Rynek zbóż. Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 4/2015

tys. ton Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 4/2015 Rynek zbóż Wstępna ocena przezimowania zbóż Według badań GUS przeprowadzonych w marcu 2015 r., zboża ozime przezimowały zdecydowanie lepiej niż w roku poprzednim. Obszar zasiewów zbóż ozimych pod zbiory w 2015 r. wynosi 4,4 mln ha i jest zbliżony do notowanego w poprzednim roku. żyto 1 mln ha 2 Powierzchnia zasiewów zbóż ozimych pod zbiory 2015 r. pszenżyto 1,1 mln ha 25% 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Skup zbóż podstawowych VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II 2013 2014 2015 zboża razem pszenica żyto III pszenica 1,9 mln ha 4 Do siewów zbóż jarych, tak jak w 2014 r., przystąpiono pod koniec pierwszej dekady marca br. Ocieplenie w drugiej dekadzie marca 2015 r., przy zbyt małym uwilgotnieniu gleb, nie sprzyjało równomiernym wschodom i rozwojowi roślin uprawnych. Ostatecznie o plonach i zbiorach zbóż zadecydują warunki agrometeorologiczne w dalszym okresie wegetacji. Czynniki podażowo-popytowe jęczmień 0,22 mln ha 5% pozostałe zboża 0,19 mln ha 4% Skup zbóż W marcu 2015 r. nastąpił znaczny spadek dostaw zbóż do skupu. Wyjątkiem był jęczmień i kukurydza, których podaż uległa zwiększeniu. W marcu br. skup zbóż podstawowych z mieszankami (według danych GUS) ukształtował się na poziomie 485 tys. ton, o 18% niższym niż w lutym 2015 r. i o 14% niższym niż rok wcześniej. W skupie, jak zwykle, dominowała pszenica, której dostarczono 358 tys. ton (w tym pszenicy paszowej 129 tys. ton). Jednak poziom skupu tego zboża był o 2 niższy niż miesiąc wcześniej i 20% niższy niż przed rokiem. Skup żyta wyniósł 33 tys. ton i był o 10% mniejszy niż w lutym 2015 r. i o 42% mniejszy niż rok wcześniej. Skup jęczmienia, w odniesieniu do lutego 2015 r., wzrósł o 14% i wyniósł 28 tys. ton (w tym 22 tys. ton jęczmienia paszowego). W porównaniu z marcem 2014 r. dostawy jęczmienia do skupu były ponad dwa razy większe. W okresie lipiec 2014 marzec 2015 skup zbóż podstawowych według GUS był o 15% większy niż w analogicznym okresie poprzedniego roku i wyniósł 8,1 mln ton. W tym czasie pszenicy skupiono 5,7 mln ton, o 26% więcej, a jęczmienia 731 tys. ton, o więcej. Skup żyta wyniósł 745 tys. ton, o 35% mniej niż rok wcześniej. Od początku bieżącego sezonu skup kukurydzy, pomimo rekordowych zbiorów jest mniejszy niż przed rokiem. W marcu Agencja Rynku Rolnego 1

2015 r. podmioty rynkowe skupiły 126 tys. ton kukurydzy, o 46% więcej niż w lutym 2015 r., ale o 14% mniej niż przed rokiem. W okresie od lipca 2014 r. do marca 2015 r. skup kukurydzy wyniósł 1,9 mln ton i był o 6% mniejszy niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Handel zagraniczny W sezonie 2014/2015 duży popyt na pszenicę (zwłaszcza dobrej jakości) przyczynia się do utrzymania eksportu zbóż na wysokim poziomie 1. W okresie lipiec 2014 luty 2015 z kraju wywieziono 2,9 mln ton pszenicy, o 69% więcej niż rok wcześniej. Pszenicę eksportowano przede wszystkim do Niemiec, Arabii Saudyjskiej, Maroka, Algierii i Kenii. Z Polski znacząco więcej niż przed rokiem wywieziono również pszenżyta i owsa, a mniej żyta i kukurydzy. Łącznie z kraju wyeksportowano 4,3 mln ton ziarna zbóż, o 22% więcej niż rok wcześniej. W strukturze geograficznej eksportu ziarna zbóż 51% udziału miały kraje członkowskie UE. Struktura geograficzna eksportu