Technik-organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie

Transfer of good practices and development of professional competences of employees in waste management area supported by IT tools (Green-Comp-IT) Project number 2014-1-PL01-KA202-003649 PROJEKT STANDARDU KOMPETENCJI ZAWODOWYCH DLA ZAWODU Technik-organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie Opracował: Instytut Technologii Eksploatacji - Państwowy Instytut Badawczy Activity Code O2-A5

Spis treści Wprowadzenie... 3 1. Dane identyfikacyjne zawodu... 5 1.1. Nazwa zawodu i usytuowanie w klasyfikacjach ISCED 2011 oraz ISCO-08... 5 1.2. Relacje z poziomem kwalifikacji w EQF... 5 2. Opis zawodu i kompetencji zawodowych... 5 2.1. Syntetyczny opis zawodu oraz wymagania zawodowe... 5 2.2. Kategorie stanowisk pracy... 7 2.3. Katalog zadań zawodowych... 7 2.4. Wykaz kompetencji zawodowych... 7 2.5. Korelacja zadań, kompetencji zawodowych i kategorii stanowisk pracy... 7 2.5. Opis kompetencji zawodowych... 8 3. Profil kompetencji kluczowych kandydata do zatrudnienia... 11 4. Definicje terminów zastosowanych w opisie standardu kompetencji zawodowych 12 5. Materiały źródłowe... 13 2

Wprowadzenie Celem projektu jest transfer europejskich dobrych praktyk, rozwój jakości szkoleń i kompetencji/kwalifikacji zawodowych pracowników w nowym zawodzie Technik-organizator gospodarki odpadami z wykorzystaniem opracowanych modułów szkoleniowych opartych na standardzie kompetencji zawodowych, efektach uczenia się i systemie ECVET wspomaganych narzędziami informatycznymi do zarządzania kompetencjami. Problematyka szkoleniowa projektu nawiązuje do rozwoju idei zielonej gospodarki, co stanowi odpowiedź na globalne problemy degradacji środowiska naturalnego przez ekspansywną, gospodarczą działalność człowieka. Z doświadczeń partnerów projektu i analiz przeprowadzonych na etapie przedprojektowym wynika, że w Unii Europejskiej nie ma uzgodnionego wzorca metodycznego jak opisywać wymagania w zakresie kompetencji zawodowych pracowników w określonych zawodach funkcjonujących na rynku pracy. Każdy kraj posiada własny sposób opisywania standardów kompetencji zawodowych lub równoważnych dokumentów, które stanowią punkt odniesienia do budowania oferty programowej w kształceniu i szkoleniu zawodowym. Dlatego też w projekcie Green-Comp-IT dokonano próby opracowania ujednoliconej metodyki tworzenia standardu kompetencji zawodnych, która w warstwie opisowej uwzględniała europejskie instrumenty związane z rozwojem i jakością kwalifikacji (EQF/NQF, ECVET). Ujednolicona metodyka tworzenia Standardu Kompetencji Zawodowych (SKZ) stanowiła bezpośrednio podstawę do opracowania rezultatu O2 Standard Kompetencji Zawodowych dla zawodu Technik / organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie (T/OGOP) (po zakończeniu projektu, w fazie kontynuacji, także w celu opracowywania i ewaluacji standardów kompetencji zawodowych dla innych zawodów), rezultatu O3 Bank modułów szkoleniowych blended learning z uwzględnieniem wymagań ECVET dla zawodu (T/OGOP) oraz rezultatu O4 - Bank testów sprawdzających poziom kompetencji zawodowych dla zawodu (T/OGOP). W oparciu o zawarte w niej wskazania metodyczne zaprojektowane zostanie Internetowe narzędzi ICT (rezultat O5), tak aby gromadzone za jego pomocą dane służyły w szczególności ewaluacji standardów kompetencji. W projekcie przyjęto, że SKZ jest normą opisującą kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania zadań zawodowych wchodzących w skład zawodu, akceptowaną przez przedstawicieli organizacji zawodowych i branżowych, pracodawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych. Celem było zatem opracowanie metodyki, która została przyjęta w krajach Partnerów projektu (i później także możliwa do rozpowszechnienia w innych krajach UE). Podstawowym założeniem jest, aby opracowany zgodnie z jej wskazaniami standard kompetencji zawodowych uwzględniał specyfikę rynku lokalnego i jednocześnie miał zastosowanie w skali międzynarodowej. Ujednolicona metodyka uwzględnia definiowanie deskryptorów kompetencji zawodowych (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) w taki sposób, aby stanowiły spójne zasady określania zakresów modułów szkoleniowych z uwzględnieniem punktów ECVET oraz odpowiednio zakresów testów kompetencyjnych. Integralnym elementem metodyki jest uwzględnienie cyklicznej ewaluacji i modyfikacji opracowanego standardu kompetencji zawodowych w celu ciągłego dostosowania do zmieniających się warunków i postępu technologicznego. Standard kompetencji zawodowych dla zawodu Technik / organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie (T/OGOP) powstał na podstawie ujednoliconej metodyki tworzenia standardu z rezultatu O1. Standard opisuje zestaw kompetencji/kwalifikacji niezbędnych do wykonywania zadań zawodowych, charakterystycznych czy typowych dla zawodu T/OGOP, zgodnie z wymaganiami jakie stawia gospodarka, w postaci wymagań pracodawców również w skali międzynarodowej. Opracowany standard jest normą opisującą kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania zadań zawodowych wchodzących w skład zawodu, akceptowaną przez przedstawicieli organizacji zawodowych, pracodawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych w krajach partnerskich z uwzględnieniem jednostek efektów kształcenia. 3

