Postępowanie administracyjne Prawa i obowiązki stron postępowania Paulina Kupczyk kancelaria Ochrona Środowiska i działalno inwestycyjna Konsulting Szkolenie Interwencje ekologiczne w obronie ostoi Natura 2000 w ramach projektu Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków Ekointerwencje zwiększanie zaangażowania społeczeństwa w ochronę obszarów Natura 2000
Zasady postępowania administracyjnego - mają taką samą moc jak pozostałe przepisy kpa, - odnoszą się do całego postępowania, - pełnią rolę dyrektyw interpretacyjnych, - znajdują zastosowanie wszędzie tam, gdzie chociażby posiłkowo stosuje się przepisy postępowania administracyjnego,
Zasady (1): - zasada praworządności Art. 6. Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. - zasada prawdy obiektywnej: Art. 7. W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. - zasada czynnego udziału stron w postępowaniu: Art. 10 1. Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań
Zasady (2) - zasada informowania Art. 9. Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. - zasada oficjalności Art. 77. 1. Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. - zasada pogłębiania świadomości i kultury prawnej obywateli Art. 8. Organy administracji publicznej obowiązane są prowadzić postępowanie w taki sposób, aby pogłębiać zaufanie obywateli do organów Państwa oraz świadomość i kulturę prawną obywatel.
Zasady (3) - Zasada szybkości i prostoty postępowania: Art. 12. 1. Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. - Zasada pisemności: Art. 14. 1. Sprawy należy załatwiać w formie pisemnej. 2. Sprawy mogą być załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie (...) - Zasada dwuinstancyjności: Art. 15. Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. - Zasada trwałości decyzji ostatecznych: Art. 16 1. Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub w ustawach szczególnych (...).
Strona - art. 28 kpa: Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. - interes prawny oparcie na konkretnym przepisie prawa! (UWAGA: nie mylić z interesem faktycznym).
Udział organizacji społecznej art. 31 k.p.a. 1. Organizacja społeczna może w sprawie dotyczącej innej osoby występować z żądaniem: 1) wszczęcia postępowania, 2) dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu, jeżeli jest to uzasadnione celami statutowymi tej organizacji i gdy przemawia za tym interes społeczny. 2. Organ administracji publicznej, uznając żądanie organizacji społecznej za uzasadnione, postanawia o wszczęciu postępowania z urzędu lub o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu. Na postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania lub dopuszczenia do udziału w postępowaniu organizacji społecznej służy zażalenie. 3. Organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu na prawach strony. 4. Organ administracji publicznej, wszczynając postępowanie w sprawie dotyczącej innej osoby, zawiadamia o tym organizację społeczną, jeżeli uzna, że może ona być zainteresowana udziałem w tym postępowaniu ze względu na swoje cele statutowe, i gdy przemawia za tym interes społeczny. 5. Organizacja społeczna, która nie uczestniczy w postępowaniu na prawach strony, może za zgodą organu administracji publicznej przedstawić temu organowi swój pogląd w sprawie, wyrażony w uchwale lub oświadczeniu jej organu statutowego.
Udział organizacji społecznych w postępowaniu administracyjnym: merytoryczne powiązanie przedmiotu postępowania administracyjnego z celami i przedmiotem działalności organizacji społecznej, organ obowiązany ustalić z urzędu, czy cele określone w statucie organizacji społecznej uzasadniają jej udział w postępowaniu w sprawie dotyczącej innej osoby, w tym celu powinien ocenić, czy między celami organizacji społecznej a przedmiotem sprawy istnieje powiązanie w sensie prawnym, uczestnictwo organizacji w postępowaniu na prawach strony musi być uzasadnione interesem społecznym, organizacja społeczna korzysta z praw strony wskazanych w art. 10 kpa od chwili dopuszczenia jej do udziału w postępowaniu.
czy sołectwa, dzielnice i osiedla mogą uczestniczyć jako podmioty na prawach strony w postępowaniu administracyjnym?
Terminy (wg. kpa): - niezwłoczny, - 1 miesiąc, - 2 miesiące - sprawy szczególnie skomplikowane, - o każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie organ powinien powiadomić strony podając przyczyny zwłoki, - nie wliczamy terminów na uzgodnienia.
