Załącznik do uchwały nr LXXV/809/10 Rady Miasta Opola z dnia 9 listopada 2010 r. Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 Wprowadzenie Miejski program działań na rzecz osób niepełnosprawnych jest dokumentem służącym realizacji polityki społecznej Miasta Opola ukierunkowanym na pomoc osobom, które w wyniku różnego typu niepełnosprawności doświadczają ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu i pełnieniu ról społecznych. Program skierowany jest do niepełnosprawnych mieszkańców Miasta Opola i ich otoczenia. Szacuje się, że problem ten dotyczy bezpośrednio ponad 10 % mieszkańców naszego miasta, a pośrednio jeszcze dodatkowo kilku tysięcy członków ich rodzin. Kto to jest osoba z niepełnosprawnością? Definicja zawarta w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych mówi: Niepełnosprawnymi są osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi. Natomiast ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych zawęża powyższą definicję określając: Niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeżeli uzyskały odpowiednie orzeczenie. Biorąc pod uwagę powyżej przytoczone definicje, niepełnosprawność przedstawia się jako zjawisko niejednorodne, obejmujące wiele ograniczeń funkcjonalnych, które mogą mieć charakter stały lub przejściowy. Niepełnosprawność może być fizyczna, intelektualna lub psychiczna; może wynikać z choroby somatycznej, umysłowej lub zaburzeń na tle psychicznego niedostosowania. Podstawowym założeniem Programu jest pełna otwartość i akceptacja społeczna odmienności związanej z niepełnosprawnością i starością oraz obowiązek ustawowy Miasta
Opola wskazania kierunków działań zmierzających do włączenia osób z niepełnosprawnością do pełnego uczestnictwa w życiu społecznym. Przyjęcie i realizacja zadań Programu na lata 2011 2015 służyć będzie zwiększeniu integracji społecznej wszystkich mieszkańców Opola bez względu na ich wiek, sprawność fizyczną i sytuację ekonomiczną. Program ma charakter otwarty, co oznacza, że może on być uzupełniany o nowe zadania, w ramach których możliwe będzie sięganie i realizowanie projektów finansowanych ze źródeł zewnętrznych. Realizacja programu będzie odbywać się przy współpracy wielu instytucji i organizacji, w tym również pozarządowych, działających na terenie Miasta Opola na rzecz osób niepełnosprawnych. I. Ogólne założenia Istotą lokalnych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych jest stworzenie warunków oraz zagwarantowanie i udzielenie osobie z niepełnosprawnością indywidualnej pomocy, która umożliwi maksymalne wykorzystanie jej potencjału intelektualnego, zdolności i możliwości celem osiągnięcia jak największej życiowej samodzielności i aktywności. Działania na rzecz osób z niepełnosprawnością dotyczą wszystkich dziedzin życia. Podstawę prawną do opracowania i realizacji programu stanowi ustawa z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008r. Nr 14, poz. 92 z poźn. zm.). Do zadań powiatu należy: opracowywanie i realizacja powiatowych programów działań na rzecz osób niepełnosprawnych, zgodnych z powiatową strategią dotyczącą rozwiązywania problemów społecznych, w zakresie: 1) rehabilitacji społecznej, 2) rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia, 3) przestrzegania praw osób z niepełnosprawnością. Założeniem programu jest dążenie do zaspokojenia potrzeb osób niepełnosprawnych. Wszystkie działania Programu powinny być skierowane na: 1) ograniczanie skutków niepełnosprawności, 2) rozwój rehabilitacji społecznej, 3) wyrównanie szans w zakresie oświaty, 4) przeciwdziałanie skutkom bezrobocia wśród osób z niepełnosprawnością, 5) tworzenie warunków do przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, których osoby z niepełnosprawnością nie mogą pokonać wykorzystując możliwości i środki własne, Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 2/14
