SCENARIUSZE CYKLU LEKCJI, ZREALIZOWANYCH W RAMACH PROJEKTU SEKRETY BANKÓW W LICEACH OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH SPOŁECZNEGO TOWARZYSTWA OŚWIATOWEGO I. Lekcje wprowadzające Mogą to być zajęcia przeprowadzone w ramach jednej lub dwóch godzin lekcyjnych. m tych lekcji jest rozbudzenie u uczniów motywacji poznania produktów bankowych i zainteresowania ich zdobyciem umiejętności oszczędzania, pożyczania i inwestowania własnych pieniędzy w najbardziej opłacalny sposób. Lekcja 1 (lekcja prowadzona przez nauczyciela odpowiedzialnego za realizację projektu) Po zajęciach uczeń: jest świadomy swojej bardzo skromnej wiedzy na temat zasad funkcjonowania banków, wie z czym kojarzy się bank, jest zainteresowany poznaniem pełnej oferty banku dla indywidualnego klienta, potrafi sformułować problemy dotyczące konkretnych produktów bankowych, które chciałby rozwiązać z pomocą pracownika banku. Metody realizacji zajęć burza mózgów, dyskusja Przebieg lekcji 1. Nauczyciel stawia pytania otwarte, wszystkie pomysły i odpowiedzi uczniów są zapisywane (najlepiej na plakacie doskonały materiał na lekcję podsumowującą). a) Z czym kojarzy się bank? (warto zwrócić uwagę uczniom, że bank występuje również w roli mecenasa kultury, pełni funkcję edukacyjną poprzez upowszechnianie na swoich stronach internetowych wiedzy o bankowości oraz ogłaszając konkursy na realizację projektów edukacyjnych). b) Od jakiego słowa pochodzi nazwa bank? (od włoskiego słowa banco ławka, ponieważ pierwszych transakcji finansowych dokonywano na ławkach na świeżym powietrzu) c) Jaka jest rola banku w codziennym życiu ludzi? d) Z jakich usług oferowanych przez bank korzystają wasze rodziny? e) Jakie usługi dostępne są dla posiadacza konta osobistego? f) Czy są w klasie osoby, które mają konta osobiste? g) Do czego służy rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy i w jaki sposób się go zakłada? h) Jaka jest najbardziej popularna usługa banku wśród klientów indywidualnych? (według danych statystycznych kredyty) i) W jaki sposób bank zabezpiecza się przed sytuacją, w której klient nie może spłacić zaciągniętego kredytu? 2. Postawienie problemu do rozwiązania z pracownikiem banku: Po ukończeniu liceum chcę się usamodzielnić. Mam zamiar ubiegać się o kredyt studencki.
3. Ustalenie listy pytań do pracownika banku: a) Jaki jest schemat postępowania przy ubieganiu się o kredyt studencki? b) Jak ocenić całkowity koszt kredytu studenckiego, czyli jak wybrać najkorzystniejszą ofertę spośród proponowanych przez różne banki? c) W jakim okresie i w jaki sposób należy spłacić ten kredyt? 4. Podsumowanie lekcji Uczniowie tworzą listę pytań z dziedziny bankowości oraz formułują problemy, które chcieliby rozwiązać podczas wizyty w banku. Uwaga Uzupełnieniem tej lekcji może być lekcja historii lub z podstaw przedsiębiorczości, podczas której uczniowie poznaliby historię polskiego pieniądza od denara do współczesnej złotówki oraz różne jednostki pieniężne, które funkcjonowały w historii Polski. Jest to dobra okazja do pokazania, że dzieje pieniądza są powiązane z historią polityczną naszego państwa.
