OBSZARY PROEKOLOGICZNE EFA - kwestie szczegółowe -

OBSZARY PROEKOLOGICZNE EFA - kwestie szczegółowe - Szkolenie dla doradców rolnych z zazielenienia Warszawa, dnia 17 lipca 2014 r.

Obszary proekologiczne (EFA) Gospodarstwa rolne o powierzchni do 15 ha gruntów ornych będą zwolnione z obowiązku posiadania obszarów proekologicznych. Pozostałe gospodarstwa zobowiązane będą do posiadania obszarów proekologicznych na powierzchni odpowiadającej przynajmniej 5% gruntów ornych w gospodarstwie. Po 2017 r. odsetek ten może zostać podniesiony do 7%.

Lista obszarów proekologicznych (EFA) Lista obszarów, które mogą być uznawane za obszary EFA, z której państwo członkowskie powinno wybrać i wdrożyć na swoim terytorium jeden bądź więcej elementów, obejmuje m.in.: 1) grunty ugorowane, 2) elementy krajobrazu, w tym takie elementy przylegające do gruntów ornych gospodarstwa, które mogą obejmować elementy krajobrazu, które nie zostały uwzględnione w obszarze kwalifikującym się do płatności, 3) strefy buforowe, w tym strefy buforowe pod trwałymi użytkami zielonymi, pod warunkiem, że różnią się one od przylegającej kwalifikującej się powierzchni użytków rolnych, 4) pasy gruntów kwalifikujących się do płatności przylegających do krawędzi lasu, 5) zagajniki o krótkiej rotacji, na których nie stosuje się nawozów mineralnych i/lub środków ochrony roślin, 6) obszary zalesione w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, 7) międzyplony lub pokrywa zielona utworzona poprzez sadzenie i kiełkowanie nasion oraz 8) uprawy wiążące azot. Szczegółowe kryteria kwalifikacji poszczególnych elementów jako obszarów proekologicznych zostały określone przez Komisję Europejską w art. 45 aktu delegowanego 639/2014.

Lista obszarów proekologicznych - kwestie szczegółowe -

Obszary proekologiczne (EFA) (1) Przepisy szczegółowe wg aktu delegowanego 639/2014: grunty ugorowane: na których nie jest prowadzona produkcja rolna, ugory uznawane za obszary proekologiczne dłużej niż 5 lat pozostają gruntami ornymi (nie będą uznawane za trwałe użytki zielone); w okresie od 1 stycznia do 31 lipca obszar ten powinien być ugorowany (po upływie tego terminu rolnik będzie mógł przywrócić grunty do produkcji)

Obszary proekologiczne (EFA) (2) elementy krajobrazu: położne na gruncie ornym lub przylegające do gruntów ornych (także te położone poza obszarem kwalifikującym się do płatności), pozostające w dyspozycji rolnika, podlegające ochronione w ramach zasady wzajemnej zgodności: drzewa będące pomnikami przyrody, oczka wodne o łącznej powierzchni mniejszej niż 100 m², rowy, których szerokość nie przekracza 2 m, jak również inne elementy krajobrazu, tj.:

Obszary proekologiczne (EFA) (3) żywopłoty lub strefy zadrzewione (wooded strips) o maksymalnej szerokości do 10 m; pojedyncze drzewa o średnicy korony wynoszącej przynajmniej 4 m; zadrzewienia liniowe powinny obejmować drzewa o średnicy korony wynoszącej przynajmniej 4 m a odległość między koronami drzew nie powinna przekraczać 5 m; zadrzewienia grupowe korony drzew powinny być połączone zachodzącymi na siebie koronami drzew a wielkość zagajników nie powinna przekraczać powierzchni 0.3 ha; miedze śródpolne o szerokości od 1 m do 20 m, na których nie jest prowadzona produkcja rolna; oczka wodne o powierzchni maksymalnie do 0,1 ha, zbiorniki zawierające elementy betonowe albo plastik nie będą kwalifikowane jako obszary proekologiczne; możliwe będzie wliczanie do wielkości oczka strefy z roślinnością nadbrzeżną występującą wzdłuż wody o szerokości nie większej niż 10 m; rowy o maksymalnej szerokości do 6 m, włączając otwarte cieki wodne służące nawadnianiu i odwadnianiu; kanały wykonane z betonu nie będą uznawane za obszar proekologiczny;