6) zapewnienie wsparcia dla osób z niepełnosprawnością i ich rodzin, nie radzących sobie w różnych sytuacjach życiowych, przez działania statutowe instytucji pomocy społecznej, 7) tworzenie środowiska fizycznego przyjaznego dla osób z niepełnosprawnością (usuwanie barier architektonicznych, komunikacyjnych i urbanistycznych), 8) stwarzanie możliwości do czynnego udziału w życiu kulturalnym, sporcie i rekreacji. II. Środowisko osób niepełnosprawnych 1. Pojęcie niepełnosprawności. Przez niepełnosprawność rozumie się trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Zbiorowość osób niepełnosprawnych można podzielić na dwie podstawowe grupy: 1) osoby niepełnosprawne prawnie tj. takie, które posiadają odpowiednie, aktualne orzeczenie wydane przez organ do tego uprawniony; 2) osoby niepełnosprawne tylko biologicznie tj. takie, które nie posiadają orzeczenia, ale mają całkowicie lub poważnie ograniczoną zdolność do wykonywania czynności podstawowych. Osoby niepełnosprawne, zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych to osoby których niepełnosprawność została potwierdzona orzeczeniem: 1) o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności (do stopnia znacznego, umiarkowanego, lekkiego), 2) o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, 3) o niepełnosprawności, wydanym przed ukończeniem 16 roku życia. Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o: 1) całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, 2) całkowitej niezdolności do pracy, traktowane jest na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, 3) częściowej niezdolności do pracy - traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. Dla potrzeb Miejskiego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015, przyjmuje się następujące definicje: Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 3/14
Niepełnosprawnymi są osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi (Karta Praw Osób Niepełnosprawnych z dnia 1 sierpnia 1997r.). Niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności ogranicza zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeśli uzyskały orzeczenie (ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobom niepełnosprawnym uzyskanie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia oraz awansu zawodowego przez umożliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkoleń zawodowych i systemu pośrednictwa pracy. Do osiągnięcia powyższego celu niezbędne jest: dokonanie oceny zdolności do pracy (przeprowadzanie badań lekarskich i psychologicznych oraz ustalenie kwalifikacji, doświadczeń zawodowych, uzdolnień i zainteresowań), prowadzenie poradnictwa zawodowego, przygotowanie zawodowe uwzględniające perspektywy zatrudnienia, dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenie, określenie środków technicznych umożliwiających lub ułatwiających wykonywanie pracy. Rehabilitacja społeczna ma na celu umożliwienie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w życiu społecznym, a realizowana jest przede wszystkim poprzez: wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej osób niepełnosprawnych, kształtowanie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych, likwidację barier architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu się i dostęp do informacji, propagowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi. Podstawową formą aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych jest ich uczestnictwo w: warsztatach terapii zajęciowej, turnusach rehabilitacyjnych. Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 4/14