Celem tego działania było przeprowadzenie wieloaspektowej i wielopoziomowej ewaluacji opisu standardu (strategia jakościowa) która zapewniła możliwie szeroką konsultację międzynarodową nad ostateczną wersją standardu, dlatego ewaluacja merytoryczna i metodologiczna przeprowadzone zostały w kontekstach krajowych wszystkich partnerów projektu. Zasady przeprowadzenia ewaluacji były spójne z metodologią projektowania standardów kompetencji zawodowych. 4

1. Dane identyfikacyjne zawodu 1.1. Nazwa zawodu i usytuowanie w klasyfikacjach ISCED 2011 oraz ISCO-08 Nazwa zawodu: Technik-organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie Odniesienie do Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011: Grupa wielka 3 Technicy i inny średni personel (w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 poziom 4). Odniesienie do Międzynarodowego Standardu Klasyfikacji Zawodów ISCO-08: 3257 Environmental and occupational health inspectors and associates 1.2. Relacje z poziomem kwalifikacji w EQF Kompetencje zawodowe Technika-organizatora gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie spełniają wymagania deskryptorów poziomu 4. Europejskiej Ramy Kwalifikacji: Osoba wykonująca zawód: 1) w zakresie wiedzy: zna poszerzony zbiór podstawowych faktów w zakresie stosowanych technologii, obowiązujących przepisów i procedur w zawodzie technik gospodarki odpadami; w określonych dziedzinach w szerszym zakresie zna fakty, zasady, złożone pojęcia, teorie i zależności uwarunkowania prowadzonej działalności gospodarki odpadami; 2) w zakresie umiejętności: posiada umiejętności wymagane do realizacji niezbyt złożonych zadań bez instrukcji w pracy technika gospodarki odpadami; umie rozwiązywać niezbyt proste, nietypowe problemy w zmiennych warunkach; potrafi uczyć się samodzielnie w zorganizowanej formie; odbierać i formułować złożone wypowiedzi, także proste wypowiedzi w języku obcym. 3) w zakresie kompetencji społecznych jest gotów do: przyjmowania odpowiedzialności związanej z uczestnictwem w różnych wspólnotach i funkcjonowaniem w różnych rolach społecznych; autonomicznego działania i współdziałania w zorganizowanych warunkach; oceniania działań swoich i osób, którymi kieruje; przyjmowanie odpowiedzialności za skutki działań własnych oraz tych osób. 2. Opis zawodu i kompetencji zawodowych 2.1. Syntetyczny opis zawodu oraz wymagania zawodowe 1) Syntetyczny opis zawodu Technik-organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie zajmuje się działaniami związanymi z planowaniem gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie, zbieraniem, przygotowywaniem odpadów do recyklingu lub/i unieszkodliwienia, magazynowaniem odpadów oraz z nadzorem nad tego rodzaju działaniami, jak również może prowadzić działania wykonywane w charakterze pośrednika w obrocie odpadami. 2) Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy) Miejsce pracy technika-organizatora gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie jest uzależnione od rodzaju przedsiębiorstwa. Może on znaleźć zatrudnienie: w zakładach usługowych, zakładach przetwórstwa surowców, przedsiębiorstwach wydobywczych, zakładach produkcyjnych, jednostkach administracyjnych, badawczych, edukacyjnych, naukowych, itp. Uwzględniając powyższe miejsca 5

