INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU o przyznanie płatności na rok 2008

Podobne dokumenty
U , 217) INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU

Dopłaty`2007: Wielkie zmiany małymi krokami

Zasady deklarowania działek we wniosku o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w roku 2009

PŁATNOŚĆ DO UPRAW ROŚLIN ENERGETYCZNYCH

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA SPERSONALIZOWANEGO WNIOSKU O PRZYZNANIE PŁATNOŚCI NA ROK 2009 I ZAŁĄCZNIKA GRAFICZNEGO

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Zasady wypełniania wniosku o przyznanie płatności na rok 2017

Płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz płatności ONW na rok 2011

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU

WSPÓLNY FORMULARZ WNIOSKU W-1/01 MA NA CELU UŁATWIENIE I UPROSZCZENIE SKŁADANIA WNIOSKÓW NA OBA RODZAJE PŁATNOŚCI.

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU o wypłatę środków z tytułu pomocy dla grupy producentów rolnych (symbol formularza wniosku W-2/29)

Przed wypełnieniem wniosku o przyznanie płatności na rok 2010, należy zapoznać się z niniejszą instrukcją wypełniania wniosku.

WSPÓLNY FORMULARZ WNIOSKU W-1/01 MA NA CELU UŁATWIENIE I UPROSZCZENIE SKŁADANIA WNIOSKÓW NA OBA RODZAJE PŁATNOŚCI.

INFORMACJE WSTĘPNE WAŻNIEJSZE POJĘCIA. Symbol formularza: IW-2/141

CZĘŚĆ I INSTRUKCJI A. INFORMACJE OGÓLNE

WNIOSEK o przyznanie płatności na zalesianie gruntów rolnych rok

Płatność uzupełniająca do powierzchni roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatność zwierzęca)

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU o pomoc finansową na dostosowanie gospodarstw rolnych do standardów Unii Europejskiej

Zmiany w płatnościach

A. INFORMACJE WSTĘPNE

O jakie dopłaty bezpośrednie można ubiegać się w 2017?

WNIOSEK o przyznanie płatności na zalesianie gruntów rolnych rok

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa ZASADY WYPEŁNIANIA WNIOSKU O PRZYZNANIE PŁATNOŚCI NA ROK 2015

Działanie ROLNICTWO EKOLOGICZNE WYMOGI I ZASADY REALIZACJI

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU O PRZYZNANIE POMOCY FINANSOWEJ

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU O PRZYZNANIE POMOCY FINANSOWEJ

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU O PRZYZNANIE POMOCY NA ZALESIANIE (PROW )

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Zmiany w dopłatach bezpośrednich w 2017 roku

Rolnictwo ekologiczne ogólne zasady

W sekcji II - pole 01 Numer identyfikacyjny,

do zalesień można było wykorzystać tylko rodzime gatunki drzew i krzewów,

Warszawa, dnia 15 marca 2012 r. Poz. 282 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 14 marca 2012 r.

Dopłaty z punktu widzenia Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa pytania i odpowiedzi. Przygotował Michał Wiatr

POTENCJAŁ ENERGETYCZNY ROLNICTWA GMINY BEJSCE

REALIZACJA działania ZALESIANIE GRUNTÓW ROLNYCH ORAZ ZALESIANIE GRUNTÓW INNYCH NIŻ ROLNE krok po kroku

Wypełnianie wniosków o płatność bezpośrednie w 2008r. jak prawidłowo wypełnić wniosek?

Zboża na ziarno Pszenica zwyczajna ogółem na ziarno Pszenica zwyczajna jara na ziarno Pszenica zwyczajna ozima na ziarno Żyto ogółem na ziarno Żyto

A. INFORMACJE WSTĘPNE

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa FORMULARZ WNIOSKU O PRZYZNANIE PŁATNOŚCI NA ROK 2016

wniosek o wstąpienie do toczącego się postępowania w sprawie przyznania pierwszej płatności rolnośrodowiskowej (PROW )

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Komu przysługują dopłaty bezpośrednie w 2017 r.?

Zasady wypełniania Wniosku o przyznanie płatności z tytułu realizacji programów rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt

Zasady przyznawania płatności bezpośrednich w roku 2010

A. INFORMACJE WSTĘPNE

Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 15 września 2017 r.

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA SPERSONALIZOWANEGO WNIOSKU O PRZYZNANIE PŁATNOŚCI I MATERIAŁU GRAFICZNEGO NA ROK

Płatności bezpośrednie: zmiany w systemie wsparcia od 2017 r.

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

ZASADY REALIZACJI DZIAŁANIA ROLNICTWO EKOLOGICZNE W PROW

WNIOSEK O POMOC FINANSOWĄ NA DZIAŁANIE WSPIERANIE GOSPODARSTW NISKOTOWAROWYCH

URZĄD GMINY DOPIEWO WNIOSEK 1) O OSZACOWANIE SZKÓD 1.Wnioskodawca (imię i nazwisko) : 2.Adres zamieszkania wnioskodawcy:......

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

R-CzBR. Czerwcowe badanie rolnicze. według stanu w dniu 1 czerwca 2014 r. WZÓR

Informacja nt. płatności bezpośrednich w latach oraz zmiany przepisów w programie rolnośrodowiskowym w 2014 r.

( nr telefonu) Urząd Gminy w Dobrczu ul. Długa 50

ZASADY REALIZACJI DZIAŁANIA ROLNICTWO EKOLOGICZNE W PROW

( nr telefonu) Urząd Gminy w Dobrczu ul. Długa 50

A. INFORMACJE WSTĘPNE

USTAWA z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego

WNIOSEK O PRZYZNANIE RENTY STRUKTURALNEJ

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU O NADANIE UPRAWNIEŃ DO PORTALU OGŁOSZEŃ AGENCJI RESTRUKTURYZACJI I MODERNIZACJI ROLNICTWA

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa FORMULARZ WNIOSKU O PRZYZNANIE PŁATNOŚCI NA ROK 2016

Informacje szczegółowe

A. DANE ROLNIKA I MAŁŻONKA

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA REJESTRU DZIAŁALNOŚCI ROLNOŚRODOWISKOWEJ LUB DZIAŁALNOŚCI EKOLOGICZNEJ (PROW )

Szacowanie szkód w gospodarstwach rolnych SUSZA 2018

Nowy kształt dopłat bezpośrednich od 2015 roku

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU O PRZYZNANIE POMOCY FINANSOWEJ

WNIOSEK 2) O OSZACOWANIE SZKÓD 1.Wnioskodawca (imię i nazwisko) : 2.Adres zamieszkania wnioskodawcy: Adres siedziby gospodarstwa rolnego:.

Urząd Gminy i Miasta w Ozimku ul. ks. Dzierżona 4b Ozimek WNIOSEK O OSZACOWANIE SZKÓD

R-05. Sprawozdanie o użytkowaniu gruntów, powierzchni zasiewów i zbiorach

USTAWA z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego

DOBRA KULTURA ROLNA PRZY ZACHOWANIU WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA

WNIOSEK 2) O OSZACOWANIE SZKÓD 1. Wnioskodawca (imię i nazwisko) : 2. Adres zamieszkania wnioskodawcy: Adres siedziby gospodarstwa rolnego:.

WNIOSEK 2) O OSZACOWANIE SZKÓD 1. Wnioskodawca (imię i nazwisko) : 2. Adres zamieszkania wnioskodawcy: Adres siedziby gospodarstwa rolnego:.

1. Wnioskodawca (imię i nazwisko) : 2. Adres zamieszkania wnioskodawcy: Adres siedziby gospodarstwa rolnego:.

WNIOSEK 2) O OSZACOWANIE SZKÓD 1. Wnioskodawca (imię i nazwisko) : 2. Adres zamieszkania wnioskodawcy: Adres siedziby gospodarstwa rolnego:.

REALIZACJA działania ZALESIANIE GRUNTÓW ROLNYCH ORAZ ZALESIANIE GRUNTÓW INNYCH NIŻ ROLNE krok po kroku

Gospodarstwa ekologiczne - możliwości finansowania. WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO z siedzibą w Olsztynie. Olsztyn, 2016 r.

Warszawa, dnia 25 października 2012 r. Poz. 1164

Spotkanie z ministrem rolnictwa i rozwoju wsi Markiem Sawickim

Brwinów, marca 2014 r.

Wniosek. o oszacowanie strat w uprawach powstałych w wyniku przymrozków wiosennych w 2017 r. Nr identyfikacyjny producenta rolnego (ARIMR)...

