Zaopiniowano na posiedzeniu Zarządu Powiatu 12.03.2013r. SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI I EFEKTÓW PRACY POWIATOWEGO CENTRUM POMOCY RODZINIE W BYDGOSZCZY W 2012 ROKU ORAZ ZESTAWIENIE POTRZEB W ZAKRESIE SYSTEMU PIECZY ZASTĘPCZEJ 1
Spis treści I. Zadania własne powiatu z zakresu systemu pieczy zastępczej określa art. 180 cytowanej wyżej ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. 1 II. Zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej określa art. 76 ust. 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.... 19 III. Wykaz potrzeb w zakresie systemu pieczy zastępczej..... 23 IV. Zestawienie tabel..... 24 2
Art. 182 ust. 5 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej /t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 135/ stanowi:,,kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie składa zarządowi powiatu coroczne sprawozdanie z działalności powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz przedstawia zestawienie potrzeb w zakresie systemu pieczy zastępczej. W Powiecie Bydgoskim Zarządzeniem Nr 45/11 Starosty Bydgoskiego z dnia 15 listopada 2011 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy wyznaczone zostało na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Art. 76 ust. 15 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej /t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 135/ stanowi:,,do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej należy w szczególności przedstawianie staroście i radzie powiatu corocznego sprawozdania z efektów pracy. I. Zadania własne powiatu z zakresu systemu pieczy zastępczej określa art. 180 cytowanej wyżej ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Do zadań własnych powiatu należy: 1) opracowanie i realizacja 3-letnich powiatowych programów dotyczących rozwoju pieczy zastępczej, zawierających między innymi coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych; Dnia 22 listopada 2012 r. Rada Powiatu Bydgoskiego uchwałą Nr 254/XXIII/12 przyjęła Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej na terenie powiatu bydgoskiego na lata 2012-2014, który zawiera między innymi coroczny limit rodzin zastępczych zawodowych. Uwzględniając lokalne uwarunkowania, Program ustanawia kierunki działań w perspektywie trzyletniej, których głównym celem jest zapewnienie odpowiedniej liczby miejsc w rodzinnych i instytucjonalnych formach opieki zastępczej dla dzieci pozbawionych opieki rodziców oraz odpowiednich warunków, adekwatnych do zapotrzebowania dzieci oraz możliwości finansowych powiatu. Głównym celem Powiatowego Programu Rozwoju Pieczy Zastępczej na terenie powiatu bydgoskiego na lata 2012-2014 jest wspieranie rozwoju pieczy zastępczej w powiecie bydgoskim ze szczególnym nastawieniem na formy rodzinne. Szczególny nacisk należy kłaść na promocję, pozyskiwanie oraz szkolenie kandydatów na rodziny zastępcze, a także likwidację barier, które zniechęcają mieszkańców powiatu bydgoskiego do podjęcia się obowiązków związanych z opieką nad dziećmi w ramach rodziny zastępczej. W 2013 r. zostanie przeprowadzona analiza realizacji założeń Programu. 2) zapewnienie dzieciom pieczy zastępczej w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka oraz w placówkach opiekuńczo-wychowawczych; a) piecza rodzinna Na terenie powiatu bydgoskiego w okresie od 01.01.2012 r. do 31.12.2012 r. funkcjonowały 132 rodziny zastępcze, w których przebywało 227 dzieci. Liczba zawodowych 3
rodzin zastępczych: 7, w tym 2 pełniące funkcję pogotowia rodzinnego. W zawodowych rodzinach zastępczych w 2012 r. przebywało 52 dzieci. W 2012 r. w rodzinnej pieczy zastępczej umieszczono 38 dzieci, z tego 13 dzieci przebywało w 8 spokrewnionych rodzinach zastępczych, 12 dzieci w 9 niezawodowych rodzinach zastępczych i 13 dzieci w zawodowych rodzinach zastępczych pełniących funkcję pogotowia rodzinnego. Wydano 11 skierowań z czego 2 straciły ważność w wyniku zmiany postanowienia przez sąd i pozostawienie dzieci przy rodzicach. Tabela 1. Zestawienie dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej w 2012 r. z podziałem na typy rodzin. Dzieci umieszczone z: z rodzinnej Dzieci do 18 r. ż. Razem z rodziny z instytucjonalnej pieczy naturalnej pieczy zastępczej zastępczej Rodziny zastępcze spokrewnione 13 11 2 0 Rodziny zastępcze niezawodowe 12 8 1 3 Rodziny zastępcze zawodowe 13 13 0 0 Razem 38 32 3 3 Tabela 2. Liczbowe zestawienie rodzin zastępczych funkcjonujących w przeciągu roku 2012. Liczba rodzin zastępczych Rozwiązane Wyszczególnienie Powstałe w okresie Ogółem w okresie sprawozdawczym sprawozdawczym Rodziny zastępcze 71 8 7 spokrewnione, z tego: z 1 przyjętym dzieckiem 50 4 5 z 2 przyjętych dzieci 17 3 2 z 3 i więcej przyjętych 4 1 0 dzieci Rodziny zastępcze 54 9 2 niezawodowe, z tego: z 1 przyjętym dzieckiem 36 6 2 z 2 przyjętych dzieci 13 3 0 z 3 przyjętych dzieci 3 0 0 z 4 i więcej przyjętych dzieci 2 0 0 W okresie sprawozdawczym rozwiązano 9 rodzin zastępczych, 7 spokrewnionych, w których przebywało 6 dzieci, z czego 4 powróciła do rodziny naturalnej i 2 dzieci, które zostały przysposobione. Rozwiązano również 2 niezawodowe rodziny zastępcze, w których przebywało 1 dziecko, które powróciło do rodziny naturalnej i 1 wychowanka powyżej 18 r.ż., która założyła własne gospodarstwo domowe. 4
