemy np. zatwierdzić wypełniony formularz OK lub przerwać działanie bez zatwierdzenia wpisanych danych - Anuluj.
Okno ustawienia wyświetlania ikon Wyświetlanie ikon w oknie: Miniatury Ikony Lista Szczegóły (sortowanie wg różnych kategorii) Rozmieszczanie ikon w oknie wg: Nazwy Typu Rozmiaru Daty modyfikacji
Okna - rozmieszczanie ALT+TAB wybieranie za pomocą okna ALT+ESC wyciąganie okna na wierzch
Uruchamianie programów Jeżeli obok napisu w menu startowym znajduje się czarny trójkąt, to po najechaniu myszką na ten napis otworzy się kolejne menu z programami lub grupami programów. Niezwykle ważnym elementem paska zadań jest menu główne. Dzięki niemu możemy dotrzeć do większości programów, dokumentów lub narzędzi konfiguracyjnych. Otwiera się je poprzez kliknięcie LPM na przycisku START.
Uruchamianie programów Każdy uruchomiony program lub otwarte okno systemu jest widoczne w postaci przycisku na pasku zadań. Aby w szybki sposób przejść do wybranego programu lub okna wystarczy kliknąć na wybranym przycisku symbolizującym dany program lub okno. Aktywne okno oznaczone jest przez wciśnięty przycisk z nazwą programu lub okna (na pokazanym zrzucie ekranu aktywne okno to gra saper)
Foldery Folder element umożliwiający logiczny sposób przechowywania informacji (danych) w komputerze. Pozwala na zachowanie porządku i ułatwia znajdowanie potrzebnych danych. W folderach mogą znajdować się inne foldery zwane podfolderami. W ten sposób tworzy się tzw. hierarchiczna struktura folderów. Ścieżka dostępu określa lokalizację pliku/folderu i składa się z nazwy nośnika pamięci, kolejnych folderów i nazwy pliku. Wszystkie kolejne elementy oddzielone są znakiem \ (backslash) C:\WINDOWS\Resources\Themes\Luna\Shell\Homestead Tworzenie: PPM Nowy Plik Nowy (tylko w oknie) Odczytywanie właściwości: położenie (ścieżka dostępu) wielkość atrybuty Otwieranie: 2xLPM 1xLPM Enter PPM Otwórz PPM Eksploruj (folder) Usuwanie: PPM Usuń Del SHIFT+DEL Zmiana nazwy: PPM Zmień nazwę F2 2xLPM na nazwie Tworzenie skrótów: PPM Wyślij do (pulpit) Przeciągnięcie PPM
Eksploracja i właściwości folderów Przy pracy z folderami wygodnym narzędziem jest okno eksploratora ukazujące się w po prawej stronie okna po wybraniu ikony Foldery na pasku narzędzi lub z paska menu Widok Pasek eksploratora Foldery Klikając PPM na folderze i wybierając dostaniemy informacje o folderze Cechą charakterystyczną okna eksploratora są znaki + i umieszczone przy folderach. Jeśli znajdują się one przy folderze oznacza to, że wewnątrz tego folderu znajdziemy podfoldery. Jeśli nie ma żadnego symbolu folder ten nie zawiera innych folderów. Znak + oznacza, że gałąź drzewa folderów jest zwinięta. Znak oznacza rozwiniętą gałąź folderów. Folder nie zawierający podfolderów (brak symbolu) Folder zawierający podfoldery (znak +) W oknie eksploratora jest widoczna tylko struktura folderów. W oknie po prawej stronie jest widoczna zawartość wybranego folderu wraz z podfolderami i plikami polecenie Właściwości W otwartym oknie możemy odczytać: położenie (lokalizacje) folderu rozmiar zawartość: ilość plików i podfolderów atrybuty
Usuwanie odzyskiwanie z kosza Obiekty, które nie są na potrzebne lub te których na pewno nie będziemy używali możemy z naszego systemu usunąć. Przy wykorzystaniu jednego z powyższych sposobów otrzymamy komunikat, który informuje nas, że usuwane obiekty zostaną umieszczone w koszu (będzie można je potem odzyskać) Zaznaczenie obiektów lub obiektu do usunięcia PPM Usuń Del Usuń Jeżeli będziemy chcieli na stałe (bez możliwości odzyskania z kosza) usunąć pliki lub foldery, po zaznaczeniu należy użyć kombinacji klawiszy SHIFT+DEL. Komunikat, który pojawi się w tym wypadku informuje nas o całkowitym usunięciu zaznaczonych obiektów, Po usunięciu obiektów do kosza możemy je w prosty sposób odzyskać. Otwierając ikonę Kosz zobaczymy w oknie wszystkie usunięte obiekty. Należy wtedy zaznaczyć przeznaczone do odzyskania obiekty i kliknąć PPM na jednym z zaznaczonych. Następnie z rozwiniętego menu wybieramy polecenie przywróć. Przywracane obiekty powracają w dokładnie to samo miejsce, z których zostały usunięte. Elementy umieszczone w koszu możemy również całkowicie usunąć z naszego systemu. Wystarczy kliknąć PPM na ikonie Kosz i z menu wybrać polecenie Opróżnij kosz
