Obliczenia ochronności osłon stałych

Obliczenia ochronności osłon stałych dla CENTRUM RADIOLOGII w Inowrocławiu Szpital Powiatowy im.l.błażka opracowanie i wykonanie mgr fizyki Krystyna Bręczewska - Jankowska wrzesień 2005

Obliczenia ochronności osłon stałych w Pracowni Rentgenodiagiwstycznej Centrum Radiologii w Inowrocławiu - Szpital Powiatom*, ul Poznańska 97, Inowrocław Spis treści str. 1 Podstawa opracowania 2 2 Metody obliczeń grubości osłon stałych 3 3 Pomieszczenia i aparatura 5 4 Założenia przyjęte do obliczeń 8 5 Osłony istniejące 9 6 Wyniki obliczeń 11 7 Wnioski końcowe 17 8 Wymagania wynikające z obowiązujących przepisów 20 9 Załączniki * nr 1 - Rozmieszczenie osłon stałych w Pracowni RTG nr 2 - Odległości źródeł promieniowania od osłon stałych w Pracowni RTG nr 3 - Rozmieszczenie osłon dodatkowych w Pracowni RTG 10 Wzory dokumentów 9 Wniosek o wydanie zezwolenia na działalność związaną z narażeniem na promieniowanie jonizujące 11 Wzory tablic informacyjnych nr 1 - Oznakowanie wejścia do Pracowni RTG Opracowanie mgr fizyki Krystyna liręczewska-jankowska

1. Podstawa opracowania Polska Norma PN-86/J-80001 - Obliczenia osłon stałych Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 24 grudnia 2002r w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego w celach medycznych oraz sposobu wykonywania kontroli wewnętrznej [ Dz.U. nr 241 poz. 2098 z 31.12.2002r ] Ustawa PRAWO ATOMOWE z dnia 29 listopada 2000r [ Dz.U. nr 3 poz. 18 z 18.01. 2001 r z póź. zmianami] Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie szczegółowych wskazań lekarskich co do zakresu badań wstępnych oraz zakresu i częstotliwości badań okresowych [ Dz.U. MZiOS nr poz.70 ] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego ( Dz.U. nr 20 poz. 168 ) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2002r w sprawie dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego albo przy zgłoszeniu wykonywania tej działalności [ Dz.U. nr 220 poz. 1851 z 19.12.2002r z póź. zmianami] Podstawowe dane techniczne zestawu RTG do zdjęć kostnych i płucnych Digital Diagnostic OPTIMUS 65 produkcji Philips Medical Systems Projekt budowlany adaptacji pomieszczeń na Pracownię Rentgenodiagnostyczną w budynku Szpitala Powiatowego przy ul. Poznańskiej 97 w Inowrocławiu n Uzgodnienia dokonane z Kierownikiem Pracowni dotyczące planowej liczby ekspozycji rtg. 2

Centrum Radiologii w Inowrocławiu - Szpital Poniatowy,11LPoznaitska97, I n o w r o c ł a w 2. Metody obliczenia grubości osłon stałych wg PN - 86/J - 80001 2.1.Promieniowanie pierwotne Krotność osłabienia promieniowania pierwotnego przez osłonę k obliczono ze wzoru : w którym : PIt k= y (1) DI 2 P - moc dawki w odległości lm od ogniska lampy przeliczona dla prądu anodowego o natężeniu ImA [mgy -min." 1 - m 2 ma" 1 ] I - nominalne natężenie prądu anodowego lampy rentgenowskiej [ma] D - dawka tygodniowa wyznaczona z najwyższych dawek dopuszczalnych podanych w obowiązujących przepisach dla osób należących do danej grupy narażenia [mgy] L - najmniejsza odległość ogniska lampy od osłony w ustalonych warunkach pracy [m] y - współczynnik osłabienia w ośrodku znajdującym się pomiędzy źródłem promieniowania a miejscem osłanianym t - czas narażenia na promieniowanie w ciągu tygodnia 2.1.1 Czas narażenia na promieniowanie w ciągu tygodnia t = to -U T t 0 - maksymalny sumaryczny czas pracy lampy rtg w tygodniu [min] T - współczynnik ustalający prawdopodobieństwo przebywania ludzi w osłanianym miejscu U - współczynnik ustalający prawdopodobieństwo skierowania wiązki pierwotnej w kierunku obliczanej osłony 3