Tabela 3. Powód opuszczenia pieczy rodzinnej przez dzieci w wieku do 18 roku życia. Umieszczenie Umieszczenie w Powrót do Dzieci do 18 w rodzinnej instytucjonalnej Razem rodziny roku życia pieczy pieczy naturalnej zastępczej zastępczej Rodziny zastępcze spokrewnione Rodziny zastępcze niezawodowe Rodziny zastępcze zawodowe Przysposobienie dziecka 6 4 0 0 2 1 1 0 0 0 13 2 2 7 2 Razem 20 7 2 7 4 Tabela 4. Powód opuszczenia pieczy rodzinnej przez dzieci w wieku powyżej 18 roku życia. Powrót do Założenie Dzieci powyżej Razem rodziny własnego 18 roku życia naturalnej gospodarstwa Inne Rodziny zastępcze 4 2 0 2 spokrewnione Rodziny zastępcze 6 2 1 3 niezawodowe Rodziny zastępcze 0 0 0 0 zawodowe Razem 10 4 1 5 Łącznie pieczę rodzinną opuściło 30 osób, z tego 20 dzieci i 10 pełnoletnich wychowanków rodzin zastępczych. Większość dzieci przebywających w rodzinnej pieczy zastępczej to dzieci w przedziale wiekowym od 7-13 lat, najmniej liczną grupę stanowią dzieci w wieku poniżej roku. Tabela 5. Wiek dzieci przebywających w pieczy rodzinnej. Rodzaj rodziny Rodziny zastępcze spokrewnione Rodziny zastępcze niezawodowe Rodziny zastępcze zawodowe razem poniżej roku 5 od 1 roku - 3 lat 4-6 lat 7-13 lat 14-17 lat 18-24 lat 95 1 3 8 44 22 12 80 0 3 6 29 31 11 52 1 9 11 24 7 0
Tabela 6. Okres przebywania dzieci w pieczy rodzinnej. Rodzaj rodziny Rodziny zastępcze spokrewnione Rodziny zastępcze niezawodowe Rodziny zastępcze zawodowe liczba dzieci Zgodnie z art. 191 ust. 1 ustawy powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi wydatki na opiekę i wychowanie dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka. W rodzinach zastępczych funkcjonujących w 2012 r. w powiecie bydgoskim przebywało 43 dzieci pochodzących z terenu innych powiatów. W związku z wejściem w życie od dnia 1 stycznia 2012 r. Ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, nastąpiła konieczność zawarcia nowych porozumień między powiatami w odniesieniu do ponoszenia wydatków na opiekę i wychowanie dzieci przebywających w rodzinach zastępczych. Ogółem w 2012 r. podpisano 43 porozumienia dotyczące dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych na terenie powiatu bydgoskiego. Tabela 7. Porozumienia dotyczące dzieci pochodzących z terenu innych powiatów przebywających w pieczy rodzinnej na terenie powiatu bydgoskiego. L.p. Miasto/Powiat Kwota Liczba dzieci 1 MOPS Bydgoszcz 207 509,46 zł 20 2 MOPS Łódź 10 976,40 zł 1 3 PCPR Piła 58 796,55zł 3 4 PCPR Bielawy 7 919,85zł 1 5 PCPR Inowrocław 25 732,02zł 3 6 PCPR Więcbork 13 834,80zł 1 7 PCPR Sławno 22 435,60zł 2 8 PCPR Świecie 13 834,80zł 1 9 MOPR Toruń 3 231,48zł 1 10 PCPR Nakło nad Notecią 57 927,60zł 5 11 PCPR Chojnice 10 976,40zł 1 12 PCPR Świdnica 22 941zł 2 13 PCPR Lipno 23 929,20zł 2 Razem do 3 miesięcy powyżej 3 do 6 miesięcy powyżej 6 do 12 miesięcy 480 045,16zł powyżej 1 roku do 2 lat powyżej 2 lat do 3 lat 43 powyżej 3 lat 95 3 6 0 12 16 58 80 4 2 5 5 7 57 52 9 4 1 4 6 28 6
W 2012 r. w rodzinach zastępczych funkcjonujących na terenie innego powiatu przebywało 35 dzieci pochodzących z powiatu bydgoskiego w 33 rodzinach. Liczba porozumień 33. W budżecie powiatu bydgoskiego w 2012 r. zaplanowano na zadanie kwotę 320 000 zł. Dotacje przekazane w 2012 r. przez powiat bydgoski zostały rozliczone zgodnie z zawartymi porozumieniami z innymi powiatami. Tabela 8. Porozumienia dotyczące dzieci pochodzących z terenu powiatu bydgoskiego przebywających w pieczy rodzinnej na terenie innego powiatu. L.p. Miasto/Powiat Kwota Liczba dzieci 1 2 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Bydgoszcz Starostwo Powiatowe Nakło nad Notecią 7 135 065,36 15 27892,80 3 3 Starostwo Powiatowe Świdnica 10976,40 1 4 PCPR Toruń 5695,20 1 5 Starostwo Powiatowe Grodzisk Mazowiecki 10493,64 1 6 Starostwo Powiatowe Żnin 60198,21 6 7 Starostwo Powiatowe Sępólno Krajeńskie 4013,76 1 8 Starostwo Powiatowe Świecie 7905,60 1 9 Powiat Pilski 7741,94 1 10 Starostwo Powiatowe Międzyrzecz 7920 1 11 Starostwo Powiatowe Chełmno 16035,10 2 12 Starostwo Powiatowe Zgorzelec 2482,91 1 13 Powiat Inowrocław 6846,40 1 Razem 303 267,32 35 Zgodnie z art. 191 ust. 9 ustawy w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi odpowiednio wydatki, o których mowa w art. 191 ust. 1 pkt 1, w wysokości: 1) 10% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka - w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; 2) 30% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka - w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; 3) 50% wydatków na opiekę i wychowanie dziecka - w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej. Przepisy ust. 2-4 stosuje się odpowiednio. W związku z powyższym wystawiono gminom 37 not obciążeniowych.
