P O S T A N O W I E N I E SĄDU REJONOWEGO W BIAŁYMSTOKU z dnia 16 września 2010 r., sygn. akt II Ns 2803/09 Przewodniczący: SSR Małgorzata Frankowska Sąd Rejonowy w Białymstoku II Wydział Cywilny po rozpoznaniu w dniu 07 września 2010 roku w Białymstoku na rozprawie sprawy z wniosku Jarosława Dz. i Danuty Dz. z udziałem Eugeniusza S., Grażyny S., Gminy Ch., o rozgraniczenie, postanawia: I. Dokonać rozgraniczenia nieruchomości położonych w obrębie 31 Ch., jednostka ewidencyjna m. Ch., powiat b., województwo p., oznaczonej numerem geodezyjnym 1328/2 stanowiącej własność Gminy Ch., będącej w użytkowaniu wieczystym małżonków Jarosława Dz. i Danuty Dz. ( dla której w IX Wydziale Księga Wieczystych Sądu Rejonowego w Białymstoku prowadzona jest księga wieczysta z nieruchomością oznaczona numerem geodezyjnym 1326 stanowiącą własność małżonków Eugeniusza S. i Grażyny S. (dla której to nieruchomości w IX Wydziale Sądu Rejonowego w Białymstoku prowadzona jest księga wieczysta) zgodnie według linii koloru czarnego biegnącej od punktu B1 poprzez punkt 2 do punktu A zgodnie ze szkicem granicznym- załącznik nr 1 sporządzonym przez biegłego geodetę Rościsława F. dnia 18 czerwca 2010 roku, który to szkic uznaje za integralna część niniejszego postanowienia; II. Wydatki w sprawie ustalić na kwotę 2664,75 zł i znać za uiszczone do kwoty 2000 zł. III. Nakazać pobrać na rzecz Skarbu Państwa ( kasa Sądu Rejonowego w Białymstoku) od wnioskodawców małżonków Jarosława Dz. i Danuty Dz. solidarnie kwotę 332,40 zł od uczestników postępowania małżonków Eugeniusza S. i Grażyny S. solidarnie kwotę 332,40 zł tytułem części nieuiszczonych kosztów sądowych; IV. Stwierdzić, że pozostałe koszty postępowania związane z udziałem w sprawie zainteresowani ponoszą we własnym zakresie. U Z A S A D N I E N I E Burmistrz Ch. w dniu 02 września 2009 roku przykazał Sądowi z urzędu do rozpoznania sprawy o rozgraniczenie nieruchomości położonych w obrębie 31 Ch., jednostka ewidencyjna m. Ch., powiat b., województwo p. tj. działki Nr 1326 stanowiącej własność Eugeniusza i Grażyny małżonków S. z działką sąsiednią o Nr
1382/2 stanowiącą własność Gminy B. znajdującej się w użytkowaniu wieczystym Jarosława i Danuty małżonków Dz. na podstawie art. 104 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2000r. nr 98 poz. 1071 z późń. zm) oraz art. 34 ust. 2 Ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2005r. Nr 2410 poz. 2027 t.j.). W toku postępowania rozgraniczeniowego na etapie administracyjnym strony nie zaakceptowały przebiegu granicy, nie było podstaw do zatwierdzenia jej przebiegu na podstawie, a przeprowadzający postępowanie rozgraniczeniowe geodeta Edward D. nie doprowadził do zawarcia między stronami ugody. Sąd ustalił i zważył, co następuje: W dniu 03 marca 1989 roku umową sporządzoną w formie aktu notarialnego, Rep. A. Nr 1055/89, Eugeniusz S. wraz żoną Grażyną S. nabyli do majątku wspólnego nieruchomość oznaczoną numerem geodezyjnym 1326, o powierzchni 0, 2776 ha, położoną w Ch., dla której to nieruchomości w IX Wydziale Sądu Rejonowego w Białymstoku prowadzona jest księga wieczysta. Właścicielem nieruchomości o numerze geodezyjnym 1328/2 położonej w Ch. jest Gmina Ch., aktualnie w/w działka znajduje się w użytkowaniu wieczystym Jarosława i Danuty małżonków Dz., dla której w IX Wydziale Księga Wieczystych Sądu Rejonowego w Białymstoku