produktów pierwotnego przetwórstwa z Polski w okresie VII 2014 II 2015 (w wadze produktu) Słowacja Republika Czeska Holandia 4% Pozostałe kraje UE 9% Francja Dania 4% Kraje spoza UE 7% Niemcy 5 Wielka Brytania 7% Litwa 7% Źródło: opracowanie ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. O 4% więcej niż przed rokiem wyeksportowano produktów pierwotnego przetwór- 1 Wyniki polskiego handlu zagranicznego zostały obliczone przez analityków ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów. stwa. Odbiorcami tych produktów są przede wszystkim kraje UE (z udziałem 9), w tym głównie Niemcy (5). Eksport produktów wysokoprzetworzonych był o 8% większy niż w analogicznym okresie poprzedniego sezonu. Wywóz tych produktów również był skierowany głównie do krajów UE (8 eksportu), w tym do Niemiec, Czech i Wielkiej Brytanii. Wartość eksportu ziarna zbóż i przetworów zbożowych wyniosła 1,6 mld EUR i była o 11% większa od uzyskanej rok wcześniej. Duże krajowe zasoby powodują, że import ziarna zbóż i przetworów zbożowych w bieżącym sezonie jest mniejszy niż przed rokiem. W okresie lipiec 2014 luty 2015 do kraju przywieziono 0,8 mln ton zbóż, o 2 mniej niż rok wcześniej. Około 89% importowanego ziarna zbóż sprowadzono z krajów UE. Struktura geograficzna importu produktów pierwotnego przetwórstwa do Polski w okresie VII 2014 II 2015 (w wadze produktu) wg krju wysyłki Pozostałe kraje UE Wielka Brytania 9% Belgia Holandia Austria 5% Republika Czeska 10% Import towarów pierwotnego przetwórstwa, w porównaniu z tym samym okresem sezonu 2013/2014, był o większy, a produktów wysokoprzetworzonych o 5% mniejszy. 97% importu produktów pierwotnego i wtórnego przetwórstwa zbóż było przywiezione z państw UE. Agencja Rynku Rolnego 2 Litwa 21% Kraje spoza UE Słowacja 22% Niemcy 21% Źródło: opracowanie ARR na podstawie wstępnych danych Ministerstwa Finansów.

mln EUR Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 4/2015 Wartość importu ziarna zbóż i przetworów zbożowych w porównaniu ze zrealizowanym rok wcześniej, obniżyła się o 5,5%, do 0,6 mld EUR. Wyniki handlu zagranicznego zbożami (ziarno i przetwory) i (w w okresie lipiec styczeń) lipiec luty 1700 1600 1500 1400 1300 1200 1100 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 91 Saldo handlu zbożami i przetworami zbożowymi (w ekwiwalencie ziarna) w okresie lipiec 2014 luty 2015 wyniosło 3,5 mln ton i było o 40% większe niż w tym samym okresie sezonu 2013/2014, a wartość salda wzrosła o 2, do 1 043 mln EUR. Administrowanie handlem zagranicznym UE z krajami trzecimi Kontyngenty taryfowe na przywóz zbóż obowiązujące w UE w 2015 r. 2 Bezcłowy kontyngent taryfowy na import kukurydzy z krajów trzecich 3 w pierwszym półroczu 2015 r. (139 tys. ton) został w całości rozdysponowany. W ramach tego kontyngentu Agencja Rynku Rolnego wydała pozwolenia na przywóz 11,8 tys. ton tego ziarna. W kontyngentach taryfowych w przywozie z krajów trzecich pszenicy zwyczajnej o jakości innej niż wysoka (kod CN 1001 99 00) 2 www.circabc.europa.eu (data dostępu 5.05.2015 r.) 3 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 969/2006 z 29 czerwca 2006 r. 316 324 286 845 849 1043 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 eksport import saldo Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych Ministerstwa Finansów. obowiązuje stawka celna 12 EUR/t 4, a w przypadku jęczmienia (kod CN 1003) 16 EUR/t 