Przedmiotowe Zasady Oceniania z języka polskiego w klasach IV VI w Szkole Podstawowej w Mastkach Niniejszy dokument jest zgodny z Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania będącymi częścią Statutu Szkoły. 1. Cele oceniania bieżącego: - monitorowanie pracy ucznia, - przekazywanie uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się, poprzez wskazanie, co uczeń robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien się dalej uczyć. W systemie oceniania zawarte są podstawowe zasady współpracy nauczyciela z uczniami oraz kryteria na poszczególne oceny. Na początku roku szkolnego nauczyciel zapoznaje uczniów i rodziców z przedmiotowymi zasadami oceniania. W trakcie procesu nauczania nauczyciel ocenia poziom wiedzy i umiejętności ucznia, określa jego postępy w opanowaniu wymagań edukacyjnych przewidzianych w podstawie programowej i programie nauczania. Przedmiotem oceny z języka polskiego są wiadomości i umiejętności zdobywane przez ucznia w procesie nauczania oraz prezentowana przez niego postawa. Uczniowie oceniani są według skali: celujący 6 bardzo dobry 5 dobry 4 dostateczny 3 dopuszczający 2 niedostateczny 1 Dla ustalenia ocen cyfrowych stosowane są progi przeliczeniowe według skali: 90 100 % - bardzo dobry 76 89 % - dobry 50 75 % - dostateczny 31 49 % - dopuszczający 0 30 % - niedostateczny 1
Z języka polskiego oceniane są: prace klasowe, kartkówki, testy, dyktanda, prace domowe, wypracowania, odpowiedzi ustne, czytanie, recytacja, analiza tekstów literackich, zeszyt przedmiotowy, aktywność na lekcji, prace dodatkowe i udział w konkursach. Prace klasowe zapowiadane są z tygodniowym wyprzedzeniem i przeprowadzane w dniach, w których nie ma sprawdzianów z innych przedmiotów. Uczeń, który nie przystąpił do sprawdzianu jest zobowiązany do napisania go w terminie ustalonym z nauczycielem. Uczeń może poprawić ocenę niedostateczną z pracy klasowej w ciągu tygodnia od otrzymanej oceny, jeżeli sam z taką propozycją wystąpi. Prace klasowe, testy, sprawdziany i kartkówki są przechowywane przez nauczyciela do końca roku szkolnego i udostępniane uczniom i rodzicom (prawnym opiekunom) do wglądu. Uczeń ma prawo trzykrotnie, w ciągu semestru, zgłosić nieprzygotowanie do lekcji. Po wyczerpaniu limitu nieprzygotowań, otrzymuje ocenę niedostateczną. Aktywność ucznia na lekcji wynagradzana jest oceną i znakiem +. 5 znaków + składa się na ocenę bardzo dobrą. 4 znaki + składają się na ocenę dobrą. 3 znaki + składają się na ocenę dostateczną. Na miesiąc przed klasyfikacją śródroczną i roczną uczeń i jego rodzice (prawni opiekunowie) informowani są o grożącej ocenie niedostatecznej. Na tydzień przed klasyfikacją śródroczną i roczną uczeń i jego rodzice (prawni opiekunowie) informowani są o przewidywanej ocenie klasyfikacyjnej. Uczeń, który opuścił więcej niż 50 % godzin lekcyjnych nie może być klasyfikowany z przedmiotu. Wobec wszystkich uczniów z opiniami z Poradni Psychologiczno Pedagogicznej nauczyciel przedmiotu stosuje zalecenia w nich zawarte. KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO WYMAGANIA DLA KLASY VI Ocena celująca - Wiedza ucznia wykracza poza obowiązujący program nauczania. - Proponuje rozwiązania twórcze i oryginalne. - Bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach szkolnych, międzyszkolnych. - Podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach (np. udział w akademiach, inscenizacjach teatralnych, itp.), prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny. 2
