Polacy o oszczędzaniu energii Trwałe korzyści

Polacy o oszczędzaniu energii Trwałe korzyści

Zużywamy znacznie więcej paliw, niż sądzimy Grupa Rockwool rozpoczęła i konsekwentnie realizuje na całym świecie projekty, które sprzyjają podnoszeniu standardów energooszczędności budynków. Projekty te są skierowane do osób prywatnych i instytucji. Mają na celu pokazanie, że potencjalne oszczędności są nie tylko realne, ale także dostępne i ekonomiczne mówi Andrzej Kielar, Dyrektor Generalny Rockwool Polska. Firma Rockwool Polska angażuje się w rozpowszechnianie informacji na temat korzyści płynących z racjonalnego użytkowania energii. Już przy działaniach prowadzonych w ubiegłym roku przekonaliśmy się, jak bardzo potrzebne są tego typu akcje i jak wiele jest jeszcze do zrobienia na rzecz budowania świadomości społeczeństwa w obszarze efektywności energetycznej budynków mówi Jacek Kieszkowski, Dyrektor Marketingu Rockwool Polska. Planowane wejście w życie dyrektywy Unii Europejskiej obligującej właścicieli budynków do posiadania świadectw energetycznych niedługo stanie się faktem. Jednocześnie okazuje się, że Polacy nie wiedzą o takich regulacjach prawnych i są do nich nieprzygotowani. Angażując się w kampanię prowadzoną przez Rockwool Polska, jako patron merytoryczny uczestniczyliśmy w przygotowywaniu raportu na temat poziomu energooszczędności w Polsce oraz w działaniach mających pomóc Polakom w otrzymaniu jak największej ilości informacji na temat Szóstego paliwa mówi Urszula Ajersz, Dyrektor ds. Marketingu i Public Relations Krajowej Agencji Poszanowania Energii. Organizator: Partner: Realizacja badań: 2

Szanowni Państwo! Już po raz drugi przedstawiamy Państwu opracowanie będące wynikiem współpracy firmy Rockwool Polska oraz Krajowej Agencji Poszanowania Energii publikację Polacy o oszczędzaniu energii. W tym raporcie pokazujemy stan świadomości Polaków dotyczącej korzyści z oszczędzania energii. Zbadano ją podczas sondażu opinii społecznej, przeprowadzonyego przez TNS OBOP. Jak pokazują doświadczenia krajów Unii Europejskiej, stosowanie wysokich standardów oszczędzania energii skutkuje wzrostem energooszczędności gospodarki, uniezależnieniem się od zewnętrznych dostaw energii, zwiększeniem ilości miejsc pracy, oraz sprzyja rozwojowi i poprawie standardu energetycznego. Czy Polacy są w pełni świadomi pozytywnych, ekonomicznych skutków energooszczędności? 3

Oszczędzanie energii a budżety gospodarstw domowych Na co zużywają energię gospodarstwa domowe i ile to kosztuje? Według danych statystycznych, najbardziej kosztowną pozycją w rocznym budżecie przeciętnego gospodarstwa domowego jest ogrzewanie pomieszczeń, które pochłania 46% wszystkich wydatków na energię. Na prąd elektryczny gospodarstwa przeznaczają kolejne 30%, a zużycie ciepłej wody to 23% rocznych wydatków. Oddzielną, dodatkową pozycją w wydatkach energetycznych (a zarazem transportowych) może stanowić paliwo do samochodu - jego udział też jest znaczący. Tymczasem wydatki na paliwo do samochodu bardzo rzadko traktowane były przez ankietowanych Polaków jako koszty energii. Opinie 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 15% 31% 46% Pytanie: Co ma największy udział w kosztach energii ponoszonych w Pana/i gospodarstwie domowym? 32% 8% 7% 7% Źródło: Raport TNS OBOP Polacy o oszczędzaniu energii na zlecenie Rockwool Polska. Komentarz Rockwool Polska: W miarę rozwoju cywilizacyjnego, i wzrostu aspiracji społecznych, Polacy będą woleli ogrzewać domy wykorzystując wygodniejsze i czystsze paliwa. Będą rezygnować z zanieczyszczającego otoczenie węgla, którego stosowanie wymaga przy tym sporego nakladu pracy, na rzecz gazu, i - coraz częściej - odnawialnych źródeł energii. Zrobią to tym chętniej, że stosowanie droższych źródeł energii nie musi oznaczać zwiększenia wydatków z budżetu domowego. Wystarczy, że równocześnie zastosuje się rozwiązania zmniejszające zapotrzebowanie na energię i doprowadzi dom do standardu energooszczędnego. Na pierwszym miejscu wskazują oni koszt użytkowania urządzeń elektrycznych (AGD, RTV i oświetlenie). Dopiero na drugiej pozycji ulokowały się opłaty za ogrzewanie. W rzeczywistości, ogrzewanie zdecydowanie wyprzedza pozostałe energetyczne potrzeby gospodarstw domowych (patrz cz. I Raportu). Jego koszty są, jednak proporcjonalnie mniejsze niż wskazywałby na to jego ilościowy udział w bilansie zużycia energii. Przyczyną takiej sytuacji jest powszechne w Polsce ogrzewanie węglem. Jego niski koszt wynika z polityki energetycznej i cenowej państwa, zdecydowanie promujących węgiel, ale także z powszechengo niedoceniania aspektów ekologicznych, zdrowotnych czy klimatycznych, w tym stanu powietrza atmosferycznego, którym na codzień oddychamy. Przy przebiegu 10 000 km rocznie dla oszczędnego samochodu koszt paliwa wyniesie ok. 2 700 zł. 4

