Warszawa, 7 maja 2009 r. I KWARTAŁ 2009 ROKU: NAJBARDZIEJ UCIERPIAŁ RYNEK PRACY NA MAZOWSZU 37 151 ofert pracy opublikowanych w portalu Pracuj.pl Spadek liczby ofert pracy na Mazowszu o 10% Zapotrzebowanie na farmaceutów większe o 30% Co dziesiąta oferta pracy dotyczy stanowiska kierowniczego Liczba ofert pracy opublikowanych w I kwartale nie zmieniła się w stosunku do ostatnich 3 miesięcy 2008 roku. Znacząco wzrosło natomiast zainteresowanie ogłoszeniami wśród kandydatów. Liczba rekrutacji prowadzonych na Mazowszu zmniejszyła się o tysiąc - to najważniejsze wnioski płynące z raportu Rynek pracy specjalistów w I kwartale 2009 roku, przygotowanego przez konsultantów portalu Pracuj.pl. Od początku roku zarówno ekonomiści, jak i przedsiębiorcy z zapartym tchem obserwowali, jak zmieniała się sytuacja gospodarcza w kraju. Rynek pracy w tych kryzysowych miesiącach wykazywał dużą dynamikę zmian, choć całkowita liczba ofert pracy zamieszczonych na Pracuj.pl wyniosła 37 151, czyli niemal tyle samo, co w IV kwartale 2008 roku. Najważniejsze trendy półrocza Największy spadek w ciągu ostatniego półrocza miał miejsce w grudniu 36% względem listopada 2008 roku. W styczniu zaobserwowano znaczące odbicie liczba ogłoszeń wzrosła o 40% względem grudnia, w lutym zaś nastąpił lekki spadek zapotrzebowania na nowych pracowników. W marcu sytuacja wróciła niemal do poziomu ze stycznia. Ostatni kwartał zeszłego roku przebiegał pod znakiem spadków, natomiast I kwartał 2009 roku, mimo pewnych wahań, był dosyć stabilny. Wykres 1. Liczba ofert pracy w IV kwartale 2008 i I kwartale 2009 Źródło: Dane własne portalu rekrutacyjnego Pracuj.pl. 1
Malejąca liczba ofert pracy przełożyła się odwrotnie proporcjonalnie na popyt ze strony kandydatów. W styczniu 2009 roku zainteresowanie ofertami pracy (mierzone liczbą odsłon stron z ogłoszeniami) było aż o 73% wyższe niż średniomiesięcznie w 2008 roku. W lutym i marcu zainteresowanie było większe odpowiednio o 67% i 64% niż w 2008 roku. Największe zapotrzebowanie na specjalistów odnotowała branża handel i sprzedaż, na kolejnych miejscach znalazły się natomiast: bankowość i finanse oraz budownictwo i nieruchomości. Oferty pochodzące z tych trzech sektorów stanowiły w sumie prawie 60% wszystkich ogłoszeń zamieszczonych na Pracuj.pl. Tendencja panująca w branżach została potwierdzona również przez zapotrzebowanie na konkretne specjalizacje w czołówce znaleźli się handlowcy oraz inżynierowie. Zdecydowanie najłatwiej było znaleźć pracę w województwie mazowieckim, pochodziła stąd co piąta oferta pracy, niemal tyle samo miejsc pracy oferowały łącznie województwa dolnośląskie i śląskie. Odsetek ogłoszeń pochodzących z zagranicy wyniósł mniej niż 2%. Które branże rekrutowały najwięcej? W I kwartale branża handel i sprzedaż znalazła się na pierwszym miejscu pod względem liczby oferowanych miejsc pracy - co trzecie ogłoszenie dotyczyło zatrudnienia w tym sektorze. Na kolejnych pozycjach znalazły się branże: finansowa, nieruchomościowa oraz telekomunikacja i zaawansowane technologie. Największy wzrost zapotrzebowania na pracowników miał miejsce w branży farmaceutycznej (o 31%), edukacyjnej (o 25%) oraz FMCG (o 11%). Największy spadek liczby ogłoszeń w I kwartale 2009 w porównaniu do IV kwartału 2008 odnotowano w branżach: transport i logistyka, przemysł ciężki oraz telekomunikacja i zaawansowane technologie. Tabela 1. Oferty pracy w I kwartale 2009 roku według branż. % ofert w Branża pracodawcy Liczba ofert Q1 2009 Wzrost/spadek względem Q4 