SPRAWOZDANIE KOŃCOWE Z MISJI PRZEPROWADZONEJ W POLSCE W DNIACH OD 12 DO 16 WRZEŚNIA 2005 R. DOTYCZĄCEJ GĄBCZASTEJ ENCEFALOPATII BYDŁA (BSE)

KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. ZDROWIA I OCHRONY KONSUMENTÓW Dyrekcja F - Biuro ds. Żywności i Weterynarii DG(SANCO)/7693/2005 MR wersja ostateczna SPRAWOZDANIE KOŃCOWE Z MISJI PRZEPROWADZONEJ W POLSCE W DNIACH OD 12 DO 16 WRZEŚNIA 2005 R. DOTYCZĄCEJ GĄBCZASTEJ ENCEFALOPATII BYDŁA (BSE) I ŻYWIENIA ZWIERZĄT Uwaga: błędy rzeczowe stwierdzone w projekcie sprawozdania zostały poprawione. Wyjaśnienia, których udzieliły właściwe organy w Polsce, zostały ujęte w postaci przypisów kursywą, we właściwych częściach niniejszego sprawozdania końcowego. 14/02/06-37334

STRESZCZENIE Niniejsze sprawozdanie przedstawia wyniki misji przeprowadzonej w Polsce przez Biuro ds. Żywności i Weterynarii (FVO) w dniach od 12 do 16 września 2005 r. Ogólnym celem misji było dokonanie oceny wprowadzenia niektórych przepisów unijnych dotyczących: ochrony przed gąbczastą encefalopatią bydła (BSE) i związanych z nią kwestii; oraz zapewnienia bezpieczeństwa pasz, w szczególności organizacji urzędowych kontroli i rozwiązań dotyczących zatwierdzania i rejestracji zakładów i pośredników prowadzących działalność w sektorze pasz zwierzęcych. Zgodnie z zakresem misji, podczas jej przeprowadzania skupiono się na działaniach podjętych w odpowiedzi na zalecenia wydane w sprawozdaniach z poprzednich misji FVO, które dotyczyły powyższych kwestii. Ogólnie w sprawozdaniu stwierdzono, że odnotowano znaczne postępy. Jednakże: w odniesieniu do kontroli BSE, konieczne jest podjęcie dalszych działań w celu zwiększenia na niektórych obszarach nadzoru nad programem badań na obecność BSE; w odniesieniu do kontroli zakazu paszowego, konieczne jest dalsze ukierunkowanie na miejsca, w których wystąpienie ryzyka jest bardziej prawdopodobne, w kontekście potencjalnego ryzyka nadużyć w stosowaniu nawozów organicznych. w odniesieniu do kontroli w zakresie żywienia zwierząt, konieczne jest podjęcie dalszych działań w celu opracowania krajowego programu kontroli opartego na ryzyku i zwiększenia kontroli obecności niedozwolonych środków farmaceutycznych w paszach. Sprawozdanie zawiera szereg zaleceń skierowanych do właściwych organów w Polsce mających na celu uzupełnienie stwierdzonych braków i dalszą poprawę obowiązujących środków wykonawczych i środków kontroli. ii

SKRÓTY I TERMINY SPECJALISTYCZNE UŻYTE W SPRAWOZDANIU ARiMR BSE WO WOC Z/P GIW Padłe zwierzęta HACCP Całkowity zakaz paszowy FVO MRiRW MAT MBM Nawozy organiczne PPZ Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, właściwy organ odpowiedzialny za zarządzanie bazą danych dotyczących identyfikacji bydła Gąbczasta encefalopatia bydła Właściwe organy Właściwy organ centralny, Główny Inspektorat Weterynarii Zakłady i pośrednicy prowadzący działalność w sektorze pasz zwierzęcych Główny Inspektorat Weterynarii, WOC Bydło padłe w gospodarstwie Analiza zagrożeń i krytycznych punktów kontroli Zakaz karmienia zwierząt hodowlanych produktami paszowymi pochodzenia zwierzęcego i wyjątki mające zastosowanie do tego zakazu, zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 999/2001 Biuro ds. Żywności i Weterynarii Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Analityczna metoda mikroskopowa określania składników pochodzenia zwierzęcego do celów urzędowej kontroli pasz, zgodnie z dyrektywą 2003/126/WE Mączka mięsno-kostna MBM stosowana jako nawóz Produkty pochodzenia zwierzęcego, w myśl art. 7 rozporządzenia (WE) nr 999/2001 PBZ Przetworzone białka zwierzęce, zgodnie z załącznikiem I do rozporządzenia (WE) nr 1774/2002 Inspektorat powiatowy SRM TSE Właściwy organ na szczeblu powiatowym Materiały szczególnego ryzyka, zgodnie z art. 3 rozporządzenia (WE) nr 999/2001 Pasażowalne encefalopatie gąbczaste iii

Inspektorat wojewódzki Właściwy organ na szczeblu wojewódzkim iv

SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 1 2. CELE I ZAKRES MISJI... 1 3. PODSTAWA PRAWNA MISJI I INNE WŁAŚCIWE PRZEPISY PRAWNE... 2 4. KONTEKST... 3 5. GŁÓWNE WNIOSKI... 3 5.1. KONTROLE BSE... 3 5.2. KONTROLE W ZAKRESIE ŻYWIENIA ZWIERZĄT... 9 6. WNIOSKI... 11 6.2. WNIOSEK OGÓLNY... 13 7. SPOTKANIE ZAMYKAJĄCE... 13 8. ZALECENIA... 13 UZUPEŁNIENIE... 15 v

