Strona1 ZARZĄDZANIE INKUBATOREM TECHNOLOGICZNYM Spotkanie informacyjne, Gdaosk, 27 czerwca 2011 r.
Strona2 Skuteczne Otoczenie Innowacyjnego Biznesu to inicjatywa Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, która ma przede wszystkim na celu wspieranie rozwoju ośrodków innowacji, czyli m.in. parków technologicznych, centrów innowacji i centrów transferu technologii akademickich inkubatorów przedsiębiorczości i inkubatorów technologicznych oraz sieci aniołów biznesu i funduszy seed/venture. W koncepcji inicjatywy przyjęto, że w budowie efektywnego systemu innowacji ważną rolę odgrywają instytucje proinnowacyjne. Powinny one stymulowad powstawanie nowych innowacyjnych firm, współpracę pomiędzy przedsiębiorstwami a uczelniami, jak również pomiędzy samymi przedsiębiorstwami, przyczyniając się do budowy gospodarki opartej na wiedzy. Inicjatywa jest realizowana przez konsorcjum w składzie: Poznaoski Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM, Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce, Wrocławskie Centrum Transferu Technologii Politechniki Wrocławskiej oraz firmy PSDB Sp. z o.o. i WYG International Sp. z o.o. Niniejszy raport przedstawia przebieg i wnioski spotkania informacyjnego będącego częścią programu dla rozwoju kompetencji pracowników i kadry menedżerskiej ośrodków innowacji. Więcej informacji, w tym publikacje przygotowane z ramach inicjatywy, znajduje się na Portalu Innowacji: www.pi.gov.pl. Zapraszamy również do kontaktu e-mailowego: skuteczneotoczenie@parp.gov.pl
Strona3 Raport ze spotkania informacyjnego ZARZĄDZANIE INKUBATOREM TECHNOLOGICZNYM Gdaosk, 27 maja 2011 r. Eksperci prowadzący: Marzena Mażewska Trener, konsultant, specjalistka z zakresu organizacji i zarządzania przedsiębiorczością, absolwentka Uniwersytetu Gdaoskiego i Wyższej Szkoły Biznesu i Administracji w Warszawie. Posiada dwudziestoletnie doświadczenie w doradztwie dla MSP oraz instytucji otoczenia biznesu w dziedzinie, inkubacji przedsiębiorczości i innowacji, transferu technologii oraz rozwoju regionalnego. W latach 1996 1998 ekspert Projektu Banku Światowego w zakresie przedsiębiorczości w Polsce, a w latach 2000 2007 ekspert Programu Rozwoju Ekonomiki i Przedsiębiorczości Fundacji Open Society Institute w Nowym Jorku na Europę Wschodnią i Azję Centralną. Współrealizatorka kilkudziesięciu krajowych i międzynarodowych projektów związanych z rozwojem sektora MSP i instytucji otoczenia biznesu. Autorka i współautorka ponad 50 publikacji, analiz, ekspertyz i opracowao w wyżej wymienionym zakresie. Członkini Zarządu Stowarzyszenia Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce. Anna Tórz Kierownik InQbatora Technologicznego Poznaoskiego Parku Naukowo-Technologicznego Fundacji UAM. Realizuje i kieruje projektami z zakresu wspierania rozwoju przedsiębiorczości akademickiej, finansowanymi z funduszy strukturalnych i krajowych. Redaktor Naczelna kwartalnika IQ pisma promującego innowacje, transfer technologii i postawy proprzedsiębiorcze. 2008-2011r. Przewodnicząca Sekcji Parków i Inkubatorów Technologicznych Stowarzyszenia Organizatorów Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości w Polsce. Od 2011 członek zarządu SOOIPP. Uczestnicy spotkania: w spotkaniu wzięło udział 21 osób reprezentujących kadrę kierowniczą oraz pracowników ośrodków innowacji (parków naukowo-technologicznych, inkubatorów, centrów transferu technologii) organizatorzy zadbali, aby profil działalności zakwalifikowanych instytucji był zgodny z tematyką spotkania najliczniej reprezentowane były dlatego inkubatory. Wprowadzenie: Celem spotkania jest przekazanie uczestnikom informacji na temat wybranych aspektów zarządzania inkubatorem technologicznym. Działanie to ma się przyczynid do podniesienia kompetencji pracowników i kadry zarządzającej inkubatorami technologicznymi. Dodatkowymi celami spotkania było: przekazanie uczestnikom informacji o strukturze organizacyjnej inkubatora technologicznego,