Obliczanie terminów: Bieg terminu rozpoczyna się następnego dnia od dnia wystąpienia zdarzenia, Terminy określone w tygodniach kończą się z upływem dnia, który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu, Terminy określone w miesiącach kończą się z upływem dnia w ostatnim miesiącu, który odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby tego dnia w ostatnim miesiącu nie było w ostatnim dniu tego miesiąca, Jeżeli koniec terminu przypada na dzień wolny od pracy ostatnim dniem terminu jest najbliższy następny dzień powszedni.
Czerwiec Pon Wt Śr Czw Pt S N 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Doręczenia - przez pocztę za pokwitowaniem: w toku postępowania należy zawiadomić organ o każdej zmianie adresu dla doręczeń inaczej będzie uznane za doręczone - przez obwieszczenie art. 49 k.p.a. Strony mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organów administracji publicznej przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania, jeżeli przepis szczególny tak stanowi; w tych przypadkach zawiadomienie bądź doręczenie uważa się za dokonane po upływie czternastu dni od dnia publicznego ogłoszenia.
- czy decyzja otrzymana faksem lub przez e-mail może być uznana za doręczoną? - jakie to może mieć dla nas skutki? - czy ogłoszenie w urzędzie gminy lub urzędzie miasta może być traktowane jako obwieszczenie w trybie art. 49 k.p.a.? (jako zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób ogłaszania)
Przywrócenie terminu: - w ciągu 7 dni, kiedy ustała przeszkoda w dokonaniu czynności, - złożyć wniosek o przywrócenie terminu, - uprawdopodobnić, że uchybienie terminowi nastąpiło bez winy zainteresowanego, - jednocześnie dopełnić czynności, dla której określony był termin, - przywrócenie terminu do złożenia wniosku o przywrócenie terminu jest niedopuszczalne, - UWAGA: nie można przywrócić terminu do złożenia uwag i wniosków w postępowaniu o wydanie decyzji środowiskowej!
Udostępnianie akt: - akta są jawne dla stron, - można z nich pobierać odpisy, kopie, fotografować, - dostępne w każdym stadium sprawy, - trzeba odróżnić jawność akt dla stron a dostęp do informacji publicznej.
Postępowanie dowodowe (1): organ jest zobowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć całokształt materiału dowodowego; dowody mogą być przeprowadzone na wniosek strony bądź przez organ z urzędu; żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeśli przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy (nie dotyczy to okoliczności już stwierdzonych, chyba że mają znaczenie dla sprawy), strona ma prawo być obecna przy czynnościach procesowych i do nich się ustosunkować.
Postępowanie dowodowe (2): fakty powszechnie znane oraz znane organowi z urzędu nie wymagają dowodu fakt powszechnie znany - fakt, którego znajomości należy się spodziewać od przeciętnie inteligentnego, rozsądnego i doświadczonego mieszkańca obszaru należącego do właściwości terytorialnej organu prowadzącego postępowanie; fakty znane z urzędu takie, o których organ dowiedział się w toku urzędowania i w związku z urzędowaniem, nie zaś prywatnie, Stronę trzeba zawiadamiać o miejscu i terminie przeprowadzenia postępowania dowodowego minimum 7 dni przed terminem; strona ma prawo brać czynny udział w postępowaniu dowodowym;
Rodzaje dowodów wymienione w K.p.a.: dowód z dokumentu, dowód ze świadka, opinia biegłego, oględziny, wyjaśnienia strony. Ale jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy np.: - nagrania na płycie CD albo na innych nośnikach elektronicznych.
Decyzje i postanowienia Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istotny, Postanowienia wydawane dla rozstrzygnięcia kwestii powstałych w toku postępowania; w tej formie zajmują stanowisko organy współdziałające w toku wydania decyzji, Wymagania co do treści i uzasadnienia tych dwóch rodzajów rozstrzygnięć są takie same, z tym, że jeżeli na postanowienie nie służy zażalenie lub skarga, to nie musi ono zawierać uzasadnienia.
Elementy decyzji: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia, nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.
Uzasadnienie faktyczne: prawne: wskazanie faktów, które organ uznał za uzasadnione, dowodów na których się oparł, przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej. wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji przytoczenie przepisów prawa.