Tabela 9. Zwrot wydatków od gmin właściwych ze względu na miejsce zamieszkania dzieci przed umieszczeniem ich po raz pierwszy w pieczy. Liczba dzieci L.p. Gmina Kwota umieszczonych w pieczy rodzinnej w 2012 r. 1 Koronowo 4 918,91zł 7 2 Dobrcz 875,61zł 1 3 Białe Błota 4 796,13zł 3 4 Solec Kujawski 2 952,67zł 6 5 Osielsko 395,47zł 1 Razem: 13 938,79zł 18 b) piecza instytucjonalna W 2012 r. w Placówce Opiekuńczo - Wychowawczej w Trzemiętowie umieszczono 20 dzieci w tym 5 rodzeństw. Wydano 21 skierowań w sprawie umieszczenia dzieci zgodnie z postanowieniem sądu w instytucjonalnej pieczy zastępczej w tym 1 postanowienie dotyczyło przeniesienia dziecka z placówki z powiatu grudziądzkiego do placówki na teren powiatu bydgoskiego. Wykonanych zostało 20 skierowań. W 1 przypadku sąd zmienił postanowienie i dziecko pozostało przy matce. W placówkach opiekuńczo - wychowawczych poza powiatem nie umieszczono w 2012 r. żadnego dziecka pochodzącego z terenu powiatu bydgoskiego. Tabela 10. Dzieci umieszczone w instytucjonalnej pieczy zastępczej w 2012 r. z rodzinnej z rodziny z instytucjonalnej Razem pieczy naturalnej pieczy zastępczej zastępczej 20 14 5 1 Tabela 11. Liczba dzieci umieszczonych w instytucjonalnej pieczy zastępczej w 2012 r. z podziałem na gminy. Liczba dzieci umieszczonych Lp. Gmina pochodzenia w instytucjonalnej pieczy zastępczej w 2012 r. 1 Koronowo 13 2 Dobrcz 0 3 Białe Błota 1 4 Solec Kujawski 1 5 Osielsko 0 6 Sicienko 4 7 Nowa Wieś Wielka 1 8 Dąbrowa Chełmińska 0 Razem 20 8
Większość dzieci przebywających w 2012 r. w instytucjonalnej pieczy zastępczej na terenie powiatu bydgoskiego to dzieci w przedziale wiekowym od 14-17 lat, najmniej liczną grupę stanowią dzieci w wieku 4-6 lat oraz wychowankowie w wieku 18-24 lat. Tabela 12. Wiek dzieci przebywających w pieczy instytucjonalnej. Wiek dzieci przebywających w pieczy instytucjonalnej poniżej roku od 1 roku - 3 lat 4-6 lat 7-13 lat Tabela 13. Okres przebywania dzieci w pieczy instytucjonalnej. 14-17 lat 18-24 lat Razem Liczba dzieci 0 0 2 23 41 2 68 Okres przebywania dzieci w instytucjonalnej pieczy zastępczej do 3 miesięcy powyżej 3 do 6 miesięcy powyżej 6 do 12 miesięcy powyżej 1 roku do 2 lat powyżej 2 lat do 3 lat powyżej 3 lat Liczba dzieci Liczba dzieci 3 4 8 24 6 23 68 W okresie od 01.01.2012 r. do 31.12.2012 r. w Placówce Opiekuńczo - Wychowawczej w Trzemiętowie przebywało łącznie 68 dzieci z czego 17 w trakcie roku opuściło Placówkę. Wśród osób opuszczających Placówkę była także wychowanka pochodząca z terenu Miasta Bydgoszczy. Tabela 14. Przyczyna opuszczenia instytucjonalnej pieczy zastępczej. Powód opuszczenia Lp. instytucjonalnej Liczba dzieci pieczy zastępczej 1 Powrót do domu rodzinnego 5 2 Usamodzielnienie w związku z osiągnięciem 9 pełnoletności 3 Umieszczenie w pieczy rodzinnej 2 4 Zawarcie związku małżeńskiego 1 Razem 17 Zgodnie z art. 191 ust. 1 pkt 2 ustawy powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi średnie miesięczne wydatki przeznaczone na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczowychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym. Powiat bydgoski w 2012 r. otrzymał środki na pokrycie kosztów pobytu 1 dziecka pochodzącego z terenu Miasta Bydgoszczy, umieszczonego na terenie powiatu bydgoskiego w Placówce Opiekuńczo - Wychowawczej w Trzemiętowie w ramach porozumienia zawartego pomiędzy powiatem bydgoskim a Miastem Bydgoszcz. Dziecko 9
24.05.2012 r. zostało skreślone z listy wychowanków z powodu usamodzielnienia. Łączny dochód z tego tytułu to kwota 18 274,74 zł. Powiat zgodnie z zawartymi porozumieniami pokrywał koszty pobytu dzieci pochodzących z terenu powiatu bydgoskiego przebywających w placówkach opiekuńczo - wychowawczych na terenie innych powiatów (p. świecki, p. białogardzki, p. kraśnicki, p. grudziądzki, p. chełmiński, p. nakielski, Miasto Bydgoszcz, Miasto Gliwice). W budżecie powiatu zaplanowano na to zadanie 635 000 zł z czego wydatkowano 608 631,97 zł. W okresie od 01.01.2012 r. do 31.12.2012 r. w placówkach opiekuńczo - wychowawczych funkcjonujących poza powiatem bydgoskim przebywało łącznie 17 dzieci z powiatu bydgoskiego z czego 2 w trakcie roku opuściło placówki. Powodem opuszczenia placówek było usamodzielnienie 1 dziecka w związku z osiągnięciem pełnoletności oraz przeniesienie 1 dziecka z placówki na terenie powiatu grudziądzkiego do Placówki Opiekuńczo - Wychowawczej w Trzemiętowie. Tabela 15. Porozumienia dotyczące dzieci pochodzących z terenu powiatu bydgoskiego przebywających w pieczy instytucjonalnej na terenie innego powiatu. L.p. Miasto/Powiat Kwota Liczba dzieci 1 powiat świecki 49 516,23 1 2 Miasto Gliwice 48 507 1 3 powiat białogardzki 226 800 7 4 powiat kraśnicki 64 800 2 5 Miasto Bydgoszcz 36 406,50 1 6 Powiat grudziądzki 19 972,51 1 7 powiat nakielski 29 149,08 1 8 powiat chełmiński 133 480,35 3 Razem 608 631,97 17 Zgodnie z art. 191 ust. 10 ustawy w przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo - wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo - terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem go po raz pierwszy w pieczy zastępczej ponosi odpowiednio wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 2, w wysokości: 1) 10% w pierwszym roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; 2) 30% w drugim roku pobytu dziecka w pieczy zastępczej; 3) 50% w trzecim roku i następnych latach pobytu dziecka w pieczy zastępczej. - średnich miesięcznych wydatków przeznaczonych na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym. Przepisy ust. 2 4 stosuje się odpowiednio. W związku z powyższym wystawiono gminom 25 not obciążeniowych. 10