2. Problem niepełnosprawności w ujęciu funkcjonowania społecznego rodziny Problem niepełnosprawności bliskiej osoby dotyka zazwyczaj całą rodzinę we wszystkich sferach jej życia. Dlatego niepełnosprawność jest jednym z głównych problemów społecznych, ze względu na jego rozmiary, powszechność występowania oraz konsekwencje indywidualne i społeczne, jakie ze sobą niesie. W przeszłości polityka wobec osób niepełnosprawnych w dużej mierze polegała na społecznej kompensacji poprzez działania charytatywne oraz rozwój usług opiekuńczych. Pomimo, że była ona potrzebna i oparta na dobrych intencjach, wpłynęła na marginalizację i zbyt niskie uczestnictwo tej grupy osób w życiu społecznym. Do powstania popularnych stereotypów przyczyniał się sam brak obecności osób z niepełnosprawnością w głównych dziedzinach życia. Prowadziło to z kolei do samonapędzającego się procesu marginalizacji. Właśnie w ten sposób wzmacniały się wzajemne uprzedzenia, brak równych szans i dyskryminacja. Biorąc powyższe pod uwagę, głównym założeniem programu jest stworzenie w mieście Opolu warunków do godnego funkcjonowania w społeczeństwie osób niepełnosprawnych poprzez rzetelną informację i edukację społeczną oraz integrację osób niepełnosprawnych w społeczeństwie. 3. Dane demograficzne dotyczące osób niepełnosprawnych. 3.1 Opolszczyzna w skali kraju. W województwie opolskim zanotowano najniższą częstość występowania niepełnosprawności. Na 1000 osób, 100 mieszkańców ma orzeczenie o niepełnosprawności. Podobnie jest w mazowieckim i śląskim (poniżej 120 osób na 1000 mieszkańców tych rejonów). Ryc. Częstość występowania niepełnosprawności na terenie poszczególnych województw wg GUS (na podstawie danych uzyskanych w Narodowym Spisie Powszechnym w 2002r.). Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 5/14
Tabela 1. Występowanie niepełnosprawności według płci i miejsca zamieszkania wg GUS (na podstawie danych uzyskanych w Narodowym Spisie Powszechnym w 2002 r.). 3.2 Struktura demograficzna dorosłych mieszkańców Opola z orzeczoną niepełnosprawnością na podstawie danych Miejskiego Zespołu Orzekania o Niepełnosprawności. Określenie pełnej skali występowania niepełnosprawności i związanych z tym niedogodności i problemów zarówno dla środowisk osób niepełnosprawnych jak ich rodzin jest bardzo trudne i skomplikowane. Trudności w uzyskaniu pełnego spektrum danych dotyczących osób niepełnosprawnych wynikają z faktu, iż nie ma podmiotu, który w sposób kompleksowy prowadziłby bazę danych, pełny monitoring, dokonywał analiz i aktualizacji danych dotyczących osób niepełnosprawnych i ich środowisk. Działające instytucje i organizacje pozarządowe dysponują jedynie pewnymi danymi cząstkowymi, niejednokrotnie zbieranymi dla własnych potrzeb. Skutkuje to brakiem rzeczywistej wiedzy o liczbie i strukturze populacji osób niepełnosprawnych na terenie miasta Opola. Jedynym badaniem, którego wyniki pozwalają ustalić pełną liczbę osób niepełnosprawnych oraz umożliwiają szczegółową charakterystykę tej grupy ludności, jest powszechny spis ludności. Zamieszczone poniżej dane pochodzą z bazy danych osób orzekanych w Miejskim Zespole Orzekania o Niepełnosprawności w Opolu. Analiza nie zawiera danych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Kasy Rolniczych Ubezpieczeń Społecznych. Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 6/14
Z danych Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności wynika, że na terenie miasta Opola w latach 2007-2009 wydano łącznie osobom dorosłym 2551 orzeczeń o niepełnosprawności. Tab.2. Liczba wydanych orzeczeń wg przyczyn niepełnosprawności w latach 2007-2009 przez Miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności w Opolu. Przyczyny niepełnosprawności zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności: 01- U- upośledzenie umysłowe, 02- P- choroby psychiczne, 03- L- zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu, 04- O- choroby narządu wzroku, 05- R- upośledzenie narządu ruchu, 06- E- epilepsja, 07- S- choroby układu oddechowego i krążenia, 08- T- choroby układu pokarmowego, 09- M- choroby układu moczowo- płciowego, 10- N- choroby neurologiczne, 11- I-inne, w tym schorzenia: endokrynologiczne, metaboliczne, zaburzenia enzymatyczne, choroby zakaźne i odzwierzęce, zeszpecenia, choroby układu krwiotwórczego. Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 7/14