Koszty ogrzewania wciąż rosną - co ma na to wpływ? Na pytanie o przyczyny wzrostu kosztów ogrzewania budynków, respondenci wskazują przede wszystkim wysokie ceny paliw i ciepła oraz przestarzałe systemy grzewcze. Zdaniem ekspertów równie istotny wpływ na koszty ogrzewania ma szereg czynników. Pierwszy to straty ciepła przez ściany, dach, okna czy wentylację. Ilość energii, ktorą trzeba dostarczyć do budynku, aby go ogrzać, zwiększa się drastycznie przy jego niewystarczającej izolacji termicznej. Kolejny czynnik to nieefektywne instalacje, które mogą powodować straty rzędu 30-40% energii dostarczanej do budynku. Na ponoszone przez gospodarstwo domowe koszty składają się zatem koszty utrzymania odpowiedniej temperatury we wnętrzu, a także koszty paliw i energii zużytych na pokrycie strat ciepła i niskiej sprawności systemu grzewczego budynku. Opinie 100% 80% 60% 40% 20% Pytanie: Co Pana/i zdaniem ma największy wpływ na koszty ogrzewania budynków? 6% Inne 4% 16% 20% ogrzewania 54% 0% Źródło: Raport TNS OBOP Polacy o oszczędzaniu energii na zlecenie Rockwool Polska. Ceny ciepła i energii będą rosły, ponieważ wzrastają ceny paliw. Potwierdzają to przedstawione obok tendencje, które obserwować można od wielu lat. Ceny nośników i samej energii rosną średnio o 4,5 8,0% rocznie. Podobnych zmian należy się spodziewać w przyszłości, gdyż od roku 1999 wspomniane tendencje wzrostowe są w miarę stabilne. Warto zwrócić uwagę, że wzrost cen energii i jej nośników jest szybszy niż wskaźnik inflacji. Najwolniej zmieniają się ceny ciepła sieciowego z miejskich systemów ciepłowniczych - dynamika ich wzrostu zbliżona jest do dynamiki zmian inflacji. 5

Zużywamy Koszty ogrzewania znacznie wciąż więcej rosną paliw, - co niż ma sądzimy na to wpływ? Fakty Zmiany indeksów cen energii i cen nośników energii oraz inflacji Opinie Pytanie: Czy Pana/i zdaniem w najbliższych pięciu latach zmienią się koszty ogrzewania? 160% 150% wzrost cen Gaz 50% 40% 47% 140% Energia elektryczna 30% 130% 120% Opał węglowy 20% 16% 14% 17% 110% 100% 90% 1999 czas 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Energia cieplna Zmiana inflacji Źródło: Analiza własna KAPE S.A. na podstawie danych z Banku Gospodarstwa Krajowego i GUS. 10% 0% 5% zmaleją pozostaną na tym samym poziomie/ nie zmienią się wzrosną do 20% wzrosną o 21-50% 1% wzrosną o więcej niż 50% nie wiem Źródło: Raport TNS OBOP Polacy o oszczędzaniu energii na zlecenie Rockwool Polska. Komentarz Krajowej Agencji Poszanowania Energii: Wszystkie wymienione czynniki są ważne. Jednak Polacy najwyraźniej przeceniają znaczenie cen nośników energii, na które sami nie mają żadnego wpływu. Jednocześnie nie doceniają tych czynników, które radykalnie i długofalowo obniżają zapotrzebowanie na energię. W efektywnym energetycznie, energooszczędnym domu nawet istotny wzrost cen paliw i ciepła nie pociąga za sobą znacząco większych wydatków na energię. 6