5. Zainteresowanie tymi kontyngentami było nadal niewielkie. Do końca grudnia 2015 r. obowiązują roczne unijne kontyngenty taryfowe na przywóz z Ukrainy 6 : 950 tys. ton pszenicy zwyczajnej, 250 tys. ton jęczmienia oraz 400 tys. ton kukurydzy. Wysokość cła w ramach tych kontyngentów została ustalona na poziomie zerowym. Kontyngent na przywóz kukurydzy z Ukrainy został już w całości wykorzystany. W Polsce w 2015 r. przedsiębiorcy uzyskali pozwolenia na przywóz z Ukrainy 37 ton mąki kukurydzianej. Do 24 kwietnia 2015 r. unijni handlowcy uzyskali także pozwolenia na przywóz z Ukrainy 403 tys. ton pszenicy zwyczajnej (co stanowiło 42% limitu na 2015 r.) oraz 5,6 tys. ton jęczmienia (2% limitu). Handel UE z krajami trzecimi Duże zasoby zbóż w UE ograniczają popyt na ziarno spoza Unii. Zgodnie z pozwoleniami wydanymi w okresie dziesięciu miesięcy sezonu 2014/2015 (1 lipca 2014 28 kwietnia 2015), unijni przedsiębiorcy zadeklarowali import 12,7 mln ton zbóż i przetworów zbożowych 7, o 15% mniejszy niż w tym samym okresie poprzedniego sezonu (2013/2014). Według wydanych pozwoleń eksportowych wolumen zboża wywiezionego z UE był o 16% większy niż w tym samym okresie sezonu 2013/2014 i wyniósł 40,3 mln ton. 4 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1067/2008 z 30 października 2008 r. 5 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2305/2003 z 29 grudnia 2003 r. 6 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1169/2014 z 31 października 2014 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 416/2014 z 23 kwietnia 2014 r. 7 www.circabc.europa.eu (data dostępu 5.05.2015 r.) Agencja Rynku Rolnego 3

Wysokość opłaty celnej na import pszenicy, żyta, kukurydzy i sorga poza kontyngentami od 8 listopada 2014 r. jest utrzymywana na poziomie zerowym 8. Działania ARR na rynku zbóż Administrowanie handlem zagranicznym W okresie pierwszych dziesięciu miesięcy bieżącego sezonu (lipiec 2014 kwiecień 2015) Agencja Rynku Rolnego wydała pozwolenia na wywóz z Polski poza obszar celny UE 1,9 mln ton zbóż wobec 0,8 mln ton w analogicznym okresie poprzedniego sezonu. Pozwolenia dotyczyły głównie pszenicy zwyczajnej (1,8 mln ton). Jednocześnie wydane zostały pozwolenia na wywóz 2 tys. ton mąki z pszenicy zwyczajnej i orkiszu wobec 1,4 tys. ton w tym samym okresie sezonu 2013/2014. Na podstawie wniosków złożonych w ARR, handlowcy uzyskali także pozwolenia na import do kraju 92 tys. ton ziarna zbóż (z tego: pszenicy durum 20 tys. ton, pszenicy zwyczajnej 8 tys. ton, kukurydzy 59 tys. ton oraz sorga 5 tys. ton), o 61% mniej niż rok wcześniej. Dopłaty do materiału siewnego Producenci rolni, w ramach pomocy de minimis w rolnictwie, mogą do 25 czerwca 2015 r. składać w Agencji Rynku Rolnego wnioski o dopłaty do materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany wykorzystywanego w uprawach zbóż, roślin strączkowych oraz ziemniaków 9. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 20 marca 2015 r. 10 stawka dopłaty do 1 ha powierzchni gruntów ornych obsianych lub obsadzonych ww. materiałem siewnym wy- nosi: 80 zł dla zbóż i mieszanek zbożowych lub mieszanek pastewnych sporządzonych z materiału siewnego gatunków lub odmian roślin zbożowych lub strączkowych, 130 zł dla roślin strączkowych i 400 zł w przypadku ziemniaków 11. W 2015 r. (do 4 maja) do ARR wpłynęło 35,8 tys. wniosków o przyznanie ww. wsparcia finansowego, o 51% więcej niż rok wcześniej. Na