Ocena bardzo dobra - Wypowiedzi ustne i pisemne są poprawne pod względem stylistyczno-językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym. - Posługuje się poznanymi formami wypowiedzi (opowiadanie, opis wyglądu przedmiotu, dialog, list do najbliższych). - Samodzielnie sporządza plan odtwórczy i kompozycyjny własnej wypowiedzi. - Wykazuje się bardzo dobrą wiadomością przeczytanego tekstu. - Nazywa elementy świata przedstawionego. - Podaje cechy baśni i odróżnia baśń od innych utworów literackich. - Samodzielnie i sprawnie posługuje się słownikiem ortograficznym. - Wskazuje narratora i osobę mówiącą w wierszu. - Wskazuje epitety, porównania, wersy, rymy w utworze poetyckim. - Bierze czynny udział w lekcji. - Płynnie czyta nowy tekst. - Rozróżnia poznane części mowy. - Wskazuje różnice między osobową a nieosobową (bezokoliczniki) formą czasownika. - Poprawnie stosuje formy liczby, osoby, rodzaju, czasu. - Biegle odmienia rzeczownik przez przypadki i poprawnie stosuje w zdaniach, oddziela temat od końcówki. - Odmienia przymiotniki i zauważa zależność form przymiotnika od określanego rzeczownika. - Wyróżnia w zdaniu podmiot i orzeczenie. - Rozpoznaje i układa zdania pojedyncze i złożone. - Potrafi zbudować zdanie z podanych związków wyrazowych. - Odróżnia głoskę od litery, spółgłoskę od samogłoski. - Określa cechy spółgłoski. - Zna zasady akcentowania w języku polskim i poprawnie akcentuje. Ocena dobra - Czyta poprawnie stosując zasady prawidłowego przestankowania. - Jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy językowo - stylistyczne, logiczne i ortograficzne. - W wypowiedziach próbuje oceniać zachowania bohaterów literackich. - Dostrzega i wymienia elementy świata przedstawionego. - Wskazuje w baśni kontrasty i rozumie morał. - Wskazuje narratora. - Poprawnie sporządza plan rozmowy. - Potrafi posługiwać się słownikiem ortograficznym. - Potrafi wskazać w wierszu epitet, porównanie, rytm, wers, strofę. - Rozróżnia poznane części mowy. - Poprawnie odmienia (stosuje w zdaniach) czasowniki i rzeczowniki. - Poprawnie odmienia przymiotniki. - Umie wskazać w zdaniu podmiot i orzeczenie. - Wskazuje i układa zdania pojedyncze i złożone. 3
- Rozróżnia głoskę, literę, samogłoskę i spółgłoskę. - Określa cechy spółgłosek. - Poprawnie dzieli wyrazy na sylaby. Ocena dostateczna - W wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawności w zakresie budowy zdań, precyzyjnego stosowania poznanego słownictwa i ortografii. - Przy małej pomocy nauczyciela wypowiada się w szkolnych formach pisemnych. - Czyta poprawnie, nie zawsze przestrzega zasad przestankowania. - Wskazuje epitety, porównania, wersy, strofy, rymy z pomocą nauczyciela. - Odróżnia postacie i wydarzenia realistyczne od fantastycznych. - Tworzy bezokoliczniki od czasowników w formie osobowej i odwrotnie. - Rozpoznaje rzeczownik w funkcji podmiotu i czasownik funkcji orzeczenia. - Odmienia rzeczowniki przez przypadki. - Odmienia czasowniki przez osoby, liczby, czasy i rodzaje. - Podane zdania dzieli na pojedyncze i złożone. - Rozróżnia głoskę, literę, samogłoskę i spółgłoskę. - Dzieli wyrazy na sylaby. Ocena dopuszczająca - Technika cichego i głośnego czytania pozwala na zrozumienie tekstu. - Pomimo błędów językowych, stylistycznych, logicznych i ortograficznych popełnianych w wypowiedziach możliwe jest zrozumienie napisanej pracy. - Przy pomocy nauczyciela rozróżnia części mowy. - Stosuje w tekście poprawne formy rzeczownika. - Wskazuje podmiot i orzeczenie przy pomocy nauczyciela. - Stosuje w tekście poprawne formy łatwiejszych czasowników. - Wyróżnia głoski, litery i sylaby. - Zna podstawowe zasady ortograficzne. Ocena niedostateczna - Otrzymuje ją uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą. KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO WYMAGANIA DLA KLASY V Ocena celująca - Wiedza ucznia wykracza poza obowiązujący program nauczania. - Proponuje rozwiązania twórcze i oryginalne. - Bierze udział i osiąga sukces w konkursach szkolnych, miedzyszkolnych. - Podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach (np.: udział w akademiach, inscenizacjach teatralnych, współpraca ze szkolna gazetką, itp.), prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny. 4