Koszty ogrzewania wciąż rosną - co ma na to wpływ? Fakty Takie są straty ciepła, a zarazem potencjał oszczedności. Zmniejszając te pierwsze dzięki na przykład lepszej izolacji, lepszym oknom sprawimy, że o tyle mniej ciepła wystarczy nam do ogrzania budynku: 30-40% wentylacja dach 10-25% okna 15-25% 20-30% piwnica 3-6% Komentarz Krajowej Agencji Poszanowania Energii: Polacy zdają już sobie sprawę z wysokiej energochłonności domów i mieszkań, a jednocześnie nie starają się wykorzystać wszystkich możliwości aby to zmienić poprzez zastosowanie: izolacji termicznej, dobrych okien, wentylacji i efektywnych systemów grzewczych. Za wysokie koszty ogrzewania skłonni są raczej winić rosnące ceny paliw, na które nie mają żadnego wpływu a nie standard energetyczny swych domów. Źródło: Termomodernizacja budynku - wydawnictwo w ramach programu Dom Przyjazny. 7

Zużywamy Koszty ogrzewania znacznie a więcej klimatpaliw, niż sądzimy Na tle innych państw europejskich, Polska jest krajem o klimacie raczej chłodnym. Zimniejsze od nas są tylko: Szwecja, Norwegia i Finlandia, a także kraje bałtyckie. Pod względem zapotrzebowania na energię do ogrzewania nowo wznoszonych budynków znajdujemy się jednak w tyle nie tylko za krajami o klimacie ciepłym, ale także za państwami o tak zimnej aurze jak Szwecja, czy o klimacie umiarkowanym, jak Dania i Niemcy. Pytani o zapotrzebowanie na energię cieplną w wybranych krajach Unii Europejskiej respondenci intuicyjnie kierowali się w swych odpowiedziach warunkami klimatycznymi i wskazywali na Włochy, jako na kraj zużywający do ogrzewania nowych domów najmniej energii. Nic bardziej błędnego. Okazuje się, że to nie klimat, ale standard energetyczny budynków przesądza o ilości energii potrzebnej do utrzymania pożądanej temperatury. Poprzez stosowanie odpowiednio grubych warstw izolacji cieplnej to właśnie w krajach skandynawskich zmniejszono energochłonność budynków do minimalnego poziomu. Polska ustępuje w tej dziedzinie prawie wszystkim krajom europejskim o klimacie zimnym, ciepłym i umiarkowanym. Opinie 80% 71% 70% 60% Pytanie: Mieszkańcy którego z następujących państw potrzebują najmniej ciepła (energii) na ogrzanie metra kwadratowego nowych domów / mieszkań? Fakty 150 120 Zapotrzebowanie energetyczne dla nowych budynków w wybranych krajach UE według danych DG TREN (kwh/m 2 /rok) kwh/m 2 /rok 90-150 50% 40% 30% 20% 10% 0% 7% 5% 0% 17% 90 60 30 0 40 55 80 Włochy Szwecja Niemcy Polska trudno powiedzieć Źródło: Raport TNS OBOP Polacy o oszczędzaniu energii na zlecenie Rockwool Polska. Szwecja Niemcy Włochy Polska* *wymagania Warunków technicznych dla nowych budynków, niezmienione od 1997 r Źródło: DG TREN. 8

Zużywamy Koszty ogrzewania znacznie a więcej klimatpaliw, niż sądzimy Stopniodni - pokazują przez jak wiele dni i o ile stopni trzeba ogrzewać dom, aby zapewnić komfort cieplny. Są one miarą zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania domów wynikającego z warunków klimatycznych. Pozwalają porównać surowość klimatu w różnych krajach. Fakty Straty ciepła przez ściany a wymagana przepisami grubość izolacji 225 Fakty Finlandia Szwecja Norwegia Austria Polska Szwajcaria Polska na tle innych krajów UE 5000 4000 4000 3850 3800 3600 200 175 150 125 100 Szwecja Finlandia Norwegia Dania Szwajcaria Francja Holandia Niemcy Polska UK Irlandia Austria Hiszpania Portugalia Włochy Czechy 3500 75 Dania Holandia 3100 2750 50 Niemcy UK 2750 2750 25 Belgia Francja Irlandia Włochy Hiszpania 2500 2400 1950 1800 1300 Warunki klimatyczne stopniodni * 0 grubość izolacji (mm) straty ciepła (MJ/m²/rok) Żródło: EURIMA Portugalia 800 0 1000 2000 3000 4000 5000 * "Stopniodzień oznacza, że budynek ogrzewa się przez 1 dzień tak, aby podnieść w nim temperaturę wewnętrzną o 1 C. Żródło: Ecofys Ściany i dachy, przez które niepotrzebnie ucieka zbyt dużo ciepła, to początek naszych kłopotów. W Polsce niestety zły stan istniejących budynków i niskie wymagania w stosunku do nowych powodują, że straty ciepła przez przegrody są jednymi z najwyższych w Europie. Wysokich strat w Polsce nie da się usprawiedliwić naszym klimatem, bo w zimnej Szwecji są one kilkukrotnie niższe. Polskie domy też mogłyby być równie energooszczędne, wystarczyłoby jedynie nieco zwiększyć grubość izolacji. Komentarz Rockwool Polska: Energooszczędność najtaniej i najłatwiej możemy uzyskać na etapie projektowania i budowy nowego domu, dlatego warto zadbać o dobry standard energetyczny nowych budynków. Kilkuprocentowy wzrost nakładów zwróci się w ciągu maksymalnie kilku lat. Termomodernizację istniejącego budynku najlepiej wykonywać w sposób kompleksowy przez ocieplenie i modernizację instalacji jednocześnie, lub przy okazji planowanych remontów. 9