Tabela 16. Zwrot wydatków od gmin właściwych ze względu na miejsce zamieszkania dzieci przed umieszczeniem ich po raz pierwszy w pieczy. Liczba dzieci umieszczonych L.p. Gmina Kwota w pieczy instytucjonalnej w 2012 r. 1 Koronowo 18 938,48 zł 9 2 Sicienko 11 480,48 zł 4 3 Solec Kujawski Razem: 2 053,80 zł 32 472,76 zł 1 14 3) organizowanie wsparcia osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze i regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, przez wspieranie procesu usamodzielnienia; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy pomaga zaplanować proces usamodzielnienia tak, by przebiegał on sprawnie i zakończył się sukcesem. Stosowanie do treści art. 145 ust. 4 powołanej ustawy warunkiem przyznania pomocy na kontynuowanie nauki i na usamodzielnienie jest złożenie wniosku oraz posiadanie zatwierdzonego indywidualnego programu usamodzielnienia, opracowanego przez osobę usamodzielnianą wspólnie z opiekunem usamodzielnienia lub koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, co najmniej na miesiąc przed osiągnięciem przez osobę usamodzielnianą pełnoletności, a następnie zatwierdzonego przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie. W 2012 r. indywidualne programy usamodzielnienia w 17 przypadkach zostały opracowane wspólnie z osobą usamodzielniającą się i opiekunem usamodzielnienia oraz przy współpracy pracownika Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy z czego: - 11 programów wychowanków rodzin zastępczych, - 6 programów wychowanków placówek opiekuńczo - wychowawczych. Natomiast 1 program został opracowany w placówce w której wychowanek przebywał tj. w Domu Dziecka w Gliwicach. Oprócz tego 1 indywidualny program osoby opuszczającej rodzinę zastępczą został opracowany w Grodzisku Mazowieckim, na terenie którego ta osoba przebywała. W czerwcu 2012 r. pracownik Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy spotkał się z grupą wychowanków Placówki Opiekuńczo - Wychowawczej w Trzemiętowie w celu udzielenie informacji o procesie usamodzielnienia. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy organizuje osobom usamodzielnianym wsparcie m. in. finansowe w postaci pomocy na kontynuowanie nauki, usamodzielnienie i zagospodarowanie, a także udziela pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych i zatrudnienia. W ramach wsparcia osoby usamodzielniane mają także możliwość korzystania z poradnictwa psychologicznego, pedagogicznego i prawnego działającego w punkcie specjalistycznego poradnictwa przy Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy. 11
W ramach projektu systemowego Pierwszy krok do usamodzielnienia celem głównym było m. in. zwiększenie szans 6 osób usamodzielnianych opuszczających rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo - wychowawcze. Osoby pełnoletnie usamodzielniane opuszczające rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo - wychowawcze wzięły udział w szkoleniach zawodowych tj. kurs prawa jazdy kat. B, kurs na magazyniera z obsługą wózków jezdniowych, kurs stylizacji paznokci oraz kurs masażu sportowego. Ponadto uczestniczyły w warsztatach aktywnego poszukiwania pracy, a także skorzystały ze wsparcia psychologicznego. 4) tworzenie warunków do powstawania i działania rodzin zastępczych, rodzinnych domów dziecka i rodzin pomocowych; W celu umożliwienia kandydatom pełnienia funkcji rodzin zastępczych Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy zorganizowało szkolenie dla tych osób. Osoby, które ukończyły szkolenie otrzymały świadectwo ukończenia szkolenia oraz zaświadczenie kwalifikacyjne zawierające potwierdzenie ukończenia szkolenia, spełniania warunków, o których mowa w art. 42, oraz posiadania predyspozycji i motywacji do sprawowania pieczy zastępczej. Aktualnie w powiecie bydgoskim na podstawie umów zawartych przez Starostę Bydgoskiego funkcjonuje 5 umów dotyczących pełnienia funkcji zawodowych niespokrewnionych z dzieckiem wielodzietnych rodzin zastępczych oraz 2 umowy zawodowych rodzin zastępczych pełniących funkcję pogotowia rodzinnego. W 2012 r. rodziny te otrzymały wynagrodzenie w łącznej wysokości 120 702 zł, z czego zawodowe niespokrewnione z dzieckiem wielodzietne rodziny zastępcze otrzymały wynagrodzenie wraz z pochodnymi od wynagrodzenia w łącznej wysokości 80 813 zł. Natomiast zawodowe rodziny zastępcze pełniące funkcję pogotowia rodzinnego otrzymały wynagrodzenie wraz z pochodnymi od wynagrodzenia w łącznej wysokości w wysokości 39 889zł. W związku z wejściem w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w miesiącu styczniu 2012 r. 98 rodzin zastępczych zostało poinformowanych o obowiązujących przepisach i o możliwości dokonania wyboru czy chcą otrzymywać świadczenie w trybie określonym w przepisach dotychczasowych czy chcą otrzymywać świadczenie zgodnie z nowymi przepisami, przyjęto 147 wniosków o przyznanie świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej 5) prowadzenie placówek opiekuńczo - wychowawczych oraz placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym; Z dniem 1 listopada 2011 r. na mocy decyzji Wojewody Kujawsko - Pomorskiego rozszerzono działalność funkcjonującego na terenie powiatu bydgoskiego Domu Dziecka w Trzemiętowie poprzez utworzenie Samodzielnej Grupy Wychowawczej w Karolewie. Od tego momentu w strukturze Domu Dziecka funkcjonowały w Trzemiętowie grupa socjalizacyjna (30 miejsc) i grupa usamodzielnienia (10 miejsc) oraz Samodzielna Grupa Wychowawcza w Karolewie (14 miejsc). W 2012 r. Placówka Opiekuńczo - Wychowawcza w Trzemiętowie zapewniała dzieciom całodobową opiekę i wychowanie oraz zaspokajała ich niezbędne potrzeby, w szczególności emocjonalne, rozwojowe, zdrowotne, bytowe, społeczne i religijne; realizowała przygotowany we współpracy z asystentem rodziny plan pomocy dziecku; umożliwiała kontakt dziecka z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowił inaczej; podejmowała działania w celu powrotu dzieci do rodziny; zapewniała dzieciom dostęp do kształcenia dostosowanego do ich wieku i możliwości rozwojowych; obejmowała 12
dzieci działaniami terapeutycznymi; zapewniała korzystanie z przysługujących świadczeń zdrowotnych. W związku z wejściem w życie w 2012 r. ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej dnia 22 listopada 2012 r. została podjęta przez Radę Powiatu Bydgoskiego Uchwała Nr 255/XXIII/12 w sprawie zmian w organizacji instytucjonalnej pieczy zastępczej w powiecie bydgoskim. Wojewoda Kujawsko - Pomorski wydał w tej sprawie dnia 13.12.2012 r. decyzję Nr WPS.IX.9423.17.2012.BG na prowadzenie Placówki Opiekuńczo - Wychowawczej w Karolewie, decyzję z dnia 14.12.2012 r. Nr WPS.IX.9423.18.2012.BG na prowadzenie Placówki Opiekuńczo - Wychowawczej Nr 2 w Trzemiętowie 18 oraz decyzję z dnia 14.12.2012 r. Nr WPS.IX.9423.16.2012 zmieniającą decyzję Nr WPS.III.BG.90131-2/2009 z dnia 14.04.2009 r. na prowadzenie Placówki Opiekuńczo - Wychowawczej Nr 1 w Trzemiętowie 17. Wydane decyzje świadczą o tym, iż placówki spełniają zapisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Średnie miesięczne wydatki przeznaczone na utrzymanie dziecka w 2012 r. w Placówce Opiekuńczo - Wychowawczej w Trzemiętowie zostały ustalone w wysokości 3.930,12 zł. W związku z tym w Dzienniku Urzędowym Województwa Kujawsko - Pomorskiego zostało opublikowane Zarządzenie nr 7/2012 Starosty Bydgoskiego z dnia 21 marca 2012 r. Powiat bydgoski nie prowadzi placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym. 6) organizowanie szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka i dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego oraz kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy podejmuje działania zmierzające do popularyzacji idei opieki i wychowania dzieci w rodzinach zastępczych, ze szczególnym uwzględnieniem rodzin niespokrewnionych w następujący sposób: - na tablicy ogłoszeń w budynku Starostwa Powiatowego w Bydgoszczy są umieszczone informacje (w tym plakat) o możliwości założenia rodziny zastępczej, - na stronie internetowej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy jest zamieszczone specjalne okienko (pojawiające się automatycznie po otwarciu strony) informujące o możliwości zostania rodziną zastępczą i zawierające dane do kontaktu, - w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy są wyznaczone osoby do kontaktu z osobami zainteresowanymi założeniem rodziny zastępczej, - link do strony internetowej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy znajduje się na stronie internetowej Starostwa Powiatowego w Bydgoszczy. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy przeprowadziło analizę sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej poprzez ustalenie okoliczności, o których mowa w art. 42 ust. 1-3 zgodnie z którymi pełnienie funkcji rodziny zastępczej oraz prowadzenie rodzinnego domu dziecka może być powierzone osobom, które: - dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej; - nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona; 13
- wypełniają obowiązek alimentacyjny - w przypadku gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego; - nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych; - są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej; - przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; - zapewnią odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym: a) rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego, b) właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, c) wypoczynku i organizacji czasu wolnego. - nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. - w przypadku rodziny zastępczej niezawodowej co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów. W ramach kwalifikowania osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej przeprowadzono badania pedagogiczne i psychologiczne tych osób. Zarówno pedagog jak i psycholog spotkali się indywidualnie z każdym kandydatem w celu przeprowadzenia badania, analizy i wydania opinii. Łącznie odbyły się 22 spotkania w tym 11 z psychologiem oraz 11 z pedagogiem. W przypadku dwóch osób wydane opinie psychologa i pedagoga nie były pozytywne w związku z tym konieczne było ponowne spotkanie się z tymi osobami po ukończonym szkoleniu. Ustalono, iż szkolenie nie spowodowało zmian w myśleniu i reprezentowanych postawach tych osób i nadal brak jest właściwych predyspozycji do pełnienia przez nie funkcji rodziny zastępczej niezawodowej. Następnie Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy skierowało 10 kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej na szkolenie. Szkolenie prowadzone było przez Towarzystwo Pomocy Dziecku i Rodzinie Imo pectore na podstawie programu Moja Rodzina - zastępcza rodzina, zatwierdzonego Decyzją Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.05.2012 r. nr 13/2012/RZ, w terminie od 03.11.2012 r. do 01.12.2012 r. w wymiarze 60 godzin. Szkolenie miało na celu dostarczenie wiedzy i praktycznych umiejętności z zakresu pedagogiki, psychologii rozwojowej, wychowawczej, społecznej oraz z zakresu podstaw prawnych związanych z opieką nad dzieckiem opuszczonym przez rodziców biologicznych. Program został przeprowadzony przy wykorzystaniu następujących form i metod pracy: - praca z grupą oparta na zasadach wypracowanych i akceptowanych przez grupę i prowadzących spotkania indywidualne, - pokaz multimedialny, mini wykład, dyskusja, burza mózgów, odgrywanie ról, praca w małych grupach, autoprezentacja, warsztat, pogadanka, spotkania ze specjalistami, analiza SWOT, filmy o tematyce przewidzianej programem szkolenia, metoda indywidualnego przypadku, Zakładanymi i oczekiwanymi efektami po odbytym szkoleniu było wzmocnienie kompetencji wychowawczych u rodzin zastępczych, zwiększenie kompetencji rodzin zastępczych w pracy z dzieckiem z zaburzeniami rozwojowymi, zaburzeniami emocji, nabycie przez rodziny zastępcze umiejętności w budowaniu więzi rodzica z dzieckiem, 14
umiejętności w kompensowaniu deficytów emocji, zaburzeń zachowania, wzmocnienie u rodzin zastępczych motywacji do poszukiwania pomocy zewnętrznej i działań zapobiegających pogłębieniu dysfunkcji funkcjonowania rodziny zastępczej. Po odbytym szkoleniu 10 osób otrzymało świadectwa ukończenia szkolenia. Zgodnie z art. 45 ustawy na wniosek kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej, posiadającego świadectwo ukończenia szkolenia organizator rodzinnej pieczy zastępczej właściwy ze względu na miejsce zamieszkania kandydata wydał 8 zaświadczeń kwalifikacyjnych zawierających potwierdzenie ukończenia szkolenia, spełniania warunków, o których mowa w art. 42, oraz posiadania predyspozycji i motywacji do sprawowania pieczy zastępczej. W 2 przypadkach organizator rodzinnej pieczy zastępczej odmówił wydania zaświadczenia kwalifikacyjnego, o którym mowa w art. 45 i 48 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ponieważ kandydaci nie spełniają warunków do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej i nie posiadają predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej. Powiadomiono o tym fakcie właściwy sąd. 7) organizowanie wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej, w szczególności przez tworzenie warunków do powstawania: a) grup wsparcia, b) specjalistycznego poradnictwa; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy prowadzi punkt specjalistycznego poradnictwa, w którym porad udzielają: prawnik, psycholog i pedagog. Punkt poradnictwa specjalistycznego jest wpisany do prowadzonego przez Wojewodę Kujawsko - Pomorskiego Rejestru Jednostek Specjalistycznego Poradnictwa pod nr 16. Działalność pedagoga i psychologa w punkcie poradnictwa polega między innymi na udzielaniu porad i wsparcia rodzinom zastępczym w rozwiązywaniu zgłaszanych problemów w zakresie stanu zdrowia psychicznego, dydaktyki, wychowania dzieci a także problemów osobistych rodziców, wskazywaniu rodzinom poradni specjalistycznych dla dzieci w celu dokonywania diagnozy lub poddania terapii. Działalność prawnika w punkcie poradnictwa specjalistycznego polega na udzielaniu poradnictwa prawnego rodzinom zastępczym, usamodzielnianym wychowankom rodzin zstępczych i placówek, ofiarom przemocy w rodzinie. Udzielano porad prawnych z zakresu wykonywania władzy rodzicielskiej, ustalania osobistych kontaktów z dzieckiem, alimentacji, a także udzielano pomocy w sporządzaniu pism procesowych. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy oferuje profesjonalną pomoc osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą i ich dzieciom oraz dzieciom umieszczonym w pieczy zastępczej, wykazującym potrzebę wsparcia w przezwyciężaniu problemów i trudności życiowych. Prowadzone poradnictwo ma na celu wsparcie rodziny w jej prawidłowym funkcjonowaniu w obrębie systemu rodzinnego i środowiska lokalnego, wspomaganie w sytuacjach trudnych, pomoc w rozwiązywaniu problemów rozwojowych, kryzysowych, udzielanie rodzinie oraz jej poszczególnym członkom, wykazującym potrzebę wsparcia, wielozakresowej pomocy doradczej i informacyjnej na temat ośrodków specjalistycznych i miejsc w których mogą poddać się terapii. W 2012 r. w ramach poradnictwa specjalistycznego pedagog i psycholog udzielili 59 porad 27 rodzinom w tym przeprowadzone zostały rozmowy wspierające, rozmowy doradcze czy spotkania mediacyjne. Na terenie powiatu bydgoskiego nie funkcjonują grupy wsparcia dla rodzinnej pieczy zastępczej. 15
8) powoływanie centrów administracyjnych do obsługi placówek opiekuńczowychowawczych; W związku z wejściem w życie w 2012 r. ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej została podjęta przez Radę Powiatu Bydgoskiego Uchwała Nr 255/XXIII/12 w sprawie zmian w organizacji instytucjonalnej pieczy zastępczej w powiecie bydgoskim, poprzez przekształcenie z dniem 1 stycznia 2013 r. Domu Dziecka w Trzemiętowie w Centrum Administracyjne Placówek Opiekuńczo - Wychowawczych w Trzemiętowie. Stosowne działania zostaną podjęte w 2013 r. 9) wyznaczanie organizatora rodzinnej pieczy zastępczej; Realizacja zadań z zakresu rodzinnej pieczy zastępczej przypisanych powiatowi wymaga wyboru przez starostę organizatora rodzinnej pieczy zastępczej. Wyznaczenie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy na organizatora rodzinnej pieczy zastępczej zostało uregulowane w 2011 r. 10) zapewnienie przeprowadzenia przyjętemu do pieczy zastępczej dziecku niezbędnych badań lekarskich; Przy umieszczaniu dziecka w pieczy zastępczej przekazywano rodzinom zastępczym informację o stanie zdrowia dziecka, niezbędną dokumentację medyczną oraz udzielano pomocy w dotarciu do odpowiednich specjalistów. 11) prowadzenie rejestru danych, o którym mowa w art. 46; W okresie sprawozdawczym przygotowano, zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, rejestr danych o osobach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub do prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz pełniących funkcję rodziny zastępczej zawodowej lub rodziny zastępczej niezawodowej oraz prowadzących rodzinny dom dziecka. Rodziny zastępcze zgodnie z art. 46 ust. 3 w okresie sprawozdawczym przedstawiły zaświadczenia o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej wystawione przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Rodziny zastępcze przedstawiły również aktualne informacje dotyczące danych zawartych w art. 46 ust. 2. Po otrzymaniu zaświadczeń lekarskich i zebraniu potrzebnych danych, ww. rejestr został przekazany do właściwego sądu dnia 31 grudnia 2012 r. 12) kompletowanie we współpracy z właściwym ośrodkiem pomocy społecznej dokumentacji związanej z przygotowaniem dziecka do umieszczenia w rodzinie zastępczej albo rodzinnym domu dziecka; W 2012 r. umieszczono w rodzinnej pieczy zastępczej 38 dzieci, w związku z tym organizator rodzinnej pieczy zastępczej współpracował z ośrodkami pomocy społecznej w celu zgromadzenia niezbędnej dokumentacji dziecka w tym dokumentacji medycznej, szkolnej, rodzinnej, a także dokumentacji związanej z planem pracy z rodziną biologiczną i funkcjonowaniem rodziny dziecka. 16
13) finansowanie: a) świadczeń pieniężnych dotyczących dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka, placówkach opiekuńczo - wychowawczych, regionalnych placówkach opiekuńczo - terapeutycznych, interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych lub rodzinach pomocowych, na jego terenie lub na terenie innego powiatu, Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka starosta może przyznać: 1) dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka w wieku od 6. do 18. roku życia - raz w roku; 2) świadczenie na pokrycie: a) niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka - jednorazowo, b) kosztów związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki - jednorazowo lub okresowo. Tabela 17. Rodzaje świadczeń udzielonych rodzinom zastępczym funkcjonującym na terenie powiatu bydgoskiego. Rodzaj świadczenia Rodziny zastępcze spokrewnione Rodziny zastępcze niezawodowe Rodziny zastępcze zawodowe Świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania umieszczonego dziecka 689 141,80 zł 766 688,80 zł 465 403,79 zł Dodatek z tytułu niepełnosprawności dziecka 3 912 zł 20 600 zł 8 200 zł Świadczenie jednorazowe na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami 0 1 235 zł 5 673 zł przyjmowanego dziecka Świadczenia dla rodzin zastępczych (ogółem) 693 053,80 zł 788 523,80 zł 479 276,79 zł W 2012 r. wydano łącznie 295 decyzji (w tym m.in. decyzje przyznające świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej, jednorazowe świadczenie pieniężne na pokrycie niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego do rodziny dziecka, decyzje zmieniające wysokość przyznanego świadczenia, decyzje uchylające przyznanie świadczenia, decyzje zobowiązujące zwrot nienależnie pobranego świadczenia), W związku z wejściem w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej w miesiącu styczniu 2012 r. 98 rodzin zastępczych zostało poinformowanych o obowiązujących przepisach i o możliwości dokonania wyboru czy chcą otrzymywać świadczenie w trybie określonym w przepisach dotychczasowych czy chcą otrzymywać świadczenie zgodnie z nowymi przepisami, przyjęto 147 wniosków o przyznanie świadczenia na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej. Razem wysokość świadczeń udzielonych rodzinom zastępczym w 2012 r. wyniosła 1 960 854,39 zł. Dane dotyczące finansowania świadczeń pieniężnych dotyczących dzieci z terenu powiatu bydgoskiego, umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej na terenie innego powiatu zawarto w punkcie 2. 17