podstawie wniosków rozpatrzonych do 5 maja 2015 r. Agencja Rynku Rolnego do materiału siewnego dopłaciła rolnikom 29,7 mln zł. Fundusz Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych Agencja Rynku Rolnego obsługuje dziewięć funduszy promocji produktów rolnospożywczych, w tym m.in. Fundusz Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych. W 2015 r. (do końca marca) na konto Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych wpłynął 1,0 mln zł. Środki znajdujące się w dyspozycji funduszu były wydatkowane na wspieranie marketingu i promocję produktów zbożowych. Z tych środków finansowane były m.in.: Promocja ziarna zbóż i przetworów zbożowych (promocja pieczywa jako źródła wartościowych składników odżywczych) oraz Integrowana produkcja zbóż chlebowych (szkolenia dla producentów zbóż z zakresu nowoczesnych technologii uprawy). W marcu 2015 r. wydatkowane zostały środki na działania promocyjne takie jak: Lubię kaszę kasza na stół, na zdrowie na co dzień (promocja wartości odżywczych kaszy), Piknik Zbożowy (imprezy plenerowe promujące ja- 8 Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1206/2014 z 7 listopada 2014 r. 9 Dz. U. z 2009 r. Nr 113, poz.945, z późn. zm. 10 Dz. U. z 2015 r., poz. 485. 11 Rozporządzenie Rady Ministrów z 20 marca 2015 r. w sprawie stawek dopłat do 1 ha powierzchni gruntów ornych obsianych lub obsadzonych materiałem siewnym kategorii elitarny lub kwalifikowany (Dz. U. z 2015 r., poz. 485) Agencja Rynku Rolnego 4

zł za tonę zł za tonę Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 4/2015 kość oraz walory smakowe produktów zbożowych), a także na badania dotyczące oceny skuteczności biologicznej i efektu ekonomicznego uprawy zbóż. Tendencje cenowe Krajowe ceny skupu zbóż (bez VAT) Na rynku krajowym w marcu 2015 r. ceny zbóż podstawowych ponownie uległy obniżeniu. Przeciętna cena skupu pszenicy 12 ukształtowała się na poziomie 693 zł/t, o 2% niższym niż w poprzednim miesiącu i o 8% niższym niż przed rokiem. W zależności od regionu przeciętna cena pszenicy wynosiła od 600 zł/t w woj. małopolskim i 610 zł/t w woj. podkarpackim do 767 zł/t w woj. pomorskim i 743 zł/t w woj. zachodniopomorskim. 850 800 750 700 650 Ceny skupu pszenicy i żyta W marcu 2015 r. tańszy niż w poprzednim miesiącu (o 2%) był także jęczmień, za który średnio płacono 606 zł/t. W tym czasie cena jęczmienia paszowego obniżyła się o 1% i ukształtowała się na poziomie 598 zł/t. W porównaniu z tym samym miesiącem 2014 r. jęczmień był o 17,5% tańszy. Kukurydza w skupie osiągnęła cenę 567 zł/t. Cena ta była o 1% wyższa niż w lutym 2015 r., ale o 15% niższa niż przed rokiem. 900 850 800 750 700 650 600 550 500 450 400 Ceny skupu jęczmienia paszowego i kukurydzy VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II 2013 2014 2015 kukurydza jęczmień paszowy III 600 550 500 450 400 VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II 2013 2014 2015 pszenica żyto Przeciętna cena żyta w skupie wynosiła 515 zł/t i była o 1% niższa niż miesiąc wcześniej. Jednocześnie cena żyta była o 10% niższa od notowanej w marcu 2014 r. Najtańsze było żyto w woj. podkarpackim 419 zł/t i w woj. lubelskim 454 zł/t, a najdroższe w woj. małopolskim 680 zł/t i woj. świętokrzyskim 568 zł/t. 12 Ceny skupu zbóż w marcu 2015 r. według danych GUS. III W kwietniu 2015 r. pogłębił się spadek cen zbóż. