Kierunki wsparcia rozwoju klastrów w nowej perspektywie finansowej

Transkrypt

1 2014 Grażyna Buczyńska Departament Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności PARP Kierunki wsparcia rozwoju klastrów w nowej perspektywie finansowej Fundusze Unii Europejskiej na rzecz rozwoju wybrzeża Morza Bałtyckiego - perspektywa Kołobrzeg, marca 2014 r.

2 Charakterystyka klastrów w Polsce liczba klastrów w Polsce ; najwięcej klastrów powstało w okresie ; najczęściej inicjatorami powołania klastra są podmioty sektora prywatnego; coraz większą aktywność wykazuje również sektor nauki oraz sektor publiczny; klastry powstają w wyniku inicjatywy oddolnej, bądź inicjatywy mieszanej; klastry funkcjonują głównie w formie stowarzyszeń; zauważa się również tendencję zmiany formy prawnej klastra na spółki z o.o. główną grupę członków klastrów stanowią przedsiębiorcy, wśród których większość stanowią mikro i małe przedsiębiorstwa; zdecydowana większość koordynatorów klastrów jest świadoma konieczności posiadania strategii rozwoju klastra;

3 Klastry w Polsce - sektory *On the basis of data included in cluster cataloques, PARP

4 Silne strony klastrów 1. Aktywność klastrów w sferze komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej (ulotki, foldery, reklama w mediach). 2. Udział członków klastrów w procesie kreowania wiedzy wspólne szkolenia, warsztaty, konferencje, wizyty studialne (edukacja pracowników). 3. Bardzo dobra dostępność biur i sal konferencyjnych na potrzeby klastra. 4. Dobra dostępność laboratoriów dla członków klastra. 5. Powiązanie klastrów z potencjałem, zasobami naturalnymi, tradycjami gospodarczymi środowiska lokalnego. 6. Siła i pozycja koordynatora w klastrach oraz aktywność koordynatora na rzecz animacji współpracy w klastrach. 7. Aktywność klastra względem otoczenia zewnętrznego.

5 Słabe strony klastrów 1. Niska innowacyjność przedsiębiorstw w klastrze. 2. Małą liczbę innowacji objętych ochroną prawną wprowadzonych w klastrze w ostatnich dwóch latach. 3. Niewielką liczbę klastrów realizujących wspólną aktywność rynkową, jak np. wspólne zamówienia, zaopatrzenie na rzecz firm w klastrze. 4. Słabą aktywność klastra w przygotowywaniu ofert dla odbiorców z zewnętrz. 5. Niewiele pozyskanych zewnętrznych środków finansowych na projekty klastrowe. 6. Słaby przyrost zatrudnienia w podmiotach działających w klastrze. 7. Słabe efekty współpracy z sektorem nauki, czego efektem jest mało spin offów w klastrach. 8. Słaba współpraca z innymi podmiotami regionalnych systemów innowacji, w tym instytucjami otoczenia biznesu.

6 Instrumenty finansowe dla klastrów w latach Klastry mogły ubiegać się o dofinansowanie projektów realizowanych 1) na poziomie krajowym: a) działanie 5.1 POIG 55 projektów na łączną kwotę mln zł b) działanie PO RPW 17 projektów na łączną kwotę 53,9 mln zł 2) na poziomie regionalnym w ramach 16 RPO 104 projekty na łączną kwotę 118,8 mln zł Łącznie dofinansowanie otrzymało 176 projektów klastrowych na łączną kwotę dofinansowania 626,7 mln zł.

7 Miękkie wsparcie klastrów PARP podejmuje działania informacyjno-edukacyjne przygotowując publikacje, organizując konferencje, szkolenia z zakresu upowszechniania wiedzy na temat klastrów i polityki klastrowej, PARP prowadzi Portal Innowacji z zakładką dedykowaną klastrom, PARP prowadzi systematyczne badania stanu rozwoju klastrów w Polsce poprzez badania benchmarkingowe oraz bieżący monitoring potrzeb środowiska klastrowego poprzez badania dotyczące stopnia wykorzystania środków publicznych na rozwój klastrów, PARP prowadzi działania z zakresu internacjonalizacji klastrów włączając polskie klastry do międzynarodowego obiegu gospodarczego poprzez organizację misji gospodarczych, kojarzenie partnerów z klastrów polskich oraz zagranicznych, organizację międzynarodowych konferencji i warsztatów.

8 Rozmieszczenie projektów klastrowych realizowanych w Polsce w latach Pomimo otwartej procedury składnia wniosków o dofinasowanie projekty były realizowane głównie na terenie dużych miast wojewódzkich Realizowane projekty koncentrują się wokół najbardziej atrakcyjnych pod względem inwestycyjnym miast w Polsce. W nielicznych przypadkach projekty dotyczyły terenów wiejskich.