Lekcja 2 (Może być przeprowadzona przez nauczyciela lub pracownika banku w szkole lub w banku) Po zajęciach uczeń: potrafi wymienić podstawowe produkty banku, zna usługi bankowe dostępne dla posiadacza konta osobistego, rozumie do czego służy rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy ROR, jest zainteresowany schematem postępowania prowadzącym do założenia ROR, potrafi wymienić kilka rodzajów kredytów bankowych, dostępnych dla indywidualnego klienta, wie, jakie są rodzaje zabezpieczeń bankowych stosowanych przy udzielaniu kredytu, wie, co to jest karta płatnicza, zna rodzaje kart i mechanizmy ich działania, jest zainteresowany poznaniem tajników bankowości internetowej, rozumie pojęcie stopy procentowej, potrafi dokonać analizy ofert różnych banków i na tej podstawie wybrać najlepszą ofertę lokaty terminowej. Metody realizacji zajęć Wykład problemowy, dyskusja, ćwiczenia. Przebieg lekcji 1. Postawienie problemu: banki tworząc ofertę coraz bardziej dostosowują ją do potrzeb i sytuacji finansowych klientów. Jakie rodzaje usług bank prowadzi dla klienta indywidualnego i w jaki sposób ocenić, który bank proponuje najkorzystniejsze warunki oszczędzania oraz pożyczania pieniędzy? 2. Uczniowie wspólnie z prowadzącym tworzą listę produktów banku dla klienta indywidualnego: prowadzenie rachunku bankowego, przelewy międzybankowe, kredyty, pożyczki gotówkowe, karty płatnicze oraz karty kredytowe, sieć bankomatów, skrytki bankowe, rachunki papierów wartościowych, depozyty bankowe (lokaty), kredyty w rachunkach bieżących, bankowość internetowa jako nowoczesny sposób komunikacji klienta z bankiem. 3. Dyskusja na temat korzystania z wymienionych usług banku oraz ich popularności w gospodarstwach domowych uczniów. 4. Uczniowie wspólnie z prowadzącym tworzą listę usług dostępnych dla posiadacza konta osobistego rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego ROR, przekazywanie wynagrodzeń przez zakład pracy posiadacza rachunku, wypłaty z konta, przelewy z konta na wskazane konto, depozyty bankowe (lokaty), konta z dostępem przez internet,
karty bankomatowe oraz karty płatnicze, stałe zlecenia. 5. Prowadzący formułuje zadanie do wykonania przez uczniów w parach. Każda osoba, która chce założyć rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy powinna przeanalizować oferty różnych banków i na tej podstawie dokonać wyboru. Uczniowie otrzymują oferty różnych banków i na podstawie analizy dokonują wyboru banku, w którym chcieliby założyć konto osobiste. Każda para uzasadnia swój wybór. Może się zdarzyć, że na podstawie tych samych ofert dokonano wyboru różnych banków. 6. Dyskusja nad kryteriami wyboru i na jej podstawie ustalenie listy pytań, na które trzeba uzyskać odpowiedź przed dokonaniem wyboru banku: oprocentowanie, opłaty za prowadzenie rachunku, opłaty za transakcje dokonywane na koncie, liczba dostępnych bankomatów, z których można korzystać nieodpłatnie. 7. Prowadzący wspólnie z uczniami formułuje definicję kredytu bankowego i wspólnie tworzą listę kredytów, udzielanych przez bank indywidualnym klientom. Kredyt dług pieniężny zaciągnięty w banku na określony czas i na określony procent. Kredyty udzielane przez bank indywidualnym klientom to kredyty konsumpcyjne. Uczniowie wymieniają jakie znają rodzaje kredytów ze względu na przeznaczenie: kredyty samochodowe, kredyty mieszkaniowe, gotówkowe na dowolny cel, studenckie, 8. Dyskusja na temat rodzajów zabezpieczeń bankowych stosowanych przy udzielaniu kredytu? Po zweryfikowaniu różnych pomysłów uczniów, prowadzący określa rodzaje stosowanych przez bank zabezpieczeń przed sytuacją, w której klient nie może spłacić zaciągniętego kredytu: 1) poręczenia rzeczowe blokada środków na lokacie, wpis do hipoteki, zastaw rzeczy, zastaw kosztowności, 2) poręczenie osobiste weksel 9. Dyskusja na temat najczęściej wybieranych przez ludzi sposobów oszczędzania. Uczniowie wypisują w kolejności od najbardziej popularnych: depozyty (lokaty), fundusze inwestycyjne, ubezpieczenia na życie, akcje obligacje 10. Jak wybrać najlepszą ofertę spośród ofert prezentowanych przez różne banki? Ćwiczenie w parach analiza wysokości stopy procentowej depozytów oraz kredytów w dostępnych ofertach banków.
11. Podsumowanie lekcji Może być krótki test diagnozujący rozumienie pojęć, które wystąpiły podczas lekcji. Jeżeli ta lekcja odbywała się w szkole, to podsumowanie jej powinno być jednocześnie przygotowaniem się do wizyty w banku (np. stworzenie listy pytań oraz sformułowanie konkretnych problemów do praktycznego rozwiązania w banku).
