PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Dokument z posiedzenia 2009 4.7.2007 B6-0269/2007 PROJEKT REZOLUCJI projekt w odpowiedzi na pytania wymagające ustnej odpowiedzi B6-0130/2007 i B6-0131/2007 zgodnie z art. 108 ust. 5 Regulaminu złoŝyli Gianluca Susta, Ignasi Guardans Cambó i Johan Van Hecke w imieniu grupy politycznej ALDE w sprawie Porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej i dostępu do leków RE\675545.doc PE 391.149v01-00
B6-0269/2007 Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie Porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (porozumienie TRIPS) i dostępu do leków Parlament Europejski, uwzględniając swoje rezolucje z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie milenijnych celów rozwoju bilans półmetka 1, z dnia 23 maja 2007 r. w sprawie porozumień o partnerstwie gospodarczym 2 oraz z dnia 30 listopada 2006 r. w sprawie AIDS 3, uwzględniając wniosek dotyczący decyzji Rady przyjmującej, w imieniu Wspólnoty Europejskiej, Protokół zmieniający Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (Porozumienie TRIPS), sporządzony w Genewie w dniu 6 grudnia 2005 r. (COM(2006)175) 4, uwzględniając rozporządzenie nr 816/2006 5 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie licencji przymusowych na patenty dotyczące wytwarzania produktów farmaceutycznych przeznaczonych na wywóz do krajów, w których występują problemy związane ze zdrowiem publicznym, uwzględniając Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (Porozumienie TRIPS) zawarte w kwietniu 1994 r., uwzględniając deklarację z Ad-Dauhy w sprawie Porozumienia TRIPS i zdrowia publicznego przyjętą w dniu 14 listopada 2001 r. przez Konferencję Ministerialną Światowej Organizacji Handlu (WTO) (zwaną dalej deklaracją z Ad-Dauhy ) 6, uwzględniając decyzję Rady Ogólnej WTO z dnia 30 sierpnia 2003 r. (zwaną dalej decyzją WTO ) podjętą zgodnie z ust. 6 deklaracji z Ad-Dauhy w sprawie Porozumienia TRIPS i zdrowia publicznego, uwzględniając Protokół zmieniający Porozumienie w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS) sporządzony w Genewie w dniu 6 grudnia 2005 r. ( zwany dalej Protokołem ), uwzględniając rezolucję 60.30 WHA w sprawie zdrowia publicznego, innowacji i własności intelektualnej przyjętą w dniu 23 maja 2007 r. na sześćdziesiątym Światowym Zgromadzeniu Zdrowia, uwzględniając art. 108 ust. 5 Regulaminu, A. mając na uwadze, Ŝe przed wejściem w Ŝycie Porozumienia TRIPS w 1994 r. zaczęła się 1 Teksty przyjęte, P6_TA(2007)0274. 2 Teksty przyjęte, P6_TA(2007)0204. 3 Teksty przyjęte, P6_TA(2006)0526. 4 Dotychczas nieopublikowany w Dz.U. 5 Dz.U. L 157, z 09.06.2006, str. 1. 6 WT/MIN(01)/DEC/W/2, 14 listopada 2001 r. PE 391.149v01-00 2/6 RE\675545.doc
zwiększać zdolność niektórych krajów rozwijających się o średnim dochodzie do produkcji tanich leków generycznych oraz Ŝe nawet bardzo ubogie kraje mogły odtąd nabyć niektóre tanie leki generyczne na światowym rynku, niezaleŝnie od tego, czy produkty te były chronione patentem, B. mając na uwadze, Ŝe deklaracja z Ad-Dauhy ponownie potwierdziła tzw. instrumenty elastyczności przewidziane w Porozumieniu TRIPS, a następnie rozbudowała je poprzez ustanowienie prawnego mechanizmu umoŝliwiającego państwom niezdolnym do wytwarzania generycznych substytutów drogich leków chronionych patentem na podstawie krajowych licencji przymusowych import tych produktów z krajów, które mają moŝliwość i są zainteresowane pomocą bez ingerencji posiadaczy danego patentu, C. mając na uwadze, Ŝe rozwiązanie to, włączone początkowo jako odstępstwo na mocy decyzji WTO, moŝe zostać uznane za rozwiązanie stałe w Protokole do Porozumienia TRIPS, którego przyjęcie rozwaŝa obecnie Parlament Europejski, D. mając na uwadze, Ŝe art. 30 Porozumienia TRIPS przewiduje, Ŝe członkowie mogą dokonać ograniczonych wyłączeń od praw wyłącznych przyznanych patentem, pod warunkiem, Ŝe takie wyłączenia nie są bezzasadnie sprzeczne z normalnym wykorzystaniem patentu i nie naruszają bezzasadnie prawnie uzasadnionych interesów właściciela patentu oraz biorą pod uwagę prawnie uzasadnione interesy stron trzecich ; mając na uwadze, Ŝe wywóz potrzebnych leków przez kraj