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW w kwietniu 2015 r. średnia cena zakupu pszenicy konsumpcyjnej i żyta konsumpcyjnego była o 2% niższa niż w marcu 2015 r., jęczmienia paszowego o niższa, a kukurydzy o 1% niższa. Targowiskowe ceny zbóż W marcu 2015 r. zahamowany został spadek cen zbóż na krajowych targowiskach. W analizowanym miesiącu za pszenicę przeciętnie uzyskiwano 766 zł/t (dane GUS), o 0,2% więcej niż w lutym 2015 r. Cena jęczmienia osiągnęła poziom 732 zł/t (o wyższy niż w poprzednim miesiącu), a żyta 579 zł/t (o 1% wyższy). W odniesieniu do notowań Agencja Rynku Rolnego 5

zł za tonę Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 4/2015 sprzed roku pszenica i żyto były o 15% tańsze, a jęczmień o 17% tańszy. 1050 1000 950 900 850 800 750 700 650 600 550 Średnie ceny zbóż na targowiskach VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VIIVIII IX X XI XII I II III 2013 2014 2015 pszenicy żyta jęczmienia Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych GUS W kwietniu 2015 r. na targowiskach monitorowanych przez ZSRIR MRiRW ceny pszenicy i jęczmienia w porównaniu z marcem 2015 r. nie zmieniły się istotnie, a żyta i kukurydzy uległy obniżeniu o 1%. Ceny zbóż na giełdach krajowych W marcu 2015 r. ceny zbóż w transakcjach na giełdach krajowych nieco wzrosły. Tańszy niż w poprzednim miesiącu był jedynie jęczmień paszowy. W kwietniu 2015 r. transakcyjne ceny zbóż na giełdach uległy znacznemu obniżeniu. Jedynie cena jęczmienia paszowego nie zmieniła się i wynosiła 579 zł/t. Za pszenicę konsumpcyjną w transakcjach sprzedaży przeciętnie płacono 706 zł/t, o 5% taniej niż w marcu 2015 r. Cena pszenicy paszowej ukształtowała się na poziomie 620 zł/t, o 4% niższym niż w poprzednim miesiącu, a kukurydzy 503 zł/t, o 1 niższym. Ceny zbóż na giełdach zagranicznych 13 W marcu 2015 r. na monitorowanych giełdach zagranicznych przeważały spadki cen pszenicy. 13 Obliczenia ARR na podstawie danych FAPA. W kwietniu 2015 r. spadek cen zbóż odnotowano również na monitorowanych giełdach Europy i USA. Na giełdzie w USA cena pszenicy HRW, Nr 1 była o niższa od notowanej w marcu 2015 r., a SRW, Nr 2 o 4% niższa. W tym czasie we Francji cena pszenicy konsumpcyjnej obniżyła się o 2,5%, a w Niemczech o 7%. Na Ukrainie zboże to było o 4% tańsze. Przeciętna cena jęczmienia paszowego we Francji i w USA w porównaniu z poprzednim miesiącem obniżyła się o 1%, a w Niemczech o. Giełdowa cena kukurydzy w Argentynie i we Francji była zbliżona do notowanej w marcu 2015 r., a w USA o 2% niższa. Cena pszenicy konsumpcyjnej z terminem dostawy na maj 2015 r. w transakcjach terminowych na giełdzie Euronext w Paryżu 29 kwietnia 2015 r. wynosiła 178 EUR/t (714 zł/t) i była o 7% niższa niż na początku kwietnia br. Kukurydzę z terminem dostawy na czerwiec 2015 r. sprzedano po 158 EUR/t (632 zł/t), o 4% taniej niż przed miesiącem. Na giełdzie w Budapeszcie (BCE) cena pszenicy konsumpcyjnej z terminem dostawy na maj 2015 r. była o 4% niższa niż na początku kwietnia 2015 r. i ukształtowała się na poziomie 186 USD/t (678 zł/t). W tym czasie cena kukurydzy wzrosła o 1% i wynosiła 151 USD/t (549 zł/t). Ceny zakupu zbóż w Unii Europejskiej 14 W kwietniu 2015 r. poziom cen zbóż na rynku unijnym był nadal niższy niż rok wcześniej. W dniach 13 19.04.2015 r. przeciętna cena pszenicy konsumpcyjnej w UE wynosiła 179 EUR/t (718 zł/t). Była ona Agencja Rynku Rolnego 6 14 Obliczenia ARR na podstawie danych ZSRIR MRiRW.

