Redakcja naukowa Joanna Sylwia Kierzkowska Wybrane zagadnienia z materialnego prawa administracyjnego Gdańsk 2015
Recenzent prof. zw. dr hab. Marek Górski Opracowanie kierowane do studentów prawa i administracji oraz uczniów i słuchaczy technikum administracji Zawiera pytania i testy kontrolne Obejmuje stan prawny na maj 2015 r. Autorzy poszczególnych części dr Joanna Sylwia Kierzkowska: 2.2. Szkolnictwo wyższe; 2.4. Kultura; 2.5. Kultura biblioteki i Biblioteka Narodowa; 2.6. Kultura muzea; 2.7. Ochrona zabytków; 3.3. Gospodarka odpadami dr Adam Erechemla: 1.7. Cudzoziemcy; 2.3. Drogi publiczne; rozdział IV. Bezrobocie; rozdział V. Geodezja dr Tomasz Suski: 2.8. Zdrowie publiczne Ewa Badowska-Domagała: 2.1. Oświata Karolina Bartniak: 1.5. Dowody osobiste; 1.6. Paszporty; 3.1. Ochrona środowiska; 3.2. Ochrona przyrody Ireneusz Kierzkowski: rozdział VII. Stowarzyszenia na przykładzie ochotniczych straży pożarnych Magdalena Łysek: rozdział VI. Budownictwo Dominik Niewirowski: 1.1. Akt urodzenia; 1.2. Akt małżeństwa; 1.3. Akt zgonu; 1.4. Ewidencja ludności Redakcja Projekt okładki Tomasz Mikołajczewski Wydanie pierwsze, objętość 6,3 ark. wyd., Gdańsk 2015 Druk i oprawa Mazowieckie Centrum Poligrafii 05-270 Marki, ul. Lisi Jar 29, tel. 22 497 66 55, www.c-p.com.pl Copyright by Gdańska Szkoła Wyższa, Gdańsk 2015 Wydawca Wydawnictwo Gdańskiej Szkoły Wyższej do 2011 r. pod nazwą Wydawnictwo Gdańskiej Wyższej Szkoły Administracji 80-656 Gdańsk, ul. Wydmy 3 tel. 58 305 08 12, tel. 58 305 08 89 Zamówienia: wydawnictwo@gsw.gda.pl www.gsw.gda.pl/wydawnictwo ISBN 978-83-89762-68-9
Spis treści Wykaz skrótów aktów prawnych...11 Rozdział I Prawny status jednostki...13 1.1. Akt urodzenia...13 1.1.1. Podstawa prawna wynikająca z prawa międzynarodowego...13 1.1.2. Prawo unijne...13 1.1.3. Regulacja prawna w Polsce...14 1.1.4. Podstawowe definicje dotyczące aktu urodzenia...14 1.1.5. Strona podmiotowa i przedmiotowa...15 Rekomendowana literatura w zakresie aktów urodzenia...16 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)...16 Pytania kontrolne otwarte...17 1.2. Akt małżeństwa...17 1.2.1. Akt małżeństwa w prawie międzynarodowym...17 1.2.2. Prawo UE a akt małżeństwa...18 1.2.3. Przepisy polskie...18 1.2.4. Podstawowe definicje dotyczące aktu małżeństwa...19 1.2.5. Strona podmiotowa i przedmiotowa problemu aktów małżeństwa...19 Rekomendowana literatura prawna w zakresie zawierania związków małżeńskich...21 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)...21 Pytania kontrolne otwarte... 22 1.3. Akt zgonu... 23 1.3.1. Unormowania wynikające z prawa międzynarodowego... 23 1.3.2. Regulacja prawna w Polsce... 23 1.3.3. Podstawowe definicje w zakresie aktu zgonu... 24 1.3.4. Strona podmiotowa i przedmiotowa... 24 Literatura tematu... 25 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)... 25 Pytania kontrolne otwarte... 26 1.4. Ewidencja ludności... 27 1.4.1. Regulacja prawna w Polsce... 27
1.4.2. Podstawowe definicje dotyczące ewidencji ludności... 27 1.4.3. Strona podmiotowa i przedmiotowa... 28 Literatura... 30 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)... 30 Pytania kontrolne otwarte...31 1.5. Dowody osobiste...32 1.5.1. Podstawa prawna wynikająca z prawa międzynarodowego...32 1.5.2. Prawo unijne...32 1.5.3. Prawo polskie w zakresie wydawania dowodów osobistych...33 1.5.4. Definicja dowodu osobistego... 34 1.5.5. Zakres podmiotowy i przedmiotowy wydawania dokumentu tożsamości... 34 Literatura... 37 Pytania kontrolne testowe... 37 Pytania kontrolne otwarte... 37 1.6. Paszporty... 38 1.6.1. Prawo międzynarodowe... 