2.2 Promieniowanie rozproszone przez wodę lub tkankę Zredukowaną moc dawki promieniowania rozproszonego przez tkankę Ci obliczono ze wzoru w którym : Dl 2 C x = [ i^gy -m 2 -ma" 1 godz/ 1 ] ( 2 ) I D - jak wyżej [ (J,Gy ] 1 - najmniejsza odległość przedmiotu rozpraszającego promieniowanie od miejsca osłanianego w ustalonych warunkach pracy [ m ] t - jak wyżej [godz] I - jak wyżej t 2.3 Promieniowanie rozproszone przez beton lub cegłę Zredukowaną moc dawki promieniowania rozproszonego przez beton lub cegłę C 2 obliczono z wzoru : D l 2 f 2 C 2 = [ngy -m 2 -ma" 1 godz." 1 ] ( 3 ) I-t-S w którym : D - jak wyżej 1 - jak wyżej f- odległość przedmiotu rozpraszającego promieniowanie od ogniska lampy rtg [m] s - powierzchnia przedmiotu rozpraszającego, na który pada promieniowanie [m 2 ] I - jak wyżej t - jak wyżej 2.4 Grubości osłon Na podstawie obliczonych wartości k, Ci i C2 przyjęto grubość osłon według następujących zasad : - wymaganą grubość osłony wykonanej z ołowiu odczytuje się z wykresów zamieszczonych w Polskej Normie PN-86/J-80001 - Obliczenia osłon stałych - przeliczenia na grubość osłon wykonanych z innych materiałów dokonuje się wg tabeli współczynników zamieszczonych j.w. 4

3. Pomieszczenia i aparatura 3.1 Pomieszczenie przewidywane na usytuowanie aparatu RTG oraz pomieszczenia sąsiadujące Pomieszczenie aparatu RTG Aparat rentgenowski zostanie zainstalowany w Pracowni Rentgenodiagnostycznej, która znajduje się na pierwszym piętrze, w lewym skrzydle, budynku diagnostyczno zabiegowego Szpitala Powiatowego przy ul. Poznańskiej 97 w Inowrocławiu. Na parterze budynku znajdują się gabinety lekarskie, apteka, recepcja, hall z poczekalnią pomieszczenia techniczne, pomieszczenia biurowe, sanitariaty. Opis ścian GABINETU RTG 1. ściana wewnętrzna wspólna z poczekalnią a. materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana b. grubość ok. 120 mm c. istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm d. oznaczenie w opracowaniu : OSŁONA A" 2. ściana wewnętrzna wspólna z kabiną wc a. materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana b. grubość ok. 120 mm c. istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm d. w ścianie znajdują się drzwi łączące Gabinet RTG z kabiną o szerokości 900 mm, obite blachą Pb o grubości 2 mm e. w ścianie znajdują się drzwi łączące Gabinet RTG z wc o szerokości 900 mm f. oznaczenie w opracowaniu : OSŁONA B" 3. ściana wewnętrzna wspólna ze Sterownią a. materiał: bloczki betonowe, obustronnie tynkowana b. grubość ok. 240 mm c. w ścianie znajduje się szyba podglądowa o ochronności własnej równoważnej 2 mm Pb d. oznaczenie w opracowaniu : OSŁONA C" 4. ściana wewnętrzna wspólna z sanitariatami a. materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana b. grubość ok. 120 mm c. oznaczenie w opracowaniu : OSŁONA D" 5

5. ściana wewnętrzna wspólna z korytarzem wewnętrznym a. materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana b. grubość ok. 120 mm c. istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm d. w ścianie znajdują się drzwi przesuwne łączące Gabinet RTG z korytarzem o szerokości 1400 mm, obite blachą Pb o grubości 2 mm e. oznaczenie w opracowaniu : OSŁONA E" 6. ściana wewnętrzna wspólna z pomieszczeniem rejestracji a. materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana b. grubość ok. 120 mm c. istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm d. oznaczenie w opracowaniu : OSŁONA F" Opis stropów GABINETU RTG 1. strop podłogowy pod którym znajdują się pomieszczenia apteki strop wykonany z żelbetonu - grubość 150 mm istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o gr. 3,0 cm oznaczenie w opracowaniu : SD" 2. strop sufitu nad którym znajduje się wentylatornia - brak wymagań związanych z ochronnością przed promieniowaniem RTG oznaczenie w opracowaniu : SG" 6