Termomodernizacja może się zwrócić już po kilku latach Modernizacja istniejącego budynku w połączeniu z poprawą jego standardu energetycznego kosztuje w przeliczeniu na m 2 jego powierzchni od kilkudziesięciu do kilkuset złotych. Okres zwrotu wydatków na kompleksową termomodernizację budynku zależy od szeregu czynników. Kluczowe to: - aktualny stan budynku im gorszy jest początkowy poziom izolacyjności cieplnej, tym bardziej odczuwalny będzie efekt wykonania ocieplenia, a okres zwrotu kosztów inwestycji będzie krótszy. - stan instalacji grzewczej pełne wykorzystanie efektów ocieplenia ścian zależy od poprawnie działającej instalacji grzewczej. - koszty jednostkowe energii im droższym nośnikiem energii ogrzewamy budynek, tym szybciej zwrócą się koszty ocieplenia ścian. - sposób użytkowania i utrzymania warunków komfortu cieplnego w budynku oszczędność energii i redukcję kosztów odczują Ci, którzy rzeczywiście ogrzewali swoje mieszkania. W Polsce wciąż jeszcze, niestety, często zdarza się, że w okresie zimy wielu pomieszczeń w budynkach nie ogrzewa się w ogóle, lub ogrzewa się je do zbyt niskich temperatur. W takich przypadkach podstawowym efektem ocieplenia jest umożliwienie ludziom mieszkania w cieple i godnych warunkach po kosztach, które są w stanie udźwignąć. Opinie Pytanie: W ciągu jakiego czasu, Pana/i zdaniem, dzięki oszczędnościom na ogrzewaniu, zwracają się wydatki na kompleksowe ocieplenie budynku? nie zwracają się w ogóle 2% do około 5 lat od około 6 do około 15 lat powyżej 15 lat trudno powiedzieć 34% 29% 3% 32% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% Źródło: Raport TNS OBOP Polacy o oszczędzaniu energii na zlecenie Rockwool Polska. Podwyższenie standardu energetycznego 50 m 2 mieszkania do poziomu skandynawskiego na etapie budowy domu to koszt równoważny cenie 0,25 do 1,0 m 2 jego powierzchni użytkowej. 10

Termomodernizacja może się zwrócić już po kilku latach Opinie Pytanie: Czy gotów/a byłby/aby Pan/i zapłacić nieco więcej przy zakupie mieszkania / domu, którego koszty eksploatacji (ogrzewania) byłyby znacząco niższe niż w standardowym lokalu? Fakty Roczne koszty ogrzewania przed i po ocieplenieniem domu węgiel kamienny 20% 31% tak nie Koszt ogrzewania nieocieplonego domu Koszt ogrzewania ocieplonego domu 7,8 10,3 tys. zł 2,5 2,9 tys. zł 49% nie wiem gaz Źródło: Raport TNS OBOP Polacy o oszczędzaniu energii na zlecenie Rockwool Polska. Koszt ogrzewania nieocieplonego domu 11,7 13,9 tys. zł Koszt ogrzewania ocieplonego domu 3,7 4,1 tys. zł Źródło: Rockwool Polska. Komentarz Rockwool Polska: Wielu Polaków już wie, że zakup mieszkania w efektywnym energetycznie budynku lub budowa energooszczędnego domu, to bardzo dobra i przemyślana inwestycja. Pieniądze zaoszczędzone dzięki niższym kosztom ogrzewania pozwolą łatwiej spłacać raty kredytu. Ocieplenie bardzo szybko się zwróci, a po kilku latach będzie już tylko przynosić korzyści. Z każdym rokiem, uzyskane oszczędności będą coraz większe, ponieważ ceny ciepła systematycznie rosną. 11