1. WSTĘP Misja odbyła się w Polsce w dniach od 12 do 16 września 2005 r. Zespół prowadzący inspekcję składał się z dwóch inspektorów Biura ds. Żywności i Weterynarii (FVO), którym podczas misji towarzyszył przedstawiciel właściwego organu centralnego (WOC), Głównego Inspektoratu Weterynarii (GIW). W dniu 12 września 2005 r. odbyło się spotkanie otwierające z przedstawicielem właściwego organu centralnego (WOC), podczas którego potwierdzono cele, plan wizytacji w ramach misji, standardowe wymagania dotyczące sprawozdań i procedury postępowania, a także poproszono o dodatkowe informacje niezbędne do prawidłowego przeprowadzenia misji. 2. CELE I ZAKRES MISJI Ogólnym celem misji było dokonanie oceny: a) wprowadzenia niektórych środków ochronnych przeciw gąbczastej encefalopatii bydła (BSE), w szczególności środków wprowadzonych w celu nadania mocy wymogom ustanowionym w rozporządzeniu (WE) nr 999/2001 1, 2 ; b) zapewnienia bezpieczeństwa pasz, w szczególności środków wprowadzonych w celu nadania mocy: przepisom wspólnotowym dotyczącym zasad organizacji urzędowych inspekcji w zakresie żywienia zwierząt, zgodnie z dyrektywą 95/53/WE 3 i związanymi z nimi przepisami unijnymi dotyczącymi pasz; przepisom wspólnotowym ustanawiającym warunki i środki dla zatwierdzania i rejestracji określonych zakładów i pośredników (Z/P) prowadzących działalność w sektorze pasz zwierzęcych, zgodnie z dyrektywą 95/69/WE 4 i dyrektywą 98/51/WE 5. Zgodnie z zakresem misji, podczas jej przeprowadzania skoncentrowano się na: a) czynnym i biernym nadzorze epidemiologicznym nad BSE u bydła, usuwaniu i postępowaniu z materiałami szczególnego ryzyka (SRM), zakazie karmienia zwierząt hodowlanych produktami pochodzenia zwierzęcego (PPZ) i wyjątkami mającymi zastosowanie do tego zakazu (zwanego dalej całkowitym zakazem paszowym ); b) ogólnych elementach urzędowych kontroli i środkach dla zatwierdzania i rejestracji wymaganych na mocy wymienionych wyżej dyrektyw. Misja objęła swoim zakresem (1) Akty prawne cytowane w niniejszym sprawozdaniu odnoszą się, w poszczególnych przypadkach, do ostatniej zmienionej wersji. (2) Rozporządzenie (WE) nr 999/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. ustanawiające zasady dotyczące zapobiegania, kontroli i zwalczania niektórych przenośnych gąbczastych encefalopatii; Dz.U. L 147 z 31.5.2001, str. 1. (3) Dyrektywa Rady 95/53/WE z dnia 25 października 1995 r. ustalająca zasady dotyczące organizacji urzędowych inspekcji w zakresie żywienia zwierząt; Dz.U. L 265 z 8.11.1995, str. 17. (4) Dyrektywa Rady 95/69/WE z dnia 22 grudnia 1995 r. ustanawiająca warunki i środki dla zatwierdzania i rejestracji określonych zakładów i pośredników prowadzących działalność w sektorze pasz zwierzęcych i zmieniająca dyrektywy 70/524/EWG, 74/63/EWG, 79/373/EWG i 82/471/EWG; Dz.U. L 332 z 30.12.1995, str. 15. (5) Dyrektywa Komisji 98/51/WE z dnia 9 lipca 1998 r. ustanawiająca niektóre środki w celu wykonania dyrektywy Rady 95/69/WE ustanawiającej warunki i środki dla zatwierdzania i rejestracji określonych zakładów i pośredników prowadzących działalność w sektorze pasz zwierzęcych; Dz.U. L 208 z 24.7.1998, str. 43. 1

wszystkie etapy poczynając od produkcji i kończąc na stosowaniu pasz do karmienia zwierząt hodowlanych. W tym kontekście przeprowadzona ocena dotyczyła przede wszystkim działań podjętych i zaplanowanych przez WOC w odpowiedzi na zalecenia, wydane w wyniku poprzednich misji dotyczących powyższych kwestii. Aby osiągnąć wyżej wymienione cele, odbyły się następujące spotkania i przeprowadzono wizytacje w następujących miejscach: WIZYTCACJE WE WŁAŚCIWYM ORGANIE Właściwy organ na szczeblu centralnym na szczeblu wojewódzkim na szczeblu lokalnym WIZYTACJE W LABORATORIACH Uwagi Spotkanie otwierające i zamykające (przedstawienie sprawozdania) Spotkania z urzędnikami szczebla wojewódzkiego w różnych miejscach w terenie Spotkania w terenie z powiatowymi lekarzami weterynarii i inspektorami ds. pasz. Laboratorium ds. BSE 1 Wojewódzkie laboratorium ds. diagnostyki BSE Laboratorium kontroli pasz 1 Państwowy Instytut Weterynaryjny MIEJSCA PRZETWÓRSTWA PRODUKTÓW ZWIERZĘCYCH (nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi) Miejsca na odpady zwierzęce 1 Przetwórca/wytwórca zwierzęcych pasz ZAKŁADY PRZETWÓRSTWA ŻYWNOŚCI 2 Jeden zakład przetwórczy kategorii 1, z którego padłe zwierzęta zostały poddane badaniom na obecność BSE Jeden wytwórca pasz stosujący mączkę rybną, jeden podmiot produkujący pasze na użytek własny stosujący mączkę rybną Rzeźnie 2 Dwie rzeźnie bydła o wysokiej wydajności 3. PODSTAWA PRAWNA MISJI I INNE WŁAŚCIWE PRZEPISY PRAWNE Misja została przeprowadzona na mocy przepisów ogólnych prawodawstwa wspólnotowego, w szczególności: 1. artykułu 21 rozporządzenia (WE) nr 999/2001, 2. decyzji Komisji 98/139/WE ustanawiającej niektóre szczegółowe zasady dotyczące kontroli na miejscu, przeprowadzanych w dziedzinie weterynarii przez ekspertów Komisji w państwach członkowskich 6, 3. artykułu 17a dyrektywy Rady 95/53/WE. Podczas misji wzięto pod uwagę inne przepisy, w tym środki wykonawcze, w szczególności rozporządzenie (WE) nr 1774/2001 7. (6) Dz.U. L 38 z 12.2.1998, str. 10. (7) Rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 października 2002 r. ustanawiające przepisy sanitarne dotyczące produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego nieprzeznaczonych do spożycia przez ludzi; Dz.U. L 273 z 10.10.2002, str. 1. 2

4. KONTEKST DG(SANCO)/7693/2005 MR wersja ostateczna Przeprowadzona misja była pierwszą misją dotyczącą BSE i żywienia zwierząt od chwili przystąpienia Polski do Unii Europejskiej (UE). Przed przystąpieniem, FVO przeprowadziło misję w ramach przygotowań do przystąpienia w celu udzielenia pomocy i monitorowania postępów w zakresie wprowadzania odpowiednich wymogów unijnych. W wyniku misji przeprowadzonych przed przystąpieniem wydano szereg zaleceń, w odpowiedzi na które właściwe organy (WO) podjęły liczne działania naprawcze. W stosownych przypadkach zarówno zalecenia, jak i działania naprawcze są przedstawione we właściwych częściach sekcji 5. 5. GŁÓWNE WNIOSKI 5.1. KONTROLE BSE 5.1.1. Właściwe organy Odpowiednie zalecenia, wydane w wyniku misji przeprowadzonych przed przystąpieniem, dotyczą dokonania przeglądu personelu pod względem obciążenia pracą dotyczącą BSE i związanych z nią kwestii. W odpowiedzi na powyższe zalecenia, WO podjął się złożenia wniosku o zatrudnienie dodatkowych pracowników do przeprowadzania inspekcji weterynaryjnych. W czerwcu 2005 r. Główny Lekarz Weterynarii (GLWet) zwrócił się do departamentu finansów w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) z pisemnym wnioskiem o zatrudnienie większej ilości pracowników na szczeblu centralnym (jedno stanowisko w dziale zajmującym się utylizacją i żywieniem zwierząt oraz pięć stanowisk w dziale zajmującym się sprawami związanymi ze zdrowiem zwierząt). Zespół prowadzący misję stwierdził, że: w 2004 r., w centralnym biurze zajmującym się sprawami związanymi z utylizacją i żywieniem zwierząt obsadzone zostały dwa nowe stanowiska, chociaż podczas misji jedno z nowych stanowisk było wolne; w 2005 r. na szczeblu centralnym zatrudniono dwóch pracowników w pełnym wymiarze czasu pracy mających zajmować się sprawami związanymi ze zdrowiem zwierząt, z których jeden jest odpowiedzialny za nadzór epidemiologiczny i sprawy związane z SRM. GIW zwrócił uwagę na istniejące trudności związane z zatrzymywaniem doświadczonych pracowników w centrali. 5.1.2. Nadzór epidemiologiczny nad bydłem Odpowiednie zalecenia, wydane w wyniku misji przeprowadzonych przed przystąpieniem, dotyczyły: powiadamiania i pobierania we właściwym czasie próbek z padłego bydła w wieku powyżej 24 miesięcy w celu zmniejszenia liczby nieprawidłowych próbek i zwiększenia liczby badań w tej grupie zwierząt; opracowania systemu prawidłowego klasyfikowania zwierząt do odpowiednich subpopulacji, w ramach programu badań na obecność BSE ; opracowania systemu monitorowania programu badań na obecność BSE umożliwiającego podjęcie w razie konieczności szybkich działań naprawczych. 3