Centrum Radiologii w Inowrocławiu - Szpital Poniatowy, 11L Poznaitska 97, Inowrocław 3.2 Przewidywane wyposażenie Pracowni Zestaw RTG do zdjęć kostnych i płucnych z torem radiowizjografii Digital Diagnostic OPTIMUS 65 produkcji Philips Medical Systems Podstawowe parametry generatora generator wysokiej częstotliwości ekwiwalentny do napięcia stałego ^J moc generatora : 65 kw napięcie zasilania : 400 V, 50 Hz ( 3-fazowe ) ij maksymalne napięcie podawane na lampę : 150 kv maksymalny prąd lampy : 650 ma ( przy U = 70 kv) zakres mas : 0,5-850 mas ^ wbudowany system automatycznej kontroli ekspozycji ( AEC ) Podstawowe parametry lampy rtg ^ zakres napięcia anodowego : 40 do 150 kv programowanie zakresów : 27 stopni lub 110 stopni co 1 kv ij zakres prądu anodowego : 1 do 900 ma ^ zakres mas : 0,5 do 850 mas ^ czasy ekspozycji : 1 ms do 6 s maksymalne parametry wyjściowe lampy : 900 ma przy 70 kv do 433 ma przy 150 kv Parametry napięciowo-prądowe lampy rentgenowskiej nominalne napięcie anodowe [kv] Nominalny prąd anodowy [ma] moc dawki * [mgy min" 1 m 2»mA" 1 ] filtracja zewnętrzna mm Al 100 50 9,0 2,5 *) zgodnie z tab.nr 2 PN-86/J-80001 7

4.Założenia przyjęte do obliczeń 4.1 Zasady wykonania obliczeń Obliczenia wykonano B zgodnie z uwzględnieniem danych technicznych w sposób uwzględniający wszystkie dopuszczalne przepisami ustawienia aparatów rentgenowskich,to znaczy takich przy których : wiązka promieniowania pierwotnego nie jest skierowana w stronę stanowiska ekspozycji w sterowni Czasy ekspozycji i warunki prądowe przyjęto zgodnie z ustaleniami dokonanymi z użytkownikiem E na podstawie danych technicznych aparatury rentgenowskiej 4.2 Czasy ekspozycji przyjęte do obliczeń dla aparatu rtg do zdjęć kostnych i płucnych Rodzaje ekspozycji zdjęcia kostne (kierunek wiązki na stół) oraz zdjęcia płucne (kierunek wiązki na wertigraf) ilość zdjęć w tygodniu czas ekspozycji tygodniowy czas ekspozycji t o [s] [ min ] [ godz ] 770 0,5 6,42 0,107 sumaryczny czas tygodniowy ekspozycji to 6,42 0,107 8

Obliczenia ochronności osłon stałych w Pracowni Rentgenodiagiwstycznej Centrum Radiologii w Inowrocławiu - Szpital Powiatom*, ul Poznańska 97, Inowrocław 5.0słony istniejące W pracowni wyróżniono następujące osłony, które wrysowano na planie pracowni załączonym na końcu opracowania (Załącznik nr 1 ). Rodzaj materiału i grubość osłon stałych ( ścian i stropów) oraz rodzaj i grubość tynków przyjęto na podstawie danych z projektu budowlanego. OSŁONA A" ściana wewnętrzna wspólna z poczekalnią materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana grubość ok. 120 mm istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm osłonność własna równoważna nie mniejsza niż 2.7 mm ołowiu OSŁONA B" ściana wewnętrzna wspólna z kabiną, wc materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana grubość ok. 120 mm istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm w ścianie znajdują się drzwi łączące Gabinet RTG z kabiną o szerokości 900 mm, obite blachą Pb o grubości 2 mm w ścianie znajdują się drzwi łączące Gabinet RTG z wc o szerokości 900 mm osłonność własna równoważna nie mniejsza niż 2,7 mm ołowiu OSŁONA C n ściana wewnętrzna wspólna ze Sterownią materiał: bloczki betonowe, obustronnie tynkowana grubość ok. 240 mm w ścianie znajduje się szyba podglądowa o ochronności własnej równoważnej 2 mm Pb osłonność własna równoważna nie mniejsza niż 4,1 mm ołowiu OSŁONA JiT ściana wewnętrzna wspólna z sanitariatami materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana grubość ok. 120 mm osłonność własna równoważna nie mniejsza niż 1,5 mm ołowiu