38 1.6.2. Normy unijne... 39 1.6.3. Prawo polskie a wydawanie paszportów... 40 1.6.4. Podstawowe definicje dotyczące dokumentów paszportowych... 40 1.6.5. Strona podmiotowa i przedmiotowa...43 Literatura... 44 Pytania kontrolne testowe... 44 Pytania kontrolne otwarte...45 1.7. Cudzoziemcy...45 1.7.1. Konwencje i protokoły...45 1.7.2. System prawa europejskiego... 46 1.7.3. Cudzoziemcy w Polsce regulacja prawna, podstawowe definicje i organy administracyjne...47 Literatura tematu... 50 Pytania kontrolne testowe... 50 Pytania kontrolne otwarte... 50 Rozdział II Rzeczy publiczne...51 2.1. Oświata...51 2.1.1. Podstawa prawna wynikająca z prawa międzynarodowego...51 2.1.2. Prawo unijne w zakresie oświaty...52 2.1.3. Polskie prawo oświatowe...52 2.1.4. Podstawowe definicje dotyczące oświaty...53 2.1.5. Strona podmiotowa i przedmiotowa... 54 Literatura zalecana do opracowanego tematu...55 Pytania kontrolne testowe...55 Pytania kontrolne otwarte... 56 2.2. Szkolnictwo wyższe... 56 2.2.1. Najstarsze szkoły i współczesny wzrost liczby studentów na świecie... 56 2.2.2. Unia na rzecz szkolnictwa wyższego...57
2.2.3. Polskie prawo o szkolnictwie wyższym...57 2.2.4. Wybrane pojęcia w zakresie szkolnictwa wyższego... 58 2.2.5. Przedmiot i podmioty unormowań polskich... 58 Rekomendowana literatura... 59 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)... 59 Pytania kontrolne otwarte... 60 2.3. Drogi publiczne... 60 2.3.1. Drogi w aspekcie międzynarodowym... 60 2.3.2. Dyrektywy unijne... 60 2.3.3. Drogi w Polsce...61 2.3.4. Najważniejsze definicje i podział dróg...61 2.3.5. Wybrane rozważania w zakresie podmiotu i przedmiotu polskich uregulowań... 62 Zalecana literatura... 64 Pytania kontrolne testowe... 64 Pytania kontrolne otwarte... 65 2.4. Kultura... 65 2.4.1. Podstawa prawna wynikająca z prawa międzynarodowego... 65 2.4.2. Kultura w Unii Europejskiej... 66 2.4.3. Prawo polskie w zakresie prowadzenia działalności kulturalnej... 67 2.4.4. Podstawowe definicje dotyczące problemu kultury w zakresie prawa wewnętrznego... 68 2.4.5. Strona podmiotowa i przedmiotowa wynikająca z ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej... 68 Rekomendowana literatura w zakresie omawianego zagadnienia... 70 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)... 70 Pytania kontrolne otwarte...71 2.5. Kultura biblioteki i Biblioteka Narodowa...71 2.5.1. Biblioteki na świecie...71 2.5.2. Biblioteki unijne... 72 2.5.3. Prawo polskie w zakresie tworzenia bibliotek... 72 2.5.4. Definicja biblioteki, materiału bibliotecznego oraz narodowego zasobu bibliotecznego... 73 2.5.5. Strona przedmiotowa, podmiotowa i rodzaje bibliotek w Polsce...74 2.5.6. Biblioteka Narodowa...75 Rekomendowana literatura...75 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)...75 Pytania kontrolne otwarte...76 2.6. Kultura muzea... 77 2.6.1. Muzea na świecie... 77 2.6.2. Prawo europejskie i przykładowe muzea... 77 2.6.3. Regulacja prawna w Polsce... 77 2.6.4. Muzeum i muzealia definicje ustawowe... 78 2.6.5. Strona przedmiotowa unormowania, podmioty tworzące muzea i rodzaje muzeów... 78 Rekomendowana literatura... 79 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)... 79 Pytania kontrolne otwarte... 80