Powierzchnia uprawy [ha]

R-05. Sprawozdanie o użytkowaniu gruntów, powierzchni zasiewów i zbiorach

Minimalne ilości materiału siewnego na 1 ha Kto może ubiegać się o dopłaty?

ZASADY UBIEGANIA SIĘ O PRZYZNANIE DOPŁAT Z TYTUŁU PROWADZENIA PLANTACJI WIERZBY LUB RÓŻY BEZKOLCOWEJ, WYKORZYSTYWANYCH NA CELE ENERGETYCZNE

Płatności bezpośrednie na 2017 r. nabór wniosków!

WNIOSEK 1) O OSZACOWANIE SZKÓD 1. Wnioskodawca (imię i nazwisko) : 2. Adres zamieszkania wnioskodawcy: Adres siedziby gospodarstwa rolnego:.

A. INFORMACJE WSTĘPNE

Wyliczenie wielkości ekonomicznej gospodarstwa rolnego na podstawie wartości standardowej nadwyżki bezpośredniej (SGM 2002)

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa PŁATNOŚĆ EKOLOGICZNA W RAMACH PROW

Rolnictwo ekologiczne w nowej perspektywie PROW

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Rozpoczęcie jesiennej sprzedaży ubezpieczeń upraw polowych

Do wniosku należy dołączyć kopię wniosku złożonego do ARiMR o dopłaty obszarowe na rok 2019.

Rolnicy gminy. Brańszczyk

Transkrypt:

INSTRUKCJA WYPEŁNIANIA WNIOSKU o przyznanie płatności na rok 2008 Uwaga. W roku 2008 zostały zmienione zasady deklarowania działek rolnych. Przed wypełnieniem wniosku o przyznanie płatności należy zapoznać się z niniejszą instrukcją wypełniania wniosku. Szczegółowe informacje dotyczące zasad i warunków przyznawania płatności na rok 2008 są zamieszczone na stronie internetowej www.arimr.gov.pl oraz dostępne w biurach powiatowych ARiMR i oddziałach regionalnych ARiMR. A. INFORMACJE OGÓLNE 1. W roku 2008 na formularzu wniosku można ubiegać się o przyznanie: 1) jednolitej płatności obszarowej; 2) krajowej uzupełniającej płatności obszarowej, w tym: a) płatności do grupy upraw podstawowych, b) płatności do powierzchni uprawy chmielu, zadeklarowanych przez rolnika we wniosku o przyznanie płatności do gruntów rolnych na dany rok, c) płatności do powierzchni uprawy chmielu, do której rolnikowi przyznano płatność uzupełniającą do powierzchni uprawy chmielu za 2006 rok, d) płatności do powierzchni roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatności zwierzęce); 3) płatności do upraw roślin energetycznych; 4) oddzielnej płatności z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów); 5) przejściowych płatności z tytułu owoców miękkich; 6) płatności cukrowej; 7) pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW); 2. Rolnik, który w roku poprzednim ubiegał się o przyznanie płatności do gruntów rolnych, otrzymuje z ARiMR wniosek spersonalizowany wraz z materiałem graficznym. 3. Rolnik składając wypełniony spersonalizowany wniosek na 2008 rok obowiązkowo dołącza do niego przesłany przez ARiMR materiał graficzny, wypełniony zgodnie z zasadami określonymi w Instrukcji wypełnienia załącznika graficznego do wniosku o przyznanie płatności na rok 2008. 4. Rolnik, który w 2007 roku nie składał wniosku, w 2008 roku powinien wypełnić czysty formularz wniosku, który może pobrać z biura powiatowego ARiMR, oddziału regionalnego ARiMR lub ze strony internetowej: www.arimr.gov.pl. Rolnik, który po raz pierwszy ubiega się o przyznanie płatności do gruntów rolnych nie dołącza do wniosku materiału graficznego. Wnioski należy składać tylko i wyłącznie na obowiązującym formularzu wniosku o przyznanie płatności na rok 2008. 5. W przypadku, gdy rolnik na danej działce ewidencyjnej uprawia pszenicę, żyto, jęczmień lub owies zobowiązany jest na załączniku graficznym (materiale graficznym), dołączonym do wniosku spersonalizowanego, zaznaczyć w ramach deklarowanej działki rolnej obszar uprawy tych zbóż. Zasady oznaczania obszarów uprawy zbóż na działkach ewidencyjnych zostały określone w Instrukcji wypełnienia załącznika graficznego do wniosku o przyznanie płatności na rok 2008. 1 W przypadku, gdy rolnik składa wniosek po raz pierwszy lub nie otrzymał załącznika graficznego dla działki ewidencyjnej na powierzchni, której prowadzona jest w danym roku uprawa pszenicy, żyta, jęczmienia lub owsa, zobowiązany jest dołączyć do wniosku o przyznanie płatności na rok 2008 oświadczenie zawierające wykaz działek ewidencyjnych, na których prowadzona jest uprawa tych zbóż. 1 Wzór oświadczenia jest dostępny na stronie internetowej www.arimr.gov.pl oraz w biurach powiatowych ARiMR i oddziałach regionalnych ARiMR. A1. TERMIN SKŁADANIA WNIOSKU ORAZ REALIZACJI PŁATNOŚCI 1. Wnioski składa się w terminie od dnia 15 marca do dnia 15 maja 2008 roku. Wnioski można składać jeszcze przez 25 dni kalendarzowych (do 9 czerwca 2008 roku) z tym, że należna kwota płatności zostanie pomniejszona o 1% za każdy dzień roboczy opóźnienia. 2. Zmiany do wniosku można składać do dnia 31 maja 2008 roku. 3. Formularz zmiany do wniosku można także złożyć w terminie do 9 czerwca 2008 roku. Jednakże zmiana ta spowoduje zmniejszenie płatności o 1%, za każdy dzień roboczy opóźnienia (licząc od 2 czerwca 2008 r. 1 Projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań, jakie powinny spełniać wnioski w sprawach dotyczących płatności do gruntów rolnych i płatności cukrowej 1

włącznie) kwoty płatności odnoszącej się do powierzchni działek rolnych, dla których dokonano zmian lub do powierzchni działek rolnych, które zostały dodane. W przypadku, gdy ARiMR poinformowała już rolnika o nieprawidłowościach we wniosku lub, jeśli powiadomiła go o zamiarze przeprowadzenia kontroli na miejscu i jeśli ta kontrola ujawni nieprawidłowości, zmiany do wniosku nie będą zatwierdzone w odniesieniu do działek rolnych, co do których wykryto nieprawidłowości. 4. Płatności do gruntów rolnych, oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów) i płatność cukrowa wypłacane będą od dnia 1 grudnia 2008 roku do dnia 30 czerwca 2009 roku. 5. Pomoc finansowa z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania wypłacana będzie do dnia 30 czerwca 2009 roku. A2. WAŻNIEJSZE POJĘCIA rolnik osoba fizyczna lub prawna, bądź grupa osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których gospodarstwo znajduje się na terytorium Wspólnoty oraz które prowadzą działalność rolniczą; działka rolna zwarty obszar gruntu, na którym jeden rolnik prowadzi jedną grupę upraw, o powierzchni nie mniejszej niż 0,1 ha. Jednak w przypadku, gdy wymagane jest oddzielne zgłoszenie użytkowania pewnego obszaru w ramach gruntów objętych grupą upraw, działka rolna jest ograniczona na podstawie tego konkretnego użytkowania. Obszary, które wymagają odrębnego zgłoszenia użytkowania obejmują: trwałe użytki zielone, ONW, obszary, na których jest realizowane przedsięwzięcie rolno-środowiskowe i poprawy dobrostanu zwierząt oraz obszary, na których prowadzona jest uprawa lnu lub konopi włóknistych. Działka rolna może być położona na całej działce ewidencyjnej lub jej części albo na kilku przylegających do siebie działkach ewidencyjnych; gospodarstwo rolne wszystkie jednostki produkcyjne zarządzane przez rolnika, które znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 1 ha; posiadacz gospodarstwa rolnego - właściciel, dzierżawca, użytkownik lub osoba mająca inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą; grunty rolne oznaczają użytki rolne obejmujące grunty orne, trwałe użytki zielone (trwałe łąki i trwałe pastwiska), plantacje wieloletnie - w tym sady, ogródki przydomowe; plantacje owoców powierzchnie obejmujące drzewa, krzewy i wieloletnie rośliny jagodowe (inne niż truskawki) przeznaczone do produkcji owoców; sady mogą być typu ciągłego z minimalnymi odstępami pomiędzy drzewami lub typu nieciągłego z dużymi odstępami między drzewami i nie mogą obejmować innych upraw; grunty rolne do których przysługuje jednolita płatność obszarowa grunty rolne utrzymywane w dobrej kulturze rolnej przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska na dzień 30 czerwca 2003 roku, niezależnie czy w tym dniu była na nich prowadzona produkcja; grunty rolne do których przysługuje pomoc finansowa z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania grunty rolne użytkowane rolniczo na dzień złożenia wniosku, zgodnie z zasadami dobrej kultury rolnej (normami); materiał graficzny (załącznik graficzny) - wydrukowana w określonej skali mapa wraz z dodatkowymi informacjami dotyczącymi rolnika, która zawiera w tle fotograficzny obraz powierzchni ziemi uzyskany ze zdjęć lotniczych lub satelitarnych. Na materiale graficznym, oprócz ortofotomapy, wydrukowane są między innymi: granice i numery działek ewidencyjnych oraz granice pól zagospodarowania (tj. informacja o sposobie użytkowania gruntu) określone na podstawie ortofotomapy; normy wymagania w zakresie zasad dobrej kultury rolnej przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska, określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 marca 2007 r. w sprawie minimalnych norm (Dz. U. Nr 46, poz. 306 ze zm.); trwałe użytki zielone grunt zajęty pod uprawę traw lub innych upraw zielnych naturalnych (samosiewnych) lub powstałych w wyniku działalności rolniczej (zasianych), niewłączony do płodozmianu przez pięć lat lub dłużej, z wyłączeniem obszarów ugorowanych; zalesione grunty rolne grunty rolne, które zostały zalesione zgodnie z Planem Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006 lub Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 lub zostaną zalesione wiosną 2008 roku zgodnie z działaniem 2.3 Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich Zalesianie gruntów rolnych, oraz zgodnie z planem zalesienia, lecz nie zostały przekwalifikowane na grunty leśne; obszary górskie i inne obszary o niekorzystnych warunkach gospodarowania - obszary, na których prowadzenie produkcji rolniczej jest utrudnione ze względu na niekorzystne warunki naturalne lub specyficzne utrudnienia, zwane dalej ONW, określone w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 11 kwietnia 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) objętej Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (Dz. U. Nr 68, poz. 448); płatność bezpośrednia 2 jednolita płatność obszarowa, płatność do upraw roślin energetycznych oraz przejściowe płatności z tytułu owoców miękkich; 2 Na podstawie projektu ustawy o zmianie ustawy o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej oraz o zmianie innych ustaw. 2