Obliczenia ochronności osłon stałych w Pracowni Rentgeiwdiagiwstycznej Centrum Radiologii w Inowrocławiu - Szpital Powiatowy, ul Poznańska 97, Inowrocław OSŁONA E" ściana wewnętrzna wspólna z korytarzem wewnętrznym materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana grubość ok. 120 mm istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm w ścianie znajdują się drzwi przesuwne łączące Gabinet RTG z korytarzem o szerokości 1400 mm, obite blachą Pb o grubości 2 mm osłonność własna równoważna nie mniejsza niż 2,7 mm ołowiu OSŁONA F" ściana wewnętrzna wspólna z pomieszczeniem rejestracji materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana grubość ok. 120 mm istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm osłonność własna równoważna nie mniejsza niż 2,7 mm ołowiu OSŁONA SB strop podłogowy pod którym znajdują się pomieszczenia apteki strop wykonany z żelbetonu grubość 150 mm istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o gr. 3,0 cm osłonność własna równoważna nie mniejsza niż 7,6 mm ołowiu OSŁONA SG strop sufitu nad którym znajduje się wentylatorawnia brak wymagań związanych z ochronnością przed promieniowaniem RTG

6. Wyniki obliczeń 6.1 Obliczenia grubości osłon stałych przed promieniowaniem wytwarzanym przez aparat rentgenowski Tabela nr 1 Promieniowanie pierwotne Rodzaj osłony Określenie kierunku czas t[min] wiązki promieniowania pierwotnego to.oslona U T odległość ogniska l[m] dawka tygodniowa D[mGy] współcz. osłabienia w ośrodku y krotność osłabienia K A ściana wewnętrzna wspólna z poczekalnią 6,42 1,0 0,25 1,5 0,0017* 0,17 3,1-10 4 SD strop podłogowy pod którym znajdują się pomieszczenia apteki 6,42 1,0 1,0 1,5 0,0017* 0,17 1,3-10 5 Obliczenia przeprowadzono wg wzoru [1] podanego w punkcie 2.1 opracowania. Oznaczenia osłon zgodnie z punktem 5 opracowania. Dane przyjęte do obliczeń: P = 9,0 [mgy min" 1 - ma" 1 ' m 2 ] I = 50,0 [ma] y = 0,17 D*- przyjęto 0,1 dopuszczalnej dawki dla populacji Uwagi: P,U, T, y - przyjęto zgodnie z PN-86/J-80001 D przyjęto zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego ( Dz.U. nr 20 poz. 168) to - czas ekspozycji dla kierunku padania wiązki pierwotnego promieniowania na osłony stałe tj. osłony A i SD 11

Tabela nr 2 Promieniowanie rozproszone przez tkankę przy wiązce pierwotnej skierowanej na osłonę A Rodzaj osłony Czas t [godz.] 1 0 [godz] U T l[m] odległość przedmiotu rozpraszaj. D ugy dawka tygodniowa Zredukowana moc dawki Ci B 0,107 0,25 0,25 4,70 1,74* 1,2-10 2 C 0,107 0,25 1,0 4,70 104,40 * 1,7-10 3 D 0,107 0,25 0,25 8,70 1,74* 3,9-10 2 E 0,107 0,25 0,25 4,60 1,74* 1,1-10 2 F 0,107 0,25 1,0 1,60 1,74* 3 SD 0,107 1,0 1,0 1,50 1,74* 1 SG brak wymagań związanych z ochronnością przed promieniowaniem RTG Obliczenia przeprowadzono wg wzoru (2) i (3) podanego w punkcie 2.2 i 2.3 opracowania. Oznaczenia osłon zgodnie z punktem 5 opracowania. Przyjęto: P - 9,0 [mgy min" 1 - ma" 1 - m 2] I - 50,0 [ma] D* - przyjęto 0,1 dopuszczalnej dawki dla populacji D**- założono w pomieszczeniu sterowni teren nadzorowany tj. 17,4 M Gy < D < 104,4fiGy Uwagi: Ci - zredukowana moc dawki przy promieniowaniu rozproszonym przez tkankę P,U, T, przyjęto zgodnie z PN-86/J-80001 D przyjęto zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego ( Dz.U. nr 20 poz. 168) t 0 czas ekspozycji dla kierunku padania wiązki pierwotnego promieniowania na osłonę A 12