pracy, praca może być wykonywana w pomieszczeniach biurowych, halach produkcyjnych lub na wolnym powietrzu. Technik-organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie w zależności od miejsca pracy, wykonywanych zadań zawodowych i liczby osób zatrudnionych, może pracować indywidualnie lub zespołowo. Pracownik wykonujący zadania zawodowe w zakresie organizowania gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie może mieć do czynienia z różnego rodzaju odpadami, w tym z odpadami niebezpiecznymi m.in.: metalami, bioodpadami, odpadami medycznymi, weterynaryjnymi, z wypadków, olejami i płynami eksploatacyjnymi, sprzętem elektronicznym. Dlatego też może być narażony na szereg zagrożeń: chemiczne i/lub bakteriologiczne (składniki odpadów, które mogą wywołać np. zatrucia) oraz zagrożenia mechaniczne (przenoszenie/toczenie/podnoszenie pojemników z odpadami, przesypywanie/przerzucanie odpadów, czyszczenie zbiorników na odpady, obsługa maszyn i urządzeń). Z tego względu szczególnie ważne jest planowanie i organizowanie gospodarki odpadami zgodnie z wymaganiami sanitarno-higienicznymi, zasadami i przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowymi i ochrony środowiska. Praca technika-organizatora gospodarki odpadami zwykle przebiega w systemie jedno- lub dwuzmianowym, w stałych godzinach. 3) Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu Od technika-organizatora gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie wymaga się uzdolnień technicznych, zręczności rąk i palców, koordynacji wzrokowo-ruchowej, sprawności zmysłu równowagi i zdolności do koncentracji uwagi. W pracy wymagana jest rzetelność oraz dokładność, która przesądza o jakości realizowanych zadań. Technika-organizatora powinna cechować duża samodyscyplina i dobra organizacja pracy własnej lub nadzorowanego, małego zespołu. 4) Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie Do podjęcia pracy w zawodzie technik-organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie wymagane jest wykształcenie średnie: techniczne - kwalifikacje zawodowe są potwierdzone przez uprawnioną komisję egzaminacyjną, ogólne potwierdzone świadectwem ukończenia liceum ogólnokształcącego. Dodatkowymi atutami przy wykonywaniu zadań zawodowych technika-organizatora gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie są: posiadanie prawa jazdy odpowiedniej kategorii, specjalistyczne uprawnienia do obsługi maszyn i urządzeń wykorzystywanych do wstępnej obróbki odpadów, uprawnienia operatora wózków widłowych oraz ciągników i koparko-ładowarki. 5) Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania/walidacji kompetencji Technik-organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie, na początku ścieżki zawodowej może pracować na stanowiskach robotniczych, związanych ze zbieraniem, przygotowywaniem odpadów do recyklingu lub/i unieszkodliwienia, magazynowaniem odpadów. Po nabyciu doświadczenia zawodowego może awansować na stanowisko brygadzisty, kierownika nadzorującego pracę robotników wykwalifikowanych oraz zajmować samodzielne stanowiska związane z gospodarką odpadami w przedsiębiorstwie. Technik-organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie ma możliwość dalszego rozwoju zawodowego na studiach wyższych. 6