W odpowiedzi na powyższe zalecenia WO podjął się: wprowadzenia nowych przepisów weterynaryjnych, które weszły w życie w maju 2004 r., ustanawiających obowiązek natychmiastowego zgłaszania padłych zwierząt właściwym organom; dokonania przeglądu instrukcji krajowych, tak aby uwzględniały one wymogi dotyczące stałego monitorowania programu nadzoru nad BSE, przy jednoczesnym zapewnieniu prawidłowej klasyfikacji kwalifikujących się zwierząt; monitorowania ewentualnych rozbieżności w sporządzanych na szczeblu lokalnym miesięcznych raportach dotyczących liczb bydła w każdej grupie (tj. ubój sanitarny, ubój w sytuacjach awaryjnych, zwierzęta padłe i zwierzęta podejrzane). 4

W 2004 r. u 11 spośród 76 podejrzanych przypadków potwierdzono obecność BSE. Wszystkie potwierdzone przypadki zostały wykryte w wyniku czynnego nadzoru (10 przypadków dotyczyło bydła poddanego ubojowi, a jeden przypadek padłego zwierzęcia). W 2004 r. najstarsza krowa, u której potwierdzono obecność BSE miała 13 lat, a najmłodsza 32 miesiące. W grudniu 2004 r., w związku z badaniami na obecność BSE u bydła dokonano przeglądu rozporządzenia MRiRW. W lutym 2005 r., GLWet dokonał przeglądu wzorów formularzy wykorzystywanych przy składaniu raportów z pobierania próbek dla różnych kategorii zwierząt oraz odbyły się spotkania centrali i pracowników szczebla lokalnego w celu omówienia tej kwestii. W sierpniu 2005 r., GLWet wprowadził zmiany do poprzednich przepisów krajowych dotyczących badań na obecność BSE i udzielił bardziej szczegółowych instrukcji dotyczących próbek do badania na obecność BSE, które uległy autolizie (8). Po ostatnio przeprowadzonej misji, opracowano system koordynatorów ds. raportowania wyników szybkich testów pomiędzy szczeblem lokalnym (w powiatach i województwach) a centralą, oparty na porównaniu danych dotyczących uboju i danych dotyczących badań na obecność BSE. Kontrole krzyżowe danych przeprowadzane są na wszystkich szczeblach. Na terenie województw pracuje pięciu koordynatorów wojewódzkich ds. obszarów geograficznych, z których próbki są przesyłane do badania na obecność BSE do jednego z pięciu laboratoriów wojewódzkich wykonujących szybkie testy, którzy porównują dane laboratoryjne (całkowita liczba wykonanych szybkich testów) z danymi zebranymi na szczeblu wojewódzkim, zanim każdy z inspektoratów wojewódzkich przekaże swoje sprawozdanie centrali. W przypadku rozbieżności koordynator wojewódzki zwraca się do właściwego województwa o wskazanie inspektoratu powiatowego, w którym wystąpiła różnica danych. Inspektorat powiatowy jest w takiej sytuacji odpowiedzialny za znalezienie przyczyny niezgodności i skorygowanie danych w następnym krajowym sprawozdaniu miesięcznym. Laboratoria wojewódzkie są częścią GIW, ale nie stanowią części Państwowego Instytutu Weterynaryjnego (Krajowego laboratorium referencyjnego (KLR) ds. diagnostyki TSE), który jest w części finansowany przez MRiRW. Niejednoznaczne i dodatnie wyniki szybkich testów uzyskane w laboratoriach wojewódzkich są potwierdzane przez KLR, w którym również poddaje się badaniom przypadki podejrzane o zakażenie TSE. KLR przekazuje dodatnie wyniki badań bezpośrednio do centrali, a ujemnne wyniki badań są gromadzone przez właściwy inspektorat wojewódzki, który przekazuje je do centrali w swoich sprawozdaniach. Zespół prowadzący misję stwierdził, że: obowiązująca w Polsce definicja zwierząt podejrzanych o zakażenie TSE różni się od definicji znajdującej się w art. 3 ust. 1 lit. h) rozporządzenia (WE) nr 999/2001. Według WOC przepisy krajowe zostaną wkrótce zmienione (9) ; (8) (9) W swojej odpowiedzi na projekt sprawozdania, właściwe organy w Polsce stwierdziły, że przed wprowadzeniem wyżej wymienionego porządku, KLR potwierdziło, że istniejący potencjał badawczy był wystarczający do podjęcia prowadzonych obecnie badań materiału uległego autolizie. W swojej odpowiedzi na projekt sprawozdania, właściwe organy w Polsce stwierdziły, że definicja przewidziana w prawie krajowym nie wymaga zmiany ze względu na jej ogólny charakter i wyższość przepisów UE nad uregulowaniami krajowymi. 5