Tabela nr 3 Promieniowanie rozproszone od betonu przy wiązce pierwotnej skierowanej na osłonę A Rodzaj osłony Czas t [godz.] t 0 [godz] U T l[m] odległość przedmiotu rozpraszającego D tm-gyl dawka tygodniowa Zredukowana moc dawki C2 B 0,107 0,25 0,25 4,70 1,74* 5,7-10 2 C 0,107 0,25 1,0 4,70 104,40** 8,5 10 3 D 0,107 0,25 0,25 8,70 1,74* 1, 9-10 3 E 0,107 0,25 0,25 4,60 1,74* 5,4-10 2 F 0,107 0,25 1,0 1,60 1,74* 1,6 10 1 SD 0,107 1,0 1,0 1,50 1,74* 4 SG brak wymagań związanych z ochronnością przed promieniowaniem RTG Obliczenia przeprowadzono wg wzoru (2) i (3) podanego w punkcie 2.2 i 2.3 opracowania. Oznaczenia osłon zgodnie z punktem 5 opracowania. Przyjęto: P - 9,0 [mgy min" 1 - ma" 1 - m 2] I - 8,0 [ma] fvs - 4,9 D* - przyjęto 0,1 dopuszczalnej dawki dla populacji D**- założono w pomieszczeniu sterowni teren nadzorowany tj. 17,4 igy < D < 104,4]iiGy Uwagi: C2 - zredukowana moc dawki przy promieniowaniu rozproszonym przez beton P,U, T, przyjęto zgodnie z PN-86/J-80001 D przyjęto zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego ( Dz.U. nr 20 poz. 168) t 0 czas ekspozycji dla kierunku padania wiązki pierwotnego promieniowania na osłonę A 13

Tabela nr 4 Promieniowanie rozproszone przez tkankę przy wiązce pierwotnej skierowanej na osłonę SD Rodzaj osłony Czas t [godz.] t o [godz] U T l[m] odległość przedmiotu rozpraszaj. D [ngy] dawka tygodniowa Zredukowana moc dawki Cj A 0,107 0,25 0,25 4,30 1,7* 9,6 10 1 B 0,107 0,25 0,25 4,70 1,74* 1,2 10 2 C 0,107 0,25 1,0 3,70 104,40** 1,1 10 3 D 0,107 0,25 0,25 8,70 1,74* 3,9-10 2 E 0,107 0,25 0,25 1,80 1,74* 1,7-10 1 F 0,107 0,25 1,0 1,60 1,74* 1,7 10 1 SG brak wymagań związanych z ochronnością przed promieniowaniem RTG Obliczenia przeprowadzono wg wzoru (2) i (3) podanego w punkcie 2.2 i 2.3 opracowania. Oznaczenia osłon zgodnie z punktem 5 opracowania. Przyjęto: P - 9,0 [mgy min" 1 - ma" 1 - m 2] I - 50,0 [ma] D* - przyjęto 0,1 dopuszczalnej dawki dla populacji D**- założono w pomieszczeniu sterowni teren nadzorowany tj. 17,4 ugy < D < 104,4jiGy Uwagi: Ci - zredukowana moc dawki przy promieniowaniu rozproszonym przez tkankę P,U, T, przyjęto zgodnie z PN-86/J-80001 D przyjęto zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego ( Dz.U. nr 20 poz. 168) t 0 czas ekspozycji dla kierunku padania wiązki pierwotnego promieniowania na osłonę SD 14

Tabela nr 5 Promieniowanie rozproszone od betonu przy wiązce pierwotnej skierowanej na osłonę SD Rodzaj osłony Czas t [godz.] 10 [godz] U T l[m] odległość przedmiotu rozpraszającego D [pcry] dawka tygodniowa Zredukowana moc dawki C2 A 0,107 0,25 0,25 4,30 1,7* 4,8-10 2 B 0,107 0,25 0,25 4,70 1,74* 5,7 10 2 C 0,107 0,25 1,0 3,70 104,40** 5,3 10 3 D 0,107 0,25 0,25 8,70 1,74* 1, 9-10 3 E 0,107 0,25 0,25 1,80 1,74* 8,3-10 1 F 0,107 0,25 1,0 1,60 1,74* 8,2-10 1 SG brak wymagań związanych z ochronnością przed promieniowaniem R TG Obliczenia przeprowadzono wg wzoru (2) i (3) podanego w punkcie 2.2 i 2.3 opracowania. Oznaczenia osłon zgodnie z punktem 5 opracowania. Przyjęto: P - 9,0 [mgy min" 1 - ma" 1 - m 2] I - 8,0 [ma] fvs - 4,9 D* - przyjęto 0,1 dopuszczalnej dawki dla populacji D* : - założono w pomieszczeniu sterowni teren nadzorowany tj. 17,4jiGy < D < 104,4pGy Uwagi: C2- zredukowana moc dawki przy promieniowaniu rozproszonym przez beton - P,U, T, przyjęto zgodnie z PN-86/J-80001 D przyjęto zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r w sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego ( Dz.U. nr 20 poz. 168) t 0 czas ekspozycji dla kierunku padania wiązki pierwotnego promieniowania na osłonę SD 15