EUR/tonę Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 4/2015 o niższa niż przed miesiącem i o 10% niższa niż przed rokiem. Najniższy poziom cen tego ziarna notowany był w Bułgarii 159 EUR/t (634 zł/t) i na Słowacji 164 EUR/t (656 zł/t), a najwyższy w Wielkiej Brytanii 206 EUR/t (825 zł/t). W Polsce cena pszenicy wynosiła 176 EUR/t (706 zł/t). Przeciętna cena skupu pszenicy konsumpcyjnej w kraju była o 4% niższa od notowanej w Niemczech, ale o 8% wyższa niż na Słowacji oraz o 2% wyższa niż w Czechach. Za jęczmień paszowy na obszarze UE średnio płacono 164 EUR/t (657 zł/t), o 1,5% więcej niż miesiąc wcześniej, ale o 6% mniej niż przed rokiem. Najniższe ceny notowano w Finlandii (135 EUR/t 538 zł/t), w Austrii (139 EUR/t 557 zł/t) i w Polsce (142 EUR/t 568 zł/t), a najwyższe w Portugalii (192 EUR/t 768 zł/t) oraz we Włoszech (188 EUR/t 752 zł/t). Jęczmień paszowy w Polsce był o 15% tańszy niż w Niemczech i o 2% tańszy niż na Węgrzech. 270 250 230 210 190 170 150 130 Średnia miesięczna cena skupu pszenicy konsumpcyjnej w wybranych krajach UE I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV V VI VIIVIIIIX X XI XII I II III IV* 2013 2014 2015 Czechy Niemcy Polska Słowacja Węgry * średnia z trzech tygodni Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych ZSRiR MRiRW. Przeciętna cena kukurydzy w UE w dniach 13 19.04.2015 r. ukształtowała się na poziomie 157 EUR/t (629 zł/t), o 4% wyższym od notowanego przed miesiącem. Jednocześnie cena ta była o 11% niższa niż przed rokiem. W Polsce za kukurydzę w skupie płacono 145 EUR/t (581 zł/t), o 19% mniej niż w Niemczech, ale o 7% więcej niż na Węgrzech. Agencja Rynku Rolnego 7

Rejestrowany skup zbóż Zboża podstawowe 1) Pszenica Żyto Jęczmień paszowy Kukurydza Okres skup zmiana wielkości skupu w % skup w tym skup paszowej zmiana wielkości skupu w % zmiana wielkości zmiana wielkości skup skup skup skupu w % skupu w % zmiana wielkości skupu w % w tys. ton miesięczna roczna w tys. ton w tys. ton miesięczna roczna w tys. ton miesięczna roczna w tys. ton miesięczna roczna w tys. ton miesięczna roczna 2013 VII 408,6 51,4-28,4 205,1 64,9 14,4-27,4 59,8 95,5-31,3 70,7 103,3-11,1 81,9-28,1 22,8 VIII 1 473,6 260,6-23,9 868,1 281,3 323,1-21,4 220,4 268,9-21,2 67,6-4,4-64,0 42,2-48,5-41,2 skup IX 785,5-46,7-4,4 533,6 148,9-38,5-1,1 127,7-42,1 34,6 18,2-73,1-71,6 60,4 43,2-54,3 meldunkowy X 912,9 16,2 48,7 573,3 161,4 7,4 34,4 143,6 12,4 126,1 44,3 143,5 6,9 598,0 890,8-22,0 XI 565,0-38,1 4,7 398,6 112,3-30,5 6,9 94,1-34,4 86,4 10,9-75,4-79,6 419,9-29,8-15,8 XII 464,6-17,8 30,0 320,9 87,0-19,5 24,1 78,2-16,9 113,8 12,0 10,0-51,8 144,6-65,6-10,8 2014 I 401,1-13,7 28,1 289,3 88,9-9,8 39,1 50,7-35,2 45,2 14,8 22,8-33,0 95,4-34,0-9,6 II 514,3 28,2 27,3 356,6 123,2 23,3 27,1 83,4 64,5 90,2 21,1 43,2-37,2 90,9-4,7-15,6 III 562,3 9,3 79,8 444,7 129,8 24,7 121,9 57,2-31,4 23,0 10,0-52,6-58,1 146,0 60,6 22,6 IV 545,1-3,1 101,7 417,6 167,9-6,1 120,8 