stwierdzono rozbieżności między liczbą bydła poddanego ubojowi (na podstawie raportów dotyczących higieny mięsa), a liczbą bydła poddanego badaniom; GIW wyjaśnił, że raporty dotyczące higieny mięsa są przygotowywane w taki sposób, by ogólne liczby bydła poddanego ubojowi w wieku powyżej 30 miesięcy uwzględniały nie tylko zdrowe zwierzęta poddane ubojowi, ale także bydło poddane ubojowi w sytuacjach awaryjnych i ubojowi sanitarnemu (zwierzęta, u których stwierdzono chorobę w wyniku inspekcji ante mortem); stwierdzono rozbieżności między liczbą zgłoszeń uboju i liczbą zgłoszeń padnięcia w bazie danych dotyczących identyfikacji bydła, a liczbą bydła poddanego badaniom. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) wyjaśniła, że była poinformowana o opóźnieniach w zgłoszeniach przekazywanych WO przez rolników i według jej szacunków baza danych dotycząca identyfikacji bydła powinna zacząć działać w ciągu dwóch lub trzech lat. ARiMR oceniła, że obecny system jest w stanie śledzić młode zwierzę w przypadku, gdy matka jest w wieku poniżej 5 lat, co nie zostało sprawdzone przez zespół prowadzący misję; odwiedzone inspektoraty powiatowe nie potrafiły wskazać, w jaki sposób przeprowadzane są kontrole krzyżowe zwierząt, od których pobrano próbki i zwierząt, które poddano badaniom; monitorowanie obciążenia pracą w poszczególnych laboratoriach wojewódzkich doprowadziło do bardziej zrównoważonego rozdziału próbek. w 2004 r. liczba padłych zwierząt poddanych badaniom na obecność BSE była wyższa (24 449) niż w 2003 r. (17 413). W 2005 r. (do lipca) liczba padłych zwierząt poddanych badaniom na obecność BSE wynosiła 15 010. Stosunek padłych zwierząt do całkowitej liczby pogłowia bydła wynosi około 0,9 %; w 2004 r. liczba próbek pobranych od padłych zwierząt odrzuconych w trakcie pobierania próbek (np. w wyniku autolizy) i podczas przyjmowania w laboratoriach wojewódzkich wynosiła 3 606, a w 2005 r. (do lipca) 2 678. GIW ocenił, że w 2004 r. KLR zbadało mniej niż 10 % próbek uległych autolizie; w kwietniu 2005 r., KLR przeprowadziło próbę pierścieniową we wszystkich laboratoriach wojewódzkich wykonujących szybkie testy, ale odwiedzone laboratorium wojewódzkie nie otrzymało informacji o wynikach tej próby. Według WO w centrali prowadzona jest ocena danych. 5.1.3. Materiały szczególnego ryzyka W grudniu 2004 r. dokonano przeglądu wytycznych dotyczących postępowania z SRM w rzeźniach i zakładach rozbioru. Zespół prowadzący misję stwierdził, że: według GIW mięso z głów mogło być pozyskane w niektórych rzeźniach zgodnie z przepisami unijnymi; WO nie mógł udostępnić zespołowi prowadzącemu misję wykazu rzeźni pozyskujących mięso z głów i posiadających zatwierdzony system kontroli, zgodnie z wymogami pkt 7 rozdziału A załącznika IX do rozporządzenia (WE) nr 999/2001; w żadnej z odwiedzonych rzeźni zespół prowadzący misję nie mógł sprawdzić instrukcji roboczych i planu pobierania próbek w celu zapobieżenia zanieczyszczeniu krzyżowemu pozyskiwanego mięsa z głów z tkanką ośrodkowego układu nerwowego, ponieważ cała głowa była traktowana jako SRM; 6

GIW wyjaśnił, że czeka na wyjaśnienia ze strony służb Komisji dotyczące wymogu opracowania planu pobierania próbek w celu sprawdzenia, czy środki ograniczające zanieczyszczenie są właściwie wdrożone. 5.1.4. Całkowity zakaz paszowy Odpowiednie zalecenia, wydane w wyniku misji przeprowadzonych przed przystąpieniem, dotyczyły: zatwierdzania zakładów stosujących w ramach odstępstwa przetworzone białka zwierzęce (PBZ), zgodnie z wymogami rozporządzenia (WE) nr 999/2001; ukierunkowania urzędowych kontroli na ryzyko zanieczyszczenia krzyżowego pasz i żywienia krzyżowego przeżuwaczy przy zastosowaniu PPZ. W odpowiedzi na powyższe zalecenia WO podjął się: umieszczenia na stronie internetowej GIW zatwierdzonych zakładów stosujących w ramach odstępstwa PBZ. Mieszający pasze w gospodarstwie musieli rejestrować lub przekazywać raporty ze swojej działalności do inspektoratów powiatowych. Nowe przepisy krajowe w sprawie wymogów dotyczących produkowania pasz zwierzęcych zawierających PBZ i Ustawa o środkach żywienia zwierząt weszły w życie z dniem uzyskania członkostwa w UE; w czerwcu 2004 r. zakończono szkolenie wojewódzkich i powiatowych inspektorów ds. pasz przeprowadzających urzędowe kontrole ukierunkowane na zapobieganie zanieczyszczeniu krzyżowemu pasz i żywieniu krzyżowemu przeżuwaczy przy zastosowaniu PPZ. Krajowy program kontroli wykrywania PPZ dał pierwszeństwo inspekcjom mającym na celu sprawdzenie, czy pasze zwierzęce są zanieczyszczone mączką mięsno-kostną (MBM) i mączką rybną czy też nie. W 2004 r., w 16 laboratoriach wojewódzkich z materiałów paszowych, w tym z importowanej mączki rybnej i mieszanek paszowych (dla przeżuwaczy i zwierząt innych niż przeżuwacze), pobrano ogółem 5 442 próbki, które poddano badaniom na obecność PPZ przy zastosowaniu analitycznej metody mikroskopowej (MAT). Wyniki badań wykonanych metodą MAT wykazały, że około 4 % wszystkich próbek uzyskało wynik dodatni, ale wyniki badań wszystkich przesyłek z importowaną mączką rybną były ujemne. W 2004 r., KLR przeprowadziło w laboratoriach wojewódzkich trzy próby pierścieniowe przy zastosowaniu MAT udawadniając, że laboratoria te są w stanie wykryć zanieczyszczenie na poziomie 0,1 %. W 2005 r. planowane jest wykonanie trzech dodatkowych prób pierścieniowych. W przypadku nieudanej próby pierścieniowej odpowiedni pracownicy laboratorium są ponownie szkoleni. W grudniu 2004 r. MRiRW wprowadziło dwa rozporządzenia w celu monitorowania przepływu MBM stosowanej jako nawóz (zwany dalej nawozami organicznymi ). Jedno z nich nakłada na nabywców nawozów organicznych obowiązek zgłaszania w punkcie sprzedaży informacji na swój temat, w tym swojej tożsamości, powierzchni gruntów ornych i ilości zakupionych nawozów organicznych, a także stawia wymóg, aby sprzedawca potwierdził podpisem tożsamość nabywcy i to, że stosowanie nawozów jest ograniczone do 5 ton na hektar co dwa lata. Drugie rozporządzenie stanowi, że nabywcy nawozów organicznych muszą powiadomić powiatowy inspektorat weterynaryjny o zakupie i ilości zakupionych nawozów. W styczniu 2005 r. GLWet poinstruował inspektoraty powiatowe o wprowadzeniu rejestru przychodzących zgłoszeń o zakupie nawozów organicznych i sprawdzaniu w punktach 7

