Rozliczanie SMS-ów w sieciach komórkowych a ewolucja rynku telefonii komórkowej Debata publiczna Urząd Komunikacji Elektronicznej Wykład wprowadzający: Prof. Witold Hołubowicz UAM Poznań, Zakład Informatyki Stosowanej oraz ITTI Sp. z o.o., Poznań Warszawa, 28 sierpnia 2006
Cel debaty i jej uczestnicy Cel debaty: Wywołanie publicznej dyskusji, z udziałem wszystkich zainteresowanych podmiotów, nt. pożądanych sposobów międzyoperatorskich rozliczeń ruchu SMS dotyczących sytuacji nowych na rynku polskim i stosunkowo nowych na rynkach innych. Uczestnicy: Gospodarz debaty: Urząd Komunikacji Elektronicznej Dotychczasowi operatorzy komórkowi na rynku polskim: Centertel, Era, Polkomtel Nowy operator komórkowy na rynku polskim: P4 Moderator: Witold Hołubowicz (UAM/ITTI Poznań) Goście
Pojęcia podstawowe współpraca międzyoperatorska typu interconnect W sieci A generowane jest połączenie głosowe [lub sms]. Adresatem jest abonent Y należący do sieci B i aktualnie znajdujący się w jej zasięgu. Sieć A ab. A Faktura za zakańczanie rozmów lub SMS-ów ab. B Sieć B fakturuje sieć A za tzw. zakańczanie rozmowy [lub zakańczanie sms-a ]. Punkt styku sieci Sieć B Pomiędzy sieciami A i B występują punkty styku, rozmowa [lub sms] jest fizycznie przesyłana najpierw przez sieć A, następnie poprzez punkt styku i dalej przez sieć B. Sieci z tego samego kraju Rozliczenia są regulowane międzyoperatorskimi umowami typu interconnect (w zakresie połączeń głosowych) oraz interworking (w zakresie ruchu sms-ów) lub z różnych krajów
Pojęcia podstawowe współpraca międzyoperatorska typu roaming W sieci A generowane jest połączenie głosowe [lub sms]. Adresatem jest abonent C znajdujący się poza swoją siecią macierzystą, w zasięgu sieci B. Sieć B fakturuje sieć A za tzw. zakańczanie rozmowy [lub ewentualnie za zakańczanie sms-a ]. Sieć A ab. A X Brak faktury za SMS-y Faktura za rozmowy ab. C Pomiędzy sieciami A i B występują (bezpośrednio lub poprzez sieci tranzytowe) punkty styku, rozmowa [lub sms] jest fizycznie przesyłana najpierw przez sieć A, następnie poprzez punkt styku i dalej przez sieć B. Sieć C może lecz nie musi pełnić rolę sieci tranzytowej Zapytanie o ab. C Informacje o położeniu ab. C Sieć macierzysta C Sieć B Rozliczenia są regulowane umowami typu roaming pomiędzy operatorami, w zakresie połączeń głosowych. W zakresie sms-ów powszechną praktyką na świecie jest rezygnacja z rozliczeń (tzn. stosowanie stawek zerowych)
Ewolucja roli sms-ów w GSM Tani substytut łączności głosowej Atrakcyjna forma łączności typu off-line Platforma realizacji usług SMS Premium (dostęp do treści) Dogodna forma realizacja kanału zwrotnego dla szerokiej gamy usług, także niekomórkowych (ważna realizacja billingu!) Platforma transmisji multimedialnej
Rozliczenia ruchu sms-ów pomiędzy operatorami Etap 1 do roku 2000 (około) niewielkie znaczenie ruchu sms w przychodach operatorów powszechnie stosowana reguła bill-and-keep Etap 2 po roku 2000 (około) przychody z ruchu sms postrzegane jako znaczące. GSM-A tworzy scenariusze rozliczeń (pięć wariantów) powszechnie stosuje się fakturowanie za zakańczanie sms-ów w ramach umów interconnect/interworking (tzw. scenariusz 1 GSM-A) powszechnie aprobowana jest rezygnacja z fakturowania za zakańczanie sms-ów w roamingu (tj. Scenariusza 4 lub 5 wg GSM-A) Etap 3 po 2006??