2008 handel i sprzedaż 12 156 32,7% +2,04% bankowość, finanse, ubezpieczenia 5 027 13,5% -8,55% budownictwo i nieruchomości 4 597 12,4% +8,37% telekomunikacja i zaawansowane technologie 3 876 10,4% -10,24% przemysł ciężki 3 525 9,5% -18,21% przemysł lekki 3 280 8,8% -0,61% produkcja dóbr szybkozbywalnych - FMCG 2 380 6,4% +11,37% IT 2 271 6,1% +8,92% marketing, media, reklama 1 335 3,6% +10,24% transport i logistyka 1 335 3,6% -26,37% przemysł farmaceutyczny 1 264 3,4% +31,12% edukacja, kształcenie, szkolenia 817 2,2% +24,54% przemysł chemiczny 532 1,4% +2,50% turystyka, hotelarstwo, gastronomia 509 1,4% +8,99% prawo, obsługa prawna 331 0,9% +8,52% 2
Kogo poszukiwano najczęściej? Pozycję lidera pod względem liczby ofert pracy oraz procentowego udziału w rynku nieustannie zajmują handlowcy. W I kwartale 2009 roku do osób zainteresowanych tego typu pracą skierowana była niemal połowa wszystkich ogłoszeń. W wielu ofertach pracy mogły przebierać także osoby specjalizujące się w obsłudze klienta, inżynierowie, informatycy i finansiści. Co ciekawe, w stosunku do poprzedniego kwartału najbardziej wzrosła liczba ogłoszeń skierowanych do tłumaczy (o 49%) i prawników (o 45%), chociaż udział tych branż wśród wszystkich ofert zawiera się w przedziale 0,5-1,2%. Znajdujący się w czołówce poszukiwanych specjalistów handlowcy mieli do dyspozycji o 13% ogłoszeń więcej niż w poprzednim kwartale. Tabela 2. Oferty pracy w I kwartale 2009 roku według specjalizacji. % ofert w Dział w firmie/specjalizacja zawodowa Liczba ofert Q1 2009 Wzrost/spadek względem Q4 2008 dział handlowy 17 113 46,1% +12,90% dział obsługi klienta, call center 6 839 18,4% +1,89% dział technologiczny 6 361 17,1% -0,90% dział IT 5 937 16,0% -6,58% dział finansowy 5 404 14,5% -5,24% dział marketingu, reklamy, PR 1 859 5,0% -4,52% dział księgowości 1 830 4,9% +9,84% dział logistyki, spedycji, transportu 1 581 4,3% -24,50% dział produkcji 1 187 3,2% -18,08% dział personalny 953 2,6% -7,30% dział prawny 451 1,2% +44,55% dział kontroli jakości 258 0,7% -35,98% dział tłumaczeń 180 0,5% +48,76% Ranking regionów Najwięcej ofert pracy w ciągu trzech pierwszych miesięcy 2009 roku skierowanych było do osób szukających zatrudnienia w województwie mazowieckim, skąd pochodziło co piąte ogłoszenie. Czołówka regionów oferujących najwięcej ofert pozostaje bez zmian względem 2008 roku - zaraz za Mazowszem znalazły się województwa: dolnośląskie, śląskie, wielkopolskie i małopolskie. Oferty pracy poza granicami naszego kraju znalazły się na końcu zestawienia i stanowiły zaledwie 1,9% wszystkich ogłoszeń zamieszczonych na Pracuj.pl w analizowanym okresie. Interesująco wygląda zestawienie liczby ofert w ostatnim kwartale 2008 roku i pierwszym 2009 roku. Największy spadek, prawie o 10%, zanotowano w województwie mazowieckim, które mimo to ma największy udział w całkowitej liczbie ofert. Liczba wakatów najbardziej wzrosła w regionach o mniejszym udziale procentowym w całkowitej liczbie ofert na Pracuj.pl opolskie (wzrost o 24%), świętokrzyskie (o 14%), lubuskie (o 13%) i podlaskie (o 12%). 3