Ocena bardzo dobra - Wypowiedzi ustne i pisemne ucznia są poprawne pod względem stylistyczno językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym. - Posługuje się poznanymi w klasie piątej formami wypowiedzi (sprawozdanie z wycieczki, opis przedmiotu, wyglądu człowieka z elementami charakterystyki, list prywatny, zaproszenie). - Podejmuje próby charakterystyki postaci na wyrazistych przykładach. - Układa plan odtwórczy lektury, plan kompozycyjny własnej wypowiedzi. - Bardzo dobra znajomość przeczytanego tekstu pozwala na swobodne jego analizowanie, ocenę postępowania i poglądów bohaterów; pisanie opowiadania twórczego z elementami opisu, z dialogiem. - Zwraca uwagę na problematykę moralną zawartą w poznanych lekturach. - Posługuje się Słownikiem ortograficznym, Słownikiem wyrazów bliskoznacznych. - Porównuje cechy gatunkowe baśni i bajki. - Wskazuje środki artystyczne poznane w klasie IV oraz różne rodzaje przenośni. - Tworzy czasowniki dokonane od niedokonanych, stosuje w zdaniu czasowniki w formie osobowej i nieosobowej. - Określa znaczenie trybów czasownika, biegle odmienia czasowniki w trybie rozkazującym i przypuszczającym. - Zna zasady pisowni cząstki by z czasownikami. - W odmianie rzeczownika przez przypadki wyróżnia temat, końcówkę, temat oboczny, oboczność. - Rozpoznaje przyimki i wyrażenia przyimkowe. - Tworzy przysłówki od przymiotników. - Podaje poprawne formy liczebników. - Klasyfikuje rodzaje wypowiedzeń, podaje ich przykłady. - Wyróżnia w zdaniu zespoły składniowe. - Rozpoznaje części zdania, wskazuje sposób ich wyrażania. - Układa zdanie pojedyncze rozwinięte według podanego wykresu. - Rozróżnia zdania złożone. - Przekształca zdanie na równoważnik zdania i odwrotnie. - Wskazuje różnicę między samogłoską i spółgłoską. - Omawia zależności brzmienia głoski od ruchów i pozycji narządów mowy. - Podaje zasady akcentowania wyrazów w języku polskim oraz zasady wymawiania wyrazów bezakcentowych. Ocena dobra - Czyta poprawnie stosując zasady poprawnej intonacji i akcentowania. - Jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać nieliczne błędy językowo-stylistyczne, logiczne, ortograficzne. - Potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów. - Podejmuje próby wypowiadania się w formach trudniejszych niż określone podstawą programową ) opowiadanie twórcze, opis postaci z elementami charakterystyki). - W wypowiedziach próbuje oceniać i wartościować problemy, zjawiska dotyczące języka, literatury oraz kultury. 5
- Rozróżnia mity, legendy, bajki, nowele. - Poprawnie sporządza plan ramowy i szczegółowy lektury. - Określa formę gramatyczną czasowników. - Stosuje w zdaniu czasowniki w formie osobowej i nieosobowej. - Odmienia czasowniki w trybie rozkazującym i przypuszczającym. - Wskazuje różnice w odmianie podanych czasowników, wyodrębnia temat i końcówkę. - Uzasadnia pisownię rzeczownika, odwołując się do odmiany. - W zdaniu wskazuje przyimki i wyrażenia przyimkowe. - Wskazuje podobieństwa i różnice przymiotnikami i przysłówkami. - Określa formę gramatyczną przymiotnika z rzeczownikiem. - Zastępuje słowem liczebniki podane cyfrą i odwrotnie. - Stosuje w zdaniu liczebniki w odpowiednim przypadku. - Podaje przykłady współczesnego i porządnego zespołu składniowego. - Robi wykres zdania pojedynczego rozwiniętego (na łatwych przykładach). - Przekształca zdanie pojedyncze na złożone i odwrotnie. - Wskazuje zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie. - Określa cechy głoski. - Rozpoznaje