57,1-0,3 98,0 16,6 65,8-30,2 140,3-3,9 54,9 V 464,2-14,8 18,1 342,9 142,4-17,9 23,4 45,1-20,9 38,5 23,2 40,0-45,4 133,7-4,7 8,0 VI 253,3-45,4-6,2 175,5 70,4-48,8-2,2 37,8-16,3 23,7 10,3-55,5-70,3 98,6-26,2-13,4 Skup sprawozdawczy 2013/2014 8 837,7 x 8,2 5 759,6 1 578,4 x 12,6 1 408,4 x 23,5 96,1 x -84,8 2 576,8 x -9,4 skup VII 934,7 269,1 128,8 432,9 187,6 146,7 111,0 95,2 151,7 59,3 118,2 1 043,6 67,2 46,5-52,9-43,2 meldunkowy VIII 1 827,7 95,5 24,0 1 178,1 420,8 172,2 35,7 175,2 84,1-20,5 53,4-54,8-21,0 26,7-42,5-36,6 IX 966,4-47,1 23,0 723,9 244,5-38,6 35,7 71,1-59,4-44,3 21,7-59,4 19,1 45,7 71,1-24,2 X 718,4-25,7-21,3 541,7 185,8-25,2-5,5 59,8-16,0-58,4 21,5-0,9-51,6 507,7 1010,0-15,1 XI 562,7-21,7-0,4 420,6 120,5-22,3 5,5 43,1-27,9-54,2 25,1 17,0 129,9 480,3-5,4 14,4 XII 592,4 5,3 27,5 472,4 134,4 5,3 47,2 30,6-28,9-60,8 17,2-31,6 42,9 140,4-70,8-2,9 2015 I 537,4-9,3 34,0 421,3 132,3-10,8 45,6 32,4 5,9-36,0 14,3-16,7-3,0 81,2-42,2-14,9 II 589,9 9,8 14,7 462,9 147,9 9,9 29,8 36,8 13,6-55,8 17,2 19,9-18,8 86,4 6,5-5,0 III 484,6-17,8-13,8 357,6 129,5-22,8-19,6 33,0-10,3-42,2 22,2 29,5 122,1 125,7 45,5-13,9 VII 2014-III 2015* 8 138,9 x 15,0 5 676,4 1 703,3 x 25,8 744,7 x -34,9 310,8 x 15,2 1 934,3 x -6,1 1) Zboża podstawowe (bez ziarna siewnego) z mieszankami zbożowymi (nie obejmują kukurydzy). * Dane skorygowano o skup sprawozdawczy za drugie półrocze 2014 r. Skup meldunkowy - raportowany za okresy miesięczne, realizowany przez osoby prawne i samodzielne jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej. Skup sprawozdawczy - raportowany za okresy półroczne z uwzględnieniem korekt wynikających ze sprawozdawczości obejmującej również skup realizowany przez osoby fizyczne prowadzące skup o wartości przekraczającej w okresie półrocznym 10 tys. zł. Agencja Rynku Rolnego 8

Średnie ceny skupu (bez VAT) Pszenica Żyto Jęczmień paszowy Kukurydza Okres w zł/t zmiana ceny w % zmiana ceny w % zmiana ceny w % zmiana ceny w % w zł/t w zł/t w zł/t miesięczna roczna miesięczna roczna miesięczna roczna miesięczna roczna 2013 VII 806-10,1-11,2 531-18,0-31,9 662-12,1-16,2 835 2,6-3,7 VIII 649-19,5-27,7 442-16,8-39,5 619-6,5-20,5 783-6,2-11,0 IX 705 8,6-23,0 493 11,5-31,8 660 6,6-15,8 741-5,4 4,0 X 734 4,2-20,6 518 5,1-28,7 706 6,9-9,8 544-26,6-18,2 XI 742 1,1-23,5 543 4,8-25,3 724 2,6-10,1 572 5,1-20,0 XII 761 2,5-25,2 569 4,8-24,0 749 3,4-10,5 632 10,6-20,8 2014 I 758-0,4-26,1 578 1,7-24,4 752 0,4-11,8 668 5,7-25,4 II 742-2,1-27,4 567-1,9-25,3 721-4,2-14,6 652-2,5-24,6 III 755 1,8-22,9 572 0,8-26,3 724 0,4-10,1 663 1,7-21,1 IV 779 3,2-19,9 606 5,8-18,2 734 1,4-8,4 677 2,2-20,8 V 778 0,0-18,5 599-1,1-12,6 711-3,2-10,2 706 4,1-17,3 VI 750-3,6-16,4 585-2,3-9,7 700-1,4 5,7 717 1,6-11,9 2013/2014* 733 x -21,7 522 x -28,0 724 x -8,8 614 x -17,7 2014 VII 661-9,8-18,0 497-15,0-6,5 554-20,9-16,4 728 1,5-12,9 VIII 638-3,4-1,6 524 5,5 18,6 548-1,0-11,5 745 2,4-4,8 IX 637-0,2-9,6 521-0,7 5,7 554 