Tabela 3. Oferty pracy w I kwartale 2009 roku według województw. % ofert w Województwa Liczba ofert Q1 2009 Informacja prasowa Wzrost/spadek względem Q4 2008 mazowieckie 8 164 22,0% -9,93% dolnośląskie 3 684 9,9% -2,85% śląskie 3 574 9,6% -4,03% wielkopolskie 3 030 8,2% +1,20% małopolskie 2 843 7,7% +2,23% pomorskie 2 641 7,1% -4,24% łódzkie 2 191 5,9% -0,14% kujawsko-pomorskie 1 579 4,3% +6,04% zachodniopomorskie 1 486 4,0% +4,43% opolskie 1 167 3,1% +23,62% lubelskie 1 152 3,1% +10,77% podkarpackie 1 091 2,9% +6,23% lubuskie 1 055 2,8% +13,32% świętokrzyskie 974 2,6% +14,32% warmińsko-mazurskie 947 2,5% +9,86% podlaskie 852 2,3% +11,52% zagranica 721 1,9% +0,42% Specjalista poszukiwany W I kwartale 2009 roku niemal 8 na 10 ofert pracy skierowanych było do specjalistów. Co dziesiąte ogłoszenie skierowane było do kierowników. Najmniej propozycji zatrudnienia czekało na praktykantów i stażystów oraz na pracowników fizycznych. Co ciekawe, w pierwszych miesiącach 2009 roku prawie o połowę (45%) względem ubiegłego kwartału wzrosła liczba ogłoszeń skierowanych do praktykantów i stażystów. Takie rozłożenie zapotrzebowania na pracowników może być spowodowane trudną sytuacją gospodarczą pracodawcy chętniej zatrudniają osoby na stanowiska stażowe ze względu na ich atrakcyjność finansową. 4
Wykres 2. Oferty pracy w I kwartale 2009 roku według poziomu stanowiska. Specjalista 29 174 Kierownik 3 948 Asystent 1 707 Dyrektor/Prezes 878 Pracownik fizyczny 856 Praktykant/Stażysta 588 0 5 000 10 000 15 000 20 000 25 000 30 000 Komentarz do badania: Dwa ostatnie kwartały potwierdziły nasze wcześniejsze prognozy w coraz większej ilości branż mamy do czynienia z rynkiem pracodawcy, a nie pracownika. Wskazuje na to chociażby rosnąca liczba odsłon ofert na portalu Pracuj.pl, która oznacza intensyfikację poszukiwania nowego zatrudnienia przez pracowników. Jest to także efekt fali informacji o kolejnych zwolnieniach, które ogłaszane były w ostatnich miesiącach przez pracodawców. Stawia to przed pracodawcami jedno z największych wyzwań obecnych czasów, czyli takie przeprowadzenie koniecznych redukcji zatrudnienia, aby nie ucierpiała na tym motywacja i zaangażowanie pozostałych pracowników. W czasach obecnego spowolnienia gospodarczego pracodawcy planują restrukturyzację zatrudnienia, dostosowując je do popytu, a także poszukując pracowników za niższe stawki niż dotychczas. Z drugiej strony, obecna sytuacja to doskonały moment na znalezienie dobrych pracowników - specjalistów w swoich branżach, którzy jeszcze rok wcześniej mieli pewne posady, a teraz uważnie obserwują rynek pracy i oceniają bezpieczeństwo zatrudnienia. W tych przełomowych czasach warto na pewno zadbać o wizerunek firmy jako organizacji, która pomimo obiektywnych trudności, dba o pracowników i potrafi w odpowiedni sposób przeprowadzić proces zmian. Po okresie kryzysu przychodzi czas wzrostu gospodarczego, a wtedy takie przedsiębiorstwa będą miały łatwiejszy dostęp do najlepszej kadry. Odpowiednia polityka personalna i komunikacyjna w czasach dekoniunktury w dłuższej perspektywie z pewnością się opłaca. Przemysław Gacek, prezes Grupy Pracuj, do której należy portal Pracuj.pl 5
Portal Pracuj.pl powstał w 2000 r. Jest portalem rekrutacyjnym, skierowanym do specjalistów i menedżerów. Kandydatom dostarcza oferty pracy od atrakcyjnych pracodawców, a także porady i narzędzia ułatwiające znalezienie pracy, rozwój kariery zawodowej oraz zdobywanie dodatkowych kwalifikacji. Pracodawców wspiera w pozyskiwaniu najlepszych kandydatów do pracy, m.in. dzięki ofertom pracy, bazie CV oraz usługom wizerunkowym. Portal należy do Grupy Pracuj, będącej właścicielem popularnych w Polsce i w Europie Środkowo-Wschodniej serwisów rekrutacyjnych. Pracuj.pl jest także członkiem-założycielem największego na świecie sojuszu niezależnych serwisów rekrutacyjnych The Network, zrzeszającego serwisy działające w ponad 70 krajach świata. www.pracuj.pl 6