Tab. 3. Liczba orzeczeń o niepełnosprawności wydanych w latach 2007-2009 w podziale na wiek wnioskodawców. Z powyższych danych wynika, iż największą populację osób orzekanych w Miejskim Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności stanowią osoby w wieku 41 do 60 lat, natomiast najczęstszymi przyczynami niepełnosprawności we wszystkich grupach wiekowych osób orzekanych są schorzenia narządu ruchu oraz neurologiczne (z wyjątkiem grupy wiekowej 26-40 lat, gdzie powyższe schorzenia występują na drugim i trzecim miejscu jako przyczyny orzeczonej niepełnosprawności). Nasuwa to wniosek, iż priorytetem do realizacji w ramach systemowych rozwiązań miasta Opola na rzecz osób niepełnosprawnych jest usuwanie barier funkcjonalnych w strefie publicznej jako warunku aktywnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym. Podstawowym warunkiem utrzymania odpowiedniej kondycji społecznej osób niepełnosprawnych jest ich niezależność finansowa. Samodzielność finansowa zapewnia osobom niepełnosprawnym odpowiedni poziom rehabilitacji społecznej poprzez brak ograniczeń w pełnieniu ról społecznych ich samych oraz członków ich rodzin. Z kolei podstawą ich zatrudnienia oraz uzyskania samodzielności finansowej jest solidne wykształcenie tych osób zwiększające szansę na zatrudnienie zarówno w warunkach pracy chronionej oraz na otwartym rynku pracy. Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 8/14
Stan zatrudnienia osób orzekanych w Miejskim Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności w latach 2007 2009 obrazuje poniższa tabela. Tab.4. Orzeczenia o niepełnosprawności wydane w latach 2007-2009 w podziale na płeć i zatrudnienie. Powyższe dane wskazują, że najwięcej osób zatrudnionych występuje w populacji osób z orzeczeniem o niepełnosprawności ruchowej, a także z niepełnosprawnością neurologiczną, która także może przekładać się na występowanie problemów ruchowych. Najmniejszy wskaźnik zatrudnienia występuje w grupie osób z upośledzeniem umysłowym. Jednocześnie należy podkreślić, iż w skali całej populacji osób orzekanych jedynie około 20 % stanowią osoby, które deklarują się jako zatrudnione. III. Cele operacyjne i zadania do realizacji Potrzeby społeczne osób z niepełnosprawnością niczym nie różnią się od potrzeb osób zdrowych. Jedyną odmiennością w ich realizacji są przeszkody różnej natury, które należy sukcesywnie minimalizować, a w miarę możliwości usuwać. Są to przeszkody wynikające z barier - architektonicznych, barier w komunikacji, barier mentalnych ogółu społeczeństwa w tym stereotypów, a także ograniczeń i problemów ekonomicznych wynikających głównie z problemów w zatrudnieniu na otwartym rynku pracy. Z pewnością osobom zdrowym łatwiej byłoby zrozumieć potrzeby społeczne osób z niepełnosprawnością, gdyby uświadomiły sobie, iż większość zdrowych ludzi dożywa niepełnosprawności. Jest ona nieunikniona z tego powodu, że w tzw. podeszłym wieku zmniejsza się sprawność ruchowa, pogarsza wzrok i słuch. W sytuacji tej potrzeby nie maleją, a wręcz przeciwnie, pozostają na tym samym poziomie lub rosną; dla przykładu więcej pieniędzy potrzebnych jest na leki, określoną dietę, niezbędne stają się urządzenia ułatwiające samoobsługę, a zapotrzebowanie na zagospodarowanie wolnego czasu zwiększa się. Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 9/14
Nasuwa się wniosek, że planując przyszłość miasta we wszystkich jego sferach, należy uwzględnić, iż nie tylko dla innych, lecz także dla siebie warto już teraz zadbać o proste chodniki, windy w miejscach użyteczności publicznej, szacunek do osób starszych i niepełnosprawnych, edukację społeczeństwa oraz miejsca pracy. Dostępność do środowiska fizycznego jest jednym z kluczowych obszarów równoprawnego uczestniczenia osób niepełnosprawnych we wszystkich sferach życia społecznego. Bariery funkcjonalne to brak dostępności lub utrudnienie w korzystaniu przez osobę niepełnosprawną z przestrzeni życiowej człowieka. Na tę przestrzeń życiową składa się architektura, urbanistyka, komunikowanie się, transport oraz urządzenia techniczne. Jej udostępnienie jest warunkiem integracji społecznej osób niepełnosprawnych. Innymi słowy, możliwość aktywnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym jest uwarunkowana uprzednią likwidacją istniejących barier. Cel ten będzie realizowany w ramach poniższych zadań. 