sprzedaży (zakładzie przetwórczym, u pośrednika itp.) tożsamości nabywców. Zważywszy, że według WO średnio 80 % rolników nie zgłosiło zakupu nawozów organicznych, w czerwcu 2005 r. do wszystkich inspektoratów wojewódzkich i powiatowych wysłano pisemne przypomnienie. W czerwcu 2005 r. GLWet skierował również pismo do MRiRW, w którym wspomniał o tym, że obecnie stosowane kary i dostępna siła robocza uniemożliwiają właściwe stosowanie przepisów rozporządzeń MRiRW. Zespół prowadzący misję stwierdził, że: obecnie stosowane przepisy krajowe dotyczące zakazu paszowego nie uwzględniają ostatniej zmiany załącznika IV do rozporządzenia (WE) nr 999/2001 (10). Według WO jest to spowodowane skierowanym do służb Komisji wnioskiem w sprawie interpretacji jego przepisów; podmioty produkujące pasze na użytek własny stosujące mączkę rybną zawierającą surowe białka w ilości przekraczającej 50 % nie posiadały zezwolenia wymaganego zgodnie z załącznikiem IV do rozporządzenia (WE) nr 999/2001 (11). WO zinterpretował, że zezwolenie dla podmiotów produkujących pasze na użytek własny było wymagane jedynie w przypadku, gdy zawartość surowego białka w pełnoporcjowych mieszankach paszowych zawierających mączkę rybną jest wyższa niż 50 %; w 2004 r. 27 próbek pobranych z materiałów paszowych i 181 próbek pobranych z mieszanek paszowych (31 próbek pobranych z pasz dla przeżuwaczy i 150 próbek pobranych z pasz dla zwierząt innych niż przeżuwacze) było zanieczyszczonych MBM bądź mączką rybną. GIW wyjaśnił, że do dnia 30 października 2003 r. krajowe przepisy zezwalały na stosowanie MBM w paszach dla zwierząt innych niż przeżuwacze; liczba urzędowych próbek w ramach programu urzędowych kontroli w 2005 r. zmalała w porównaniu z 2004 r. (odpowiednio 2 160 i 2 560) (12) ; w 2004 r. program pobierania próbek objął taką samą liczbę próbek ogółem i dla każdego rodzaju paszy w każdym województwie. W 2005 r., aby określić ilości próbek dla każdego województwa, wprowadzono dla każdego z nich współczynnik korygujący odzwierciedlający ich ogólną działalność rolniczą. Współczynnik ten nie opiera się na określonych kryteriach, które mogą być powiązane z ryzykiem i które są określone proporcjonalnie do ryzyka zgodnie z wymogami skoordynowanych programów inspekcji w zakresie żywienia zwierząt w latach 2004 i 2005 13. Współczynnik korygujący jest taki sam w całym województwie dla wszystkich (10) Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1292/2005 z dnia 5 sierpnia 2005 r. zmieniające załącznik IV do rozporządzenia (WE) nr 999/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie żywienia zwierząt; Dz.U. L 205 z 6.8.2005, str. 3. (11 ) W swojej odpowiedzi na projekt sprawozdania, właściwe organy w Polsce stwierdziły, że zezwolenie dla podmiotów produkujących pasze na użytek własny spowoduje utrudnienia techniczne ze względu na dużą liczbę gospodarstw produkujących pasze (ponad 880 000 gospodarstw). (12) W swojej odpowiedzi na projekt sprawozdania, właściwe organy w Polsce stwierdziły, że liczba próbek pobieranych do badania na obecność PBZ wzrośnie w przypadku wyników dodatnich. (13) Zalecenie Komisji w sprawie skoordynowanego programu inspekcji w zakresie żywienia zwierząt na rok 2004 zgodnie z dyrektywą Rady 95/53/WE; Dz.U. L 52 z 21.2.2004, str. 70. Zalecenie Komisji w sprawie skoordynowanego programu inspekcji w zakresie żywienia zwierząt na rok 2005 zgodnie z dyrektywą Rady 95/53/WE; Dz.U. L 62 z 9.3.2005, str. 22. 8

substancji poddanych badaniom w ramach krajowego programu kontroli żywienia zwierząt; krajowy program kontroli w latach 2004 i 2005 nie informuje, kiedy i jak często należy kontrolować środki transportu zgodnie z wymogami skoordynowanych programów inspekcji w zakresie żywienia zwierząt w latach 2004 i 2005 (14). WO stwierdził, że kontrole te stanowią część kontroli w młynach paszowych; nie wydano żadnych wytycznych na temat tego, jak ukierunkować pobieranie próbek na partie lub sytuacje, w których wystąpienie zanieczyszczenia krzyżowego jest bardziej prawdopodobne; w jednym młynie paszowym, gdzie próbka paszy dla przeżuwaczy została poddana badaniu na obecność PBZ i uzyskała wynik dodatni, powiatowy lekarz weterynarii zażądał wyczyszczenia linii produkcyjnych i zakazu wprowadzania do obrotu pasz dla przeżuwaczy. Sześć tygodni po pierwszym wykryciu PBZ analiza próbki referencyjnej potwierdziła obecność PBZ. Dopiero po sześciu miesiącach od wyczyszczenia linii produkcyjnej pobrano kolejną próbkę z pasz dla przeżuwaczy i sprawdzono ją pod kątem PBZ; w jednym z odwiedzonych województw odbyły się kontrole tożsamości na poziomie zakładów przetwórczych, a w przypadku błędnej tożsamości nabywcy lub podejrzenia nadużycia rozpoczęto proces śledzenia, zgodnie z przepisami krajowymi. Organy lokalne przeprowadziły również kontrole na miejscu w gospodarstwach w celu sprawdzenia właściwego stosowania nawozów organicznych. W wyniku tych kontroli wykryto przypadki błędnej tożsamości nabywcy na poziomie gospodarstwa. obowiązująca obecnie najwyższa grzywna nakładana w przypadku wykrycia obecności MBM w paszach wynosi 500 zł (około 135 EUR) bez względu na liczbę zwierząt w gospodarstwie i/lub powtórne wykroczenie. Według WO prawie nigdy nie korzysta się z możliwości ścigania (najwyższa kara to jeden rok pozbawienia wolności). Według WO cena MBM (jako dodatek do wzbogacania gleby) wynosi około 30 EUR, podczas gdy cena mączki sojowej wynosi około 220 EUR, a cena mączki rybnej 300 EUR za tonę. 5.2. KONTROLE W ZAKRESIE ŻYWIENIA ZWIERZĄT 5.2.1. Właściwe organy Od dnia 1 maja 2004 r. jedynym odpowiedzialnym organem w zakresie żywienia zwierząt jest GIW. W GIW działa centralne biuro zajmujące się sprawami dotyczącymi utylizacji i środków żywienia zwierząt, gdzie czterech pracowników zajmuje się paszami zwierzęcymi. W każdym z 16 biur wojewódzkich pracuje inspektor ds. pasz, a w każdym z 304 inspektoratów powiatowych pracuje jeden wyznaczony inspektor ds. pasz zwierzęcych. Według WO, zważywszy na dane dotyczące gospodarstw rolnych (1,4 mln gospodarstw rolnych, z czego 900 000 zajmuje się hodowlą zwierząt) pojawiły się obawy dotyczące, tego czy liczba pracowników na poszczególnych szczeblach jest wystarczająca do przeprowadzenia kontroli w zakresie żywienia zwierząt (patrz również sekcja 5.2.2). (14) W swojej odpowiedzi na projekt sprawozdania, właściwe organy w Polsce stwierdziły, że w 2006 r. krajowy program kontroli obejmie odrębną sekcję dotyczącą kontroli środków transportu stosowanych do przewozu pasz zwierzęcych. 9

