PROJEKT AKCJA INFORMACJA WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO, DZIAŁANIE 9.1 PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI WYCIECZKA EDUKACYJNA DO PLANETARIUM W CHORZOWIE ZSS W ROCZYNACH
Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika w Chorzowie Największe i najstarsze polskie planetarium powstało w 1955 roku dla uczczenia pamięci wielkiego astronoma, Mikołaja Kopernika. Zostało wyposażone w aparaturę projekcyjną, umieszczoną pod 23-metrową kopułą stanowiącą ekran sztucznego nieba. Widownia mieści jednocześnie prawie 400 osób. Pod niebem planetarium, wiernie naśladującym rzeczywisty firmament, odbywają się popularne prelekcje astronomiczne, lekcje astronomii i geografii, a także inne zajęcia oraz różne spektakle. Obserwatorium astronomiczne jest wyposażone w największa w Polsce lunetę o 30- centymetrowym obiektywie i liczne mniejsze teleskopy.
W pogodne dni zwiedzający mogą obserwować Słońce, a po zapadnięciu zmierzchu - ciekawe obiekty nocnego nieba, oglądane nawet w 750-krotnym powiększeniu. Pracującym w planetarium astronomom teleskopy służą do śledzenia planetoid i komet. Czas odmierza okazałych rozmiarów zegar słoneczny, usytuowany na dziedzińcu planetarium. Stacje klimatologiczna i sejsmologiczna pełnia regularną służbę obserwacyjną. Stacja klimatologiczna wraz ze standardowo wyposażonym ogródkiem meteorologicznym stanowią pracownię, w której odbywają się regularne lekcje dla młodzieży szkolnej i zajęcia dla studentów.
Zwiedzanie stacji klimatologicznej
Od początku lat 60-tych XX wieku stacja klimatologiczna prowadzi regularne pomiary i obserwacje stanu pogody w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku. Zlokalizowana jest na wysokości 320 m n.p.m. niemal na samym szczycie Wzgórza Chorzowskiego w punkcie górującym nad otoczeniem parku. Bazą stacji jest ogródek meteorologiczny urządzony i wyposażony zgodnie z instrukcją dla stacji meteorologicznych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. W ogródku znajduje się klatka meteorologiczna, w której umieszczony jest psychrometr Augusta, termometry ekstremalne i tygodniowy termohigrograf. Obok standardowego wyposażenia, w klatce umieszczony jest również zestaw elektronicznych czujników temperatury i wilgotności powietrza. Na terenie ogródka zainstalowany jest deszczomierz Hellmanna oraz elektroniczny pluwiograf zapisujący w sposób ciągły przebieg i natężenie opadów. Na specjalnym poletku o wymiarach 4x2 m prowadzone są pomiary temperatury gruntu za pomocą kolankowych termometrów glebowych na głębokościach: 5, 10, 20 cm. Z kolei na wysokim maszcie umieszczony jest anemometr służący do wyznaczania średniej prędkości i kierunku wiatru.
W pomieszczeniu stacji znajdują się barometry i barograf do pomiaru i zapisu wartości ciśnienia atmosferycznego. Do dzienniczka klimatologicznego i komputera wpisuje się wyniki obserwacji, które stanowią materiał wyjściowy do charakterystyki klimatu Parku i wszelkich opracowań klimatyczno - porównawczych. Stacja klimatologiczna pełni również rolę dydaktyczną, a jej wyposażenie umożliwia poglądowe lekcje dla młodzieży szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych i studentów. Zajęcia dydaktyczne dla wcześniej zgłoszonych grup prowadzone są od wtorku do piątku o godz. 9.00, 10.00, 11.00, 12.00, 13.00 i 14.00.
Seans dydaktyczny w Planetarium
Zwiedzanie obserwatorium astronomicznego
Przez największy w Polsce refraktor (lunetę soczewkową) po zapadnięciu zmroku, w pogodne wieczory można odbyć spacer po niebie. W kilkusetkrotnym zbliżeniu, jakby zawieszeni nad Księżycem, można oglądać jego powierzchnię: kratery, oświetlone szczyty gór, łańcuchy górskie, morza, które nie są morzami, jeziora, w których nie ma kropli wody. W zbliżeniu można zobaczyć też inne planety, gromady gwiazd, galaktyki. Często aktualne zjawiska astronomiczne, np. odwiedzające ostatnio Słońce i Ziemię liczne komety.
Zwiedzanie stacji sejsmologicznej
W podziemiach Planetarium zlokalizowana jest stacja sejsmologiczna. Jej uruchomienie nastąpiło w czerwcu 1959 roku. W stacji znajduje się kilka rodzajów sejsmografów. Pierwszymi były sejsmografy Wiecherta, przekazane Planetarium przez Zakład Geofizyki Polskiej Akademii Nauk. Ciężkie, długookresowe sejsmografy pozwalają zarejestrować najbardziej odległe trzęsienia Ziemi. Skonstruowane około 1920 roku, do dziś są uważane za jedne z najlepszych instrumentów tego typu. Kolejnymi były krótkookresowe sejsmografy elektrodynamiczne SK 58 oraz sejsmografy z rejestracją galwanometryczną. SK 58 to krótkookresowe sejsmografy polskiej konstrukcji, pracujące niemal we wszystkich stacjach sejsmologicznych na terenie naszego kraju. Służą one do rejestracji lokalnych odprężeń górotworu. Od samego początku najistotniejszym elementem działania stacji była rejestracja wstrząsów górniczych. Przez lata zmieniały się sposoby zapisu ruchów tektonicznych skorupy ziemskiej od analogowych (początkowo na papierze kredowym, później na papierze światłoczułym, w końcu na zwykłym papierze offsetowym) do zapisów cyfrowych gromadzonych na nośniku danych.
W poczekalni Planetarium
Inne atrakcje i obiekty
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Autor prezentacji: mgr Violetta Obłonczek nauczyciel fizyki w gimnazjum w Roczynach