1. Kształtowanie i rozwijanie świadomości społecznej w zakresie właściwego postrzegania powszechnego problemu niepełnosprawności. 1) zagwarantowanie warunków do udziału osób niepełnosprawnych w imprezach organizowanych przez miasto Opole poprzez organizację warunków otoczenia fizycznego oraz dbanie o szeroki dostęp do informacji np. promocja imprez w miejscach szczególnie odwiedzanych przez osoby niepełnosprawne; 2) aktualizacja i modyfikacja oficjalnej strony internetowej miasta czyniące ją dostępną dla osób słabo widzących i niewidzących oraz aktualizacja podstrony dotyczącej problemów pomocy społecznej i osób niepełnosprawnych (w zakresie informacji o ulgach, uprawnieniach i formach pomocy); 3) prowadzenie działań informacyjnych poprzez ulotki, broszury, programy w mediach o prawach i uprawnieniach osób niepełnosprawnych; 4) prowadzenie Ośrodka Informacji dla Osób Niepełnosprawnych i doraźne organizowanie punktów informacji dla osób niepełnosprawnych podczas imprez miejskich z udziałem dużych grup ludności; 5) promowanie osiągnięć osób niepełnosprawnych. Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 10/14
2. Pomoc w zakresie zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i sprzęt rehabilitacyjny. 1) prowadzenie poradnictwa dla osób niepełnosprawnych, ich rodzin i opiekunów oraz udzielanie informacji pracownikom socjalnym i przedstawicielom organizacji pozarządowych w zakresie zasad zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz sprzęt rehabilitacyjny, a także dostępu do lecznictwa i rehabilitacji; 2) rozdział środków przeznaczonych na zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze i sprzęt rehabilitacyjny. 3. Likwidacja barier architektonicznych, technicznych, transportowych oraz w komunikowaniu. 1) dostosowywanie mieszkań do potrzeb osób niepełnosprawnych poprzez likwidację barier architektonicznych, technicznych; 2) poprawa warunków społecznej komunikacji osób niepełnosprawnych; 3) dostosowanie transportu miejskiego do potrzeb osób niepełnosprawnych; 4) prowadzenie specjalistycznego transportu dla osób niepełnosprawnych; 5) poszerzanie dostępu do informacji poprzez prowadzenie Ośrodka Informacji dla Osób Niepełnosprawnych. 4. Wyrównywanie szans w dostępie dzieci i młodzieży niepełnosprawnej do nauki. 1) realizowanie przez szkoły i przedszkola specjalnych potrzeb edukacyjnych dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością i zapewnienie im zgodnej z prawem opieki psychologiczno - pedagogicznej oraz rehabilitacji; 2) poszerzanie oferty kształcenia integracyjnego oraz edukacji włączającej dla dzieci ze specjalnymi i specyficznymi potrzebami edukacyjnymi; 3) dostosowanie szkół i placówek oświatowych do potrzeb osób z niepełnosprawnością poprzez usuwanie barier architektonicznych i transportowych; 4) doposażenie szkół realizujących kształcenie specjalne w sprzęt i urządzenia do nauki oraz rehabilitacji na miarę potrzeb i oczekiwań osób niepełnosprawnych i ich opiekunów; 5) zapewnienie oferty doskonalenia zawodowego dla nauczycieli pracujących z uczniami niepełnosprawnymi, realizowanie wsparcia dla nauczycieli wdrażających formy pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych; Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 11/14