Rada Powiatu Bydgoskiego dnia 28 lutego 2012 r. podjęła uchwałę Nr 180/XVI/12 w sprawie szczegółowych warunków umorzenia w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty lub odstępowania od ustalenia opłaty za pobyt dziecka lub osoby pełnoletniej w pieczy zastępczej. Na podstawie przeprowadzonych kwestionariuszy danych osób zobowiązanych do ponoszenia opłaty za dzieci przebywające w pieczy zastępczej wydano łącznie 50 decyzji dotyczących odstąpienia od ustalenia opłaty za pobyt dziecka lub osoby pełnoletniej w pieczy zastępczej w tym: - w pieczy rodzinnej - 22 - pieczy instytucjonalnej - 28 b) pomocy przyznawanej osobom usamodzielnianym opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka, placówki opiekuńczo-wychowawcze lub regionalne placówki opiekuńczo-terapeutyczne, Od dnia 1 stycznia 2012 r. w odniesieniu do finansowania wymienionego zadania funkcjonują dwa akty prawne tj. ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej oraz ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Osoby, które usamodzielniły się przed wejściem w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej obowiązują przepisy dotychczasowe m. in. ustawa o pomocy społecznej. Na mocy ustawy o pomocy społecznej w 2012 r. powiat bydgoski na świadczenia dla osób usamodzielnianych przed 1 stycznia 2012 r., opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo - wychowawcze wydatkował kwotę 222 445,65 zł z czego 97 831,80 zł wypłacono osobom opuszczającym placówki opiekuńczo - wychowawcze i 124 613,85 zł osobom opuszczającym rodziny zastępcze. Łącznie udzielono pomocy 44 osobom: 19 osobom z placówek opiekuńczo - wychowawczych oraz 25 osobom z rodzin zastępczych. 2 osoby usamodzielniane opuszczające placówki opiekuńczo - wychowawcze otrzymały zarówno pomoc na kontynuowanie nauki jak i na usamodzielnienie. Natomiast 3 osoby opuszczające rodziny zastępcze otrzymały zarówno pomoc na kontynuowanie nauki i usamodzielnienie i 2 osoby pomoc na kontynuowanie nauki i zagospodarowanie. Przepisy ustawy o pomocy społecznej stosuje się także w stosunku do osób pełnoletnich opuszczających po 01.01.2012 r. domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolnowychowawcze, specjalno ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające całodobową opiekę i młodzieżowe ośrodki wychowawcze (szczegółowy opis zawiera Sprawozdanie z działalności Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy w 2012 r. z zakresu pomocy społecznej). Do osób opuszczających od 1 stycznia 2012 r., po osiągnięciu pełnoletności, rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka, placówki opiekuńczo - wychowawcze lub regionalne placówki opiekuńczo - terapeutyczne stosuje się ustawę o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej na mocy, której w 2012 r. powiat bydgoski na świadczenia dla osób usamodzielnianych po 1 stycznia 2012 r., opuszczającym rodziny zastępcze, rodzinne domy dziecka oraz placówki opiekuńczo - wychowawcze wydatkował kwotę 25 098,53 zł z czego 18 655,77 wypłacono osobom opuszczającym placówki opiekuńczo - wychowawcze i 6 442,76 osobom opuszczającym rodziny zastępcze. Łącznie udzielono pomocy 10 osobom: 7 osobom z placówek z czego 6 osób było wychowankami Domu Dziecka w Trzemiętowie i 1 18
osoba Domu Dziecka w Gliwicach oraz 3 osobom z rodzin zastępczych. Jedna osoba usamodzielniana opuszczająca placówkę otrzymała zarówno pomoc na kontynuowanie nauki jak i na usamodzielnienie. Łącznie na usamodzielnienia dla wychowanków placówek wydatkowano kwotę 116 487,57 zł, a dla wychowanków rodzin zastępczych kwotę 131 056,61 zł. Tabela 18. Zestawienie dotyczące pomocy przyznanej osobom usamodzielnianym w 2012 r. Ustawa o pomocy społecznej Placówki opiekuńczo - Rodzaj pomocy wychowawcze Rodziny Zastępcze Kwota Kwota Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki 78 067,80 105 888,85 Pomoc pieniężna na usamodzielnienie 19 764 13 176 Pomoc pieniężna na zagospodarowanie 0 5 549 Razem 97 831,80 124 613,85 Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej Placówki opiekuńczo - Rodzaj pomocy wychowawcze Rodziny Zastępcze Kwota Kwota Pomoc na kontynuowanie nauki 12 055,77 6 442,76 Pomoc na usamodzielnienie 6 600 0 Pomoc na zagospodarowanie 0 0 Razem 18 655,77 6 442,76 Spośród osób usamodzielnianych opuszczających placówki najliczniejszą grupę stanowią uczniowie szkół zawodowych, natomiast wśród osób opuszczających rodziny zastępcze najliczniejsza grupa to studenci szkół wyższych i uczniowie liceum. Tabela 19. Liczba osób usamodzielnianych ze wskazaniem poziomu kształcenia. Poziom kształcenia Liczba osób opuszczających placówki Liczba osób opuszczających rodziny zastępcze szkoła podstawowa 0 0 gimnazjum 2 0 szkoła zawodowa 11 2 technikum 3 1 liceum 5 9 szkoła policealna 1 6 szkoła wyższa 3 10 Razem 25 28 Ilość wydanych decyzji: a) usamodzielnieni wychowankowie rodzin zastępczych - ogółem decyzji 37 - kontynuowanie nauki - decyzje przyznające świadczenie: 19, 19
- uchylenie decyzji: 8, - decyzje odmawiające przyznania świadczenia: 1 - pomoc na usamodzielnienie - decyzje przyznające świadczenie: 3, - decyzje odmawiające przyznania świadczenia:1 - pomoc na zagospodarowanie - decyzje przyznające świadczenie: 2 - decyzje odmawiające przyznania świadczenia: 0 - zwrot nienależnie pobranego świadczenia: 3 W związku z wydaniem decyzji przeprowadzono 34 wywiady środowiskowe. Na mocy ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej przeprowadzono 5 postępowań w sprawie przyznanych świadczeń. b) usamodzielnieni wychowankowie placówek - ogółem decyzji 43 - kontynuowanie nauki - decyzje przyznające świadczenie: 29, - uchylenie decyzji: 4 - decyzje odmawiające przyznania świadczenia: 2 - pomoc na usamodzielnienie - decyzje przyznające świadczenie: 5, - decyzje odmawiające przyznania świadczenia: 2 - pomoc na zagospodarowanie - decyzje przyznające świadczenie: 1 - decyzje odmawiające przyznania świadczenia: 0 W związku z wydaniem decyzji przeprowadzono 36 wywiadów środowiskowych. Na mocy ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej przeprowadzono 9 postępowań w sprawie przyznanych świadczeń. W związku z przebywaniem osób usamodzielnianych pochodzących z innego powiatu na terenie powiatu bydgoskiego na prośbę właściwego powiatowego centrum pomocy rodzinie przeprowadzono 6 wywiadów celem ustalenia aktualnej sytuacji osobistej, majątkowej i szkolnej. c) szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, prowadzenia