Obszary proekologiczne (EFA) (4) strefy buforowe w tym strefy buforowe zlokalizowane na trwałych użytkach zielonych, pod warunkiem, że różnią się one od przylegającej kwalifikującej się powierzchni użytków rolnych, o szerokości ustanowionej: w ramach norm DKR (5 m, 10 m lub 20 m) oraz inne strefy buforowe o szerokości nie mniejszej niż 1 m, usytuowane na, lub przylegające do gruntu ornego, w taki sposób, że ich dłuższe krawędzie są równoległe do krawędzi cieku wodnego lub zbiornika wodnego; strefy buforowe mogą obejmować również pasy z roślinnością nadbrzeżną występujące wzdłuż cieku wodnego o szerokości do 10 m; co do zasady na strefach buforowych nie może być prowadzona produkcja rolna, niemniej jednak wypas i koszenie na tych obszarach będzie możliwe, pod warunkiem, że strefę tę będzie można odróżnić od przyległych użytków rolnych;

Obszary proekologiczne (EFA) (5) pasy gruntów kwalifikujących się do płatności wzdłuż obrzeży lasu: o szerokości od 1 m do 10 m; pozostawia się rolnikowi wybór co do decyzji w zakresie prowadzenia lub nie prowadzenia produkcji na tych obszarach; w przypadku, jeśli: produkcja nie będzie prowadzona, dopuszcza się wypas i koszenie na paszę, pod warunkiem, że pasy te można odróżnić od przyległych gruntów rolnych; produkcja będzie prowadzona obowiązkowe będzie stosowanie niższego współczynnika ważenia 0,3;

Obszary proekologiczne (EFA) (6) zagajniki o krótkiej rotacji, na których nie stosuje się środków ochrony roślin i/lub nawozów mineralnych, gatunkami drzew, których uprawa w formie zagajnika o krótkiej rotacji będzie uznawana za EFA, są: gatunki z rodzaju wierzba (Salix sp.), z wyjątkiem wierzby wykorzystywanej do wypłatania, gatunki z rodzaju brzoza (Betula sp.). topola czarna (Populus nigra) i jej krzyżówki. Kwestia dotycząca stosowania środków ochrony roślin oraz nawozów mineralnych na zagajnikach o krótkiej rotacji uznawanych za obszary EFA jest nadal analizowana. Rozważa się wprowadzenie zakazu stosowania środków ochrony roślin oraz dopuszczenie, pod pewnymi warunkami, stosowania nawozów mineralnych.

Obszary proekologiczne (EFA) (7) obszary zalesione w ramach PROW obszary zalesione, które zapewniły rolnikowi prawo do płatności w 2008 r. w ramach systemu płatności jednolitych lub systemu jednolitej płatności obszarowej określonych, odpowiednio, w tytule III oraz IVa rozporządzenia (WE) nr 1782/2003 w okresie, w którym mają zastosowanie odnośne zobowiązania danego rolnika, i były zalesione zgodnie z: - art. 31 rozporządzenia (WE) nr 1257/1999 lub - art. 43 rozporządzenia (WE) 1698/2005 lub - art. 22 rozporządzenia (UE) 1305/2013 lub - w ramach systemu krajowego, którego warunki są zgodne z art. 43 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia (WE) 1698/2005 lub art. 22 rozporządzenia (UE) 1305/2013;

Obszary proekologiczne (EFA) (8) Międzyplony lub pokrywa zielona: ustanowione przez wysiewanie mieszanek albo poprzez wsiewki trawy w uprawę główną; międzyplony/pokrywa zielona uznawane za obszary EFA będą mogły być wysiewane w terminie do 30 września. rozważa się, aby za międzyplony/pokrywę zieloną w ramach obszarów EFA były uznawane mieszanki utworzone z co najmniej 2 gatunków roślin z poniższych grup roślin uprawnych: zboża, oleiste, pastewne, miododajne, bobowate drobnonasienne, bobowate grubonasienne, oraz inne gatunki uprawne (sorgo, gryka, proso, kukurydza). rozważa się wykluczenie mieszanek złożonych z samych gatunków zbóż, planuje się, aby udział głównego składnika w mieszance, liczony na powierzchni pola albo w mieszance siewnej, nie może przekraczać 80%. Uprawy ozime tradycyjnie wysiewane jesienią do zbioru lub do wypasu (które nie spełniają ww. wymagań), ani międzyplony określone jako praktyki równoważne do praktyki dywersyfikacji upraw (w ramach programu rolnośrodowisko-klimatycznego), nie mogą być uznawane za obszary EFA.