9 Polityka klastrowa perspektywa krajowa

10 Punkt wyjścia Rekomendacje Grupy roboczej ds. polityki klastrowej Raport zawiera: kierunkowe założenia polityki klastrowej do 2020 roku. Raport nie zawiera: Opisów instrumentów, Konkretnych rozwiązań (np. kryteriów, opisów procedur ).

11 Założenia systemowe wsparcia klastrów Założenia polityki klastrowej przewidują dwa kierunki oddziaływania: a) wspieranie istniejących i tworzących się klastrów poprzez dofinansowanie (głównie z poziomu regionalnego) koordynatorów klastrów, w tym prowadzonych przez nich inicjatyw klastrowych; w ten sposób zapewnione zostanie funkcjonowanie instytucji pełniących kluczową rolę dla rozwoju współpracy, interakcji i przepływów wiedzy w ramach skupisk działalności gospodarczej, a tym samym podnoszenia ich konkurencyjności i innowacyjności. b) zintegrowanie dostępnego wsparcia publicznego wokół wybranych klastrów o kluczowym znaczeniu i potencjale konkurencyjnym dla gospodarki kraju (Krajowe Klastry Kluczowe - wsparcie centralne) i poszczególnych regionów (Regionalne Klastry Kluczowe - wsparcie regionalne), wpisujących się w inteligentne specjalizacje krajowe i regionalne.

12 Klaster - wnioskodawca, co to znaczy? koordynatorzy klastrów działający na rzecz rozwoju klastra i jego członków istotna forma aktywności klastra, która najczęściej występuje na początkowym etapie jego rozwoju lub gdy celem podejmowanych działań jest budowanie i zarządzanie wspólnymi zasobami klastra. Będzie to służyć wykorzystaniu pozycji koordynatora, jako podmiotu reprezentującego interesy wszystkich członków klastra i realizacji projektów na rzecz klastra za jego pośrednictwem (koordynatorem może być wyłącznie osoba prawna). konsorcja członków klastra, czyli: przedsiębiorstwa, jednostki edukacyjne i naukowe, instytucje otoczenia biznesu i inne (w tym koordynatorzy), które mogą wnioskować o współfinansowanie wiązki projektów rozwojowych, wynikających z uzgodnionej i przyjętej strategii rozwojowej klastra (co powinien potwierdzić każdorazowo koordynator klastra). spółki celowe powołane przez członków klastra do realizacji zadań inwestycyjnych i projektów B+R, w wyniku których powstają nowe aktywa. Celem jest wzmocnienia potencjału całego klastra.

13 Poziom centralny koncentracja na Krajowych Klastrach Kluczowych Krajowe Klastry Kluczowe to kategoria klastrów o istotnym znaczeniu dla gospodarki kraju i wysokiej konkurencyjności międzynarodowej. Klastry te będą wybierane na poziomie krajowym, m.in. w oparciu o kryteria dotyczące: masy krytycznej, potencjału rozwojowego i innowacyjnego, dotychczasowej i planowanej współpracy oraz doświadczenia i potencjału koordynatora. Będzie to połączone z wymogiem opracowywania zintegrowanych strategii rozwojowych i planów działań przez klastry ubiegające się o status kluczowych. Projekty uzgodnione przez aktorów KKK i wynikające ze strategii rozwoju klastra będą korzystały z dodatkowych punktów w systemie oceny różnych programów i działań pomocowych na poziomie krajowym i regionalnym (tzw. system parasola). W zależności od instrumentu, projekty będą składane przez koordynatorów, konsorcja członków klastra lub powołane przez nie spółki celowe. Na poziomie krajowym przewidziany jest dedykowany instrument dla koordynatorów Krajowych Klastrów Kluczowych na działania związane z internacjonalizacją tj. rozwijanie współpracy i ekspansji międzynarodowej klastra. W okresie posiadania statusu KKK, realizacja strategii i planu działania danego klastra będzie przedmiotem działań wspierających - merytoryczne wsparcie (coaching) KKK w drodze do osiągniecia wyznaczonych sobie celów i zamierzeń.

14 KKK wg Raportu Grupy - co jeszcze o nich wiemy Wokół klastrów o największym potencjale konkurencyjnym powinna nastąpić koncentracja środków publicznych. Liczba krajowych klastrów kluczowych powinna być ograniczona, ponieważ trudno realnie budować pozycję konkurencyjną Polski w zbyt wielu specjalizacjach. Podstawowym zadaniem inicjatywy klastrowej i koordynatora w okresie ubiegania się o status klastra kluczowego (czyli przygotowania aplikacji) powinno być uzgodnienie pomiędzy aktorami danego skupiska strategii i programu rozwoju klastra lub aktualizacja tych dokumentów. Punktem wyjścia do wyłaniania krajowych klastrów kluczowych powinien być istotny potencjał gospodarczy, który może być rozwijany poprzez innowacje technologiczne i nietechnologiczne, oraz znaczący potencjał naukowotechnologiczny dający szansę na rozwijanie technologii i transfer wiedzy. Kryteria wyboru tych klastrów powinny być także zgodne z kryteriami stawianymi dla inteligentnych specjalizacji.