jednolita płatność obszarowa 2 - przysługuje rolnikowi na będące w dniu 31 maja danego roku w jego posiadaniu grunty rolne, wchodzące w skład gospodarstwa rolnego o łącznej powierzchni nie mniejszej niż 1 ha, utrzymywane w dobrej kulturze rolnej przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska (zgodnie z normami), przez cały rok kalendarzowy, w którym został złożony wniosek; płatność cukrowa 2 oddzielna płatność z tytułu cukru, przysługuje rolnikowi, który spełnia w danym roku warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej i złożył wniosek o przyznanie tej płatności i który zawarł: na rok gospodarczy 2006/2007 z producentem cukru umowę dostawy buraków cukrowych, albo na rok gospodarczy 2005/2006 umowę dostawy buraków cukrowych z producentem cukru, który zrzekł się w roku gospodarczym 2006/2007 kwoty. W przypadku, gdy rolnik albo jego spadkodawca nie występował w roku 2006 i 2007 z wnioskiem o przyznanie płatności cukrowej, do wniosku o przyznanie płatności na 2008 rok dołącza umowę dostawy buraków cukrowych zawartej na rok gospodarczy 2006/2007 z producentem cukru albo kopię tej umowy, potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez producenta cukru; producent cukru podmiot produkujący cukier, z którym producent rolny zawarł umowę dostawy buraków cukrowych; przejściowe płatności z tytułu owoców miękkich 2 - płatności przysługują rolnikowi będącemu posiadaczem gruntów rolnych, na których prowadzona jest uprawa truskawek lub malin przeznaczonych do przetworzenia i który dostarczy do dnia 31.07.2008 r., do kierownika biura powiatowego ARiMR: umowę przetwarzania owoców miękkich zawartą pomiędzy zatwierdzonym przetwórcą owoców miękkich a wnioskodawcą lub reprezentującą wnioskodawcę uznaną organizacją producentów owoców i warzyw/wstępnie uznaną grupą producentów owoców i warzyw lub zatwierdzonym skupującym owoce miękkie, lub zobowiązanie do dostarczenia owoców miękkich, które składane jest zamiast umowy przetwarzania w przypadku, gdy uznana organizacja producentów owoców i warzyw lub wstępnie uznana grupa producentów owoców i warzyw przetwarza maliny i truskawki. Przejściowe płatności z tytułu owoców miękkich przysługują, jeżeli powierzchnia działek rolnych, na których prowadzona jest uprawa malin lub truskawek wynosi co najmniej 0,1 ha. Przejściowe płatności z tytułu owoców miękkich przyznawane są również do gruntów, które nie kwalifikują się do przyznania jednolitej płatności obszarowej. Do gruntów, na których prowadzona jest uprawa truskawek lub malin, które były utrzymywane w dobrej kulturze rolnej na dzień 30 czerwca 2003 r. przysługuje również jednolita płatność obszarowa. Grunty rolne, na które rolnik ubiega się o przyznanie przejściowych płatności z tytułu owoców miękkich, muszą być utrzymywane w dobrej kulturze rolnej przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska (zgodnie z normami), przez cały rok kalendarzowy, w którym został złożony wniosek; oddzielna płatność z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów) 2 - przysługuje rolnikowi, który spełnia w danym roku warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej i złożył wniosek o przyznanie tej płatności, do ilości pomidorów dostarczonych w roku gospodarczym 2006/2007 do przetworzenia, zgodnie ze świadectwem dostawy owoców i warzyw, o którym mowa w przepisach o organizacji rynku przetworów owocowych i warzywnych; płatność do upraw roślin energetycznych 2 płatność przysługuje rolnikowi będącemu posiadaczem gruntów rolnych, na których uprawiane są rośliny energetyczne przeznaczone do przetworzenia na produkty energetyczne. Płatność do upraw roślin energetycznych przysługuje, jeżeli łączna powierzchnia działek rolnych, na których uprawiane są rośliny energetyczne wynosi, co najmniej 0,3 ha. O płatność do upraw roślin energetycznych może ubiegać się rolnik, który: dostarcza w danym roku rośliny energetyczne do zatwierdzonego podmiotu skupującego lub zatwierdzonej pierwszej jednostki przetwórczej i dołączy do wniosku umowę dostarczenia roślin energetycznych przeznaczonych do przetworzenia na produkty energetyczne zawartą z zatwierdzonym podmiotem skupującym lub zatwierdzoną pierwszą jednostką przetwórczą, lub uprawia wieloletnie rośliny energetyczne przeznaczone do przetworzenia na produkty energetyczne i w roku, w którym składany jest wniosek nie dokonuje zbioru tych roślin oraz dołączy do wniosku, zamiast umowy dostarczenia, oświadczenie o uprawie wieloletnich roślin energetycznych przeznaczonych do przetworzenia na produkty energetyczne, lub uprawiane rośliny energetyczne wykorzystuje lub przetwarza w gospodarstwie na cele energetyczne i dołączy do wniosku deklarację o wykorzystaniu lub przetworzeniu roślin energetycznych na cele energetyczne w gospodarstwie. Ilość roślin energetycznych dostarczanych do zatwierdzonego podmiotu skupującego lub zatwierdzonej pierwszej jednostki przetwórczej, lub wykorzystywanych, lub przetwarzanych na cele energetyczne w gospodarstwie musi odpowiadać, co najmniej plonowi reprezentatywnemu, a w przypadku roślin, dla których nie został ustalony plon reprezentatywny, ilość roślin energetycznych musi odpowiadać całkowitej ilości roślin zebranych z powierzchni działek rolnych zadeklarowanych we wniosku o przyznanie płatności do upraw roślin energetycznych. Plony reprezentatywne dla poszczególnych gatunków roślin energetycznych będą corocznie ogłaszane w drodze rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przy uwzględnieniu średnich plonów poszczególnych gatunków roślin energetycznych uzyskiwanych z jednego hektara uprawy tych roślin. Grunty rolne, na które rolnik ubiega się o przyznanie płatności do upraw roślin energetycznych, muszą być utrzymywane w dobrej kulturze rolnej przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska (zgodnie z normami), przez cały rok kalendarzowy, w którym został złożony wniosek. 3