2.2. Kategorie stanowiska pracy Technik-organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie może być zatrudniony na stanowiskach pracy właściwych dla: postępowania z odpadami zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ochrony ppoż. i ochrony środowiska zapobiegania powstawaniu odpadów, zbierania odpadów, w tym selektywnego zbierania wewnątrzzakładowego transportu odpadów, magazynowania odpadów, przygotowania odpadów do ponownego użycia i/lub unieszkodliwiania, pośrednictwa w obrocie odpadami. 2.3. Katalog zadań zawodowych Z1 Organizowanie gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ochrony ppoż. i ochrony środowiska Z2 Gromadzenie odpadów w przedsiębiorstwie Z3 Przygotowywanie odpadów w przedsiębiorstwie do recyklingu lub unieszkodliwienia Z4 Magazynowanie odpadów w przedsiębiorstwie 2.4. Wykaz kompetencji zawodowych KZ1 Gospodarowanie odpadami w przedsiębiorstwie 2.5. Korelacja zadań, kompetencji zawodowych i kategorii stanowisk pracy Zadanie zawodowe Z1 Organizowanie gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ochrony ppoż. i ochrony środowiska Z2 Gromadzenie odpadów w przedsiębiorstwie Kompetencja zawodowa Kz1 Gospodarowanie odpadami w przedsiębiorstwie X X Kategorie stanowisk pracy postępowanie z odpadami zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ochrony ppoż. i ochrony środowiska zapobieganie powstawaniu odpadów, postępowanie z odpadami zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ochrony ppoż. i ochrony środowiska zapobieganie powstawaniu odpadów, zbieranie odpadów, w tym selektywne zbieranie wewnątrzzakładowy transport odpadów, 7

Z3 Przygotowywanie odpadów w przedsiębiorstwie do recyklingu lub unieszkodliwienia Z4 Magazynowanie odpadów w przedsiębiorstwie X X postępowanie z odpadami zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ochrony ppoż. i ochrony środowiska zapobieganie powstawaniu odpadów, wewnątrzzakładowy transport odpadów, przygotowanie odpadów do ponownego użycia i/lub unieszkodliwiania, postępowanie z odpadami zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ochrony ppoż. i ochrony środowiska zapobieganie powstawaniu odpadów, wewnątrzzakładowy transport odpadów, magazynowanie odpadów, pośrednictwo w obrocie odpadami. 2.5. Opis kompetencji zawodowych K1. Gospodarowanie odpadami w przedsiębiorstwie Z.1. Organizowanie gospodarki odpadami zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ochrony WIEDZA Zna i rozumie: - Źródła informacji o zasadach bezpieczeństwa i ochrony środowiska w zakresie postepowania z odpadami; - Procedury klasyfikowania odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych; - Procedury monitoringu procesu postępowania z odpadami; - Zasady doboru środków ochrony indywidualnej i zbiorowej odpowiednich przy postępowaniu z odpadami; - Znaki bezpieczeństwa i ich przeznaczenie; - Zasady zrównoważonej gospodarki odpadami; - Procedury przekazania odpadów do recyklingu lub unieszkodliwienia; - Przepisy dotyczące transportu - Zasady przeprowadzania rozpoznania ofertowego dotyczącego sprzedaży - Rodzaje dokumentów niezbędnych w obrocie odpadami (zeszyt ewidencji odpadów, karty przekazania odpadów); ppoż. i ochrony środowiska UMIEJĘTNOŚCI Potrafi: - Dobrać odpowiednie środki ochrony indywidualnej i zbiorowej dla wykonywanego zadania; - Korzystać z dokumentów, strategii oraz regulacji ochrony środowiska w zakresie gospodarki odpadami, w tym odpadami niebezpiecznymi; - Klasyfikować odpady, w tym odpady niebezpieczne zgodnie z obowiązującymi procedurami; - Stosować znaki bezpieczeństwa - Przeprowadzić rozpoznanie ofertowe dotyczące sprzedaży - Wybrać najkorzystniejszą ofertę sprzedaży - Kontaktować się z klientami w zakresie sprzedaży - Przekazać odpady do recyklingu lub utylizacji; - Rozpoznawać surowce wtórne; - Dobierać pracowników do wykonania zadań dotyczących gospodarki odpadami; 8