6.2 Zestawienie wymaganych grubości osłon stałych dla Pracowni Rentgenodiagnostycznej Centrum Radiologii w Inowrocławiu Szpital Powiatowy, ul. Poznańska 97, Inowrocław Krotność osłabienia promieniowania K Rodzaj równoważna 1 promieniowania grubość obliczona osłony w mm Pb Zredukowana moc dawki Ci równoważna grubość obliczona osłony w mm Pb Zredukowana moc dawki C 2 równoważna grubość obliczona osłony w mm Pb Maksymalna wymagana grubość osłony mm Pb Osłona A Pierwotne 3,MO 4 2,7 Rozproszone Rozproszone Rozproszone Rozproszone j Rozproszone i Rozproszone Rozproszone Rozproszone Rozproszone wiązka pierwotna na SD wiązka pierwotna na SD wiązka pierwotna na A wiązka pierwotna na SD wiązka pierwotna na A wiązka pierwotna na SD wiązka pierwotna na A wiązka pierwotna na SD wiązka pierwotna na A Rozproszone wiązka pierwotna na SD i Rozproszone wiązka pierwotna na A 9,6-lC) 1 0,3 4,8-10 2 0,2 Osłona B 1,2-10 2 0,3 5,7-10 2 <0,1 1,2-10 2 0,3 5,7-10 2 <0,1 Osłona C 1,1T O 3 <0,1 5,3-10 3 <0,1 1,7T0 3 <0,1 8,5-10 3 <0,1 Osłona D 3,9-10 2 0,2 1,9-10 3 <0,1 3,9-10 2 0,2 1,9-10 3 <0,1 Osłona E 1,7-lC) 1 1,5 8,3-10 1 0,6 1,T10 2 0,3 5,4-10 2 <0,1 Osłona F 1,7-lC) 1 1,5 8,2-lG 1 0,6 3 1,2 1.6-10 1 1,3 Osłona SD 2,7 0,3 <0,1 0,2 1,5 1,5 Pierwotne 1,3-10 5 3,2 Rozproszone wiązka pierwotna na A 1 1,8 4 3,0 3,2 16

7. Wnioski końcowe Zestawienie ochronności osłon dla Pracowni Rentgenodiagnostycznej Centrum Radiologii w Inowrocławiu Szpital Powiatowy, ul. Poznańska 97, Inowrocław Osłona osłona A ochronność własna ściany jest równoważna min. 2,7 mm Pb jest to ściana wewnętrzna wspólna z poczekalnią materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana grubość ok. 12 cm istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm osłona B ochronność własna ściany jest równoważna min. 2,7 mm Pb (1) Wymagane dodatkowe zabezpieczenia Obliczona wymagana grubość osłony 2,7 mm Pb ściana nie wymagana dodatkowej osłony Obliczona wymagana grubość osłony 0,3 mm Pb jest to ściana wewnętrzna wspólna z kabiną i wc, w ścianie znajdują się drzwi łączące Gabinet RTG z kabiną oraz drzwi łączące Gabinet RTG z wc obite blachą Pb o grubości 2 mm i materiał: cegła ceramiczna pełna, obustronnie tynkowana grubość ok. 12 cm istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm osłona C ochronność własna ściany jest równoważna min. 4,1 mm Pb jest to ściana wewnętrzna wspólna ze Sterownią w ścianie znajduje się szyba podglądowa o ochronności własnej równoważnej 2 mm Pb materiał: bloczki betonowe, obustronnie tynkowana grubość ok. 24 cm ściana nie wymagana dodatkowej osłony drzwi zapewniają wymaganą ochronność Obliczona wymagana grubość osłony 0,1 mm Pb ściana nie wymagana dodatkowej osłony szyba podglądowa zapewnia wymaganą ochronność 17