Do powierzchni upraw roślin energetycznych, które były utrzymywane w dobrej kulturze rolnej na dzień 30 czerwca 2003 r. przysługuje również jednolita płatność obszarowa oraz - w zależności od rośliny uprawnej - uzupełniająca płatność do grupy upraw podstawowych; produkt energetyczny jeden z następujących produktów: biopaliwo tj. - bioetanol, biodiesel, biogaz, biometanol, biodimetyloeter, bio-etbe (eter etylowo-t-butylowy), bio-mtbe (eter metylowo-t-butylowy), biopaliwa syntetyczne, biowodór, czysty olej roślinny, energia elektryczna i termalna wytwarzana z biomasy; rośliny energetyczne rośliny (surowce rolnicze) przeznaczone do przetworzenia na produkty energetyczne albo do wykorzystania lub przetworzenia na cele energetyczne w gospodarstwie: a) rośliny uprawiane na gruntach rolnych, będące przedmiotem umowy dostarczenia roślin energetycznych przeznaczonych do przetworzenia na produkty energetyczne: jednoroczne rośliny (np. rzepak, rzepik, żyto, kukurydza, len włóknisty), buraki cukrowe pod warunkiem, że każdy produkt pośredni jest wykorzystywany do wytworzenia produktów energetycznych oraz każdy współprodukt lub produkt uboczny zawierający cukier jest wykorzystywany zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 318/2006, soja pod warunkiem, że każdy produkt pośredni, oprócz mączki sojowej i śruty sojowej, jest wykorzystywany do wytworzenia produktów energetycznych, rośliny wieloletnie (np. róża bezkolcowa, ślazowiec pensylwański, miskant olbrzymi, topinambur, rdest sachaliński, mozga trzcinowata), zagajniki drzew leśnych o krótkim okresie rotacji (np. wierzba energetyczna, topola, robinia akacjowa), b) rośliny uprawiane na gruntach rolnych, wykorzystywane jako paliwo do ogrzewania gospodarstw lub w celu wytworzenia energii bądź biopaliwa w gospodarstwie: zagajniki drzew leśnych o krótkim okresie rotacji (np. wierzba energetyczna, topola, robinia akacjowa), zboża, nasiona roślin oleistych nasiona soi łamane nieprzeznaczone do siewu, rzepak, rzepik o niskiej zawartości kwasu erukowego, nasiona słonecznika (łamane, wyłuskane, w łusce), nasiona słonecznika nieprzeznaczone do siewu, c) jednoroczne i wieloletnie rośliny przetwarzane w gospodarstwie na biogaz; płatność uzupełniająca 2 uzupełniająca krajowa płatność bezpośrednia, przysługuje rolnikowi, który w danym roku spełnia warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej, do powierzchni: grupy upraw podstawowych (UPO), upraw chmielu (CH), upraw roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatności zwierzęce), położonych na działkach rolnych objętych wnioskiem o przyznanie jednolitej płatności obszarowej, oraz uprawy chmielu, do której przyznano płatność uzupełniającą do powierzchni uprawy chmielu za 2006 r.; płatność uzupełniająca do powierzchni roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatności zwierzęce) przysługuje do gruntów rolnych kwalifikujących się, w danym roku, do przyznania jednolitej płatności obszarowej (JPO), na których prowadzona jest uprawa trwałych użytków zielonych. Płatność zwierzęca przysługuje rolnikom, którzy w okresie od dnia 1 kwietnia 2005 r. do dnia 31 marca 2006 r. byli posiadaczami bydła lub owiec, kóz lub koni, które w tym okresie były wpisane lub zostały zgłoszone przez tego rolnika do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych lub do rejestru koniowatych oraz we wniosku o przyznanie płatności w roku 2006 zadeklarowali trwałe użytki zielone oraz trawy na gruntach ornych, do których przyznano płatność uzupełniającą do powierzchni trwałych użytków zielonych lub do powierzchni upraw traw przeznaczonych na paszę uprawianych na gruntach ornych. Płatność zwierzęca przysługuje do powierzchni trwałych użytków zielonych zadeklarowanych we wniosku o przyznanie płatności na rok 2008, jednak nie większej niż powierzchnia ustalona jako iloraz liczby zwierząt (bydło, owce, kozy, konie) przeliczonych na duże jednostki przeliczeniowe (DJP) według stanu na dzień, w którym liczba dużych jednostek przeliczeniowych jest największa i współczynnika 0,3 oraz nie większej niż powierzchnia trwałych użytków zielonych i traw na gruntach ornych, do której została przyznana płatność w 2006 r. Rolnik, który w 2008 r. po raz pierwszy składa wniosek o przyznanie płatności do gruntów rolnych, jest uprawniony do przyznania płatności zwierzęcych, jeżeli w okresie od dnia 15 września roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o przyznanie płatności do gruntów rolnych na dany rok do dnia 14 marca roku, w którym składa wniosek był posiadaczem bydła lub owiec lub kóz lub koni, które w tym okresie były wpisane lub zostały zgłoszone przez tego rolnika do rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych lub do rejestru koniowatych. Płatność zwierzęca przysługuje do powierzchni trwałych użytków zielonych zadeklarowanych we wniosku o przyznanie płatności na dany rok, nie większej jednak niż powierzchnia ustalona jako iloraz liczby zwierząt przeliczonych na duże jednostki przeliczeniowe (DJP) według średniego stanu z okresu od dnia 15 września roku poprzedzającego rok złożenia wniosku do dnia 14 marca roku, w którym rolnik złożył wniosek i współczynnika 0,3 oraz nie jest większa niż 50% powierzchni gruntów rolnych zadeklarowanych we wniosku o przyznanie płatności, do których przyznawana jest jednolita płatność obszarowa. W celu otrzymania tej płatności, rolnik w Części VII wniosku musi zadeklarować jako odrębne działki rolne powierzchnie trwałych użytków zielonych. Powierzchnie kwalifikujące się do płatności zwierzęcych ustali ARiMR na podstawie powierzchni trwałych użytków zielonych oraz współczynnika DJP. 4