- Wybrane metody i narzędzia do identyfikacji potrzeb szkoleniowych pracowników w zakresie gospodarowania odpadami; - Zasady przygotowywania i przedstawiania prezentacji treści z zakresu gospodarowania odpadami; - Przykłady dobrych praktyk z zakresu gospodarki odpadami w przedsiębiorstwach; - Oceniać jakość wykonywanych prac w zakresie gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie. - Monitorować przebieg procesu gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie; - Sporządzać sprawozdania dotyczące gospodarowania odpadami w przedsiębiorstwie; - Określać potrzeby szkoleniowe pracowników w zakresie prowadzonej w przedsiębiorstwie gospodarki odpadami - Przygotować i przeprowadzić prezentację treści z zakresu gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie Z2 Gromadzenie odpadów w przedsiębiorstwie WIEDZA Zna i rozumie: - Zasady selektywnego zbierania - Wymagania jakie powinny spełniać pojemniki do gromadzenia - Zasady organizacji miejsc do gromadzenia - Wymagania dotyczące oznakowania odpadów i miejsc ich gromadzenia; - Procedury oceny składu morfologicznego - Parametry ilościowe - Procedury oceny ilościowej - Właściwości wybranych grup - Źródła informacji na temat właściwości wybranych grup UMIEJĘTNOŚCI Potrafi: - Dokonać analizy składu morfologicznego odpadów powstających w przedsiębiorstwie; - Określić rodzaje - Dokonać oceny jakościowej i ilościowej wybranych grup - Oznakować wybrane grupy odpadów według określonych kryteriów; - Dobrać odpowiednie pojemniki do gromadzenia wybranych rodzajów - Wyznaczyć miejsca do gromadzenia odpadów w przedsiębiorstwie; - Oznaczyć miejsca gromadzenia - Ustalić harmonogram odbioru Z3 Przygotowywanie odpadów w przedsiębiorstwie do recyklingu lub unieszkodliwienia WIEDZA Zna i rozumie: UMIEJĘTNOŚCI Potrafi: - Rodzaje odpadów niebezpiecznych - Procedury postępowania z odpadami niebezpiecznymi - Zasady segregacji i zbierania odpadów niebezpiecznych - Sposoby transportowania i magazynowania posortowanych odpadów niebezpiecznych - Zagrożenia związane ze stosowanymi surowcami - Rozpoznawać i kontrolować materiały poddawane procesom recyklingu - Rozpoznawać surowce i odpady niebezpieczne - Klasyfikować odpady niebezpieczne według określonych kryteriów - Prowadzić prace związane z zagospodarowaniem odpadów niebezpiecznych - Dobierać metody unieszkodliwiania odpadów w tym odpadów przemysłowych - Dobierać sposoby zagospodarowania odpadów z uwzględnieniem toksykologicznego zagrożenia dla środowiska Z4 Magazynowanie odpadów w przedsiębiorstwie WIEDZA Zna i rozumie: UMIEJĘTNOŚCI Potrafi: - Zasady planowania przestrzeni magazynu - Wymagania dotyczące miejsca, sposobu i dopuszczalnej wysokość składowania - Materiały najczęściej stosowane do produkcji zbiorników i pojemników do przechowywania - Dobrać sposób magazynowania wybranej grupy - Rozplanować powierzchnię magazynową do przechowywania odpadów różnego asortymentu; - Dobrać wyposażenie techniczne magazynu odpadów: regały, pojemniki na odpady, pojazdy transportowe, itp. 9

- Wymagania jakie powinny spełniać opakowania na odpady niebezpieczne, - Sposoby magazynowania - Rolę czasu magazynowania - Rodzaje dokumentów służących ewidencjonowaniu - Zagrożenia związane z magazynowaniem - Niezbędne wyposażenie bhp i p.poż.; - Dobrać odpowiednie wyposażenie bhp i p.poż.; - Stosować zasady bezpiecznej pracy w magazynie - Prowadzić dokumentację dotyczącą magazynowanych - Przeprowadzać okresową kontrolę stanu magazynowanych - Prawidłowo zastosować znaki bezpieczeństwa w magazynie - Opracowywać raporty z prowadzenia tymczasowego magazynu odpadów w przedsiębiorstwie. KOMPETENCJE SPOŁECZNE Jest gotów do: - Ponoszenia odpowiedzialności indywidualnej związanej z planowaniem, nadzorowaniem i kontrolowaniem realizacji zadania zawodowego w przedsiębiorstwie; - Działania i współdziałania w zorganizowanych warunkach przy prowadzeniu procesu gospodarki odpadami; - Samooceny działania własnego i oceny osób którymi kieruje w zakresie realizacji zadania zawodowego; - Kierowania się w swojej działalności zasadami zgodnymi z etyką zawodową. 10