Scenariusze potencjalnych modeli rozliczeń ruchu sms-ów wg GSM-A Scenariusz 1: SMS MT not reverse charged; Scenariusz 2: SMS MT: reverse charged ; Scenariusz 3: SMS MO; Scenariusz 4: SMS MT to HPMNa customers roaming on the HPMNb ( that is then a VPMN); Scenariusz 5 : SMS MT to HPMN customers roaming on the VPMN;
Scenariusz 1: SMS MT not reverse charged Sieć zakańczająca sms-a fakturuje sieć, z której pochodzi sms.
Scenariusz 2: SMS MT reverse charged Sieć zakańczająca sms-a jest fakturowana przez sieć, z której pochodzi sms.
Scenariusz 3: SMS MO Abonent A nadaje sms-a z własnej sieci lub w roamingu. sieć docelowa fakturuje sieć macierzystą abonenta A.
Scenariusz 4: SMS MT to HPMNa customers roaming on the HPMNb (that is then a VPMN) Ab. A będący w roamingu otrzymuje sms-a. Sieć wizytowana fakturuje zarówno sieć wysyłającą jak i sieć macierzystą ab. A (ale nie 2 x tę samą sieć!)
Scenariusz 5: SMS MT to HPMN customers roaming on the VPMN Ab. A będący w roamingu otrzymuje sms-a. Sieć macierzysta ab. A fakturuje sieć, z której pochodzi sms oraz rozlicza się z siecią wizytowaną za użyczanie infrastruktury
Ewolucja międzynarodowego rynku telefonii komórkowej po roku 2004 Wybrane trendy rozwojowe: Praktyczne wprowadzenie standardów 3G Systematyczny wzrost roli transmisji danych Pojawienie się operatorów wirtualnych (MVNO) Pojawienie się roamingu krajowego (operatorzy pół-wirtualni??) Wprowadzenie przenoszalności numerów W Polsce: Brak działających operatorów wirtualnych (wydano liczne zezwolenia) Zaistniał pierwszy przypadek umowy o roaming krajowy
Sieć komórkowa jako operator pół-wirtualny (tzn. C działa w trybie dualnym : C i C ) C posiada swoje maszty (zasięg rośnie stopniowo, docelowo np. 50% Polski) SYTUACJA DZIŚ Sieć C SYTUACJA DOCELOWA Sieć C C nie ma masztów (jak wirtualny, zakres geogr. działania powoli redukowany, np. docelowo 50% Polski ) dot. C : umowy interconnect C z trzema dotychczasowymi operatorami GSM w trakcie podpisywania C C 50% C Sieć typowego operatora GSM w Polsce C dot. C : podpisana umowa o roaming krajowy
Rozliczenia operatora C z pozostałymi operatorami połączenia głosowe (C wirtualny operator) wszystkie połączenia głosowe do abonentów C przechodzą przez centralę C (nie jest to routing optymalny, ale dla połączeń głosowych routing optymalny nie jest powszechnie wdrożony w sieciach GSM) Sieć C HLR Faktura za użyczenie sieci C fakturuje sieć A za zakańczanie połączeń głosowych, (C nie fakturuje sieci A) sieć A fakturuje sieć C za korzystanie z własnej infrastruktury Sieć B Problem nie powoduje kontrowersji Faktura za terminację połączenia ab. C Sieć A Rozliczanie głosu w roamingu krajowym
waga: Wszystkie opinie są podawane bez autoryzacji jakiegokolwiek podmiotu Rozliczenia operatora C z pozostałymi operatorami przesyłanie sms-ów (C wirtualny operator) sms-y wysyłane do abonentów C (nigdy albo bardzo często) nie są przesyłane poprzez infrastrukturę sieci C, gdyż dla transmisji informacji niegłosowych powszechnie jest wdrożony routing optymalny Sieć C HLR Sieć A PROBLEM: Fakturowanie należności za zakańczanie sms-a Propozycja I: C fakturuje sieć B, a następnie sieć A fakturuje sieć C za użyczanie sieci Propozycja II: sieć A fakturuje sieć B, (czy potem sieć C wystawia do sieci A fakturę za posiadanie abonenta?) Sieć B zapytanie Informacja o położeniu ab. C ab. C Dwie warstwy kontrowersji: (i) uzgodnienie modelu rozliczeń (ii) realizacja praktyczna uzgodnionego modelu