W karcie informacyjnej, która jest dołączana do wniosku spersonalizowanego, zawarte są informacje dotyczące: - powierzchni trwałych użytków zielonych (TUZ) zadeklarowanych we wnioskach o przyznanie płatności w roku 2006 i 2007, - wskaźnika dużych jednostek przeliczeniowych (DJP), - powierzchni trwałych użytków zielonych, do których została przyznana płatność zwierzęca w roku 2007. Wartości te są podstawą do wyznaczenia powierzchni trwałych użytków zielonych, do której rolnik otrzymuje płatność zwierzęcą. płatność uzupełniająca do powierzchni uprawy chmielu - przysługuje rolnikowi, który w danym roku spełnia warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej; płatność uzupełniająca do powierzchni uprawy chmielu, do której przyznano płatność uzupełniającą do powierzchni uprawy chmielu za 2006 r. przysługuje rolnikowi, który w danym roku spełnia warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej i złożył wniosek o przyznanie tej płatności, do powierzchni uprawy chmielu, do której przyznana została płatność uzupełniająca do powierzchni chmielu w 2006 roku; pomoc finansowa z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania przysługuje rolnikowi będącemu posiadaczem gruntów rolnych o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha, położonych na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Pomoc finansowa z tytułu ONW nie przysługuje do upraw drzew i krzewów np. wierzby energetycznej, robinii akacjowej, róży bezkolcowej. powierzchnia deklarowana do pomocy finansowej z tytułu ONW na działce rolnej obszar gruntu o powierzchni nie mniejszej niż 0,1 ha, na którym rolnik prowadzi jedną grupę upraw. A3. GRUPY UPRAW/OBSZARY Wyróżniamy następujące grupy upraw i obszary, stanowiące odrębne działki rolne: 1. grupę upraw, do której rolnik ubiega się o przyznanie płatności do gruntów rolnych oznacza się w następujący sposób: JPO w przypadku ubiegania się o przyznanie jednolitej płatności obszarowej, UPO w przypadku ubiegania się o przyznanie płatności uzupełniającej do grupy upraw podstawowych, CH w przypadku ubiegania się o przyznanie płatności uzupełniającej do powierzchni uprawy chmielu, zadeklarowanych we wniosku o przyznanie płatności do gruntów rolnych na dany rok, RE w przypadku ubiegania się o przyznanie płatności do upraw roślin energetycznych, OM w przypadku ubiegania się o przyznanie przejściowych płatności z tytułu owoców miękkich. 2. grupę upraw JPO, UPO, CH, do której rolnik ubiega się o przyznanie płatności do gruntów rolnych oznacza się jako odrębną działkę rolną. 3. zwarty obszar gruntu, do którego rolnik ubiega się o przyznanie płatności do gruntów rolnych: a) na którym prowadzona jest uprawa: - lnu (L), - konopi włóknistych (K), b) stanowiący trwały użytek zielony (TUZ), c) objęty uprawą jednej rośliny: - na którym realizowane jest przedsięwzięcie rolno-środowiskowe i poprawy dobrostanu zwierząt (RS), - w ramach grupy upraw RE lub OM, oznacza się jako odrębną działkę rolną podając oznaczenie grupy upraw (używając oznaczenia podanego w pkt1), do której rolnik ubiega się o przyznanie płatności do gruntów rolnych. 4. W przypadku, gdy na obszarze prowadzona jest uprawa roślin stanowiących więcej niż jedną grupę upraw, każdy ze zwartych obszarów objętych jedną grupą upraw oznacza się jako odrębną działkę rolną, podając oznaczenie grupy upraw (zgodnie z oznaczeniem podanym w pkt 1), do której rolnik ubiega się o przyznanie płatności do gruntów rolnych oraz nazwę obszaru (zgodnie z oznaczeniem podanym w pkt 3). 5. W przypadku realizowania przedsięwzięć rolno-środowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt, ubiegania się o przyznanie płatności do upraw roślin energetycznych lub przejściowych płatności z tytułu owoców miękkich, poza oznaczeniem grupy upraw i nazwą obszaru, podaje się również nazwę rośliny uprawnej. 6. W przypadku ubiegania się tylko o przyznanie pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, obszar, do którego rolnik ubiega się o pomoc finansową oznacza się jako odrębną działkę rolną podając oznaczenie ONW. Grupy upraw JPO i UPO: Grupa upraw JPO obejmuje rośliny, do których przysługuje jednolita płatność obszarowa: plantacje owoców - w tym: sady, plantacje wieloletnie np. porzeczki, agrest, aronia, borówka, jagoda kamczacka, maliny, winnice; plantacje wieloletnie; truskawki; warzywa, w tym groch cukrowy lub łuskowy oraz pomidory; Grupa upraw UPO obejmuje rośliny, do których przysługuje płatność uzupełniająca do grupy upraw podstawowych: zboża, w tym kukurydza; mieszanki zbóż, roślin oleistych, roślin wysokobiałkowych, roślin strączkowych, roślin motylkowatych drobnonasiennych; rośliny oleiste - rzepak, rzepik, słonecznik, soja; len włóknisty i oleisty; konopie na włókno; 5

ogródki przydomowe; szkółki drzew i krzewów ozdobnych (z wyłączeniem szkółek drzewek bożonarodzeniowych); ziemniaki; buraki cukrowe; rośliny uprawiane w szklarniach i tunelach foliowych; rośliny ozdobne; zioła; ugór; rośliny oleiste: gorczyce, mak, rzodkiew oleista, lnianka, katran, dynia oleista; tytoń; facelia; łubiny gorzkie (odmiany łubinu białego, łubinu wąskolistnego); trawy na gruntach ornych; trawy na trwałych użytkach zielonych; zboża, w tym kukurydza; mieszanki zbóż, roślin oleistych, roślin wysokobiałkowych, roślin strączkowych, roślin motylkowatych drobnonasiennych; rośliny oleiste - rzepak, rzepik, słonecznik, soja; len włóknisty i oleisty; konopie na włókno; rośliny wysokobiałkowe - bób, bobik, łubin słodki, groch siewny; rośliny strączkowe - wyka siewna, soczewica jadalna i ciecierzyca pospolita; rośliny strączkowe pastewne; orzechy: orzechy włoskie, leszczyna; rośliny motylkowate drobnonasienne; rośliny okopowe pastewne; mieszanki roślin motylkowatych drobnonasiennych z trawami; rośliny przeznaczone na materiał siewny kategorii elitarny i kwalifikowany; wierzba przeznaczona do wyplatania; chmiel; zagajniki drzew leśnych o krótkim okresie rotacji (np. wierzba, topola, robinia akacjowa) tylko przeznaczone na cele energetyczne; rośliny uprawiane na trwałych użytkach zielonych oraz obiekty stanowiące element dobrej kultury rolnej np. rowy i miedze do 2 m szerokości, oczka wodne do 100m 2. rośliny wysokobiałkowe - bób, bobik, łubin słodki, groch siewny; rośliny strączkowe - wyka siewna, soczewica jadalna i ciecierzyca pospolita; rośliny strączkowe pastewne; orzechy: orzechy włoskie, leszczyna; rośliny motylkowate drobnonasienne; rośliny okopowe pastewne, z wyłączeniem ziemniaków pastewnych; mieszanki roślin motylkowatych drobnonasiennych z trawami; rośliny przeznaczone na materiał siewny kategorii elitarny i kwalifikowany (zboża, oleiste i włókniste, trawy, motylkowate) określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 marca 2007 r. w sprawie rodzajów roślin objętych płatnością uzupełniającą oraz szczegółowych warunków i trybu przyznawania tej płatności (Dz. U. Nr 46, poz. 309 z póź. zm.); trawy na trwałych użytkach zielonych przeznaczonych na susz paszowy. 1. Grupa upraw CH obejmuje roślinę uprawną chmiel, do której przysługuje płatność uzupełniająca do uprawy chmielu. 2. Grupa upraw RE nazwa rośliny uprawnej obejmuje jedną roślinę energetyczną, do której przysługuje płatność do upraw roślin energetycznych, np.: jednoroczne i wieloletnie rośliny energetyczne, zagajniki drzew leśnych o krótkim okresie rotacji (np. wierzba, topola, robinia akacjowa); 3. Grupa upraw OM obejmuje rośliny, do których przysługuje płatność z tytułu owoców miękkich: maliny, truskawki przeznaczone do przetworzenia. 4. Obszar L obejmuje roślinę uprawną len. 5. Obszar K obejmuje roślinę uprawną konopie włókniste. 6. Obszar TUZ obejmuje rośliny uprawiane na trwałych użytkach zielonych. 7. Obszar RS obejmuje rośliny, dla których jest realizowane przedsięwzięcie rolno-środowiskowe i poprawy dobrostanu zwierząt. 6