2.7. Ochrona zabytków... 80 2.7.1. Światowa ochrona zabytków... 80 2.7.2. Ochrona zabytków na gruncie europejskim... 82 2.7.3. Polska ochrona zabytków... 83 2.7.4. Pojęcia prawne w zakresie ochrony zabytków... 83 2.7.5. Przedmiot, cele i podmioty ochrony zabytków w Polsce... 84 Rekomendowana literatura... 85 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)... 85 Pytania kontrolne otwarte... 86 2.8. Zdrowie publiczne... 86 2.8.1. Zdrowie publiczne na świecie... 86 2.8.2. Zdrowie publiczne na gruncie prawa europejskiego... 87 2.8.3. Zdrowie publiczne w ustawodawstwie krajowym... 88 2.8.4. Istota i funkcje ustawowe zdrowia publicznego... 89 2.8.5. Aspekt przedmiotowy oraz podmioty odpowiedzialne za realizację zadań w zakresie zdrowia publicznego... 89 Rekomendowana literatura...91 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)...91 Pytania kontrolne otwarte...91 Rozdział III Wybrane problemy środowiskowe... 93 3.1. Ochrona środowiska... 93 3.1.1. Świat na rzecz środowiska... 93 3.1.2. Środowiskowe prawo europejskie... 94 3.1.3. Prawo polskie w zakresie ochrony środowiska... 95 3.1.4. Podstawowe definicje... 97 3.1.5. Strona przedmiotowa i podmiotowa zagadnień środowiskowych... 97 Literatura... 98 Testowe pytanie kontrolne... 98 Otwarte pytania problemowe... 98 3.2. Ochrona przyrody... 98 3.2.1. Prawnomiędzynarodowe uwarunkowania przyrodnicze... 98 3.2.2. Prawo unijne chroniące przyrodę... 100 3.2.3. Prawo polskie z zakresie ochrony przyrody... 100 3.2.4. Podstawowe pojęcia przyrodnicze...103 3.2.5. Strona przedmiotowa i podmiotowa dotycząca kwestii przyrodniczych...106 Literatura...106 Pytania kontrolne (testowe)...106 Pytanie otwarte...107 3.3. Gospodarka odpadami...108 3.3.1. Pierwsze globalne unormowania oddziałujące na problem gospodarki odpadami...108 3.3.2. Cele Unii Europejskiej w zakresie gospodarowania odpadami...108 3.3.3. System unormowań krajowych w zakresie odpadowym...109 3.3.4. Podstawowe pojęcia z ustawy o odpadach...109
3.3.5. Przedmiot i podmioty gospodarki odpadami...110 Rekomendowana literatura...111 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)...112 Pytania kontrolne otwarte...113 Rozdział IV Bezrobocie...115 4.1. Bezrobocie jako światowe zjawisko społeczno-ekonomiczne...115 4.2. Unijne przepisy przeciwdziałające bezrobociu...117 4.3. Zwalczanie bezrobocia gwarancją konstytucyjną...118 4.4. Organy zatrudnienia i instytucje rynku pracy...119 Rekomendowana literatura... 120 Pytania kontrolne testowe... 120 Pytania kontrolne otwarte... 120 Rozdział V Geodezja...121 5.1. Światowa nauka o podziale Ziemi...121 5.2. Przepisy europejskie... 122 5.3. Polskie unormowanie geodezyjno-kartograficzne... 122 5.4. Ustawowy przedmiot i podmiot regulacji oraz jego definiowanie...123 Polecana literatura...125 Pytania kontrolne testowe...125 Pytania kontrolne otwarte...126 Rozdział VI Budownictwo...127 6.1. Prawo międzynarodowe w zakresie budownictwa...127 6.2. Unia a sprawy budownictwa energooszczędnego... 128 6.3. Pojęcia i instrumenty prawa budowlanego na gruncie polskiego prawa...129 6.4. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie...129 6.5. Pozwolenie na budowę...130 6.5.1. Strona przedmiotowa...130 6.5.2. Strona podmiotowa wynikająca z ustawy...132 6.6. Charakterystyka energetyczna budynku...133 Rekomendowana literatura...134 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)...134 Pytania kontrolne otwarte...135
Rozdział VII Stowarzyszenia na przykładzie ochotniczych straży pożarnych...137 7.1. Wolność stowarzyszania się na świecie...137 7.2. Prawo stowarzyszania się w UE...138 7.3. Prawne podstawy tworzenia polskich stowarzyszeń ochotnicze straże pożarne...138 7.4. Podstawowe pojęcia w zakresie tworzenia stowarzyszeń i ochotniczych straży pożarnych...139 7.5. Przedmiot i podmioty stowarzyszeń na przykładzie strażaków ochotników...140 Rekomendowana literatura...141 Pytania kontrolne testowe (jednokrotnego wyboru)...141 Pytania kontrolne otwarte...141 Nota o autorach...143