6) zapewnienie odpowiednich warunków i jakości kształcenia dla wszystkich dzieci bez względu na ich sprawność i potrzeby edukacyjne. 5. Zapewnienie podstawowych potrzeb socjalnych umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym. 1) wsparcie dotyczące warunków socjalno bytowych; 2) pomoc w rozwiązywaniu problemów osób niepełnosprawnych i ich rodzin w tym poprzez umożliwienie specjalistycznej informacji i poradnictwa prawnego; 3) tworzenie warunków pełnej dostępności do usług opiekuńczych i specjalistycznych; 4) szkolenie wolontariuszy w zakresie opieki nad osobami niepełnosprawnymi; 5) promocja zdrowego stylu życia; 6) świadczenie specjalistycznych usług w tym tłumacza języka migowego i transportu dla osób z problemami ruchowymi. 6. Zapewnienie osobom niepełnosprawnym szerszego dostępu do rehabilitacji społecznej, kultury, sportu, rekreacji i turystyki. 1) zapewnienie uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej i ośrodkach wsparcia; 2) administrowanie dofinansowaniami do turnusów rehabilitacyjnych; 3) umożliwienie udziału osób niepełnosprawnych w imprezach masowych; 4) dofinansowanie i promowanie sportu, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych. 7. Zwiększenie aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. 1) wsparcie dla readaptacji zawodowej; 2) poradnictwo zawodowe dla osób niepełnosprawnych; 3) promocja zatrudnienia; 4) pomoc w przystosowaniu stanowisk pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych; 5) udzielanie osobom niepełnosprawnym pożyczek na rozpoczęcie działalności gospodarczej albo rolniczej; 6) udzielanie dofinansowania do oprocentowania kredytów bankowych zaciągniętych przez osoby niepełnosprawne; 7) zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy pracodawcy. Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 12/14
8. Współpraca z organizacjami pozarządowymi i innymi podmiotami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych. 1) realizacja wypracowanego modelu konsultacji społecznych w zakresie rozwiązań dotyczących osób niepełnosprawnych wspólnie z reprezentatywnym przedstawicielstwem tego środowiska; 2) promocja pracy społecznej osób działających w organizacjach pozarządowych; 3) powierzanie zadań w zakresie pomocy społecznej i wsparcia dla osób niepełnosprawnych organizacjom pozarządowym i innym uprawnionym podmiotom; 4) wspieranie aplikacji organizacji pozarządowych o środki pomocowe krajowe i Unii Europejskiej; 5) bieżące informowanie osób niepełnosprawnych i organizacji pozarządowych o działaniach do nich kierowanych; 6) doskonalenie współpracy instytucji samorządowych z organizacjami pozarządowymi w celu realizacji zadań publicznych oraz ustalenia potrzeb niepełnosprawnych mieszkańców Opola. IV. Zasady wdrażania Programu. Program jest dokumentem perspektywicznym, określającym kierunki prowadzonej działalności. Stąd cele określone są na poziomie dość dużej ogólności. Szczegółowe sposoby wykonania zadań określi harmonogram realizacji zadań na każdy rok kalendarzowy, przyjmowany do realizacji zarządzeniem Prezydenta Miasta Opola. Koordynatorem Programu jest Wydział Polityki Społecznej Urzędu Miasta Opola. 1. Zasady monitorowania. Monitoring Programu obejmował będzie następujące działania: 1) systematyczne zbieranie danych liczbowych oraz informacji dotyczących realizacji celów operacyjnych, 2) prowadzenie corocznych analiz i sporządzanie sprawozdań umożliwiających porównanie danych tematycznych i liczbowych, 3) ocenę stopnia osiągniętych rezultatów oraz określenie stopnia wykonania przyjętych celów i działań w tym wykorzystania środków, 4) ocenę rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami a osiągniętymi rezultatami, 5) analizę przyczyn rozbieżności oraz identyfikację obszarów wymagających podjęcia działań interwencyjnych. Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 13/14
2. Realizatorzy Programu: 1) wydziały Urzędu Miasta Opola, 2) jednostki organizacyjne Miasta Opola, 3) organizacje pozarządowe i inne uprawnione podmioty, 4) Powiatowa Społeczna Rada do Spraw Osób Niepełnosprawnych. 3. Źródło finansowania: 1) środki finansowe Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, 2) budżet miasta Opola. Informacja z wykonania w danym roku zadań Programu przedkładana będzie Radzie Miasta Opola, Powiatowej Społecznej Radzie do Spraw Osób Niepełnosprawnych, Państwowemu Funduszowi Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych do końca kwietnia danego roku za rok poprzedni. Miejski Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Mieście Opolu na lata 2011-2015 14/14