A4. WYMAGANIA W ZAKRESIE ZASAD DOBREJ KULTURY ROLNEJ PRZY ZACHOWANIU WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA (NORMY) 1. Grunty rolne, na które rolnik ubiega się o przyznanie płatności do gruntów rolnych lub o przyznanie pomocy finansowej z tytułu ONW, muszą być utrzymywane w dobrej kulturze rolnej przy zachowaniu wymogów ochrony środowiska (zgodnie z normami). 2. Minimalne wymagania utrzymywania gruntów rolnych w dobrej kulturze rolnej (zgodnie z normami): 1) w przypadku gruntów ornych - uprawa roślin lub ugorowanie (ugorowanie ma miejsce wtedy, gdy grunt podlegał co najmniej raz w roku w terminie do dnia 31 lipca koszeniu lub innym zabiegom uprawowym zapobiegającym występowaniu i rozprzestrzenianiu się chwastów), przy czym dla uprawy pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa ten sam gatunek rośliny może być uprawiany na tej samej powierzchni nie dłużej niż 3 lata 3 ; 2) w przypadku łąk koszenie okrywy roślinnej i jej usunięcie, co najmniej raz w roku w terminie do dnia 31 lipca, z tym że w przypadku łąk zadeklarowanych we wniosku o przyznanie: a) płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolno-środowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt - okrywa roślinna jest na nich koszona i usuwana, co najmniej raz w roku w terminie określonym w przepisach w sprawie szczegółowych warunków i trybu udzielania pomocy finansowej na wspieranie przedsięwzięć rolno-środowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt objętej planem rozwoju obszarów wiejskich, jednak nie później niż do dnia 31 października, b) pomocy finansowej w ramach działania płatności dla obszarów NATURA 2000 oraz związanych z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej - okrywa roślinna jest na nich koszona i usuwana w terminie określonym w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, c) pomocy finansowej w ramach działania program rolno-środowiskowy - okrywa roślinna jest na nich koszona i usuwana w terminie określonym w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich; 3) w przypadku pastwisk - wypasanie zwierząt w okresie wegetacyjnym traw lub koszenie okrywy roślinnej i jej usuwanie, co najmniej raz w roku w terminie do dnia 31 lipca, z tym że w przypadku pastwisk zadeklarowanych we wniosku o przyznanie: a) pomocy finansowej w ramach działania płatności dla obszarów NATURA 2000 oraz związanych z wdrażaniem Ramowej Dyrektywy Wodnej - okrywa roślinna jest na nich koszona i usuwana w terminie określonym w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, b) pomocy finansowej w ramach działania program rolno-środowiskowy - okrywa roślinna jest na nich koszona i usuwana w terminie określonym w przepisach o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich; 4) w przypadku gruntów ornych położonych na stokach o nachyleniu powyżej 20 grunty te nie powinny być wykorzystywane pod uprawę roślin wymagających utrzymywania redlin wzdłuż stoku lub utrzymywane jako ugór czarny; 5) w przypadku gruntów ornych położonych na stokach o nachyleniu powyżej 20 wykorzystywanych pod uprawę roślin wieloletnich powinna być utrzymywana okrywa roślinna lub ściółka w międzyrzędziach albo uprawa powinna być prowadzona metodą tarasową; 6) zabrania się wypalania gruntów rolnych; 7) zabrania się wykonywania zabiegów uprawowych ciężkim sprzętem rolniczym w okresie wysycenia profilu glebowego wodą; 8) grunty rolne, na których prowadzona jest uprawa lub są ugorowane, nie powinny być porośnięte drzewami i krzewami z wyjątkiem: a) drzew i krzewów: niepodlegających wycięciu zgodnie z przepisami o ochronie przyrody, mających znaczenie dla ochrony wód i gleb, niewpływających na prowadzoną na tych gruntach produkcję roślinną, b) gruntów, na których prowadzone są plantacje wierzby (Salix sp.) wykorzystywanej do wyplatania, c) łąk i pastwisk oraz gruntów ornych położonych na stokach o nachyleniu powyżej 20%, które mogą być porośnięte pojedynczymi drzewami i krzewami, o ile nie wpływają one na prowadzoną na tych gruntach produkcję roślinną, a ich liczba nie przekracza 50 sztuk na hektar, d) plantacji zagajników o krótkiej rotacji (CN ex 0602 90 41) wykorzystywanych na cele energetyczne; 9) plantacje zagajników drzew leśnych o krótkiej rotacji (CN ex 0602 90 41), wykorzystywanych na cele energetyczne, uznaje się za utrzymywane zgodnie z normami, jeżeli: a) są utrzymywane w stanie niezachwaszczonym, b) ich zbiór następuje w cyklu maksymalnie czteroletnim, c) są położone: - 1,5 m od granicy sąsiedniej działki gruntu, na której założona została taka plantacja lub użytkowanej jako grunt leśny, - 3 m od granicy sąsiedniej działki gruntu użytkowanej w inny sposób niż jako grunt leśny lub na którym została założona plantacja zagajników o krótkiej rotacji; 3 Na podstawie projektu rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie minimalnych norm. 7

10) powierzchnię wyznaczoną przez granicę sąsiedniej działki gruntu oraz granicę plantacji zagajników drzew leśnych o krótkiej rotacji wykorzystywanych na cele energetyczne, które są położone 1,5 m od granicy sąsiedniej działki gruntu, na której założona została taka plantacja lub użytkowanej jako grunt leśny albo 3 m od granicy sąsiedniej działki gruntu użytkowanej w inny sposób niż jako grunt leśny lub, na którym została założona plantacja zagajników o krótkiej rotacji, wlicza się do powierzchni działki rolnej i uznaje za utrzymywaną zgodnie z normami; 11) do gruntów rolnych utrzymywanych zgodnie z normami zalicza się również oczka wodne o powierzchni nie większej niż 100 m 2 3. B. ZASADY WYPEŁNIANIA WNIOSKU 1. Rolnik powinien wypełnić wszystkie białe pola w formularzu wniosku (pola obowiązkowe). Wniosek należy wypełnić czytelnie długopisem, drukowanymi literami bez skreśleń i poprawek w danych osobowych. W razie pomyłki w Części VI - Oświadczenie o powierzchni działek ewidencyjnych lub, gdy dane w spersonalizowanym wniosku nie są zgodne ze stanem rzeczywistym, należy skreślić cały wiersz, w którym wystąpił błąd, jedną kreską tak, aby zapis był widoczny i obok kreski należy złożyć czytelny podpis i datę. W miejscu pod wierszem skreślonym należy wpisać poprawne dane. W razie pomyłki w Części VII - Oświadczenie o sposobie wykorzystywania działek rolnych należy skreślić cały wiersz, w którym wystąpił błąd, jedną kreską tak, aby zapis był widoczny i w kolumnie 10 Uwagi wnioskodawcy należy złożyć czytelny podpis i datę. Poprawne dane należy wpisać w pierwszym wolnym wierszu w Części VII wniosku. 2. Rolnik musi czytelnie podpisać wniosek pełnym imieniem i nazwiskiem, potwierdzając prawdziwość podanych danych oraz oświadczając, że zna zasady przyznawania płatności do gruntów rolnych, płatności cukrowej, oddzielnej płatności z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów) oraz pomocy finansowej z tytułu ONW i zobowiązuje się do ich przestrzegania. Brak podpisu spowoduje, że wniosek nie zostanie rozpatrzony, jeżeli Wnioskodawca nie uzupełni podpisu w terminie określonym przez ARiMR. B1. SZCZEGÓŁOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE ZASAD WYPEŁNIANIA FORMULARZA WNIOSKU TYTUŁ WNIOSKU 1. Pole: Rok pole spersonalizowane, zawiera rok kalendarzowy, którego dotyczy wniosek. 2. Rolnik wnioskujący o przyznanie płatności obowiązkowo zaznacza znakiem X rodzaj płatności, o jaką się ubiega: a) przyznanie płatności do gruntów rolnych, należy zaznaczyć w przypadku, gdy rolnik ubiega się o przyznanie płatności do gruntów rolnych, w tym: jednolitej płatności obszarowej, płatności uzupełniającej do powierzchni grupy upraw podstawowych, płatności uzupełniającej do powierzchni uprawy chmielu, płatności do upraw roślin energetycznych, przejściowych płatności z tytułu owoców miękkich; b) przyznanie płatności uzupełniającej do powierzchni roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatności zwierzęce), należy zaznaczyć w przypadku, gdy rolnik ubiega się o przyznanie tej płatności; c) przyznanie płatności uzupełniającej do powierzchni uprawy chmielu, do której przyznano płatność uzupełniającą do powierzchni uprawy chmielu za 2006 r., należy zaznaczyć w przypadku, gdy rolnik ubiega się o przyznanie tej płatności; d) przyznanie oddzielnej płatności z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów), należy zaznaczyć w przypadku, gdy rolnik ubiega się o przyznanie tej płatności; e) przyznanie płatności cukrowej, należy zaznaczyć w przypadku, gdy rolnik ubiega się o przyznanie tej płatności; f) przyznanie pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, należy zaznaczyć w przypadku, gdy rolnik ubiega się o przyznanie tej pomocy finansowej. I. CEL ZŁOŻENIA Należy zaznaczyć znakiem X pole informujące, czy złożony formularz to: wniosek pole spersonalizowane. Należy pamiętać o zaznaczeniu znakiem X rodzaju płatności, której dotyczy wniosek. zmiana do wniosku pole to powinno zostać zaznaczone w przypadku, gdy rolnik z własnej inicjatywy składa zmianę do wcześniej złożonego wniosku. Należy pamiętać o zaznaczeniu znakiem X rodzaju płatności, której dotyczy zmiana. Formularz zmiany nie dotyczy płatności cukrowej. korekta wniosku pole to powinno być zaznaczone w przypadku, gdy rolnik składa wyjaśnienia do wcześniej złożonego wniosku, na wezwanie ARiMR do usunięcia braków formalnych lub wezwanie do złożenia wyjaśnień. Należy pamiętać o zaznaczeniu znakiem X rodzaju płatności, której dotyczy korekta. 8