prowadzona jest księga wieczysta. W dniu 06 listopada 2008 roku Starostwo Powiatowe w B. Wydział Geodezji, Katastru i Nieruchomości zwróciło się do Burmistrza Ch. o wszczęcie i przeprowadzenie postępowania rozgraniczeniowego w przedmiocie ustalenia przebiegu granicy pomiędzy działką 1326 i 1328/2 z uwagi na stwierdzenie nieprawidłowości w operacje ewidencji gruntów. Ujawniona bowiem w aktualnym operacie ewidencji gruntów i budynków obrębu Ch. granica działki 1326 z działką 1328/2 biegnie od punktu oznaczonego na szkicu granicznym nr 01032 wcinając się klinem w budynek mieszkalny a następnie do punktu nr 01127. Postępowanie rozgraniczeniowe zostało wszczęte w dniu 10 listopada 2008 roku, jednocześnie upoważniono do przeprowadzenia czynności celem ustalenia przebiegu granicy w/w działek geodetę Edwarda D. W dniu 01 grudnia 2008 roku w związku z czynnościami podjętymi w ramach rozprawy rozgraniczeniowej, biegły geodeta Edward D. opisał przebieg granicy
pomiędzy działkami i wskazał, że powinna przebiegać po ogrodzeniu trwałym istniejącym na gruncie od punktu A do przecięcia się ogrodzenia z granicą drogi punkt - B (k.13-16 operatu technicznego). W związku z faktem, iż Jarosław Dz. zdecydowanie oponował ustaleniu wskazanego przez biegłego przebiegu spornej granicy między działkami 02 września 2009 roku Burmistrz Ch. przekazał przedmiotową sprawę wraz z dokumentacją Sądowi Rejonowemu II Wydziałowi Cywilnemu w Białymstoku umarzając jednocześnie postępowanie administracyjne. W toku postępowania sądowego zainteresowani podtrzymali prezentowane dotąd stanowiska. Wnioskodawca Jarosław Dz. wnosił o rozgraniczenie działek 1326 i 1328/2 w sposób wynikający z ewidencji gruntów. Podał, iż właścicielem działki 1328/2 jest Gmina Ch., zaś on wszedł w jej posiadanie w 1998 roku, jako użytkownik wieczysty. Podnosił, iż w jego ocenie granica wynikająca z ewidencji gruntów jest prawidłowa i wskazywał, iż granica winna przebiegać tak, by zmniejszeniu nie uległa powierzchnia jego działki. Wezwana do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania Gmina Ch., zgłosiła swój udział w sprawie i pozostawiła rozstrzygniecie do uznania Sądu. Uczestniczka postępowania Grażyna S. działająca w imieniu własnym i uczestnika postępowania Eugeniusza S. wskazała, iż nieruchomość o numerze geodezyjnym 1326 nabyli w 1989 roku od Genowefy M. Od momentu nabycia nieruchomości w żaden sposób nie zmieniali przebiegu granicy między działkami sąsiadującymi. Podała, iż ogrodzenie działki, które posadowione był w chwili jej zakupu funkcjonuje do dnia dzisiejszego i nie było w żaden sposób przesuwane, ani zmieniane. Stąd też podkreślała, iż stan posiadania na gruncie odpowiada prawidłowemu przebiegowi granicy. Podał, iż nie wiedziała, że stan posiadania na gruncie różni się od stanu ewidencyjnego. Wnosiła o dokonanie rozgraniczenia według spokojnego stanu posiadana czyli z przebiegiem płotów. Stanowisko uczestniczki postępowania znalazło odzwierciedlenie w zeznaniach przesłuchanych w sprawie świadków tj. Bożeny Ireny W., Tomasza K. oraz Zbigniewa K. W/w zdecydowanie podkreślali, iż od momentu nabycia działki 1326 przez małżonków S. granica działki wytyczona przez posadowione na niej ogrodzenie nie ulegała zmianie czy też przesunięciom. Wskazywali, iż dotychczas nie było także żadnych sporów granicznych między właścicielami obu działek.