Wizyta w banku Po zajęciach w banku uczeń: Wie, jak działa system bankowy, Wie, jakiego zachowania od klienta oczekują pracownicy banku, zna produkty bankowe dla klienta indywidualnego oraz klienta biznesowego, zna schemat postępowania przy zakładaniu ROR i potrafi wypełnić odpowiedni wniosek na druku bankowym, zna schemat postępowania przy ubieganiu się o kredyt i potrafi wypełnić wniosek kredytowy, wie, co to jest weksel i potrafi wypisać, rozróżnia karty płatnicze, zna ich rodzaje i mechanizmy działania, rozumie oferty banku w zakresie produktów dotyczących depozytów i kredytów i potrafi wybrać najkorzystniejszą (zna pojęcie stopy procentowej), wie, jakie informacje powinien uzyskać od pracownika banku, przed podjęciem decyzji założenia konta osobistego w tym banku. Przebieg zajęć I. Część wstępna Pracownik banku: prezentuje instytucję i jej funkcjonowanie, prezentuje produkty tego banku, opisuje zadania poszczególnych grup pracowników, opisuje zadania działu obsługi klienta, zapoznaje z ofertą tego banku dla indywidualnego klienta, w miarę możliwości odpowiada na pytania uczniów. II. Część warsztatowa 1. Uczniowie zapoznają się z dokumentacją indywidualnego klienta banku. 2. Uczniowie zapoznają się z możliwościami bankowości internetowej, mają okazję zapytać o korzyści i zagrożenia. 3. Uczniowie mają możliwość uczestniczyć w symulowanych sytuacjach dotyczących: ubiegania się o kredyt studencki (wypełniają wniosek kredytowy), obliczenia całkowitego kosztu tego kredytu, założenia konta osobistego: uczeń klient zasięga informacji u pracownika banku w sprawie założenia konta osobistego i na podstawie udzielonej informacji podejmuje decyzję założenia konta osobistego w tym banku i wypełnia wniosek na odpowiednim druku, złożenia dyspozycji przelewu, uczniowie poznają rodzaje zabezpieczeń bankowych przed sytuacją, w której klient nie może spłacić zaciągniętego kredytu i mają możliwość wypełnienia weksla, obliczania odsetek netto oraz kapitału po upływie terminu lokaty. Podsumowanie wizyty Uczniowie otrzymują zestaw materiałów informacyjnych i formularzy koniecznych do ćwiczeń podczas lekcji podsumowującej. Przebieg wizyty w banku dokumentują, wykonując zdjęcia za zgodą pracownika prowadzącego zajęcia.
Lekcja podsumowująca Zdiagnozowanie wiadomości i umiejętności uczniów z dziedziny bankowości. Praktyczne wykorzystanie wiedzy nabytej podczas zajęć. Metody realizacji zajęć ćwiczenia, odgrywanie ról, metaplan Przebieg lekcji Na początku lekcji może być krótki test (mini konkurs) Uczniowie zostają podzieleni na grupy (np. 4-osobowe). Każda grupa otrzymuje zadanie do wykonania. Np. Grupa I Napisanie scenariusza scenki z podziałem na role i jej odegranie. Temat: Uczeń klient banku ubiega się o kredyt samochodowy w tym celu prowadzi negocjacje z uczniem pracownikiem banku. W trakcie odgrywanej scenki musi być określona kwota kredytu oraz ustalenie przez pracownika banku, czy zabezpieczenie kredytu jest wystarczające. Po odegraniu scenki klasa ocenia, decyzję pracownika banku. Grupa II Uczniowie mają do dyspozycji oferty trzech banków. Ich zadaniem jest wskazanie banku, w którym ulokowanie kwoty 10 000 złotych, po upływie roku da możliwie największe odsetki brutto. Grupa III Bank udzielił kredytu na kwotę 10 000 złotych. Kredyt ma być spłacony w sześciu równych ratach comiesięcznych płatnościach (rata + odsetki). Roczna stopa procentowa kredytu wynosi 18%. Oblicz wysokość comiesięcznej płatności. Grupa IV Uczniowie mają za zadanie zebranie wszystkich wiadomości dotyczących bankowości i przedstawienie w postaci mapy myśli (mapy skojarzeń, metaplanu) Uczniowie pracują w grupach, rozwiązują zadania i przygotowują prezentację. Podsumowanie lekcji Prezentacje rozwiązań zadań i ocena efektów pracy poszczególnych grup.