wycofanie części wniosku pole to powinno być zaznaczone w przypadku, gdy rolnik chce wycofać część wniosku (część działek ewidencyjnych lub część działek rolnych z płatności do gruntów rolnych lub powierzchni deklarowanych do ONW) z własnej inicjatywy. Należy pamiętać o zaznaczeniu znakiem X rodzaju płatności, której dotyczy wycofanie części wniosku. wycofanie całego wniosku pole to powinno być zaznaczone w przypadku, gdy rolnik z własnej inicjatywy chce wycofać cały wniosek o przyznanie płatności do gruntów rolnych lub cały wniosek o przyznanie płatności cukrowej, lub cały wniosek o przyznanie oddzielnej płatności z tytułu owoców i warzyw (płatność do pomidorów), lub cały wniosek o przyznanie pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Wycofanie całego wniosku dotyczy tylko tej płatności, która została zaznaczona znakiem X w tytule wniosku. Rolnik, na jednym formularzu wniosku, może zaznaczyć tylko jedno z wyżej wymienionych pól. II. NUMER IDENTYFIKACYJNY Pole 01 pole spersonalizowane; zawiera 9-cyfrowy numer identyfikacyjny nadany na podstawie przepisów o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności. III. PODMIOT Pole 02 Pole 03 Pole 04 Pole 05 Pole 06 Pole 07 pole spersonalizowane; zawiera nazwisko osoby, która ubiega się o przyznanie płatności, a w przypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej (j.o.n.o.p) pełną nazwę; pole spersonalizowane; zawiera pierwsze imię osoby, która ubiega się o przyznanie płatności, a w przypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej (j.o.n.o.p) - nazwę skróconą; pole spersonalizowane; zawiera drugie imię osoby (jeżeli je posiada), która ubiega się o przyznanie płatności a w przypadku jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej - nazwę organu założycielskiego; pole spersonalizowane; zawiera numer PESEL (dotyczy osób fizycznych); pole spersonalizowane; zawiera numer REGON, jeżeli został nadany (pole obowiązkowe dla osób prawnych i j.o.n.o.p); pole spersonalizowane; zawiera numer NIP, jeżeli został nadany (pole obowiązkowe dla osób prawnych, j.o.n.o.p. i osób fizycznych); Pole 08 pole spersonalizowane; zawiera kod kraju oraz numer paszportu lub innego dokumentu tożsamości; dotyczy osób fizycznych nieposiadających obywatelstwa polskiego. Uwaga: należy pamiętać, iż dane osobowe zadeklarowane we wniosku muszą być zgodne z aktualnymi danymi zadeklarowanymi we wniosku o wpis do ewidencji producentów. W przypadku, gdy dane podmiotowe uległy zmianie w stosunku do danych podmiotowych zgłoszonych we wniosku o wpis do ewidencji producentów, rolnik powinien złożyć wniosek o wpis do ewidencji producentów z zaznaczonym w części Cel zgłoszenia polem Zmiana danych. IV. INFORMACJE O ZAŁĄCZNIKACH Pole 09 Pole 10 należy wpisać ogólną liczbę załączników, którą rolnik dołącza do wniosku, korekty wniosku, zmiany do wniosku na rok 2008. Liczba załączników podana w polu 9 stanowi sumę załączników wymienionych w polu 10. Jeżeli rolnik nie dołącza do wniosku żadnych załączników wówczas w pole 9 wpisuje cyfrę zero (0). 1. materiał graficzny - pole spersonalizowane; zawiera liczbę stron materiału graficznego, które zostały dołączone do wniosku spersonalizowanego na rok 2008. 2. kopia umowy dostarczenia roślin energetycznych przeznaczonych do przetworzenia na produkty energetyczne należy wpisać liczbę kopii umów dołączonych do wniosku, jeżeli rolnik ubiega się o przyznanie płatności do upraw roślin energetycznych i dostarcza rośliny energetyczne przeznaczone do przetworzenia na produkty energetyczne do zatwierdzonej jednostki przetwórczej lub zatwierdzonego podmiotu skupującego. 3. deklaracja o wykorzystaniu lub przetworzeniu roślin energetycznych na cele energetyczne w gospodarstwie należy wpisać liczbę deklaracji dołączonych do wniosku, jeżeli rolnik ubiega się o przyznanie płatności do upraw roślin energetycznych, które zostaną wykorzystane lub przetworzone na cele energetyczne w gospodarstwie. 4. oświadczenie o uprawie wieloletnich roślin energetycznych przeznaczonych do przetworzenia na produkty energetyczne - należy wpisać liczbę oświadczeń dołączonych do wniosku, jeżeli rolnik ubiega się o przyznanie płatności do upraw wieloletnich roślin energetycznych i w roku, w którym składany jest wniosek nie dokonuje zbioru tych roślin. 5. umowa lub kopia umowy dostawy buraków cukrowych należy wpisać liczbę umów lub kopii umów zawartych na rok gospodarczy 2006/2007, dołączonych do wniosku, jeżeli rolnik ubiega się w 2008 roku o przyznanie płatności cukrowej po raz pierwszy. 9

V. ADNOTACJE ARIMR Wzory formularzy wymienionych w punktach 3, 4 można pozyskać w biurach powiatowych ARiMR, oddziałach regionalnych ARiMR oraz na stronie internetowej www.arimr.gov.pl. Jeżeli rolnik dołącza inne załączniki do wniosku, wówczas należy wpisać dodatkowo nazwy załączników oraz liczbę załączników. Pole 11 wypełnia pracownik biura powiatowego ARiMR. VI. OŚWIADCZENIE O POWIERZCHNI DZIAŁEK EWIDENCYJNYCH 1. Część VI Oświadczenie o powierzchni działek ewidencyjnych podlega częściowej personalizacji. 2. Do wypełnienia wniosku przydatne są dokumenty zawierające dane dotyczące gruntów rolnych, czyli podstawowe informacje z zakresu danych ewidencji gruntów i budynków, tzn. położenie (województwo, powiat, gmina), numer działki ewidencyjnej, powierzchnia całkowita działki ewidencyjnej. 3. W przypadku ubiegania się o płatności do gruntów rolnych lub o pomoc finansową z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, należy we wniosku wymienić wszystkie działki ewidencyjne będące w posiadaniu rolnika, na których znajdują się grunty rolne. 4. Jeżeli liczba działek ewidencyjnych, które rolnik deklaruje na wniosku, przewyższa liczbę wierszy przewidzianych w Części VI rolnik powinien pobrać dodatkową stronę wniosku Oświadczenie o powierzchni działek ewidencyjnych. Na dodatkowej stronie należy wpisać kolejny numer kartki. Kartki numeruje się w następujący sposób: w prawym dolnym rogu, po cyfrze 2 należy dopisać kolejną literę alfabetu poczynając od a. Pierwsza z dodatkowych kartek będzie więc oznaczona numerem: 2a/4, druga 2b/4, trzecia 2c/4 itd. 5. W przypadku wystąpienia w częściowo wypełnionym wniosku błędnych lub nieaktualnych danych należy skreślić cały wiersz, w którym wystąpił błąd, jedną kreską tak, aby zapis był widoczny i obok kreski należy złożyć czytelny podpis i datę. Nowe, poprawne dane należy wpisać bezpośrednio pod skreślonym wierszem. 6. Zasady wypełniania poszczególnych kolumn w Części VI wniosku: kolumna 1 pole spersonalizowane; zawiera numery porządkowe działek ewidencyjnych. kolumny od 2 do 4 pola spersonalizowane; zawierają nazwę województwa, powiatu i gminy, w których znajduje się dana działka ewidencyjna. kolumny od 5 do 8 pola spersonalizowane; zawierają nazwę obrębu ewidencyjnego, numer obrębu ewidencyjnego, numer arkusza mapy, numer działki ewidencyjnej. kolumna 9 pole spersonalizowane; zawiera powierzchnię całkowitą działki ewidencyjnej wyrażoną w m 2 tj. do czterech miejsc po przecinku. Powyższa powierzchnia musi być podawana zgodnie z aktualnym stanem prawnym zarejestrowanym w rejestrze ewidencji gruntów i budynków. Podana w tej kolumnie wielkość powierzchni całkowitej wpływa na deklaracje pozostałych powierzchni wskazanych w kolumnach 10-12 oraz w Części VII wniosku. Nie dopuszcza się, w przypadku powyższej kolumny, wpisywania innych powierzchni niż dokładnie tych wynikających z rejestru gruntów i budynków prowadzonych przez starostów powiatowych. W celach informacyjnych zostały wskazane w zestawieniu tabelarycznym powierzchni, powierzchnie całkowite działek ewidencyjnych deklarowanych w roku 2007. W przypadku, gdy rolnik poda powierzchnię z jednym miejscem po przecinku będzie to równoznaczne z dopisaniem w kolejnych miejscach po przecinku cyfr 0, np. zapis 1,2 ha będzie identyfikowany jako 1,2000 ha. kolumna 10 pole spersonalizowane; zawiera powierzchnię posiadanych przez rolnika gruntów rolnych ogółem na danej działce ewidencyjnej. W przypadku wniosku spersonalizowanego podana powierzchnia stanowi powierzchnię ogółem gruntów rolnych zadeklarowanych we wniosku w roku 2007. W przypadku gdy wskazana powierzchnia jest błędna lub nieaktualna należy skreślić cały wiersz, w którym wystąpił błąd, jedną kreską tak, aby zapis był widoczny i obok kreski należy złożyć czytelny podpis i datę. Nowe, poprawne dane należy wpisać bezpośrednio pod skreślonym wierszem. Powierzchnia ogółem gruntów rolnych musi być równa sumie powierzchni: działek rolnych zadeklarowanych w ramach jednolitej płatności obszarowej (wszystkie grupy upraw zawierające oznaczenie JPO, kolumna 4 w Części VII wniosku), działek rolnych zadeklarowanych na obszarach, które nie były utrzymywane w dobrej kulturze rolnej na dzień 30 czerwca 2003 r. (grupy upraw z oznaczeniem RE lub OM, kolumna 4 w Części VII wniosku), gruntów rolnych niezgłoszonych do innych programów pomocowych wskazanych w formularzu wniosku (kolumna 11 w Części VI wniosku), gruntów rolnych zalesionych wskazanych w formularzu wniosku (kolumna 12 w Części VI wniosku). Uwaga: Wprowadzając do wniosku wartość powierzchni ogółem (kolumna 10) należy zastosować poniższe reguły zaokrąglania ze względu na przeliczenie powierzchni całkowitej działki ewidencyjnej wyrażonej w m 2 na powierzchnię wyrażoną w arach, którą należy wprowadzić w kolumnach (10 12) formularza wniosku. Reguła: Zaokrągleń dokonuje się zgodnie z następującymi zasadami: w przypadku, gdy na trzecim miejscu po przecinku znajduje się cyfra większa lub równa 5 to cyfrę przed nią występującą zaokrąglamy w górę np. przed zaokrągleniem 3,5373 ha po zaokrągleniu otrzymamy powierzchnię 3,54 ha lub przed zaokrągleniem 3,5353 ha po zaokrągleniu otrzymamy powierzchnię 3,54 ha, 10