Sąd podzielił w całości zeznania powyższych świadków, bowiem są one spójne i konsekwentne, znajdują potwierdzenie w materiale dowodowym. W toku postępowania sądowego, podczas oględzin obu działek w dniu 12 marca 2010 roku Sąd przy udziale biegłego z zakresu geodezji Radosława F. stwierdził, iż działki 1326 i 1328/2 rozgraniczone są płotem na podmurówce betonowej z słupkami betonowymi z siatką. Stwierdzono także, iż podmurówka tego płotu porośnięta jest mchem i wciśnięta w grunt. Po stronie działki 1326 wzdłuż płotu rośnie rząd drzew owocowych starych, około 30 letnich śliw. Płot ciągnie się wzdłuż całej działki aż do jej końca. Po stronie działki 1328/2 wzdłuż granicy również rośnie rząd drzew owocowych. Uczestnicy postępowania w toku oględzin podkreślali, iż w dacie zakupu działki 1326 płot rozgraniczający działki stał już i nigdy nie był przez nich w żaden sposób przesuwany. Mając powyższe na uwadze Sąd w toku postępowania dopuścił dowód opinii biegłego z zakresu geodezji w celu ustalenia przebiegu spornej granicy zgodnie ze stanem posiadania oraz zaznaczeniem stanu ewidencyjnego. Biegły z zakresu geodezji Rościsław F. w opinii z dnia 21 czerwca 2010 roku zwrócił uwagę, iż pierwotnym dokumentem źródłowym obrazującym stan władania gruntami jest mapa rozparcelowanego majątku Nowosiółki wykonana 1960 roku przez geodetę Czesława M. Nie zachowały się jednakże dane liczbowe opisujące granice działek wykazanych na przedmiotowej mapie. Następie w roku 1982 dokonano pomiarów granic działek w związku z odnowieniem operatu ewidencji miasta Ch. Zdaniem biegłego przy pomiarach związanych z odnowieniem operatu ewidencji gruntów miasta Ch. nieprawidłowo zostało ustalone położenie punktu granicznego nr 00388, co spowodował, iż granice szeregu działek, w tym działki 1326 zostały przesunięte w kierunku zachodnim w stosunku do stanu pierwotnego. Biegły wskazał, iż aktualnie linia rozdzielającą stany posiadania stron, tj, granica między działka 1326 a działką 1328 biegnie po istniejącym ogrodzeniu w linii łączącej punkty graniczne B1,2,1. W związku z powyższym biegły określił, że linią rozdzielającą stany posiadania stron jest linia wykazana na szkicu granicznym kolorem czarnym łącząca punkty graniczne nr B1, 2, A. Biegły do opinii załączył szkic graniczny, w którym zaznaczył kolorem czarnym stan istniejąc na gruncie obecnie zgodnie z pomiarem oraz kolorem zielonym granice ewidencyjne działek. Zastrzeżenia do opinii zgłosił pełnomocnik wnioskodawców, który podał, iż wskazana linia rozdzielająca stany posiadania nieruchomości jest nieprawidłowa. Podał,
iż biegły nie przedstawił żadnych rzetelnych dowodów pozwalających przyjąć, że linia rozdzielająca stany posiadania wnioskodawców i uczestników pokrywa się z płotem posadowionym na działce 1328/2. Podkreślił, iż według jego oceny i zgromadzonych w sprawie dokumentów linia rozgraniczająca działki biec winna według linii wynikającej ze stanu ewidencji. Podniósł, iż biegły w żaden sposób nie uwzględnił i nie zbadał zasadności umiejscowienia punktu granicznego nr 00388 w sposób wynikający z operatu ewidencji gruntów miasta Ch. Dodatkowo zwrócił uwagę, iż w treści opinii biegły w sposób błędny określił stan prawy działek tj. przypisał ich własność niewłaściwym podmiotom. Biegły Rościsława F. słuchany na rozprawie w całości poparł sporządzoną przez siebie opinię i odniósł się do zastrzeżeń zgłoszonych przez wnioskodawcę. Podał, iż do opinii załączył załącznik nr 3 gdzie wykazał położenie punktu 00388. Jest to dokument sporządzony w skali i z mapy tej można, jak to określił biegły, obrazowo zobaczyć i porównać położenie granic ewidencyjnych i istniejących ogrodzeń. Podkreślił, iż punkt ten położony jest w pewnej odległości od przedmiotowych nieruchomości. Wskazał, że zielonym kolorem oznaczył granice ewidencyjne, a czerwonym granice, które zostały utworzone po rozgraniczeniu administracyjnym, które to granice przebiegają po istniejących ogrodzeniach. W ocenie biegłego z powyższego jednoznacznie wynika, iż punkt 00388 został ustalony nieprawidłowo, bowiem powinien leżeć w linii, gdzie obecnie znajduje się punkt 01592. Granica ewidencyjne między rozgraniczanymi działkami została oznaczona kolorem zielonym i biegnie częściowo przez budynek mieszkalny znajdujący się na działce 1326. Wskazał, iż przy odnowieniu ewidencji w 1982 r. nie wydano żadnych decyzji administracyjnych w zakresie ustalenia tych granic, czy też zatwierdzenia tych granic, stad też zdaniem biegłego są to granice typowo ewidencyjne i nie mają charakteru granic prawnych. W ocenie biegłego granica powinna biec po ogrodzeniu zgodnie z okresem spokojnego posiadania. Linia rozgraniczeniowa powinna biec jak w załączniku nr 1 z punktu B1 na punkt 2 i na punkt A.. Podniósł, iż w postępowaniu administracyjnym o rozgraniczenie działek sąsiednich, granice zostały ustalone po istniejących ogrodzeniach i przesunięte o parę metrów w porównaniu podziałem ewidencyjnym. Potwierdził, iż w treści opinii, w sposób niewłaściwy, w wyniku błędu pisarskiego określił właścicieli rozgraniczanych działek. Wskazał jednak, iż powyższa okoliczność nie wpłynęła w żadnym stopieniu na opinię i sporządzony projekt rozgraniczenia działek.