pomagający do kraju importującego nie powinien mieć znaczącego wpływu gospodarczego na lokalny rynek eksportera, E. mając na uwadze, Ŝe Ŝadne państwo nie zawiadomiło dotychczas Rady ds. TRIPS o zamiarze wykorzystania mechanizmu ustanowionego decyzją WTO w celu przywozu tańszych leków, F. mając na uwadze, Ŝe wymogi proceduralne i merytoryczne, jakim podlega wydanie licencji przymusowych przez kraje przywoŝące (w odpowiednim przypadku) i wywoŝące, jak równieŝ warunki i zawiadomienia związane z udzieleniem licencji stanowią główną potencjalną przeszkodę dla skutecznego wykorzystywania decyzji WTO, G. mając na uwadze, Ŝe Protokół został przedłoŝony wszystkim członkom WTO, którzy muszą podjąć decyzję o ewentualnym jego przyjęciu do dnia 1 grudnia 2007 r. lub w późniejszym terminie określonym przez konferencję ministerialną; mając na uwadze, Ŝe Protokół wejdzie w Ŝycie po przyjęciu przez dwie trzecie członków WTO, H. mając na uwadze, Ŝe zaledwie 7 krajów (spośród 150 członków WTO), stanowiących 4,7% członków, przyjęło dotychczas stałą zmianę porozumienia TRIPS: Stany Zjednoczone, Szwajcaria, Salwador, Republika Korei, Norwegia, Indie i Filipiny, I. mając na uwadze, Ŝe Unia Europejska dokonała juŝ transpozycji decyzji WTO do prawa wspólnotowego, w związku z czym odroczenie przyjęcie protokołu na termin po 1 grudnia 2007 r. nie doprowadziłoby do powstania próŝni prawnej, lecz dałoby czas na ocenę skuteczności zaproponowanego mechanizmu oraz podjęcie decyzji o moŝliwości nadania mu stałego charakteru, J. mając na uwadze, Ŝe Unia Europejska powinna wyraźnie poprzeć pełne wdroŝenie w RE\675545.doc 3/6 PE 391.149v01-00
krajach rozwijających się instrumentów elastyczności przewidzianych w Porozumieniu TRIPS, zgodnie z deklaracją z Ad-Dauhy w celu promowania dostępu do leków dla wszystkich, K. mając na uwadze, Ŝe rozporządzenie wykonawcze do decyzji WTO zwraca niewielką uwagę na kwestie transferu technologii i budowania potencjału, przejmując jedynie w 13 punkcie preambuły niektóre ogólne sformułowania decyzji WTO, L. mając na uwadze, Ŝe Unia Europejska powinna powstrzymać się od nakładania na kraje AKP, inne ubogie kraje rozwijające się oraz kraje najsłabiej rozwinięte jakichkolwiek nowych obowiązków w zakresie własności intelektualnej, które mogłyby wpłynąć niekorzystnie na ich programy zdrowia publicznego, M. mając na uwadze, Ŝe w proponowanych porozumieniach o partnerstwie gospodarczym (PPG) zawieranych z państwami AKP Unia Europejska negocjuje przystąpienie lub przyjęcie obowiązków wynikających z Układu o współpracy patentowej (UWP) i Traktatu o prawie patentowym (TPP), 1. podkreśla, Ŝe dostęp do produktów farmaceutycznych po przystępnej cenie w ubogich krajach rozwijających się i w państwach najsłabiej rozwiniętych ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia zaproponowanych celów rozwoju UE i przyczyni się do ograniczenia ubóstwa, zwiększenia bezpieczeństwa ludności, promowania praw człowieka oraz trwałego rozwoju; 2. uwaŝa, Ŝe polityka UE powinna dąŝyć do zapewnienia jak największej dostępności produktów farmaceutycznych po przystępnej cenie w krajach rozwijających się; 3. wzywa Radę do przyznania, Ŝe Unia Europejska musi niezwłocznie podjąć dodatkowe środki w celu pobudzenia transferu technologii, badań, umacniania potencjału, regionalnych systemów zaopatrzenia oraz pomocy przy rejestracji, aby ułatwić i zwiększyć samodzielną produkcję wyrobów farmaceutycznych przez kraje rozwijające się; 4. zwraca się do Komisji i państw członkowskich o zapewnienie konkretnego wparcia finansowego dla transferu technologii związanych z przemysłem farmaceutycznym, dla budowania potencjału w krajach rozwijających się i wparcia lokalnej produkcji farmaceutyków we wszystkich krajach rozwijających się, zwłaszcza w państwach najsłabiej rozwiniętych, w celu wywiązania się ze zobowiązań przewidzianych w art. 66 ust. 2 Porozumienia TRIPS; 5. zwraca się do Rady o zapewnienie określonego poziomu finansowania w celu modernizacji lub budowy farmaceutycznej infrastruktury produkcyjnej, której właścicielami są osoby z krajów rozwijających się (w tym najsłabiej rozwiniętych) oraz do zwiększenia łącznych środków finansowych UE na rzecz partnerstw publicznoprywatnych prowadzących prace badawczo-rozwojowe nad lekami o szczególnym znaczeniu dla krajów rozwijających się; 6. zwraca się do Komisji o przyznanie środków na badania naukowe i prace badawczorozwojowe nad chorobami związanymi z ubóstwem, chorobami tropikalnymi i PE 391.149v01-00 4/6 RE\675545.doc