w przypadku, gdy na trzecim miejscu po przecinku znajduje się cyfra mniejsza niż 5 to cyfrę przed nią występującą pozostawiamy bez zmian np. przed zaokrągleniem 3,5323 ha po zaokrągleniu otrzymamy powierzchnię 3,53 ha lub przed zaokrągleniem 3,5723 ha po zaokrągleniu otrzymamy powierzchnię 3,57 ha. kolumna 11 pole spersonalizowane; zawiera powierzchnię tylko gruntów rolnych znajdujących się na danej działce ewidencyjnej, będącej w posiadaniu rolnika, która w danym roku nie została zgłoszona do żadnych programów pomocowych. W przypadku wniosku spersonalizowanego podana powierzchnia stanowi powierzchnię zadeklarowaną we wniosku w roku 2007. W przypadku, gdy wskazana powierzchnia jest błędna lub nieaktualna należy skreślić cały wiersz, w którym wystąpił błąd, jedną kreską tak, aby zapis był widoczny i obok kreski należy złożyć czytelny podpis i datę. Nowe, poprawne dane należy wpisać bezpośrednio pod skreślonym wierszem. Programy pomocowe to: jednolita płatność obszarowa, płatność uzupełniająca do powierzchni grupy upraw podstawowych, płatność uzupełniająca do uprawy chmielu, płatność do upraw roślin energetycznych, przejściowe płatności z tytułu owoców miękkich, pomoc finansowa z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, pomoc finansowa na wspieranie przedsięwzięć rolno-środowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt, pomoc finansowa na zalesianie gruntów. Powierzchnią gruntów rolnych znajdujących się na danej działce ewidencyjnej, która nie została zgłoszona do żadnych programów pomocowych może być na przykład grunt rolny, na którym znajduje się skład materiałów budowlanych, pryzma kamieni, itp. Powierzchnia gruntów rolnych znajdujących się na danej działce ewidencyjnej, która nie została zgłoszona do żadnych programów pomocowych nie może być większa niż całkowita powierzchnia działki ewidencyjnej podana w kolumnie 9. W przypadku, gdy na danej działce ewidencyjnej nie występuje powierzchnia gruntów rolnych, która nie została zgłoszona do żadnych programów pomocowych, wówczas rolnik wpisuje w kolumnie 11 cyfrę 0. kolumna 12 pole spersonalizowane; zawiera powierzchnię gruntów rolnych znajdujących się na danej działce ewidencyjnej, które zostały zalesione tylko i wyłącznie w ramach działania zalesianie gruntów rolnych objętych Planem Rozwoju Obszarów Wiejskich 2004-2006 lub Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013 oraz zgodnie z planem zalesień, ale które jeszcze nie zostały przekwalifikowane na grunty leśne, lub wnioskodawca otrzymał postanowienie o spełnieniu niezbędnych warunków we wniosku o przyznanie płatności na zalesianie gruntów rolnych a wykonanie zalesienia zgodnie z planem zalesienia przewidziane jest na wiosnę 2008 roku. W przypadku wniosku spersonalizowanego podana powierzchnia gruntów zalesionych stanowi powierzchnię zadeklarowaną we wniosku w roku 2007. W przypadku, gdy wskazana powierzchnia jest błędna lub nieaktualna należy skreślić cały wiersz, w którym wystąpił błąd, jedną kreską tak, aby zapis był widoczny i obok kreski należy złożyć czytelny podpis i datę. Nowe, poprawne dane należy wpisać bezpośrednio pod skreślonym wierszem. Jeżeli rolnik nie wykona zalesienia w terminie określonym w planie zalesienia (wiosną), a we wniosku o przyznanie płatności nie zgłosił tych powierzchni do płatności, wówczas może w terminie do 31 maja 2008 roku złożyć do biura powiatowego ARiMR zmianę do wniosku i ubiegać się o przyznanie płatności na te grunty. Powierzchnia podana w kolumnie 12 nie może być większa niż całkowita powierzchnia działki ewidencyjnej podana w kolumnie 9. W przypadku, gdy na danej działce ewidencyjnej nie występuje powierzchnia gruntów rolnych, które zostały zalesione, wówczas rolnik wpisuje w kolumnie 12 cyfrę 0. kolumna 13 należy wypełnić tylko w przypadku, gdy rolnik składa wycofanie części wniosku, w którym wycofuje działkę ewidencyjną z ubiegania się o przyznanie płatności do gruntów rolnych lub o przyznanie pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania. Należy wpisać słowo TAK. Wycofanie działki ewidencyjnej powoduje automatyczne wycofanie działki rolnej leżącej w granicach wycofywanej działki ewidencyjnej. VII. OŚWIADCZENIE O SPOSOBIE WYKORZYSTYWANIA DZIAŁEK ROLNYCH 1. Część VII Oświadczenie o sposobie wykorzystywania działek rolnych nie podlega personalizacji. 2. W części VII Oświadczenie o sposobie wykorzystywania działek rolnych należy podać powierzchnię każdej działki rolnej. 3. Jeżeli przez działkę rolną przebiega rów lub droga, stanowiąca odrębną działką ewidencyjną, to nawet w sytuacji, gdy te obiekty nie są widoczne na załączniku graficznym lub ortofotomapie, rolnik zobowiązany jest zadeklarować działkę ewidencyjną, na której przedmiotowe obiekty się znajdują. W przeciwnym wypadku zadeklarowana przez rolnika działka rolna będzie niespójna. Jeżeli rolnik nie jest w stanie określić identyfikatora działki ewidencyjnej, na której leży rów lub droga dopuszcza się możliwość podziału działki rolnej. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 12 marca 2007 r. w sprawie określenia całkowitej szerokości obiektów stanowiących element dobrej kultury rolnej upraw lub użytkowania ziemi (Dz. U. Nr 46, poz. 307), do całkowitej powierzchni działki rolnej zalicza się powierzchnię zajmowaną przez obiekty stanowiące element dobrej kultury rolnej upraw lub użytkowania ziemi, jeżeli ich całkowita szerokość nie przekracza 2 m. 4. Wszystkie powierzchnie działek rolnych zgłaszanych we wniosku należy podawać w hektarach z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. W przypadku, gdy rolnik wpisze powierzchnię z jednym miejscem po przecinku będzie to jednoznaczne z dopisaniem na drugim miejscu po przecinku cyfry 0, np. zapis 1,2 ha będzie identyfikowany jako 1,20 ha. 11