5.2.2. Urzędowe inspekcje Odpowiednie zalecenia, wydane w wyniku misji przeprowadzonych przed przystąpieniem, dotyczyły: opracowania i wprowadzenia programu kontroli uwzględniającego ryzyko i obejmującego wszystkie etapy łańcucha żywnościowego; stosowania dodatków dopuszczonych w UE. W odpowiedzi na powyższe zalecenia WO podjął się: wydania wytycznych dotyczących krajowego programu kontroli pasz, zgodnie z którymi wymagane jest określenie częstotliwości inspekcji w oparciu o ocenę ryzyka, niezależnie od produkcji. Inspekcje obejmują młyny paszowe, podmioty produkujące pasze na użytek własny, pośredników i pasze importowane; wprowadzenia ministerialnego ogłoszenia w sprawie wykazu dodatków paszowych i materiałów paszowych spełniających wymogi unijne w zakresie dodatków paszowych. KLR we współpracy z GIW opracowuje krajowy roczny program urzędowego pobierania próbek, który obejmuje producentów mieszanek paszowych dla zwierząt hodowlanych, zatwierdzonych lub zarejestrowanych rolników, producentów dodatków paszowych i premiksów, handlowców i kontrole przywozu. W krajowym programie kontroli przedstawiona jest częstotliwość inspekcji u zatwierdzonych lub zarejestrowanych producentów i handlowców. Niektórzy inspektorzy ds. pasz zostali przeszkoleni w zakresie oceny ryzyka (HACCP). Na stronie internetowej GIW zamieszczono linki dotyczące dodatków dopuszczonych w UE. Zespół prowadzący misję stwierdził, że: program pobierania próbek w 2004 r. dotyczący mikotoksyn i środków farmaceutycznych stosowanych jako dodatki paszowe objął w każdym województwie taką samą ilość próbek ogółem i dla każdego rodzaju paszy (patrz również sekcja 5.1.4). Jeśli chodzi o współczynnik korygujący zastosowany w krajowym programie kontroli w 2005 r., patrz sekcja 5.1.4; niemożliwe było wykazanie, że kontrole były powiązane z ryzykiem, zgodnie z wymogami art. 4 dyrektywy 95/53/WE (patrz również sekcja 5.1.4). Ponadto, kryteria zastosowane przy opracowywaniu programu nie zostały określone, jak wymaga tego art. 22 dyrektywy 95/53/WE; u obu odwiedzonych podmiotów prowadzących działalność w sektorze pasz kontrola WO zatwierdziła, że dozwolone kokcydiostatyki i antybiotyki paszowe są prawidłowo stosowane jako dodatki paszowe; ponieważ laboratoria dysponują ograniczonymi środkami, w 2004 r. WO nie zbadał próbek pod kątem obecności deoksyniwalenolu i fumonizyn oraz zbadał jedynie dwa z 19 środków farmaceutycznych, które nie są już dozwolone jako dodatki paszowe, zalecane w skoordynowanym programie inspekcji w zakresie żywienia zwierząt; WO stwierdził, że z powodu braku personelu, częstotliwość urzędowych kontroli u rolników spadła w 2005 r. do poziomu 5 % w porównaniu z poziomem 10 % w 2004 r. 10

5.2.3. Zatwierdzanie i rejestracja Z/P Odpowiednie zalecenia, wydane w wyniku misji przeprowadzonych przed przystąpieniem, dotyczyły: rozważenia konieczności wydania wytycznych w sprawie wymogów ustanowionych w dyrektywie 95/69/WE dla Z/P; zakończenia procesu zatwierdzania i rejestracji wszystkich Z/P. W odpowiedzi na powyższe zalecenia WO podjął się: wydania wytycznych dla wytwórców pasz zwierzęcych i podmiotów prowadzących handel paszami zwierzęcymi; zakończenia procesu zatwierdzania i rejestracji gospodarstw, wytwórców i pośredników. Zespół prowadzący misję stwierdził, że: w 2004 r. opublikowano rejestr zatwierdzonych Z/P, zgodnie z art. 5 dyrektywy 95/69/WE; odwiedzony młyn paszowy i podmiot produkujący pasze na użytek własny zatwierdzono na mocy dyrektywy 95/69/WE, jednak podmiot produkujący pasze na użytek własny nie otrzymał numeru zatwierdzenia. GIW stwierdził, że polski system zatwierdzania i nadawania numerów zatwierdzenia został opracowany z myślą o podmiotach gospodarczych. Ponieważ podmioty produkujące pasze na użytek własny produkują je wyłącznie na użytek w gospodarstwie, nie otrzymują one numeru zatwierdzenia, co jest wymagane w art. 5 dyrektywy 95/69/WE. GIW opracował wytyczne w sprawie wymogów ustanowionych w dyrektywie 95/69/WE w ramach projektu PHARE. Jednakże w odwiedzonym młynie paszowym nie otrzymano tych wytycznych, ponieważ liczba broszur była ograniczona, zostały one rozdane jedynie podmiotom prowadzącym działalność w sektorze pasz. WO rozważa możliwość opublikowania tych informacji na swojej stronie internetowej; według przedstawicieli jednego z inspektoratów powiatowych, z którymi odbyło się spotkanie, śledzenie pasz dla przeżuwaczy zanieczyszczonych MBM było niemożliwe w jednym zatwierdzonym małym młynie paszowym, ponieważ podmiot nie prowadził odpowiedniej dokumentacji, wymaganej zgodnie z Załącznikiem do dyrektywy 95/69/WE. 6. WNIOSKI 6.1.1. Właściwe organy 1. Poczyniono postępy w kwestii personelu na szczeblu centralnym; ograniczona liczba personelu na wszystkich szczeblach nie może zapewnić odpowiedniej częstotliwości urzędowych kontroli całkowitego zakazu paszowego i urzędowych kontroli w zakresie żywienia zwierząt. 6.1.2. Nadzór epidemiologiczny nad BSE u bydła 2. Stwierdzono postępy w klasyfikowaniu zwierząt do odpowiednich subpopulacji w ramach programu badań oraz w badaniach padłego bydła. Jednak stosunek padłego bydła wśród pogłowia bydła ogółem jest niewielki, a próbki pobrane od padłego bydła, które uległy atolizie, nie zawsze są poddawane badaniu, jak wymaga tego pkt 3.1 rozdziału C załącznika X do rozporządzenia (WE) nr 999/2001, co mogłoby poddać w wątpliwość dokładność informacji na temat występowania BSE. 11