Obszary proekologiczne (EFA) (9) uprawy wiążące azot: mające na celu poprawę różnorodności biologicznej, uprawy te muszą występować na polu przez cały okres wegetacyjny; za obszary EFA uznawane będą te gatunki upraw wiążących azot, które będą jednocześnie wspierane w ramach płatności związanej do produkcji; międzyplony określone jako praktyki równoważne do praktyki dywersyfikacji upraw (w ramach programu rolnosrodowiskoklimatycznego), nie mogą być uznawane za obszary EFA.

Przylegające obszary proekologiczne

Obszary proekologiczne (EFA) Obszary proekologiczne co do zasady powinny znajdować się na gruntach ornych danego gospodarstwa rolnego, z wyjątkiem: zagajników o krótkiej rotacji, obszarów zalesionych. W przypadku elementów krajobrazu i sfer buforowych, obszary proekologiczne mogą również przylegać do gruntów ornych gospodarstwa rolnego zadeklarowanych przez rolnika. Rolnik może zgłosić ten sam obszar lub element krajobrazu jako obszar proekologiczny tylko raz w danym roku składania wniosków.

Przylegające obszary proekologiczne (1) Elementy krajobrazu oraz strefy buforowe są uznawane za przylegające do gruntu ornego kiedy dotykają działki rolnej położonej na gruncie ornym dłuższą krawędzią (pkt A). A Jeśli element EFA jest oddzielony od gruntu ornego np. niekwalifikującą się do płatności drogą, to nie może on zostać uznany za obszar EFA (pkt B). B droga/

Przylegające obszary proekologiczne (2) W tym przypadku żywopłot nie może zostać uznany za obszar EFA, ponieważ dłuższą krawędzią dotyka TUZ, a nie gruntu ornego.

Przylegające obszary proekologiczne (3) Element krajobrazu (np. rów) przylegający do innego elementu krajobrazu (np. żywopłot), który przylega do gruntu ornego, może być uznawany za obszar EFA pod warunkiem, że element krajobrazu położony między gruntem ornym a drugim elementem krajobrazu (w tym przypadku żywopłot przykład A) jest umiejscowiony na działce rolnej kwalifikującej się do płatności. A B GO żywopłot/rów TUZ W przykładzie B do obszaru EFA może być zaliczony jedynie żywopłot, który przylega bezpośrednio do gruntu ornego. GO żywopłot nie kwalifikujący się do płatności rów TUZ

Przylegające obszary proekologiczne (4) W tym przypadku oba elementy, bez względu na to, czy kwalifikują się do płatności, czy nie, mogą zostać uznane za obszar EFA, ponieważ przylegają do gruntów ornych Jednakże, jeśli GO - A i żywopłot zostały zadeklarowane przez rolnika A (są w dyspozycji rolnika A), a GO - B i rów przez rolnika B (są w dyspozycji rolnika B), to oba elementy krajobrazu mogą zostać uznane za EFA, niezależnie od tego czy kwalifikują się do płatności, czy nie. GO -A żywopłot/rów GO- B Jeżeli GO - A oraz żywopłot i rów zostały zadeklarowane przez rolnika A (są w dyspozycji rolnika A), natomiast GO B przez rolnika B, to rów może zostać uznany za EFA jedynie pod warunkiem, że żywopłot kwalifikuje się do płatności

Przylegające obszary proekologiczne (5) Jeśli strefa buforowa jest położona na gruncie ornym, rów można uznać za przylegający do gruntu ornego niezależnie od tego, czy kwalifikuje się do płatności, czy nie. W przypadku jeśli rów kwalifikuje się do płatności, wówczas również żywopłot może zostać uznany za obszar EFA. GO Strefa buforowa/rów/żywopłot TUZ Jeśli rów nie kwalifikuje się do płatności żywopłot nie może zostać uznany za obszar EFA.

Realizacja praktyki obszary EFA na przykładzie

Analiza wybranego gospodarstwa w celu realizacji praktyki EFA

Wykorzystanie elementów dostępnych w gospodarstwie W celu realizacji praktyki EFA, w przykładowym gospodarstwie należy przeznaczyć 0,8 ha na obszary ekologiczne. Dostępne elementy w gospodarstwie to: ugory = 0,5 ha oczko wodne = 0,1 ha Powierzchnię rzeczywistą podanych elementów należy pomnożyć przez współczynniki ważenia, w celu oszacowania brakującej powierzchni EFA oraz jej wypełnienia elementami z listy obszarów proekologicznych.