Sąd podzielił w całości powyższą opinię, uznając ją za fachową, rzetelna, sporządzoną po dokonaniu dogłębnej analizy dokumentacji geodezyjnej dostępnej biegłemu. Biegły w sposób dokładny uzasadnił rozbieżność położenia granicy wynikającą z zapisu ewidencyjnego, i przebieg granicy widniejący na gruncie. Zgodnie z brzmieniem przepisów kodeksu cywilnego jeżeli granice gruntów stały się sporne, a stanu prawnego nie można stwierdzić, ustala się granice według ostatniego spokojnego stanu posiadania. Gdyby również takiego stanu nie można było stwierdzić, a postępowanie rozgraniczeniowe nie doprowadziło do ugody między interesowanymi, Sąd ustali granice z uwzględnieniem wszelkich okoliczności; może przy tym przyznać jednemu z właścicieli odpowiednią dopłatę pieniężną art.153 kc. Z przepisu tego wynika zatem, iż rozgraniczenie nieruchomości tj. ustalenie przebiegu ich granic może nastąpić wtedy, gdy nie zostały one w ogóle ustalone, chociaż byłyby niesporne, albo też wtedy, gdyby były ustalone, lecz stały się sporne. Nie bez znaczenia jest także cel, jaki ma uzasadniać rozgraniczenie ( orzeczenie SN z 10 września 1997 r., II CKN 309/97, OSNIC 2/98, poz.30), określony przez konkretne potrzeby, co oznacza, że samo rozgraniczenie dokonywane jest jednie w miarę potrzeby, ma charakter zachowawczy, sam zaś zakres sporu określony jest treścią żądania zawartego we wniosku o wszczęcie postępowania rozgraniczeniowego. Z przepisu tego wynika także, iż z chwilą dokonania rozgraniczenia zostaje ustanowiony nowy stan prawny granicy co będzie stanowić pierwsze w kolejności kryterium rozgraniczenia, choć oczywiście samo ustalenie oraz utrwalenie stanu prawnego nie jest gwarantem eliminacji w przyszłości sporów o przebieg granicy (orzeczenie SN z14 marca 2002r., IV CKN 809/2000, Wokanda 10/01, s.10). Tak więc przepis art. 153 k.c. statuuje trzy kryteria w oparciu o które dokonuje się rozgraniczenia, z których każde ma priorytet przed następnym. Gdy granice staną się więc sporne, ich ustalenia dokonuje się w oparciu o stan prawny, po stwierdzeniu, że stanu prawnego nie można ustalić, ustalenia granic dokonuje się w oparciu o spokojny stan posiadania, tj. ustabilizowany i prowadzący do zasiedzenia (orzeczenia SN z 6 maja 1974r., III CRN 81/74, OSNCP 4/75, poz. 65). Chodzi zatem tu o takie posiadanie, które trwa tak długo, że pozbawienie posiadacza przyległego pasa gruntu przez ustalenie granicy z uwzględnieniem wszelkich okoliczności nie dałoby się pogodzić z zasadami współżycia społecznego. Gdyby zaś i spokojnego stanu posiadania nie można było stwierdzić, a postępowanie nie doprowadziłoby do ugody, dopuszczalne będzie ustalenie granic w oparciu o wszelkie okoliczności. Ponieważ
wymienione kryteria wyłączają się wzajemnie, dopóki więc możliwe jest ustalenie granic w oparciu o pierwsze kryterium, dopóty niedopuszczalne jest sięganie po dalsze (orzeczenie SN z 10 lipca 1980 r., III CRN 193/80 nie publ.). W przedmiotowej sprawie Sąd dokonał rozgraniczenia w oparciu o drugie kryterium, tj. na podstawie ostatniego stanu spokojnego posiadania. Sąd swoje orzeczenie oparł na opinii biegłego, który w sposób fachowy rzetelny, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, wykazała, iż granica sporządzone