3. Poczyniono postępy w monitorowaniu programu badań, dla którego wprowadzony został system. Istnieje jednak możliwość poprawy dokładności i wiarygodności informacji, na których system ten jest oparty, oraz poprawy jego wprowadzania na szczeblu powiatowym. Dlatego niemożliwe jest zapewnienie osiągnięcia oczekiwanego poziomu badań, a monitorowanie nie może jeszcze być stosowane jako skuteczne narzędzie do podejmowania działań naprawczych w odpowiednim czasie. 4. Z definicji przypadków podejrzenia o zakażenie TSE, którą przewiduje ustawodawstwo krajowe i która jest niezgodna z rozporządzeniem (WE) nr 999/2001, mogłoby wynikać, że nie wszystkie podejrzane przypadki są za takie uznawane. Ponadto, baza danych dotyczących identyfikacji bydła nie jest w stanie we wszystkich przypadkach wspomagać środki zwalczania BSE. 6.1.3. SRM 5. WO nie może zapewnić, aby pozyskiwanie mięsa z głów w rzeźniach odbywało się zgodnie z wszystkimi przepisami ustanowionymi w pkt 7 rozdziału A załącznika IX do rozporządzenia (WE) nr 999/2001. 6.1.4. Całkowity zakaz paszowy 6. Podjęto działania, aby zapewnić kontrolowanie przepływu nawozów organicznych. Jednak niewprowadzenie właściwych środków spowodowało brak pełnego przeglądu dystrybucji i stosowania nawozów organicznych. Ponadto istnieje ekonomiczna zachęta do stosowania tych nawozów w paszach zwierzęcych, a stosowane obecnie kary nie mają skutku odstraszającego. W konsekwencji istnieje znaczne potencjalne ryzyko nadużyć w stosowaniu nawozów organicznych. 7. Istnieje system do celów urzędowej kontroli całkowitego zakazu paszowego. Jednakże program nie opiera się na ryzyku i zdobytym doświadczeniu, jak wymaga tego art. 4 dyrektywy 95/53/WE. Nie ma wytycznych w sprawie ukierunkowania próbek na miejsca, w których ryzyko zanieczyszczenia krzyżowego jest bardziej prawdopodobne, a przekazywanie wyników analizy MAT następuje z opóźnieniem. To wszystko i wymienione wcześniej czynniki (patrz poprzedni wniosek) poddają w wątpliwość skuteczność urzędowych kontroli. 8. Z powodu braku zezwoleń dla podmiotów produkujących pasze na użytek własny stosujących mączkę rybną o wysokiej zawartości białka (zgodnie z wymogami rozdziału II części B pkt c ppkt (i) załącznika IV do rozporządzenia (WE) nr 999/2001) WO nie jest w stanie zapewnić, aby podmioty te zostały objęte odpowiednimi kontrolami urzędowymi. 6.1.5. Urzędowe inspekcje w zakresie żywienia zwierząt 1. Krajowy program kontroli urzędowych inspekcji w zakresie żywienia zwierząt obejmuje wszystkie etapy produkcji. Jednak niemożliwe jest wskazanie, że program ten jest oparty na ryzyku i zdobytym doświadczeniu, a kryteria zastosowane przy opracowywaniu programu nie zostały określone, jak wymagają tego odpowiednio art. 4 i art. 22 dyrektywy 95/53/WE. W związku z tym niemożliwe jest zapewnienie skuteczności urzędowych kontroli. 2. Laboratoria dysponują ograniczonymi środkami w celu kontroli obecności w paszach niektórych środków zalecanych w unijnym skoordynowanym programie inspekcji w zakresie żywienia zwierząt, zwłaszcza mikotoksyn i niedozwolonych środków farmaceutycznych, co poddaje w wątpliwość skuteczność urzędowych kontroli. 12

6.1.6. Zatwierdzanie i rejestracja Z/P 1. Stosowany system zatwierdzania i rejestracji w dużym stopniu działa dobrze, poza tym, że zatwierdzonym podmiotom produkującym pasze na użytek własny nie nadaje się numerów zatwierdzenia, jak wymaga tego art. 5 dyrektywy 95/69/WE. 2. Ograniczony dostęp do wytycznych utrudnił informowanie różnych podmiotów prowadzących działalność w sektorze pasz o wymogach dyrektywy 95/69/WE. WO poinformował o zamiarze udostępnienia tych wytycznych opinii publicznej. 6.2. WNIOSEK OGÓLNY Ogólnie stwierdzono znaczne postępy. Jednakże: - w odniesieniu do kontroli BSE, konieczne jest podjęcie dalszych działań w celu zwiększenia na niektórych obszarach nadzoru nad programem badań na obecność BSE; - w odniesieniu do kontroli zakazu paszowego, istnieje potencjalne ryzyko nadużyć w stosowaniu nawozów organicznych w żywieniu zwierząt, konieczne jest zatem dalsze ukierunkowanie kontroli na miejsca najwyższego ryzyka. - w odniesieniu do kontroli w zakresie żywienia zwierząt, konieczne jest podjęcie dalszych działań w celu opracowania krajowego programu kontroli opartego na ryzyku i zwiększenia kontroli dotyczących obecności niedozwolonych środków farmaceutycznych w paszach. 7. SPOTKANIE ZAMYKAJĄCE W dniu 16 września 2005 r. odbyło się spotkanie zamykające z przedstawicielami WOC. Podczas spotkania zespół prowadzący inspekcję przedstawił główne ustalenia i wstępne wnioski z misji, których WOC nie zakwestionował. WOC przedstawił dodatkowe informacje, o które zwrócił się zespół prowadzący inspekcję. 8. ZALECENIA Dla właściwych organów w Polsce Właściwe organy powinny przedstawić szczegółowe informacje na temat podjętych i planowanych działań wraz z harmonogramem ich wykonania: - w ciągu 20 dni roboczych od daty otrzymania projektu sprawozdania z misji w języku angielskim, w celu wypełnienia zaleceń nr 7-11 dotyczących zakazu paszowego; - w ciągu 20 dni roboczych od daty otrzymania sprawozdania końcowego z misji, w celu wypełnienia pozostałych zaleceń. W odniesieniu do WO 1. Zatrudnienie wystarczającej liczby pracowników na poszczególnych szczeblach w celu zapewnienia odpowiedniej częstotliwości urzędowych kontroli w zakresie żywienia zwierząt. W odniesieniu do nadzoru epidemiologicznego nad BSE 2. Wprowadzenie do ustawodawstwa krajowego definicji przypadku podejrzenia o zakażenie TSE zgodnej z art. 3 ust. 1 lit. h) rozporządzenia (WE) nr 999/2001. 3. Podjęcie dalszych działań zapewniających możliwość śledzenia zwierząt objętych dochodzeniem celem identyfikacji wszystkich zagrożonych zwierząt, zgodnie z wymogami art. 13 rozporządzenia (WE) nr 999/2001. 4. Zapewnienie, aby próbki, które uległy autolizie, zwłaszcza próbki pobrane od padłego bydła, były poddawane badaniom zgodnie z wymogami rozdziału C pkt 3.1 załącznika X do rozporządzenia (WE) nr 999/2001. 13

