KLASTRY badane szkiełkiem i okiem biogospodarka i ekoinnowacje mgr Piotr Kryjom Instytut Przedsiębiorstwa SGH
Plan prezentacji: 1. Przestrzeń ekonomiczna a bieguny rozwoju, 2. Indentyfikacja klastrów, 3. Wsparcie publiczne na rzecz klastrów, 4. Klastry vs. biogospodarka, 5. Dylematy rozwoju klastrów w Polsce.
1. Przestrzeń ekonomiczna a bieguny rozwoju Zgodnie z pozytywistyczną (C. Menger austriacka szkoła ekonomiczna) tendencją do szukania uniwersalnych zasad kierujących zjawiskami, które można wykorzystać do interpretowania prawidłowości rządzących naukami społecznymi - przestrzeń ekonomiczną - można rozpatrywać jako układ podlegający prawom fizyki. Druga zasada termodynamiki określająca poziom entropii układu przy przechodzeniu z jednego stanu równowagi do drugiego stanu wskazuje na zjawiska samoorganizacji zachodzące w przestrzeni. W przestrzeni ekonomicznej Polski występują naturalne procesy związane z: a. koncentracji przedsiębiorstw wokół dużych ośrodków miejskich, b. dekoncentracji przedsiębiorstw na obszarach wiejskich.
1. Przestrzeń ekonomiczna a bieguny rozwoju 613 skupisk przedsiębiorstw o tym samym profilu gospodarczym (badanie na poziomie powiatów w oparciu o PKD). 21 statystycznych biegunów rozwoju działających na terenie powiatów (wyznaczonych przez wskaźniki dot. nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw, poziom bezrobocia i liczbę nowoutworzonych przedsiębiorstw). Potencjalne klastry mogą tworzyć się na terenie zidentyfikowanych biegunów rozwoju
BIEGUNY ROZWOJU 2. Identyfikacja klastrów zlokalizowane są na terenie miast wojewódzkich stanowiących centra rozwoju poszczególnych województw nie występują na terenach wiejskich W Polsce w zależności od metodologii badania występuje od 100-250 klastrów. KLASTRY Klastry wysokotechnologiczne występują głównie na terenie biegunów rozwoju z uwagi na dostęp do środowiska innowacyjnego. Klastry nisko lub średniotechnologiczne wstępują na terenach poza miastami wojewódzkimi, a o ich lokalizacji decyduje dostęp do zasobów. W 98 przebadanych klastrach działa 2374 przedsiębiorstwa, 264 instytucje otoczenia biznesu i 253 organizacje badawcze, ponad 25 tys. zatrudnionych
2. Identyfikacja klastrów Czym jest klaster? Teoria:,,geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji w poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą, ale również współpracujących. M. Porter o konkurencji, PWN, Warszawa 2001 r. Praktyka:,,przez powiązanie kooperacyjne rozumie się zgrupowanie działających w określonym sektorze niepowiązanych ze sobą przedsiębiorców, prowadzących działalność innowacyjną oraz organizacji badawczych i instytucji otoczenia biznesu, które ma na celu stymulowanie działalności innowacyjnej ( ) art. 26 ust 2 Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 2 kwietnia 2012 r. w sprawie udzielania przez PARP pomocy w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka 2007-2013 (Dz. U. 2012 poz. 438 z późn. zm.)
3. Wsparcie publiczne na rzecz klastrów W latach 2007-2013 zostało wybranych do dofinansowania 175 projektów klastrowych na łączną kwotę dofinansowania ok. 630 mln zł. Klastry otrzymały dofinansowanie w ramach działań na poziomie: a) krajowym - 5.1 POIG oraz 1.4.3 PO RPW, b) regionalnym 16 RPO. Jednostki naukowe Koordynator klastra Przedsiębiorcy Instytucje otoczenia biznesu Polski model klastra silna rola koordynatora, wzmocnienie współpracy między przedsiębiorstwami i sferą badawczorozwojową poprzez INSTYTUCJE OTOCZENIA BIZNESU
4. Klastry vs. biogospodarka Wśród 98 przebadanych klastrów występuję 24 klastry działających w zakresie biogospodarki Bio klastry funkcjonują w różnych branżach gospodarki najczęściej: 9 - odnawialnych źródeł energii, 4 biochemicznej, produkcja żywności ekologicznej, 3 budowlanej i produkcji materiałów budowlanych, 1 gospodarki komunalnej, produkcji i wykorzystaniu wody, produkcji ultralekkich samolotów, produkcji samochodów elektrycznych, Bio klastry skupiają ok. 600 przedsiębiorstw oraz 30 organizacji badawczych, przy czym intensywność współpracy ze sferą b+r jest silniejsza niż w przypadku innych klastrów, Bio klastry realizuje większość projektów dedykowanych sferze b+r
4. Klastry vs. biogospodarka EKO - INNOWACJE
5. Dylematy rozwoju klastrów w Polsce 1. Jak powinna być rolą instytucji otoczenia biznesu, w tym wyspecjalizowanych koordynatorów w działaniu klastrów? 2. Jak efektywnie rozwijać współpracę przedsiębiorstw ze sferą badawczo-rozwojową? 3. W jaki sposób aktywizować skupiska przedsiębiorstw, które nie współdziałają ze sobą, a mogą stanowić rezerwę rozwojową i potencjalne klastry w poszczególnych województwach? 4. Jak pogodzić interes spółek zarządzających Specjalnymi Strefami Ekonomicznymi (SSE) z pragmatyczną działalnością w ramach klastra? 5. Czy klaster jako organizacja przedsiębiorcza rozwijająca sektor MSP może w najbliższych latach stać się odpowiedzią władz publicznych na monopolizację rynku przez globalne korporacje?
Bibliografia: 1. Amid R., Zott Ch., Business model innovation: Creating Value in Times of Change, The Worton School, University of Pennsylwania, Philadelphia USA, 2010 r. 2. Godlewska-Majkowska H., Lokalizacja przedsiębiorstwa w gospodarce globalnej, Wydawnictwo Difin, Warszawa, 2013 r. 3. Gordon I. MacCann P., Clusters, Innovation and Regional Development, Department of Geography and Environment, London School of Economics 2008 4. Gorynia M. Jankowska B., Klastry a międzynarodowa konkurencyjność internacjonalizacja przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2008 r. i 5. Koszarek M., Inicjatywy klastrowe skuteczne działanie i strategiczny rozwój, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2011 r. 6. Krugman P., Increasing Returns and Economic Geography, The Journal of Political Economy, Vol. 99, No. 3. (Jun., 1991) 7. Kuciński K., Geografia ekonomiczna, Oficyna Wydawcza Wolters Kluwer Business, Kraków 2008 r. 8. Landreth H., Colander D., Historia myśli ekonomicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005r., 9. Nemethe Gal A., Competitiveness of small and medium sized enterprises a possible analytical framework 2010 10. O'Flaherty B., City Economics. Cambridge, Massachusetts. London, England. 2005. Harvard University Press 11. Porter M., Porter o konkurencji, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2001 r 12. Szymański W., Kryzys globalny pierwsze przybliżenie, Difin, Warszawa 2009 r.
Szymański W., Kryzys globalny pierwsze przybliżenie, Difin, Warszawa 2009 r. Dziękuję za uwagę! kontakt: Piotr Kryjom kierownik sekcji Departament Przedsiębiorczości i Innowacyjności PARP piotr_kryjom@parp.gov.pl