Różnice kulturowe: orientacje i wymiary
Wartości kulturowe 1. Poglądy podzielane przez daną grupę, określające, co jest dobre, a co złe, co właściwe, a co niewłaściwe, co wskazane, co niewskazane. 2. Tendencja do preferowania określonych zachowań (Hofstede, 1982). 3. Zbiór wartości ukształtowany poprzez proces socjalizacji i w efekcie doświadczenia. 4. Wartości kulturowe mają względnie trwały charakter chronią kulturę w okresie kryzysu.
Wzorce kulturowe Tworzą kryteria, którymi posługujemy się, by ocenić nasze własne zachowanie i zachowanie innych. Określają nasze oczekiwania co do tego, jak inni będą postępować w określonych sytuacjach społecznych. Stanowią wskazówki kształtujące nasze: motywacje, oczekiwania, percepcję oraz zachowania komunikacyjne. Określają klimat, który pozwala interpretować poszczególne sytuacje i zachowania innych.
Kultura jako góra lodowa 1. Nad powierzchnią: kultura popularna, powierzchowne różnice kulturowe (zwyczaje, powitania, pożegnania, potrawy, itd.). 2. Poziom tuż pod powierzchnią: symbole, znaczenia, normy. 3. Poziom głęboko pod wodą: tradycje, wierzenia,wartości. 4. Dno: uniwersalne ludzkie potrzeby.
Podstawowe wartości i orientacje Natura ludzka W większości ludzie są źli Są dobrzy i źli ludzie W większości ludzie są dobrzy Relacja: człowiek świat Człowiek zależy od czynników zewnętrznych Człowiek może żyć w harmonii ze światem Człowiek jest panem natury Czas Przeszłość Teraźniejszość Przyszłość Przestrzeń Przestrzeń prywatna Przestrzeń publiczna Przestrzeń prywatna i publiczna Aktywność Być Stawać się Działać Stosunki społeczne Autorytarne Ukierunkowane ku grupie Indywidualistyczne
Typy kultur wg G. Hofstede Indywidualizm kolektywizm Maskulinizm femininizm Dystans wobec władzy Unikanie niepewności Orientacja na cele bliskie i dalekie
Indywidualizm Jednostka i jej interesy ma pierwszeństwo przed interesami grupy Silna świadomość JA Orientacja na siebie i najbliższą rodzinę Człowiek powinien polegać tylko na sobie Ważna jest swoboda wyboru Dezycje zależą od przekonań
Indywidualizm Wartości: jednostkowy sukces i odpowiedzialność, jednostka, jej potrzeby i rozwój. W pracy: uniwersalizm wartości i zasad, zadania przeważają nad relacjami, indywidualna odpowiedzialność, zobowiązania wobec siebie, samokształcenie. Kraje: USA, Wielka Brytania, Holandia, Włochy, Belgia, Dania, Szwecja, Francja.
Kolektywizm Jednostka postrzegana jako członek grupy społecznej. Świadomość MY Orientacja na grupę Grupa podejmuje decyzje. Należy postępować zgodnie z wolą grupy.
Kolektywizm W pracy: standardy różnią się w grupach wewnętrznych i zewnętrznych, relacje są ważniejsze niż zadania; relacje pracodawca pracownik oparte na modelu moralności. Przekonania są zgodne z decyzjami grupowymi, zasady porządku, obowiązków i bezpieczeństwa ustala grupa, zaangażowanie w organizację jest moralne. Kraje azjatyckie, Rumunia, Albania, Bułgaria, Serbia.
Maskulinizm Wyraźny podział ról, cech przypisywanych i oczekiwań społecznych wobec kobiet i mężczyzn; role wynikłe z płci są jasno określone; liczy się odgrywanie roli zgodnie z oczekiwaniami Niezależność, ambicja, sukces, kariera, waga zdolności do podejmowania decyzji, podkreślanie własnych przekonań Kraje arabskie, Albania, Austria, Węgry.
Femininizm Wymiana ról, brak szczególnych oczekiwań społecznych w odniesieniu do kobiet i mężczyzn, ważna jest jakość życia, pracujesz by żyć, ważni są ludzie i relacje. Dyskusja, kompromis, współpraca. Kraje skandynawskie, Słowenia.
Unikanie niepewności Stopień, w jakim ludzie czują się zagrożeni poprzez nieokreślenie sytuacji formułowanie zasad i tworzenie instytucji celem unikania lub eliminowania takich sytuacji. Wysoki stopień niechęć do podejmowania ryzyka, unikanie zmian, niepokój o przyszłość, niższy poziom motywacji, unikanie konkurencji i konfliktu, jasne instrukcje i procedury (Grecja, Portugalia, Serbia) Niski stopień akceptacja dla zmian, większa samodzielność, własne opinie i doświadczenie (Dania, Szwecja, Irlandia, WB)
Dystans wobec władzy Stosunek do władzy: składnik życia społecznego, czy efekt umowy społecznej Duży: nierówność, hierarchia, brak zaufania do pracowników, wyraźnie wskazane zadania, przywileje (Ukraina, Rosja, Rumunia) Mały: komptencje, zadania, partnerstwo, współpraca, solidarność, równe prawa, konsultacje (Dania, Węgry, Irlandia, Szwecja)
Orientacja na cele Bliskie - oczekiwanie szybkich efektów - naśladowanie innych - podążanie za modami - przestrzeganie zobowiązań społecznych Odległe - oszczędność - cierpliwość w oczekiwaniu na wyniki - inwestycje - podporządkowanie