wyrazy bezakcentowe. - Poprawnie akcentuje wyrazy na 3., 4. sylabie od końca. Ocena dostateczna - W wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawnościowych w zakresie budowy zdań, stosowania poznanego słownictwa i ortografii. - W miarę samodzielnie wypowiada się w szkolnych formach pisemnych (opowiadanie odtwórcze, dialogi, opisy przedmiotu i postaci, sprawozdanie, list, zaproszenie) - Opanował technikę poprawnego czytania i doskonali ją względem dykcji, intonacji, akcentowania. - Poprawia przy pomocy nauczyciela popełnione błędy. - Umie wymienić elementy świata przedstawionego (miejsce i czas akcji, bohaterów, wydarzenia). - Odróżnia zdarzenia, postacie fantastyczne od realistycznych. - W utworze lirycznym wskazuje epitety, porównania, przenośnie z pomocą nauczyciela. - Tworzy bezokoliczniki od czasowników w formie osobowej i odwrotnie. - Rozróżnia czasowniki dokonane i niedokonane. - Odmienia czasowniki we wszystkich trybach (proste przykłady). - Nazywa przypadki i pytania, na które odpowiadają. - Odmienia prze przypadki rzeczowniki o prostej odmianie. - Rozpoznaje rzeczowniki o roli orzeczenia i określenia czasownika. - Odmienia przymiotniki przez przypadki. - Rozpoznaje w zadaniu liczebniki. - Rozróżnia zdanie i równoważnik zdania, podaje przykłady typów zdań. - Łączy w zespoły składniowe wyrazy tworzące zdania. - Wpisuje zdanie w podany wykres. - Podane zdania dzieli na pojedyncze i złożone. 6
- Z podanych zdań pojedynczych tworzy zdanie złożone. - Dzieli wyrazy na głoski. - Odróżnia głoski od samogłosek. - Dzieli wyrazy na sylaby. - Poprawnie akcentuje wyrazy na 2. sylabie od końca. Ocena dopuszczająca - Jego technika cichego i głośnego czytania pozwala na zrozumienie tekstu. - Względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych świadczy o zrozumieniu przez niego analizowanego zagadnienia. - Pomimo błędów językowych, stylistycznych, logicznych i ortograficznych popełnianych w wypowiedziach pisemnych możliwe jest zrozumienie napisanej pracy. - Rozróżnia podstawowe części mowy. - Wskazuje podmiot i orzeczenia. - Odmienia rzeczownik i przymiotnik przez przypadki. - Odmienia czasownik przez osoby, liczby, czasy, tryby. - Odróżnia zdanie pojedyncze od złożonego. - Wyróżnia głoski, litery, sylaby w podanym wyrazie. - Poprawnie pisze wyrazy poznane na lekcjach ortografii oraz zna zasady ortograficzne. Ocena niedostateczna - Otrzymuje ją uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą. KRYTERIA OCENIANIA Z JĘZYKA POLSKIEGO WYMAGANIA DLA KLASY IV Ocena celująca Wiedza ucznia wykracza poza obowiązujący program nauczania. Proponuje rozwiązania twórcze i oryginalne. Bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach szkolnych, międzyszkolnych. Podejmuje działalność literacką lub kulturalną w różnych formach (np.: udział w akademiach, inscenizacjach teatralnych, współpraca ze szkolną gazetką, itp.), prezentuje wysoki poziom merytoryczny oraz artystyczny. Ocena bardzo dobra - Wypowiedzi ustne i pisemne są poprawne pod względem stylistyczno-językowym, ortograficznym, merytorycznym i logicznym. - Biegle posługuje się słownikami i encyklopedią. - Samodzielnie sporządza notatki z lekcji. - Redaguje charakterystykę postaci, podejmuje próbę charakterystyki porównawczej i autocharakterystyki: określa motywację czynów bohaterów, ocenia ich postępowanie. - Opowiadania twórcze wzbogaca dialogami, elementami opisów, charakterystyki. - W sposób świadczący o znajomości utworu redaguje list do postaci literackiej. - Redaguje sprawozdanie, a w pracy poświęconej oglądanemu filmowi lub spektaklowi podejmuje próby recenzji. - Rozumie i poprawnie posługuje się terminami w zakresie wiedzy o epice, liryce i dramacie. 7