Odwołania i zażalenia: termin: 14 dni od dnia doręczenia decyzji; 7 dni od dnia doręczenia zażalenia wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżoną decyzję/postanowienie, nie wymaga szczegółowego uzasadnienia wystarczy, że z jego treści wynika, iż strona nie jest z decyzji zadowolona, UWAGA: od postanowień wnosi się zażalenie w tylko, gdy przepisy wyraźnie przewidują, że zażalenie przysługuje.
Postępowanie przed organem odwoławczym: o wniesieniu odwołania organ zawiadamia strony, odwołanie wniesione z uchybieniem terminu jest uznawane za niedopuszczalne zob. przywrócenie terminu, organ odwoławczy może w uzasadnionych wypadkach wstrzymać natychmiastowe wykonanie zaskarżonej decyzji, organ odwoławczy może przeprowadzić dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję. organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że rażąco narusza prawo lub interes społeczny.
Tryby wzruszenia ostatecznej decyzji aministracyjnej: - zmiana lub uchylenie decyzji ostatecznej w trybie art. 154 i 155 k.p.a. - wznowienie postępowania, - stwierdzenie nieważności.
Zmiana lub uchylenie decyzji ostatecznej gdy przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes stron, w każdym czasie, przez organ który wydał, a jeżeli sprawa należy do zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego - organy tych jednostek, jeżeli na mocy decyzji strona nabyła prawo lub został na nią nałożony obowiązek - zmiany lub uchylenia decyzji konieczna zgoda wszystkich stron postępowania
Przesłanki wznowienia postępowania: - dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne okazały się fałszywe, - decyzja wydana w wyniku przestępstwa, - wydana przez pracownika podlegającego wyłączeniu, - strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu, - ujawnią się nowe istotne okoliczności lub dowody, nieznane w chwili orzekania, - decyzja wydana bez wymaganego stanowiska innego organu, - zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od oceny przyjętej w wydanej decyzji, - decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, później uchylone lub zmienione.
Wznowienie postępowania: wniosek składa się do organu, który wydał w sprawie decyzję w ostatniej instancji; możliwość wstrzymania wykonania decyzji, jeżeli prawdopodobieństwo zajścia jednej z podstaw wznowienia; termin na wniesienie: 1 miesiąc od dnia, kiedy strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, 1 miesiąc od dnia, w którym strona (jeżeli nie wiedziała o postępowaniu) dowiedziała się o wydaniu decyzji, 1 miesiąc od dnia wydania wyroku przez Trybunał Konstytucyjny
Stwierdzenie nieważności decyzji: na wniosek lub z urzędu, wniosek o stwierdzenie nieważności wnosi się do organu wyższego nad organem, który decyzję wydał; wszczęcie w formie postanowienia, odmowa wszczęcia w formie decyzji; na żądanie strony lub z urzędu właściwy w sprawie organ wstrzyma wykonanie decyzji, jeżeli jest prawdopodobne, że decyzja może być nieważna.
Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji: została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości; dotyczy sprawy rozstrzygniętej wcześniej decyzją ostateczną; została skierowana do osoby, która nie jest stroną w sprawie; zawiera wadę, powodującą nieważność z mocy prawa; - nie można stwierdzić nieważności takich decyzji, jeżeli od doręczenia minęło 10 lat lub decyzja wywołała już nieodwracalne skutki została wydana bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa; jest trwale niewykonalna i taka już była w chwili jej wydania; wykonanie decyzji wywołałoby czyn zagrożony karą;
Skargi i wnioski: Skargi: Wnioski: Na zaniedbanie lub nienależyte wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, na naruszenie praworządności lub interesów skarżących, Na przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie spraw. sprawy ulepszenia organizacji, wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony własności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności. O tym czy pismo jest skargą czy wnioskiem decyduje treść a nie forma zewnętrzna.
Załatwianie skarg i wniosków: Bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 1 miesiąca, o sposobie załatwienia zawiadamia się skarżącego, Zawiadomienie o odmownym załatwieniu skargi powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne.
Dziękuję za uwagę! kupczyk.paulina@gmail.com Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko oraz ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.