według stanu ewidencji jest błędna. W toku 1982 roku dokonano pomiarów granic działek w związku z odnowieniem operatu gruntów miasta Ch. W ocenienie biegłego nieprawidłowo zostało ustalone położenie punktu granicznego nr 00388. W konsekwencji powyższego granice szeregu działek, w tym działki 1326 zostały przesunięte w kierunku zachodnim w stosunku do stanu pierwotnego. Także istniejące na gruncie ogrodzenia szeregu działek nie pokrywają się z granicami ewidencyjnymi. W trakcie odnowienia operatu ewidencyjnego gruntów miasta Ch., organ administracyjny nie wydał żadnych decyzji administracyjnych w zakresie ustalenia granic, czy też zatwierdzenia tych granic, zatem w wyniku tych działań powstały granice ewidencyjne, nie mające charaktery granic prawnych ( wyjaśnienia biegłego k. 135 ). Wobec powyższego stanu prawnego przebiegu granic obu nieruchomości nie można ustalić o istniejący stan ewidencyjne, bowiem został ustalony błędnie. W związku z powyższym należało dokonać rozgraniczenia nieruchomości w oparciu o drugie kryterium ostatniego spokojnego posiadania. Wskazać należy, iż jak wynika z oględzin przeprowadzonych przez Sąd oraz ze sporządzonej opinii biegłego jasno wynika, iż stan posiadania nieruchomości odpowiada przebiegowi granicy między działkami po istniejącym ogrodzeniu. Mając na uwadze powyższe Sąd, na mocy art. 153 kc, dokonał rozgraniczenia nieruchomości położonych w obrębie 31 Ch., jednostka ewidencyjna miasto Ch., powiat b., województwo p., oznaczonej numerem geodezyjnym 1328/2 stanowiącej własność Gminy Ch., będącej w użytkowaniu wieczystym małżonków Jarosława Dz. i Danuty Dz. z nieruchomością oznaczoną numerem geodezyjnym 1326 stanowiącą własność małżonków Eugeniusza S. i Grażyny S. według linii koloru czarnego biegnącej od punktu B1 poprzez punkt 2 do punktu A zgodnie ze szkicem granicznym - załącznik nr 1 sporządzonym przez biegłego geodetę Rościsława F. dnia 18 czerwca 2010 roku k. 87 akt, który to szkic uznano za integralną część niniejszego postanowienia; O przebiegu spornej granicy nie może decydować, wbrew twierdzeniom wnioskodawców, wysokość opłat uiszczanych przez nich z tytułu użytkowania
wieczystego i w tym zakresie dowody przedstawione przez nich nie wniosły istotnych okoliczności, bowiem po dokonaniu rozgraniczenia osoba uprawniona może domagać skorygowania wysokości tych opłat. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 2 kpc, obciążając nimi po połowie zainteresowanych. Wydatki w sprawie wyniosły 2 664,75 złotych. Stanowi je koszt wynagrodzenia biegłego sądowego powołanego w sprawie oraz koszt przeprowadzenia oględzin i zostały uiszczone przez Jarosława Dz. i Danutę Dz. do kwoty 1 000 złotych oraz przez uczestników postępowania Eugeniusza S. i Grażynę S. do kwoty do kwoty 1 000 złotych; Mając na uwadze powyższe Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa ( kasa Sądu Rejonowego w Białymstoku ) od wnioskodawców Jarosława Dz. i Danuty Dz. solidarnie kwotę 332, 40 złotych oraz od uczestników postępowania Eugeniusza S. i Grażyny S. solidarnie kwotę 332,40 złotych tytułem brakujących kosztów postępowania. Pozostałe koszty związane ze swym udziałem w sprawie zainteresowani powinni ponieść we własnym zakresie (art. 520 1 kpc).