1,2-16,0 638-14,5-13,9 X 623-2,2-15,1 513-1,4-0,9 562 1,4-20,4 462-27,5-15,0 XI 645 3,6-13,1 531 3,5-2,1 576 2,5-20,5 443-4,1-22,5 XII 672 4,2-11,6 524-1,4-7,9 571-0,8-23,8 510 15,0-19,4 2015 I 710 5,6-6,3 536 2,3-7,4 606 6,1-19,5 548 7,5-17,9 II 707-0,4-4,7 520-2,9-8,4 606 0,0-16,0 559 1,9-14,3 III 693-1,9-8,1 515-1,0-10,0 598-1,2-17,4 567 1,4-14,6 VII 2014 - III 2015 658 x -9,2 507 x -0,5 565 x -16,6 488 x -18,6 * Ceny za rok gospodarczy (z wyjątkiem jęczmienia paszowego) - według danych sprawozdawczych. Ceny jęczmienia paszowego za rok gospodarczy - na podstawie miesięcznych danych meldunkowych. Agencja Rynku Rolnego 9

Ceny skupu zbóż bez VAT według siedziby producenta Pszenica Żyto Wyszczególnienie w marcu 2015 r. w zł/kg zmiana ceny w % zmiana ceny w % w marcu 2015 r. w zł/kg miesięczna roczna miesięczna roczna POLSKA 693-1,9-8,1 515-1,0-10,0 Dolnośląskie 670-1,8-9,0 499-4,9-8,4 Kujawsko-pomorskie 726-1,2-6,2 517-2,1-9,9 Lubelskie 645-3,6-10,9 454-3,8-12,5 Lubuskie 700-2,3-7,7 521-2,0-3,6 Łódzkie 675-3,4-10,1 490-2,4-11,5 Małopolskie 600-4,0-14,0 680 37,8 44,5 Mazowieckie 711 0,9-10,0 504-0,7-8,9 Opolskie 653-2,6-10,7 518 1,5-2,3 Podkarpackie 610-6,7-13,5 419-8,7-23,2 Podlaskie 683-5,9-8,8 491-4,7-10,3 Pomorskie 767-2,1-3,0 515-3,2-13,5 Śląskie 656-6,2-10,5 521-2,4-0,7 Świętokrzyskie 617-4,8-17,2 568 0,4 18,6 Warmińsko-mazurskie 734-3,2-4,9 518-0,5-8,4 Wielkopolskie 712-1,7-7,0 514-1,2-8,8 Zachodniopomorskie 743-3,4-3,9 543 2,5-10,7 Agencja Rynku Rolnego 10

Ceny zbóż na krajowych giełdach towarowych Towar Cena w marcu 2015 r. w zł/t Zmiana średniej ceny w % minimalna maksymalna średnia miesięczna roczna Transakcje: pszenica konsumpcyjna 743 743 743 0,4-1,0 pszenica paszowa 620 663 643 2,0-17,1 jęczmień paszowy 545 592 579-7,7 - kukurydza 525 630 575 7,2-8,2 Oferty sprzedaży: pszenica konsumpcyjna 500 850 730-5,2-5,2 pszenica paszowa 500 700 635-1,8-15,5 żyto konsumpcyjne 490 630 536-4,9-8,3 jęczmień paszowy 500 700 614-1,2-20,7 kukurydza 400 720 588-2,2-12,0 Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych z krajowych giełd towarowych. Ceny zbóż na rynkach zagranicznych Wyszczególnienie Jedn. miary Średnia cena w marcu 2015 r. Zmiana średniej ceny w % miesięczna roczna Średnia cena w zł/t Pszenica konsumpcyjna: HRW, Nr 1 (USA, Zat. Meks.) USD/t 230-3,4-29,2 878 SRW, Nr 2 (USA, Zat. Meks.) USD/t 219-0,3-24,9 835 Francja (Rouen) EUR/t 182 0,4-12,4 749 Niemcy, 1 (porty Bałtyku) EUR/t 220-0,1-3,1 906 Ukraina, 3 kl. (porty M. Czarnego) USD/t 221-7,6-23,3 841 Jęczmień paszowy Francja (Rouen) EUR/t 174 1,5-2,3 716 Niemcy (Hamburg) USD/t 186-6,0-27,2 709 USA (Mineapolis) USD/t 134 2,8-17,8 510 Kukurydza USA, Nr 2, żółta (Zat. Meks.) USD/t 175 0,7-21,5 666 Francja (Bordeaux) EUR/t 154 4,1-14,0 637 Argentyna USD/t 168-5,6-24,0 642 Wg NBP średni kurs USD w marcu 2015 r. wynosił 3,8138 zł, a EUR - 4,1278 zł. Źródło: opracowanie ARR na podstawie danych FAPA. Agencja Rynku Rolnego 11