15 Wybór KKK kluczowe etapy Etap I Projektowanie procesu Kryteria oceny Nabór i sposób oceny Włączanie interesariuszy Etap II Uruchomienie 1. rundy konkursu Formalne ogłoszenie naboru Przeprowadzenie oceny Walidacja

16 System wsparcia klastrów Powstawanie nowych inicjatyw Ekspansja Rozwój Krajowe Klastry Kluczowe System wsparcia klastrów Organizacja, Inicjatywy koordynacja, klastrowe strategia Klastry lokalne wdrożeni e strategii wspólne produkty i projekty Regional ne KK Ekspansja rynkowa, budowanie wspólnej marki Krajowe KK Internacjon alizacja Poziom regionalny Poziom krajowy

17 PARP w programach wsparcia PO Inteligentny Rozwój Cel: Zwiększenie konkurencyjności i innowacyjności polskiej gospodarki Alokacja POIR: 10,2 mld euro PO Polska Wschodnia Cel: Wzrost konkurencyjności i innowacyjności makroregionu wschodniego Alokacja POPW: 2,5 mld euro PO Wiedza Edukacja Rozwój Cel: rozwój kompetencji i umiejętności, włączenia społecznego oraz dobrego rządzenia Alokacja POWER: 5,1 mld euro

18 Instrumenty wsparcia przedsiębiorców w Programie Operacyjnym Inteligentny Rozwój Wsparcie wdrożeń wyników B+R, Tworzenie warunków infrastrukturalnych dla prowadzenia działalności B+R przez przedsiębiorstwa, Wsparcie funduszy typu venture capital, sieci aniołów biznesu, funduszy seed capital Wsparcie ochrony własności przemysłowej przedsiębiorstw, Wsparcie rozwoju otwartych innowacji (współpraca firm dużych i MŚP na rzecz dzielenia się wiedzą i realizacji innowacyjnych projektów), Stymulowanie współpracy nauki z biznesem bony na innowacje, Wsparcie internacjonalizacji innowacyjnych przedsiębiorstw, Rozwój proinnowacyjnych usług IOB, Wsparcie przedsiębiorstw i jednostek naukowych w przygotowaniu do udziału w programach międzynarodowych, Wsparcie współpracy nauki i biznesu, promocja innowacyjności, Laboratorium idei.

19 Instrumenty wsparcia przedsiębiorców w Programie Operacyjnym Wiedza Edukacja Rozwój systemowe działania badawcze i promocyjne dotyczące przedsiębiorczości, kontynuowane będą badania ogólnopolskiego Bilansu Kapitału Ludzkiego, działania badawcze w obszarze wczesnego ostrzegania (kontynuacja badań PO KL w ramach Instrumentu Szybkiego Reagowania) i działania restrukturyzacyjne i szybkiego reagowania dla MSP, wsparcie przedsiębiorstw działających w obszarach krajowych inteligentnych specjalizacji oraz w strategicznych branżach gospodarczych, jak np. kosmiczna, system zapewniania jakości usług rozwojowych (szkolenia, doradztwo, mentoring), standaryzacja i wypracowywanie nowych usług IOB dla MŚP, biznes dla edukacji: prowadzone będą rady kompetencji platformy współpracy biznesu, edukacji i administracji spotkania, badania, wspólne projekty, Krajowe Ramy Kwalifikacji wpisywanie kwalifikacji pozyskiwanych w edukacji pozaformalnej, prowadzenie rejestru, audytowanie instytucji walidujących, nowe podejście do zamówień publicznych wdrożenie idei inteligentnego zamawiającego, korzystającego z innowacyjności i elastyczności MŚP, działania systemowe świadomościowe i wypracowywanie innowacyjnych rozwiązań w obszarze planowania strategicznego i zarządzania zasobami ludzkimi, które będą wdrażane w ramach RPO.

20 Programy Operacyjne (PO) stan obecny PO Inteligentny Rozwój PO IR PO Polska Wschodnia PO PW PO Wiedza Edukacja Rozwój PO WER PO Polska Cyfrowa PO PC PO Infrastruktura i Środowisko PO IiŚ PO Pomoc Techniczna - PO PT Dokumenty programowe zostały przyjęte przez Radę Ministrów 8 stycznia 2014r. Trwają negocjacje z Komisją Europejską. Regionalne Programy Operacyjne 16 województw Fundusze Europejskie dla Polski - 82,5 mld euro

21 Dziękuję za uwagę Grażyna Buczyńska (22) Departament Rozwoju Przedsiębiorczości i Innowacyjności Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości