Wdór krwibieg nwczesnej rafinerii, a mże paliw przyszłści? Szef Biura Innwacji 15 października 2015 1
Czym jest wdór? Najlżejszy pierwiastek chemiczny Bezbarwny, bezwnny gaz, słab rzpuszczalny w wdzie W nrmalnych warunkach występuje jak frmie cząsteczkwej H 2 W 0⁰C i 1 atm. jest 14,4 razy lżejszy d pwietrza Niska temperatura krytyczna wdru (-239,9 ⁰C) pwduje, że jeg skrplenie jest trudniejsze niż skrplenie pwietrza i większści innych gazów Unikatwą właściwścią wdór jest jeg znaczna rzpuszczalnść w niektórych metalach. W wyskich temperaturach rzpuszcza się w: platynie, niklu, żelazie, miedzi. Gąbka palladwa jest w stanie pchłnąć bjętść wdru 800 razy większą d swej własnej bjętści. 2
Występwanie wdru Wdór jest najbardziej rzpwszechninym pierwiastkiem we wszechświecie Stanwi kł 75% masy materii wszechświata, kł 24% t hel, pniżej 1% pzstałe pierwiastki Wdór występuje głównie w frmie atmwej 3
Występwanie wdru c.d. Grupa LOTOS Wdór metaliczny hiptetyczny stan wdru pd skrajnie wyskim ciśnieniem (~25GPa), w którym pierwiastek ten wykazuje dbre przewdnictw elektryczne i inne właściwści metaliczne. Przyjmuje się, że metaliczny wdór występuje we wnętrzu planet: Jwisza i Saturna. Źródł: Wikipedia 4
Występwanie wdru Na Ziemi wdór jest znacznie mniej rzpwszechniny. Szacwana zawartść wynsi 0,87%mas. czyli 15,4%wszystkich atmów) Wdór w przyrdzie występuje nrmalnie w stanie związanym, natmiast w stanie wlnym sptyka się g w małych ilściach w gazach wulkanicznych, a niekiedy i w gazie ziemnym. Źródła wdru t: wda i związki rganiczne, głównie parte atmy węgla i wdru 5
Zastswanie wdru w przemyśle Przemysł chemiczny Przemysł rafineryjny Przemysł tłuszczwy Przemysł metalurgiczny Inne zastswania Wdór stsuje się d syntezy amniaku a dalszym etapie d prdukcji nawzów sztucznych. Synteza alkhlu metylweg lub węglwdrów Wdór jest zużywany w prcesie hydrkrakingu raz prcesach dsiarczania, izmeryzacji, hydrrafinacji węglwdrów pchdzących z rpy naftwej Stswany jest d utwardzania tłuszczów ciekłych (np. prdukcja margaryny i mydła) W metalurgii wdór stswany jest d redukcji niektórych rud metali (np. german, mlibden wlfram) Histrycznie: gaz stswany w balnach i sterwcach, paliw rakietwe, 6
Przemysłwe metdy prdukcji wdru Refrming parwy Elektrliza Zgazwanie 7
Refrming parwy czyli najbardziej rzpwszechnina technlgia prdukcji wdru Grupa LOTOS CH 4 + H 2 O CO + 3H 2 CH 4 + 2H 2 O CO 2 + 4H 2 CO + H 2 O CO 2 + H 2 refrming refrming knwersja CO 8
Dlaczeg wykrzystujemy wdór w rafinerii? Aby spełnić wymagania stawiane nwczesnym paliwm silnikwym (zawartść siarki, związki nienasycne) Żeby zwiększyć knwersję, czyli uzyskać więcej paliw z jednej baryłki rpy (hydrkraking) W prcesach hydrrafinacji i innych specyficznych prcesach katalitycznych 9
Wdór w rafinerii prdukcja i zużycie Grupa LOTOS Prdukcja wdru Zużycie wdru Wytwórnia wdru 2 Hydrkraking 2 Wytwórnia wdru 1 HDSy Odzysk wdru Hydrkraking 1 Gaz wdrwy d dzysku WOW Sieć gazu pałweg
Odzysk gazu wdrweg + kncepcja WOW Wdór Gazy wdrwe WOW Krigenika Gaz pałwy d sieci LPG Benzyna lekka 11
Sprzedaż gazów płynnych i prgnzy 12
Czy mżemy wykrzystywać wdór na c dzień? Ogniw paliwwe i czyli reakcja wdru z tlenem w celu wytwrzenia energii elektrycznej - D gniwa należy dstarczyć wdór zmagazynwany lub wytwrzny na ptrzeby gniwa - Najppularniejszy surwiec d wytwrzenia metanl (ale refrming metanlu pwduje emisję CO 2 ) - Ograniczna mc gniw paliwwych (30-50 kw) i wciąż spre rzmiary instalacji Bezpśrednie spalanie wdru w silnikach iskrwych - Ksztwna instalacja d magazynwania i dprwadzania paliwa d silnika - Ptrzeba rzwju infrastruktury d tankwnia wdru - Teretycznie istnieje mżliwść zasilania różnymi rdzajami paliwa jednak przy spalaniu mieszanki pwietrza z wdrem mże następwać spalanie detnacyjne 13
Zalety i wady stswania wdru Zalety: Wyska wartść pałwa Niska tksycznść prduktów spalania (tlenki aztu) Istnieją sprawdzne i wydajne technlgie prdukcji Wady: Kniecznść magazynwania pd wyskim ciśnieniem Brak dpwiedniej flty i sieci dystrybucji W przypadku prdukcji w parciu knwencjnalne źródła energii emisja GHG jest w innej lkalizacji (instalacja, elektrwnia) Prblemy ze skrpleniem Wciąż wyskie kszty prdukcji 14
Dziękuję za uwagę!