aga: Wszystkie opinie są podawane bez autoryzacji jakiegokolwiek podmiotu Argumenty za propozycją I W warstwie uzgodnienia modelu rozliczeń: Sytuacja (tzn. roaming krajowy) jest nowa w Polsce i stosunkowo nowa w świeci wymaga więc nowych rozwiązań Dla operatorów takich jak sieć C (podobnie jak dla wirtualnych) zakańczanie sms ów w sytuacji roamingu krajowego to jedna z podstawowych, a nie marginalnych(!) sytuacji Roaming krajowy i tak wymaga zmian w sposobach rozliczeń obecnie sieć A nie ma prawa fakturować (nikogo) za zakańczanie sms-ów do abonentów sieci C znajdujących się w sieci A C eksploatuje część komutacyjną sieci, rozlicza się za korzystanie z obcych masztów, więc to sieć C jest stroną odpowiednią do fakturowania Sieć C nigdy nie będzie operatorem klasycznym, roaming krajowy to rozwiązanie docelowe, a nie przejściowe Rola sms-ów stale rośnie, wielu zagranicznych operatorów wirtualnych dopiero obecnie zorientowało się, że sprawa rozliczeń sms-ów wymaga korekt Scenariusz 5 jest właśnie dla takich sytuacji pora go uaktywnić Warstwa realizacyjna: - do omówienia po uzgodnieniu modelu rozliczeń
aga: Wszystkie opinie są podawane bez autoryzacji jakiegokolwiek podmiotu Argumenty za propozycją II W warstwie uzgodnienia modelu rozliczeń: sieć C nie jest wykorzystywana do transmisji sms-a (jest jedynie zapytywana, co do informacji o aktualnym położeniu abonenta C w sieci A) sytuacja roaming u krajowego jest podobna do sytuacji roamingu zagranicznego, gdzie właściciel abonenta C nie fakturuje żadnej innej sieci (z tytułu posiadania abonenta C ) Jedynym modelem GSM-A faktycznie stosowanym dotąd na świecie jest scenariusz 1 (zgodny z propozycją II) Roaming krajowy i jego zasady mają być motywacją dla nowego operatora do szybkiego budowania pokrycia, docelowo 100% Oraz w warstwie wdrożeniowej: - scenariusz 5 byłby b. trudny w realizacji (sieć C nie ma swoich danych billingowych); sieć A musiałby weryfikować dane -duże możliwości nadużyć i w konsekwencji sporów między operat. - potencjalny problem (konflikt) z przepisami VAT
waga: Wszystkie opinie są podawane bez autoryzacji jakiegokolwiek podmiotu Argumenty przywoływane w uzasadnieniach Cecha za propozycją I za prop. II Odpowiedniość modelu roaming międzynarodowego Model operatora wirtualnego Rola Scenariusza 1 Rola Scenariusza 5 Kryterium naliczania opłaty za zakańczanie sms-a Roaming krajowy na polskim rynku Trudności techniczne Mała Podobny Odpowiedni w starej sytuacji Czekał na odpowiednią sytuację Korzystanie jakiekolwiek z sieci GSM Rozwiązanie trwałe Nie decydujące Duża Nieistotny Jedyny praktycznie sensowny Definitywnie odrzucony Korzystanie z masztów Rozwiązanie przejściowe Ważny czynnik
Uwaga: Wszystkie opinie są podawane bez autoryzacji jakiegokolwiek podmiotu A co na to pozostali operatorzy komórkowi? Sieć C PROBLEM: Fakturowanie należności za zakańczanie sms-a zapytanie HLR zastanawiają się, czy to ich problem? -dziś? -w przyszłości? Są ostrożni w formułowaniu opinii W razie wątpliwości może nie zmieniać..... ab. C Dwie warstwy kontrowersji: (i) uzgodnienie modelu rozliczeń (ii) realizacja praktyczna uzgodnionego modelu
Czynniki warte wzięcia pod uwagę Doświadczenia międzynarodowe Regulacje i zalecenia organizacji międzynarodowych Wizję rozwoju rynku Możliwości prawne ingerencji ze strony regulatora Ewentualną wolę regulatora krajowego do podejmowania działań interwencyjnych Aspekty techniczne wdrożenia ewentualnych modyfikacji Aspekty księgowo-finansowe wdrożenia ewentualnych modyfikacji
Uwaga: Wszystkie opinie są podawane bez autoryzacji jakiegokolwiek podmiotu Debata publiczna Sieć C PROBLEM: Fakturowanie należności za zakańczanie sms-a zapytanie HLR I co Państwo o tym sądzą?.. ab. C Dwie warstwy kontrowersji: (i) uzgodnienie modelu rozliczeń (ii) realizacja praktyczna uzgodnionego modelu