3. Profil kompetencji kluczowych kandydata do zatrudnienia Kompetencje kluczowe stanowią odniesienie do brakujących kompetencji potrzebnych pracodawcom którzy obok kompetencji zawodowych, wskazują na braki w kompetencjach natury ogólniejszej 1.. Kompetencje kluczowe możemy określić jako połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji. Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia 2. Rozwiązywanie problemów Współpraca w zespole Komunikacja ustna Wywieranie wpływu/przywództwo Planowanie i organizowanie pracy Sprawność motoryczna Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania Umiejętności matematyczne Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu 1 2 3 Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu Technik/Organizator gospodarki odpadami w przedsiębiorstwie 1 Bilans Kapitału Ludzkiego w Polsce. Najważniejsze wyniki drugiej edycji badań zrealizowanej w 2011 roku. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Uniwersytet Jagielloński, Warszawa 2012. 2 Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE). 11

Definicje terminów zastosowanych w opisie standardu kompetencji zawodowych Zawód Stanowisko pracy Zadanie zawodowe zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji lub kompetencji (wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych) zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów. Najmniejsza jednostka organizacyjna przedsiębiorstwa, miejsce pracy, część powierzchni produkcyjnej lub usługowej zajmowanej lub obsługiwanej przez pracownika w celu wykonywania powierzonej mu pracy zadań zawodowych. logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu, o wyraźnie określonym początku i końcu, wyodrębniony ze względu na rodzaj lub sposób wykonywania czynności zawodowych powiązanych jednym celem, kończący się produktem, usługą lub decyzją. Kompetencje zawodowe wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykonać, odpowiednio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane są trzema zbiorami: wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych. Kompetencje kluczowe Kwalifikacja zawodowa Europejskie Ramy Kwalifikacji (EQF) Wiedza Umiejętności połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji. Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia. zestaw efektów uczenia się (zasób wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych), których osiągnięcie zostało formalnie potwierdzone przez uprawnioną instytucję. przyjęty w Unii Europejskiej układ odniesienia umożliwiający porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w różnych państwach. W Europejskich Ramach Kwalifikacji wyróżniono osiem poziomów kwalifikacji określonych za pomocą wymagań dotyczących efektów uczenia się. zasób powiązanych ze sobą faktów, zasad, teorii i doświadczeń przyswojonych przez osobę uczącą się. zdolność wykorzystania wiedzy oraz wyćwiczonych sprawności do wykonywania zadań oraz rozwiązywania problemów. Kompetencje społeczne sprawności, uzdolnienia oraz cechy niezbędne do autonomicznego, zespołowego i odpowiedzialnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym. Źródło: Projekt systemowy PO KL Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Warszawa 2012-2013. Definicje z zakresu gospodarki odpadami Gospodarka odpadami wytwarzanie odpadów i gospodarowanie odpadami Gospodarowanie odpadami zbieranie, transport, przetwarzanie odpadów, łącznie z nadzorem nad tego rodzaju działaniami, jak również późniejsze postępowanie z miejscami unieszkodliwiania odpadów oraz działania wykonywane w charakterze sprzedawcy odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami Zapobieganie powstawaniu odpadów środki zastosowane w odniesieniu do produktu, materiału lub substancji, zanim staną się one odpadami, zmniejszające: a) ilość odpadów, w tym również przez ponowne użycie lub wydłużenie okresu dalszego używania produktu, b) negatywne oddziaływanie wytworzonych odpadów na środowisko i zdrowie ludzi, c) zawartość substancji szkodliwych w produkcie i materiale; 12