zaniedbywanymi, poprzez szerokie spektrum instrumentów, w tym partnerstwa publicznoprywatne i inne moŝliwe struktury finansowania, a takŝe o wsparcie instytutów badawczych zainteresowanych współpracą w ramach inicjatyw na rzecz zdrowia publicznego podejmowanych w tym celu; 7. zwraca się do Rady o poparcie koncepcji, zgodnie z którą mechanizm ustanowiony decyzją WTO i Protokołem do porozumienia TRIPS stanowi, w najlepszym razie, zaledwie cząstkowe rozwiązanie problemu dostępu do leków po przystępnych cenach, a Unii Europejskiej potrzebne będą inne środki w celu przyczynienia się do skutecznego i kompleksowego rozwiązania problemów nękających kraje rozwijające się w zakresie zdrowia publicznego; 8. zwraca się do Rady o wsparcie krajów rozwijających się, które korzystają z tzw. instrumentów elastyczności przewidzianych w Porozumieniu TRIPS i uznanych w deklaracji z Ad-Dauhy, aby móc zapewnić podstawowe lekarstwa po przystępnych cenach w ramach krajowych programów zdrowia publicznego; 9. zachęca ubogie kraje rozwijające się do skorzystania ze wszystkich środków przysługujących ich na mocy Porozumienia TRIPS, takich jak przymusowe licencje i mechanizmy przewidziane w art. 30; 10. wzywa Radę do przyjęcia wraz z Parlamentem Europejskim wspólnego oświadczenia w sprawie polityki potwierdzającego, Ŝe państwa członkowskie UE mogą w dalszym ciągu stosować w ramach krajowego prawa patentowego przepisy art. 30 Porozumienia TRIPS dotyczące wyłączeń do celów zezwolenia na produkcję i wywóz, aby sprostać potrzebom w dziedzinie zdrowia publicznego w państwach członkowskich dokonujących przywozu, a takŝe zwraca się do Rady o upowaŝnienia Komisji do wstrzymania się od podejmowania działań ingerujących w ten proceder; 11. wzywa Radę do ograniczenia mandatu udzielonego Komisji, tak aby nie negocjować postanowień TRIPS-plus w zakresie produktów farmaceutycznych mających wpływ na zdrowie publiczne i dostęp do leków w ramach negocjacji porozumień o partnerstwie gospodarczym z państwami AKP i innych przyszłych porozumień dwustronnych i regionalnych z krajami rozwijającymi się; 12. zwraca się do Komisji o poparcie ujawnienia przez zgłaszających patent źródła i pochodzenia wynalazków powstałych z zasobów biologicznych, odkrytych w krajach rozwijających się, i związanej z tym tradycyjnej wiedzy, w celu promowania równego podziału korzyści i technologii wynikających z tych źródeł przez kraje zaopatrujące; 13. wzywa Komisję do wsparcia strategii zamówień grupowych na mocy art. 31 b) i innych strategii, które mogłyby być wykorzystane przez państwa lub grupy państw w celu zapewnienia większej siły nabywczej i ekonomii skali w zakresie produkcji leków generycznych po przystępnej cenie oraz pobudzania inwestycji bezpośrednich w lokalną infrastrukturę produkcyjną w danym regionie; 14. zwraca się do Rady o upowaŝnienie Komisji do czynnego wspierania prac Międzyrządowej Grupy Roboczej ds. Zdrowia Publicznego, Innowacji i Własności Intelektualnej w ramach WHO oraz o regularne informowanie Parlamentu Europejskiego RE\675545.doc 5/6 PE 391.149v01-00
o przebiegu jej prac; 15. zachęca przedsiębiorstwa farmaceutyczne do poszukiwania alternatywnych rozwiązań w zakresie cen leków, obejmujących podejście duŝa ilość/niska marŝa, co mogłoby zwiększyć dostęp do leków bez konieczności uciekania się do przymusowych licencji; 16. przypomina, Ŝe podrabianie leków nie jest samo w sobie kwestią wchodzącą w zakres patentu; podkreśla, Ŝe działania mające na celu zapobieŝenie podrabianiu powinny być podejmowane w ramach egzekwowania prawa (sankcji karnych) i przepisów dotyczących leków, a nie poprzez zwiększanie poziomu ochrony własności intelektualnej; 17. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji rządom państw członkowskich UE i krajów AKP, WTO oraz szefom UNAIDS, UNDP i UNFPA. PE 391.149v01-00 6/6 RE\675545.doc