Pliki Plik stanowi zakodowaną dowolną informację, opatrzoną nazwą składającą się z dwóch części: nazwy właściwej i oddzielonego kropką rozszerzenia. Rozszerzenie w nazwie pliku pozwala w łatwy sposób rozróżnić typ informacji zapisanych na nośnikach pamięci. Pozwala ono systemowi operacyjnemu dopasować program, za pomocą którego będzie otwarty plik (po dwukrotnym kliknięciu LPM) oraz ikonę symbolizującą dany rodzaj informacji. Tworzenie: PPM Nowy Plik Nowy (tylko w oknie) Otwieranie: 2xLPM 1xLPM Enter PPM Otwórz Otwórz za pomocą Odczytywanie właściwości: Położenie Wielkość Dopasowanie programu atrybuty do otwarcia pliku Zmiana nazwy: PPM Zmień nazwę F2 2xLPM na nazwie Tworzenie skrótów: PPM Wyślij do Przeciągnięcie PPM
Rodzaje rozszerzeń i ikony tekstowe graficzne txt, doc, rtf, odt, pdf jpg, gif, bmp, tif multimedialne mp3, avi, wmv, jpeg internetowe html, htm, php, cgi wykonywalne exe, com
Rodzaje rozszerzeń i ikony skompresowane zip, rar, 7z, tar, tgz nie rozpoznane msoffice doc, xls, ppt, pps, mdb docx, xlsx, pptx, mdbx systemowe dll, ini,sys skróty openoffice odt, ods, odp, odb
Skróty Skróty tworzymy w celu uzyskania szybkiego i łatwego dostępu do często używanych programów, folderów, plików czy nośników informacji. Najczęściej skróty tworzymy na pulpicie aby mieć szybki i wygodny dostęp do potrzebnych obiektów.
Okno opcje folderów
Okno - opcje folderów
Zaznaczanie, odznaczanie Jednego elementu Wielu leżących obok siebie (lasso, LPM+Shift) Wielu nie leżących obok siebie Wszystkich (Edycja zaznacz wszystko) CTRL +A Wszystkich oprócz kilku Odczytywanie ilości zaznaczonych plików i łącznej wielkości zaznaczonych obiektów na pasku stanu Kopiowanie, przenoszenie PPM Kopiuj, Wytnij Edycja Kopiuj, wytnij Przeciągnij i upuść CTRL+C CTRL +X Stosując metodę przeciągnij i upuść należy pamiętać o następującej zależności: Jeżeli przeciągniemy plik lub folder używając LPM nad inny folder to zostanie ten obiekt przeniesiony do tego folderu Jeżeli przeciągamy obiekt między różnymi dyskami obiekt zostanie skopiowany. Jeżeli wykonamy to samo za pomocą PPM otrzymamy menu, które pozwoli wybrać co ma zostać wykonane.
Wyszukiwanie plików i folderów Wyszukiwanie plików i folderów za pomocą znaków specjalnych: *,?
Kompresja (pakowanie) danych Przed rozpoczęciem pakowania danych należy zaznaczyć wszystkie elementy, które mają być zarchiwizowane. Następnie na dowolnym zaznaczonym obiekcie klikamy PPM i z menu wybieramy odpowiednią opcję (najczęściej Add to archiwe) Możemy wskazać gdzie będzie zapisane archiwum. Klikając na przycisk wskazujemy ścieżkę. Na samym końcu ścieżki wpisujemy nazwę archiwum bez rozszerzenia (zostanie ono dołączone automatycznie). Po wybraniu opcji w otwartym oknie możemy przystąpić do konfiguracji naszego archiwum. Rozwijając listę Archive format zdecydujemy o formacie archiwum. Najkorzystniejszym formatem będzie archiwum.zip Zaznaczając pole wyboru budujemy archiwum samorozpakowujące się Zbudowane archiwum możemy zabezpieczyć hasłem Przy nagrywaniu archiwum na płyty CD lub dyskietki, możemy określić wielkość poszczególnych części archiwum (700M, 1,44M) Jeśli podczas wpisywania hasła chcemy widzieć pisany tekst zaznaczamy pole wyboru
Wypakowanie danych z archiwum.zip i.rar Pliki.zip można rozpakować klikając 2x LPM a otwarte okno traktować jako zwykłe okno systemu. Pliki i foldery można kopiować przenosić w inne miejsce