Zbieranie odpadów Selektywne zbieranie Magazynowanie odpadów Przetwarzanie Unieszkodliwianie odpadów Odzysk Przygotowanie do ponownego użycia Recykling Składowisko odpadów Wytwórca odpadów Sprzedawca odpadów Pośrednik w obrocie odpadami gromadzenie odpadów przed ich transportem do miejsc przetwarzania, w tym wstępne sortowanie nieprowadzące do zasadniczej zmiany charakteru i składu odpadów i niepowodujące zmiany klasyfikacji odpadów oraz tymczasowe magazynowanie odpadów zbieranie, w ramach którego dany strumień odpadów, w celu ułatwienia specyficznego przetwarzania, obejmuje jedynie odpady charakteryzujące się takimi samymi właściwościami i takimi samymi cechami czasowe przechowywanie odpadów obejmujące: a) wstępne magazynowanie odpadów przez ich wytwórcę, b) tymczasowe magazynowanie odpadów przez prowadzącego zbieranie odpadów, c) magazynowanie odpadów przez prowadzącego przetwarzanie procesy odzysku lub unieszkodliwiania, w tym przygotowanie poprzedzające odzysk lub unieszkodliwianie proces niebędący odzyskiem, nawet jeżeli wtórnym skutkiem takiego procesu jest odzysk substancji lub energii jakikolwiek proces, którego głównym wynikiem jest to, aby odpady służyły użytecznemu zastosowaniu przez zastąpienie innych materiałów, które w przeciwnym przypadku zostałyby użyte do spełnienia danej funkcji, lub w wyniku którego odpady są przygotowywane do spełnienia takiej funkcji w danym zakładzie lub ogólnie w gospodarce odzysk polegający na sprawdzeniu, czyszczeniu lub naprawie, w ramach którego produkty lub części produktów, które wcześniej stały się odpadami, są przygotowywane do tego, aby mogły być ponownie wykorzystywane bez jakichkolwiek innych czynności wstępnego przetwarzania odzysk, w ramach którego odpady są ponownie przetwarzane na produkty, materiały lub substancje wykorzystywane w pierwotnym celu lub innych celach; obejmuje to ponowne przetwarzanie materiału organicznego (recykling organiczny), ale nie obejmuje odzysku energii i ponownego przetwarzania na materiały, które mają być wykorzystane jako paliwa lub do celów wypełniania wyrobisk obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów każdy, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów (pierwotny wytwórca odpadów), oraz każdego, kto przeprowadza wstępną obróbkę, mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej podmiot, który nabywa, a następnie zbywa odpady, we własnym imieniu, w tym również podmiot, który nie obejmuje odpadów fizycznie w posiadanie każdy, kto organizuje przetwarzanie odpadów w imieniu innych podmiotów, w tym również podmiot, który nie obejmuje odpadów fizycznie w posiadanie Źródło: DIRECTIVE 2008/98/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 19 November 2008 on waste and repealing certain Directives; 13

Materiały źródłowe Bednarczyk H., Koprowska D., Kupidura T., Symela K, Woźniak I.: Opracowanie standardów kompetencji zawodowych, ITeE-PIB, Radom, 2014. Bednarczyk, H., Woźniak I., Kwiatkowski, S.M., National Professional qualification standards. Development and cooperation. Ministry of Labour and Social Policy, Labour Market Department, Warszawa 2008. Hanna Teodorowicz H.: Gospodarka odpadami w przedsiębiorstwie praktyczny poradnik, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa 2013. Kwiatkowski, S.M., Woźniak I., National standards for professional qualifications. The European Context, Ministry of Economy and Labour PART II, Warszawa 2006. Raport bawczy nr 1. Identyfikacja i analiza porównawcza kwalifikacji i kompetencji w zawodach funkcjonujących w krajach partnerskich w obszarze gospodarki odpadami (poziom 4-5 EQF/NQF). ZPWiM, Warszawa 2015. Raport badawczy nr 3. Opracowanie ujednoliconej metodyki tworzenia standardu kompetencji zawodowych z uwzględnieniem efektów kształcenia. ITeE-PIB, Radom 2015. Raport badawczy nr 4. Opracowanie ujednoliconej metodyki tworzenia standardu kompetencji zawodowych z uwzględnieniem efektów kształcenia. ITeE-PIB, Radom 2015. 14