ELEMENT Przeliczanie dostępnych elementów w gosp. przez współczynniki POWIERZCHNIA RZECZYWISTA ELEMENTÓW W GOSPODARSTWIE WSPÓŁCZYNNIK PRZEKSZTAŁCENIA (m/ drzewo do m²) WSPÓŁCZYNNIK WAŻENIA OBSZAR EFA (po zastosowaniu obu współczynników) jednostka EFA (m² ) (po zastosowaniu obu współczynników) Grunt ugorowany (1 m²) 5000-1 1 m² m² 5000 Elementy krajobrazu: Żywopłoty/ strefy zadrzewione (1m) 5 2 10 m² m Drzewa wolnostojące (drzewo) 20 1,5 30 m² nr Zadrzewienia liniowe (1m) 5 2 10 m² m Zadrzewienia grupowe/ zagajniki - 1,5 1,5 m² m² śródpolne (1 m²) Miedze śródpolne (1m) 6 1,5 9 m² m Oczka wodne (1 m²) 1000-1,5 1,5 m² m² 1500 Rowy (1 m) 3 2 6 m² m Inne elementy nie wymienione powyżej, - 1 1 m² m² ale chronione w ramach GAEC 7, SMR 2 lub SMR 3 (1 m²) Strefy buforowe (1m) 6 1,5 9 m² m Pasy gruntów kwalifikujących się do 6 0,3 1,8 m² płatności wzdłuż obrzeży lasu (1m) - bez produkcji 6 1,5 9 m² m - z produkcją 6 0,3 1,8 m² m Zagajniki o krótkiej rotacji (1 m²) - 0,3 0,3 m² m² Obszary zalesione w ramach PROW (1m²) - 1 1 m² m² Międzyplony i pokrywa zielona (1 m²) - 0,3 0,3 m² m² Uprawy wiążące azot (1m²) - 0,7 0,7 m² m² SUMA ELEMENTÓW W HA RÓŻNICA EFA BRAKUJE 0.65ha 0.8 ha 0.15ha 6500m²

Wyliczenia powierzchni brakującego EFA W celu wypełnienia brakującego obszaru równego 0,15 ha, rolnik może zdecydować się np. na uprawę roślin wiążących azot - współczynnik ważenia - 0,7 0,15 ha = 1500 m 2 (pow. rzeczywista) 1500 m 2 : 0.7 = 2143 m 2 - taką minimalną powierzchnię GO należy przeznaczyć na uprawy wiążące azot, w przypadku nie wprowadzania innych elementów EFA. W tym celu rolnik zmniejszył powierzchnię zasiewu gryki na rzecz koniczyny białej (0,35 ha).

Przykład realizacji 5% EFA ELEMENT POWIERZCHNIA RZECZYWISTA ELEMENTÓW W GOSPODARSTWIE WSPÓŁCZYNNIK PRZEKSZTAŁCENIA (m/ drzewo do m²) WSPÓŁCZYNNIK WAŻENIA OBSZAR EFA (po zastosowaniu obu współczynników) jednostka EFA (m² ) (po zastosowaniu obu współczynników) Grunt ugorowany (1 m²) 5000-1 1 m² m² 5000 Elementy krajobrazu: Żywopłoty/ strefy zadrzewione (1m) 5 2 10 m² m Drzewa wolnostojące (drzewo) 20 1,5 30 m² nr Zadrzewienia liniowe (1m) 5 2 10 m² m Zadrzewienia grupowe/ zagajniki - 1,5 1,5 m² m² śródpolne (1 m²) Miedze śródpolne (1m) 6 1,5 9 m² m Oczka wodne (1 m²) 1000-1,5 1,5 m² m² 1500 Rowy (1 m) 3 2 6 m² m Inne elementy nie wymienione powyżej, - 1 1 m² m² ale chronione w ramach GAEC 7, SMR 2 lub SMR 3 (1 m²) Strefy buforowe (1m) 6 1,5 9 m² m Pasy gruntów kwalifikujących się do 6 0,3 1,8 m² płatności wzdłuż obrzeży lasu (1m) - bez produkcji 6 1,5 9 m² m - z produkcją 6 0,3 1,8 m² m Zagajniki o krótkiej rotacji (1 m²) - 0,3 0,3 m² m² Obszary zalesione w ramach PROW (1m²) - 1 1 m² m² Międzyplony i pokrywa zielona (1 m²) - 0,3 0,3 m² m² Uprawy wiążące azot (1m²) 3500-0,7 0,7 m² m² 2450 SUMA ELEMENTÓW W HA RÓŻNICA EFA Praktyka EFA spełniona 0.895 ha 0.8 ha 8950m²

Dziękuję za uwagę