Strona4 przekazanie wiedzy z zakresu budowania zespołu inkubatora technologicznego oraz jego kompetencji, prezentacja źródeł finansowania inkubatora i konsekwencji ich wykorzystania, przekazane informacji na temat finansowego planowania strategicznego. Przebieg spotkania Spotkanie Informacyjne rozpoczęła prezentacja na temat inicjatywy BIOS przeprowadzona przez Annę Tórz. Podczas niej przedstawiono dotychczasowe oraz planowanie działania. Uczestnicy zostali poinformowania o celach inicjatywy. Wielu z nich po raz pierwszy uczestniczyło w wydarzeniu BIOSu. Po prezentacji nastąpił moduł Networkingowy Giełda Wymiany Informacji. Uczestnicy przedstawili się sobie nawzajem, krótko formułując swoje oczekiwania odnośnie spotkania. Grupa reprezentowała różny poziom wiedzy na temat zarządzania inkubatorem technologicznym. Specyfika reprezentowanych instytucji była bardzo różna (inkubator komercyjny, wiejski inkubator). Po raz pierwszy na spotkaniach informacyjnych Inicjatywy reprezentowany był Inkubator z terenu wiejskiego. Reprezentantka Inkubatora z Debrzna, aktywnie uczestniczyła w spotkaniu a jej doświadczenia korespondowały z doświadczeniami innych uczestników chociaż w sposób znaczący różniły się skalą. Reprezentanci Miasta Turek, w kilku słowach przedstawili długofalową strategię rozwoju regionu, której elementem jest inkubator i Specjalna Strefa Ekonomiczna. Ostatnim elementem giełdy oraz wstępem do zasadniczej części spotkania była dyskusja na temat różnic między inkubatorem przedsiębiorczości i technologicznym. Według prowadzących i zarazem uczestników Inkubator Technologiczny jest specyficzną odmianą Inkubatorów Przedsiębiorczości. Wskazano na przypadki, w których naturalnym elementem rozwoju inkubatora przedsiębiorczości była jego specjalizacja prowadząca w efekcie do jego przekształcenia w inkubator technologiczny. Zauważono, że te dwa typy instytucji mają również różne cele, Inkubator przedsiębiorczości ma przede wszystkim tworzyd nowe miejsca pracy a Inkubator Technologiczny działad na rzecz innowacyjności. Z tego względu istotnym elementem oferty inkubator przedsiębiorczości jest powierzchnia biurowa po atrakcyjnej cenie a w ofercie inkubatora technologicznego ważne są elementy wspierające innowacyjny biznes m.in. poprzez doradztwo, dostęp do laboratoriów i sprzętu itp. Pierwsza częśd wykładowa została przeprowadzona przez Panią Annę Tórz, która przedstawiła możliwe sposoby organizacji zespołu inkubatora technologicznego oraz zadania działów. Ujawniła się duża różnorodnośd modeli struktury organizacyjnej inkubatorów zależna od specyfiki regionu, branży i misji instytucji. Struktura organizacyjna inkubatorów jest tworzona w oparciu o potrzeby beneficjentów pojawiła się nawet sugestia, że w projektowanie struktury organizacyjnej powinien
Strona5 byd włączony ostateczny użytkownik usługi inkubacji czyli lokator. Kolejna cześd wykładowa była poświecona tematowi oferty inkubatora i budowania w oparciu o nią zespołu. Każda prezentacja była prowadzona w sposób interaktywny, uczestnicy chętnie zabierali głos i zadawali pytania. Wypowiedzi uczestników wskazywały na to, że im mniejszy zespół obsługujący inkubator tym bardziej jest on tylko pośrednikiem, drogowskazem do innych wyspecjalizowanych instytucji a nie dostawcą usług tzn. informuje gdzie dana osoba może uzyskad doradztwo w zakresie tworzenia biznesplanu, księgowości lub prawnym samemu nie świadcząc tego typu usług. Bardzo ważną sugestią reprezentanta Inkubatora Technologicznego KPT dotyczyła stworzenia usługi wyjścia z inkubatora technologicznego. Inkubatory tworząc niejako cieplarniane środowisko w sposób nagły są zmuszone kooczyd współpracę z inkubowanymi. Taka usługa umożliwiałaby dalszą współpracę i tworzyła grunt pod tworzenie długotrwałej sieci kontaktów z których mogliby korzystad inni lokatorzy. Uczestnicy stwierdzili, że usługi merytoryczne związane z wspomaganiem przedsiębiorczości i innowacyjności inkubowanych nie powinny byd pozyskiwanie na zasadzie outsourcingu. Co interesujące w podczas wymiany poglądów na temat kompetencji zespołu inkubatora technologicznego uczestnicy wskazywali na kompetencje miękkie asertywnośd, umiejętnośd zadawania