rodzinnego domu dziecka lub pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczowychowawczej typu rodzinnego oraz szkoleń dla rodzin zastępczych, prowadzących rodzinne domy dziecka oraz dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego; Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy jako organizator rodzinnej pieczy zastępczej w 2012 roku zorganizowało szkolenie dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej niezawodowej. Na to zadanie w budżecie powiatu bydgoskiego zaplanowano kwotę 6.000 zł z czego na przeszkolenie 10 osób wydatkowano łączną kwotę 5.680 zł. 14) sporządzanie sprawozdań rzeczowo - finansowych z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz przekazywanie ich właściwemu wojewodzie, w wersji elektronicznej, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 187 ust. 3; W 2012 r. przekazano w wersji elektronicznej do Wojewody Kujawsko - Pomorskiego za pomocą Statystycznej Aplikacji Centralnej (SAC) 2 sprawozdania rzeczowo - finansowe z zakresu wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej tj. dnia 31.07.2012 r. sprawozdanie 20
za okres 01.01.2012-30.06.2012 oraz dnia 31.01.2013 r. sprawozdanie za okres 01.07.2012-31.12.2012. 15) przekazywanie do biura informacji gospodarczej informacji, o której mowa w art. 193 ust. 8. W 2012 r. powiat bydgoski nie przekazał do biura informacji gospodarczej informacji o powstaniu zaległości, za okres dłuższy niż 12 miesięcy, z tytułu nieponoszenia przez rodziców opłaty za pobyt dzieci w pieczy zastępczej. II. Zadania organizatora rodzinnej pieczy zastępczej określa art. 76 ust. 4 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Do zadań organizatora rodzinnej pieczy zastępczej należy w szczególności: 1) prowadzenie naboru kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej, rodziny zastępczej niezawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; opis zadania powiatu - punkt 6 2) kwalifikowanie osób kandydujących do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka oraz wydawanie zaświadczeń kwalifikacyjnych zawierających potwierdzenie ukończenia szkolenia, opinię o spełnianiu warunków i ocenę predyspozycji do sprawowania pieczy zastępczej; opis zadania powiatu - punkt 6 3) organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka; opis zadania powiatu punkt 6 4) organizowanie szkoleń dla kandydatów do pełnienia funkcji dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego, wydawanie świadectw ukończenia tych szkoleń oraz opinii dotyczącej predyspozycji do pełnienia funkcji dyrektora i wychowawcy w placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego; Na terenie powiatu bydgoskiego nie funkcjonują placówki opiekuńczo - wychowawcze typu rodzinnego. 5) zapewnianie rodzinom zastępczym oraz prowadzącym rodzinne domy dziecka szkoleń mających na celu podnoszenie ich kwalifikacji, biorąc pod uwagę ich potrzeby; W 2012 r. nie zorganizowano w/w szkoleń. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Bydgoszczy planuje zorganizować szkolenia tematyczne w pierwszej połowie 2013 r. 6) zapewnianie pomocy i wsparcia osobom sprawującym rodzinną pieczę zastępczą, w szczególności w ramach grup wsparcia oraz rodzin pomocowych; 21
Na terenie powiatu bydgoskiego nie działają grupy wsparcia. Nie funkcjonują także rodziny pomocowe w związku z brakiem takiego zapotrzebowania. 7) organizowanie dla rodzin zastępczych oraz prowadzących rodzinne domy dziecka pomocy wolontariuszy; W 2012 r. nie została zorganizowana pomoc wolontariuszy. Aktualnie przygotowywana jest koncepcja wsparcia rodzin zastępczych przez wolontariuszy. Planowane utworzenie - pierwsza połowa 2013 r. 8) współpraca ze środowiskiem lokalnym, w szczególności z powiatowym centrum pomocy rodzinie, ośrodkiem pomocy społecznej, sądami i ich organami pomocniczymi, instytucjami oświatowymi, podmiotami leczniczymi, a także kościołami i związkami wyznaniowymi oraz z organizacjami społecznymi; Organizator rodzinnej pieczy zastępczej w 2012 r. współpracował z ośrodkami pomocy społecznej m. in. w celu zgromadzenia dokumentacji niezbędnej do umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej rodzinnej i instytucjonalnej. Oprócz tego kontaktowano się z ośrodkami i instytucjami oświatowymi w celu ustalenia oceny sytuacji dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych. W związku z tym odbył się zespół do spraw pieczy zastępczej, na którym omawiano sytuację dzieci pochodzących z terenu gminy Białe Błota. Z ośrodkami pomocy społecznej współpracowano również w celu ustalenia sytuacji rodziców biologicznych i możliwości powrotu dzieci z pieczy zastępczej. Ze szkołami kontaktowano się w celu ustalenia sytuacji dydaktyczno - wychowawczej dzieci oraz współpracy między rodzicami biologicznymi, rodziną zastępczą a szkołą. W ocenie sytuacji dziecka i możliwości jego powrotu do domu oraz ocenie rodziny zastępczej, ważne jest m.in. ustalenie czy rodzice biologiczni/rodzina zastępcza interesowali się postępami dziecka w nauce, jego zachowaniem i funkcjonowaniem w środowisku szkolnym. Kontaktowano się ze szkołami także w celu ustalenia aktualnej sytuacji szkolnej osób usamodzielnianych ich frekwencji i postępów w nauce. Współpraca z sądami polegała na ustalaniu sytuacji prawnej dzieci, występowaniu z wnioskiem o ustalenie opiekuna prawnego, co jest niezbędne, aby móc zgłosić dziecko do adopcji. Przekazywane były aktualne informacje o funkcjonowaniu dzieci w rodzinach zastępczych, w przypadkach, kiedy nie było możliwości powrotu dzieci do rodziny naturalnej składane były wnioski o pozbawienie władzy rodzicielskiej rodziców. Składane były również wnioski o rozwiązanie rodzin zastępczych w przypadku ustania przyczyn umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej. Przesyłane były również zapytania o miejsce zamieszkania dzieci przed umieszczeniem w pieczy zastępczej zarówno rodzinnej jak i instytucjonalnej. Z ośrodkiem adopcyjnym kontaktowano się głównie w momencie zgłaszania informacji o dzieciach z uregulowaną sytuacją prawną. Organizator rodzinnej pieczy zastępczej współpracował również z innymi powiatowymi centrami pomocy rodzinie w celu zawierania porozumień w sprawie przyjęcia, warunków pobytu i wysokości wydatków na opiekę i wychowanie dzieci przebywających w rodzinie zastępczej i wysokości średnich miesięcznych wydatków przeznaczonych na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo - wychowawczej na terenie powiatu bydgoskiego oraz terenie innych powiatów. 22