5. Zapewnienie, aby monitorowanie programu badań opierało się na dokładnych i wiarygodnych informacjach, a także aby było prawidłowo wykonane, w celu potwierdzenia osiągnięcia właściwego poziomu badań określonego w załączniku III do rozporządzenia (WE) nr 999/2001 i umożliwienia podjęcia działań naprawczych w odpowiednim czasie. W odniesieniu do SRM 6. Zapewnienie, aby pozyskiwanie mięsa z głów odbywało się zgodnie z wymogami ustanowionymi w rozdziale A załącznika XI do rozporządzenia (WE) nr 999/2001, a także aby przeprowadzane były odpowiednie kontrole. W odniesieniu do całkowitego zakazu paszowego 7. Zapewnienie, aby przepisy krajowe dotyczące przepływu nawozów organicznych były właściwie przestrzegane, co da jasny obraz dystrybucji i stosowania tych nawozów. 8. Zapewnienie, aby przy opracowywaniu programu urzędowych kontroli brano pod uwagę ryzyko i zdobyte doświadczenie, zgodnie z wymogami art. 4 dyrektywy 95/53/WE, a także aby pobieranie próbek było ukierunkowane na miejsca, w których wystąpienie zanieczyszczenia krzyżowego jest najbardziej prawdopodobne. 9. Zapewnienie, aby wyniki badań przeprowadzonych metodą MAT były przekazywane w odpowiednim czasie. 10. Zapewnienie, aby w przypadku wykrycia niezgodności z przepisami stosowane były skuteczne kary współmierne do celu i mające odstraszający skutek, zgodnie z wymogami art. 19 dyrektywy 95/53/WE. 11. Zapewnienie, aby podmioty produkujące pasze na użytek własny i stosujące do produkcji pełnoporcjowych mieszanek paszowych mączkę rybną o zawartości surowego białka wyższej niż 50 % posiadały zezwolenia zgodnie z częścią B rozdziału II załącznika IV do rozporządzenia (WE) nr 999/2001. W odniesieniu do urzędowych inspekcji w zakresie żywienia zwierząt 12. Opracowanie krajowego programu kontroli uwzględniającego ryzyko i zdobyte doświadczenie oraz określającego zastosowane kryteria zgodnie z odpowiednio art. 4 i art. 22 dyrektywy 95/53/WE. 13. Zapewnienie, aby pasze były poddawane badaniom na obecność niektórych środków (zwłaszcza niedozwolonych środków farmaceutycznych i mikotoksyn) zalecanych w unijnym skoordynowanym programie inspekcji w zakresie żywienia zwierząt. W odniesieniu do zatwierdzania i rejestracji Z/P 14. Zapewnienie, aby zatwierdzonym podmiotom nadawane były właściwe numery zatwierdzenia zgodnie z art. 5 dyrektywy 95/53/WE, zwłaszcza podmiotom produkującym pasze na użytek własny. 15. Zapewnienie, aby wszystkie podmioty prowadzące działalność w sektorze pasz były poinformowane o wymogach ustanowionych w dyrektywie 95/69/WE. 14

ODPOWIEDŹ WO NA ZALECENIA DG(SANCO)/7693/2005 MR wersja ostateczna UZUPEŁNIENIE W dniach 28 listopada 2005 r., 13 grudnia 2005 r. i 9 stycznia 2006 r., od właściwego organu centralnego otrzymano uwagi dotyczące projektu sprawozdania wraz z przedstawionym szkicem działań planowanych i/lub podjętych w celu odniesienia się do niektórych zaleceń zawartych w sprawozdaniu. Działania te można podsumować w następujący sposób: W odniesieniu do nadzoru epidemiologicznego nad BSE 2. GIW wystąpił do MRiRW o wprowadzenie do ustawodawstwa krajowego definicji przypadku podejrzenia o zakażenie TSE zgodnej z art. 3 ust. 1 lit. h) rozporządzenia (WE) nr 999/2001. 3. GIW, we współpracy z ARiMR, zdefiniował szereg zapytań do bazy danych identyfikacyjnych w celu ustalenia przyczyny rozbieżności między danymi posiadanymi przez GIW a danymi ARiMR. Celem tego będzie ustalenie przyczyn opóźnień powstałych pomiędzy zgłaszaniem informacji na temat padłych zwierząt a badaniem i utylizacją zwierząt. 5. Wzmocniona zostanie rutynowa kontrola krzyżowa, co umożliwi ustalenie, czy próbki oddane do badania odpowiadają wynikom badania. W odniesieniu do SRM 6. GIW zwrócił się do KLR o opracowanie metodologii badania oraz programu monitorowania celem spełnienia wymogów programu pobierania próbek mięsa pozyskanego z głów bydła. Środki te nie są jeszcze gotowe. W odniesieniu do całkowitego zakazu paszowego i inspekcji urzędowych w zakresie żywienia zwierząt 7. GIW wystąpił o wprowadzenie zmiany do przepisów rozporządzenia w sprawie stosowania dodatków do wzbogacania gleby, które ma wejść w życie w pierwszym kwartale 2006 r. 6. Krajowy program kontroli na 2006 r. zostanie opracowany na podstawie zaleceń Komisji, wyników monitorowania przeprowadzonego w latach 2004 i 2005, wielkości produkcji pasz w poszczególnych województwach i szczegółowej analizy ryzyka. W 2006 r. liczba próbek pasz pobranych do badania na obecność PBZ zostanie zwiększona o 100 %. Przygotowano podręcznik dla powiatowych lekarzy weterynarii w zakresie analizy ryzyka umożliwiający wprowadzenie skutecznego programu pobierania próbek pasz w miejscach, w których możliwe jest wystąpienie zanieczyszczenia krzyżowego. W przygotowanym krajowym programie kontroli uwzględnione zostaną przepisy art. 22 dyrektywy 95/53/WE. 7. Do Zakładów Higieny Weterynaryjnej wykonujących badania MAT zwrócono się o skrócenie czasu potrzebnego do wykonania badań na obecność PBZ w paszach zwierzęcych, a o wynikach dodatnich powiatowi lekarze weterynarii będą informowani telefonicznie. 8. GIW wystąpił do MRiRW o wprowadzenie zmiany do ustawy o paszach polegającej na ustanowieniu wyższych kar za nielegalne stosowanie PBZ w paszach. Ustawa ma wejść w życie w pierwszym kwartale 2006 r. 9. Wszystkie podmioty produkujące na użytek własny pasze z mączką rybną zawierające ponad 50 % białka surowego zostaną zatwierdzone i wpisane do rejestru 15