Zestawienie ochronności osłon dla Pracowni Rentgenodiagnostycznej Centrum Radiologii w Inowrocławiu Szpital Powiatowy, ul. Poznańska 97, Inowrocław Osłona osłona D ochronność własna ściany jest równoważna min. 1,5 mm Pb jest to ściana wewnętrzna wspólna z sanitariatami materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana grubość ok. 12 cm osłona E ochronność własna ściany jest równoważna min. 2,7 mm Pb (2) Wymagane dodatkowe zabezpieczenia Obliczona wymagana grubość osłony 0,2 mm Pb ściana nie wymagana dodatkowej osłony Obliczona wymagana grubość osłony 1,5 mm Pb jest to ściana wewnętrzna ściana wewnętrzna wspólna z korytarzem wewnętrznym w ścianie znajdują się drzwi przesuwne łączące Gabinet RTG z korytarzem o szerokości 140 cm, obite blachą Pb o grubości 2 mm materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana grubość ok. 120 mm istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm tynkowana grubość ok. 15 cm osłona F ochronność własna ściany jest równoważna min. 2,7 mm Pb jest to ściana wewnętrzna wspólna z pomieszczeniem rejestracji ściana nie wymagana dodatkowej osłony drzwi zapewniają wymaganą ochronność Obliczona wymagana grubość osłony 1,5 mm Pb ściana nie wymagana dodatkowej osłony materiał: cegła ceramiczna, obustronnie tynkowana grubość ok. 12 cm istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o grubości 1,0 cm 18

Zestawienie ochronności osłon dla Pracowni Rentgenodiagnostycznej Centrum Radiologii w Inowrocławiu Szpital Powiatowy, ul. Poznańska 97, Inowrocław (3) Osłona osłona SD (strop dolny) l ochronność własna stropu jest równoważna min. 7,6 mm Pb i strop podłogowy pod którym znajdują się pomieszczenia apteki strop wykonany z żelbetonu grubość 150 mm istniejąca osłona dodatkowa : tynk barytobetonowy o gr. 3,0 cm Wymagane dodatkowe zabezpieczenia Obliczona wymagana grubość osłony 3,2 mm Pb strop nie jest wymaga dodatkowej osłona osłona SG (strop górny) strop sufitu nad którym znajduje się wentylatorownia brak wymagań związanych z ochronnością przed promieniowaniem RTG 19

8. Wymagania wynikające z obowiązujących przepisów Szczegółowe warunki bezpiecznej pracy z aparatami rentgenowskimi o energii promieniowania do 300 kv stosowanymi w celach medycznych reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2003 r. Podstawowe wymagania dotyczące aparatów rentgenowskich stomatologicznych są następujące : 8.1 Powierzchnia gabinetu Zgodnie z 5 cytowanego Rozporządzenia Powierzchnia gabinetu rentgenowskiego, w którym zainstalowany jest diagnostyczny zestaw rentgenowski składający się z jednego stanowiska,, nie może być mniejsza niż 20 m 2, na każde następne stanowisko należy przeznaczyć dodatkowo co najmniej 10 m 2.oraz na aparat rtg stomatologiczny umieszczony w tym samym gabinecie 5 m 2 8.2.Wysokość gabinetu Zgodnie z 4 cytowanego Rozporządzenia wysokość gabinetu powinna wynosić min. 2,5 m 8.3 Oznakowanie gabinetu Zgodnie z w 19 cytowanego Rozporządzenia drzwi do pracowni rentgenowskiej powinny być oznakowane tablicą informacyjną ze znakiem ostrzegawczym przed promieniowaniem jonizującym zgodnie z 10 Gabinety z diagnostycznymi aparatami rentgenowskimi powinny być wyposażone w ostrzegawczą sygnalizację świetlną umieszczoną nad drzwiami do gabinetu, włączaną równocześnie z zasilaniem generatora. 8.4 Ciemnia Zgodnie z 14. cytowanego Rozporządzenia proces obróbki chemicznej błon rentgenowskich, odbywa się w wydzielonym pomieszczeniu - ciemni rentgenowskiej, powierzchnia ciemni rentgenowskiej ciemnej, w której pracuje jedna osoba powinna wynosić co najmniej 6 m 2 8.5 Wentylacja gabinetu RTG i Ciemni Zgodnie z 8 cytowanego Rozporządzenia gabinety rentgenowskie diagnostyczne powinny być wyposażone w wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną zapewniającą co najmniej 4-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny, oraz zgodnie z 14 Pomieszczenia ciemni rentgenowskiej powinny być wyposażone w wentylację mechaniczną zapewniającą co najmniej 3-krotną wymianę powietrza w ciągu godziny, przy czym początek instalacji wywiewnej powinien być zlokalizowany w pobliżu źródeł zanieczyszczenia powietrza. 20

