INSTYTUT GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI I ENERGIĄ POLSKIEJ AKADEMII NAUK Zakład Odnawialnych Źródeł Energii i Badań Środowiskowych 31-261 Kraków ul. Wybickiego 7 WYKORZYSTANIE ENERGII GEOTERMALNEJ W POLSCE. PROJEKTY I INSTALACJE EKSPLOATOWANE dr inż. Barbara Tomaszewska IV Konferencja Wytwórców Energii Elektrycznej i Cieplnej, Skawina, 25.09.2012
ENERGIA GEOTERMALNA to wewnętrzne ciepło Ziemi, zakumulowane w systemach hydrotermalnych lub suchych skałach. Są to ogromne, praktycznie niewyczerpywalne ilości energii odnawialnej. MOC ZAINSTALOWANA wg stanu na 2010 r. (10,7 GW)
WYKORZYSTANIE ENERGII GEOTERMALNEJ
Lokalizacja ujęć geotermalnych na tle zasięgu utworów jury dolnej Bujakowski, Tomaszewska, 2012
Lokalizacja ujęć geotermalnych eksploatujących wody z utworów kredy dolnej i jednostek geologicznych występujących na południu Polski Bujakowski, Tomaszewska, 2012
Niecka Podhalańska najlepszy zbiornik geotermalny w Polsce Główny zbiornik geotermalnywęglanowe utwory triasu i eocenu (głębokość 1-3,5 km) Temperatura złożowa: 80-90 o C Wydajność ujęć: 50-150 l/s temperatura wody: 82-86 o C Zasolenie: 0.1-3.0 g/l Bujakowski, Tomaszewska, 2012
Instalacja Sposób wykorzystania Maksymalna wydajność ujęcia [m 3 /h] Maksymalna temperatura wody geotermalnej [ o C] Moc zainstalowana /oszacowana z Całkowita geotermii [MW t ] [MW t ] Wykorzystanie /sprzedaż ciepła z Całkowita geotermii [TJ/r] [TJ/r] Podhale-ciepłownia C 670 86 80,8 40,7 376 286,5 Pyrzyce-ciepłownia C 340 61 48 14,8 100 60 Mszczonów-ciepłownia C 60 41 10,2 2,7 56,9 15,1 Uniejów-ciepłownia C 120 68 5 3,2 17,8 8,9 Kąpielisko Geotermalne Szymoszkowa, Zakopane R + C 80 27 0,3 0,3 3 3 Terma Bukowina Tatrzańska R/B + C 40 64,5 0,35 0,35 11 11 Termy Uniejów R/B + C 30 42 0,5 0,5 7,7 7,7 Uniejów-podgrzewanie murawy boiska I 20 28 0,28 0,28 4,4 4,4 Aqua Park Zakopane R 130 36-28 0,23 0,23 1,8 1,8 Termy Podhalańskie R 25 38 0,14 0,14 5 5 Termy Mszczonowskie R 15 32 0,07 0,07 2,2 2,2 Cieplice Śląskie Zdrój B 27 36-39 0,3 0,3 10 10 Lądek Zdrój B 50 20-44 0,7 0,7 12 12 Duszniki Zdrój B, I 20 19-21 0,05 0,05 0,7 0,7 Ciechocinek B 204,5 27-29 1,9 1,9 2,8 2,8 Konstancin B 9 21 0,01 0,01 0,2 0,2 Ustroń B 2,2 28-11 0,06 0,06 0,6 0,6 Iwonicz Zdrój B 2,5 24,5 0,01 0,01 0,4 0,4 Rabka Zdrój B 4,5 28 Grudziądz-Marusza B 20 20 Lubatówka I 11 24,5 Razem 149,9 66,3 612,5 432,3
NOWE PROJEKTY I INSTALACJE Podhale: projekt ciepłowniczy priorytet (nowe podłączenia, nowy otwór produkcyjny), Niż Polski: Gostynin, Kleszczów, Lidzbark W., Piaseczno, Poddębice, Toruń, Poznań wykonane odwierty, projekty w toku Karpaty zewnętrzne: - Poręba Wlk: przygotowania do budowy ośrodka rekreacyjno leczniczego (po rekonstrukcji otworu z lat 1970., woda: Q = 12 m 3 /h, T = 42ºC) - Krynica: projekt adaptacji głębokiego otworu na wymiennik ciepła Nowe inwestycje: 25 koncesji na poszukiwanie/rozpoznanie wód geotermalnych, 10 na eksploatację, Opracowania dot. warunków geotermalnych, wykonalności projektów, sposobów wykorzystania (dla gmin, prywatnych inwestorów, itp.) Projekty badawcze, B-R (m.in. instalacje binarne, Hot Dry Rocks/EGS) Rekonstrukcje głębokich otworów dla potrzeb eksploatacji wód geotermalnych
Rekonstrukcje głębokich otworów dla potrzeb eksploatacji wód geotermalnych Badania dla poprawy chłonności skał zbiornikowych w związku z zatłaczaniem wód termalnych w polskich zakładach geotermalnych Ograniczenie procesów scalingu i korozji Wytrącanie osadów wtórnych z wód geotermalnych oraz efekty korozji Kępińska (ed.), Bujakowski (ed.), 2011
Hot Dry Rocks/EGS Ocena potencjału, bilansu cieplnego i perspektywicznych struktur geologicznych dla potrzeb zamkniętych systemów geotermicznych (Hot Dry Rocks) w Polsce Pająk et al., 2012
Pająk et al., 2012
Pająk et al., 2012
Wykorzystanie wód termalnych do skojarzonej produkcji energii elektrycznej i cieplnej przy zastosowaniu układów binarnych w Polsce Górecki, Sowiżdżał, 2012
NIŻ POLSKI JURA DOLNA Górecki, Sowiżdżał, 2012
NIŻ POLSKI TRIAS DOLNY Górecki, Sowiżdżał, 2012
Kompleksowe wykorzystanie wód termalnych w kontekście poprawy bilansu wodnego i ograniczenia lub likwidacji ilości zatłaczanych wód do górotworu Schemat 1 - Zamknięty system otworów produkcyjnych i chłonnych Schemat 2 Otwarty system eksploatacji Schemat 3 Utylizacja wód termalnych z wykorzystaniem procesów odsalania Bujakowski, Tomaszewska, 2008
Schemat Technologiczny procesu odsalania wody geotermalnej Tomaszewska, 2010-2012
PODSUMOWANIE Prace studialne nad rozpoznaniem i zagospodarowaniem energii geotermalnej, studia wykonalności; Poszukiwania zasobów i wiercenia nowych otworów eksploatacyjnych Rekonstrukcje starych odwiertów w celu zagospodarowania w geotermii Prognozowanie i zapobieganie wytrącaniu osadów wtórnych i korozji w systemach geotermalnych Projekty badawcze i badawczo-rozwojowe (Hot Dry Rocks/EGS) Wskazanie obszarów perspektywicznych dla wykorzysania energii geotermalnej w systemach binarnych, Kompleksowe wykorzystanie energii i wód geotermalnych I in...
Dziękuję za uwagę! INSTYTUT GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI I ENERGIĄ POLSKIEJ AKADEMII NAUK ZAKŁAD ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII I BADAŃ ŚRODOWISKOWYCH KRAKÓW, UL. Wybickiego 7 Tel. 12.632.33.00 w. 631 e-mail: tomaszewska@meeri.pl