pytao, odpornośd na stres, silna motywacja do pracy w tego typu organizacji. Praca w inkubatorze w ich odczuciu jest bardzo specyficzna i żadna szkoła nie predysponuje w sposób szczególny do jej wykonywania chociaż preferowane byłoby wykształcenie ekonomiczne. O sile zespołu inkubatora może decydowad wręcz jego interdyscyplinarnośd i szeroki wachlarz kompetencji jego członków. Te wnioski były wynikiem pracy w grupach nad tworzeniem oferty inkubatora technologicznego i zarządzaniem jego zespołem. Pojawiła się kolejna inicjatywa oddolna uczestników zmierzająca do utworzenia sieci inkubatorów i wspólnej usługi w jej ramach (pod patronatem SOOIPP) zmierzającej do udostępniania sal konferencyjnych swoim lokatorom gdy np. przebywając na urlopie poza swoją siedzibą będą chcieli przeprowadzid na szybko spotkanie biznesowe z potencjalnym klientem. Ma to byd rodzaj interregionalizacji przedsiębiorstw z inkubatorów. Po lunchu Pani Marzena Mażewska poprowadziła cześd spotkania poświeconą kwestiom finansowym w zarządzaniu inkubatorem technologicznym. Wykład był prowadzony w interaktywny sposób, a dotyczył między innymi nowych tendencji w funkcjonowaniu KSI i KSU i proponował podążanie za tym wzorcem zakładającym postępującą specjalizację IOB i podnoszenie jakości świadczonych przez nich usług kosztem kompleksowości ich oferty przy jednoczesnym wspieraniu współpracy między ośrodkami o różnych kompetencjach. Podczas rozmowy o płynności finansowej Pani Mażewska wskazała na zwiększającą się rolę kredytów. Reprezentanta inkubatora z Debrzna poinformowała, że jest to dla nich podstawowe narzędzia umożliwiające utrzymanie płynności finansowej. W posiadaniu inkubatorów są nieruchomości, które
Strona6 mogą byd wygodnym zastawem dla kredytu ta opcja nie jest jednak wykorzystywana przez IOB czynnik decydujący to łatwy dostęp do dotacji pochodzących z Funduszy Unijnych. Podczas prezentacji uczestnicy mieli okazję poznad argumenty przemawiające za uważnym śledzeniem i monitorowania kondycji finansowej ich lokatorów. Nie służy to jedynie pomiarowi efektywności inkubacji ale jest również narzędziem do planowania przepływów finansowych parku (wypłacalnośd lokatorów) oraz do sprawozdawania pomocy publicznej (kwestia pomocy podmiotom w trudnej sytuacji ekonomicznej). Po raz kolejny pojawiła się kwestia pomocy publicznej i niskiej wiedzy uczestników na ten temat tylko dwie reprezentowane instytucje prowadzą ewidencję pomocy publicznej. Chociaż Pani Marzena Mażewska w swojej prezentacji postawiła tezę, że usługi proinnowacyjne wysokiej jakości zawsze znajdą odbiorcę to wizyta w Otaniemi i przykład Innohub sugerują większy sceptycyzm. Niektóre usługi mimo, że są wysokiej jakości mogą nie znaleźd dostatecznej liczby odbiorców. Innohub to inicjatywa Philipsa i VTT centrum zajmujące się kompleksowym wdrażaniem nowych produktów do masowej produkcji. W zamian za kilkadziesiąt tysięcy Euro klient Innohuba otrzymuje wsparcie przy projektowaniu produktu, planowaniu jego produkcji, dostęp do grup badawczych złożonych z klientów ostatecznych a nawet pomoc w opracowaniu technologii pakowania czyli pakiet usług wysokospecjalistycznych, praktycznie nie oferowanych przez inne instytucje otoczenia biznesu. Bliźniaczy Innohub w Shanghaju ma dużą liczbę klientów. Natomiast oparty na tym samym modelu i posiadający dostęp do tych samych ekspertów Innohub w Otaniemi ma trudnośd z pozyskaniem klientów. Przyczyna tego stanu rzeczy jest nieznana usługa jest wysokiej jakości, cena nie jest wygórowana a Philips ma wyrobioną markę na tym rynku. Inkubatory w trakcie budowy aby zwiększyd swoje wpływy powinny zaplanowad utworzenie sal seminaryjnych i konferencyjnych w nowo powstających budynkach. Podsumowanie. Spotkanie przebiegło sprawnie i bez zakłóceo. Uczestnicy byli aktywni i angażowali się zarówno w interakcje z trenerami jak i resztą grupy. Podczas przerw przeprowadzono liczne rozmowy. Temat spotkania informacyjnego można uznad, za dobrze dobrany i dostosowany do oczekiwao grupy docelowej. Raport przygotowany przez: Elżbieta Książek, Jakub Bętkowski.