Centrum Radiologii w Inowrocławiu - Szpitał Powiatowy, ul Poznańska 97, Inowrocław 8.6 Ochrona pracowników i pacjentów Zgodnie z 13 cytowanego Rozporządzenia w diagnostycznych gabinetach rentgenowskich powinny się znajdować : środki ochrony indywidualnej pracowników, w szczególności fartuchy, rękawice i kołnierze z gumy ołowiowej, okulary, gogle lub maski ze szkła lub tworzywa ołowiowego; osłony dla pacjentów, w szczególności osłony na gonady, fartuchy i półfartuchy oraz kołnierze wykonane z blachy ołowianej lub gumy ołowiowej. 8.7 Stanowisko ekspozycji Zgodnie z 6 cytowanego Rozporządzenia Pracownie rentgenowskie wyposażone w aparaty rentgenowskie z wydzieloną rozdzielnicą lub sterownicą powinny posiadać sterownię wygrodzoną z części gabinetu albo urządzoną w pomieszczeniu przylegającym lub na korytarzu będącym ciągiem komunikacyjnym przeznaczonym wyłącznie dla pracowników pracowni rentgenowskiej. 8.8 Obowiązująca dokumentacja Zgodnie z 9 i 26 cytowanego Rozporządzenia w każdej pracowni rentgenowskiej powinny znajdować się m.innymi następujące dokumenty : zezwolenie na stosowanie aparatów rtg plan sytuacyjny gabinetu wraz z opisem zastosowanych osłon stałych, zatwierdzony przez Woj. Inspektora Sanitarnego przy wydaniu zezwolenia na uruchomienie aparatu dokumentacja techniczna aparatu rtg oraz instrukcja obsługi instrukcja pracy ustalająca szczegółowe postępowanie w zakresie ochrony radiologicznej ewidencja pracowników zatrudnionych w pracowni rtg, orzeczeń lekarskich dopuszczających ich do pracy w narażeniu na promieniowanie jonizujące oraz dawek otrzymywanych przez pracowników protokóły pomiarów dozymetrycznych i protokóły pokontrolne dokumenty wdrożenia i stosowania systemu zarządzania jakością 8.9 Nadzór nad aparatami rtg Zgodnie z 43 cytowanego Rozporządzenia nadzór nad aparatami rtg powinien sprawować inspektor ochrony radiologicznej. W każdej pracowni rtg powinna znajdować się osoba pełniąca obowiązki inspektora ochrony przed promieniowaniem z aktualnymi uprawnieniami 8.10 Obowiązki wobec pracowników obsługujących aparat rtg objęcie pracowników dozymetrią indywidualną objęcie pracowników specjalistycznymi badaniami lekarskimi wstępnymi i okresowymi określającymi ich zdolność do pracy w narażeniu na promieniowanie jonizujące 21

8.11 Procedurę uzyskania zezwolenia określają niżej wymienione akty prawne : Ustawa PRAWO ATOMOWE z dnia 29 listopada 2000r ( Dz.U. nr 3 poz.18 z 18.01. 2001r z późn.zm.) zgodnie z tą ustawą zezwolenie na uruchomienie i stosowanie aparatów rentgenowskich w celach medycznych wydaje Państwowy Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego rozporządzenie RADY MINISTRÓW z dnia 3 grudnia 2002 r. w sprawie dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego albo przy zgłoszeniu wykonywania tej działalności (Dziennik Ustaw Nr 220 poz. 185 lz późn.zm.) Po zamontowaniu aparatu rtg i wykończeniu pracowni należy wystąpić do Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego o zgodę na użytkowanie aparatu rentgenowskiego. Oświadczenie Powyższe obliczenia odnoszą się wyłącznie do opisanej Pracowni Rentgenodiagnostycznej w Centrum Radiologii w Inowrocławiu Szpital Powiatowy, ul. Poznańska 97, Inowrocław Bez pisemnej zgody wykonującego obliczenia, powyższych wyników nie wolno powielać inaczej jak tylko w całości Opracowanie zawiera 22 strony oraz 4 załączniki mgr fizyki Krystyna Bręczewska-Ji t 22

Załącznik nr 1 Rozmieszczenie osłon stałych w pracowni rtg Powiatowe Centrum Radiologii w Inowrocławiu PS ZOZ, ul. Poznańska 97, Inowrocław skala 1: 50 osłona stała

Załącznik nr 2 Odległości źródła promieniowania od osłon stałych w pracowni rtg Powiatowe Centrum Radiologii w Inowrocławiu PS ZOZ, ul. Poznańska 97, Inowrocław

Załącznik nr Rozmieszczenie osłon dodatkowych w pracowni rtg drzwi ochronne Powiatowe Centrum Radiologii w Inowrocławiu szyba ochronna PS ZOZ, ul. Poznańska 97, Inowrocław tynk barytowy skalaj: 50