- Podejmuje próby analizy i interpretacji wiersza, wyodrębnia środki stylistyczne, odróżnia obrazowanie realistycznie od fantastycznego. - Wymienia rodzaje zaimków, omawia ich odmianę, funkcję w zdaniu, uzasadnia zastosowanie skróconych form zaimków. - Biegle stopniuje przymiotniki, pisze poprawnie nie z przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym. - Rozpoznaje różne typy liczebników, określa jego formy gramatyczne i funkcję w zdaniu, odmienia trudniejsze liczebniki złożone. - Stosuje w zdaniu rzeczownik w różnych funkcjach składniowych (podmiotu, dopełnienia, przydawki). - Rozpoznaje zdanie z orzeczeniem imiennym, omawia jego budowę. - Omawia, podając przykłady, różne sposoby wyrażania orzeczenia oraz podmiotu, przydawki i dopełnienia. - Przeprowadza klasyfikację zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, rysuje ich wykresy. - Przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazów pochodzących od wyrażeń przyimkowych i od czasowników. - Wskazuje przyrostek lub przedrostek jako formant w jednym wyrazie i jako składnik podstawy słowotwórczej w innym. - Podaje przykład wyrażeń z obocznymi tematami słowotwórczymi. - Daje przykłady wyrazów utworzonych za pomocą różnych formantów. Ocena dobra - Czyta poprawnie stosując zasady prawidłowego przestankowania. - Jego wypowiedzi ustne i pisemne mogą zawierać jedynie nieliczne błędy językowe. - Podejmuje próby redagowania form wypowiedzi: opowiadania twórcze z dialogiem, elementami opisu, list literacki, charakterystyka z pogłębioną oceną postaci, sprawozdanie ze spektaklu teatralnego, filmu. - Dobra znajomość tekstu pozwala mu na opowiadania losów bohaterów, omówienie elementów świata przedstawionego. - Popranie pisze plan ramowy i szczegółowy. - Wskazuje poznane środki stylistyczne w wierszu. - Potrafi samodzielnie poprawić większość własnych błędów. - Wymienia rodzaje zaimków. - Wyróżnia przysłówki wśród innych części mowy. - Poprawnie stopniuje przymiotniki. - Podaje przykłady różnych typów liczebników, odmienia liczebnik złożony i nieokreślony. - Na konkretnych przykładach omawia sposób wyrażenia orzeczenia i podmiotu. - Wyróżnia w zdaniu związki wyrazów i nazywa je. - Od podanego wyrazu podstawowego tworzy kilka wyrazów pochodnych będących różnymi częściami mowy. - Rozpoznaje wyraz pochodny, który może być podstawowym dla innego wyrazu. - Tworzy wyrazy pochodne od wyrażenia przyimkowego i od czasownika. - Wyjaśnia pisownię podanego wyrazu, odwołując się do wiadomości ze słowotwórstwa. 8
Ocena dostateczna - W wypowiedziach ustnych i pisemnych na ogół przestrzega zasad poprawności w zakresie budowy zdań, precyzyjnego stosowania poznanego słownictwa i ortografii. - W miarę samodzielnie posługuje się następującymi formami wypowiedzi: opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, streszczenie, opis, sprawozdanie, charakterystyka postaci, list, zaproszenie, telegram. - Jego technika głośnego i cichego czytania pozwala na zrozumienie tekstu. - Umie wyróżnić podstawowe elementy świata przedstawionego. - Odróżnia podmiot liryczny od bohatera utworu. - Poprawia popełnione błędy językowe przy pomocy nauczyciela, gromadzi słownictwo na zadany temat. - Wyróżnia w tekście czasowniki w formie osobowej i nieosobowej; określa formę fleksyjną czasowników. - Wskazuje orzeczenie czasownikowe i imienne. - Odmienia podane rzeczowniki przez przypadki, oddziela temat od końcówki. - Rozpoznaje w zdaniu zaimki, przysłówki, przymiotniki i liczebniki. - Potrafi rozpoznać ich związek z wyrazem określanym. - Stopniuje przymiotniki. - Rozróżnia przyimki proste i złożone, wyrażenia przyimkowe. - Wskazuje na różnicę między zdaniem i równoważnikiem zdania. - Na łatwiejszych przykładach omawia sposoby wyrażenia przymiotników. - Rozpoznaje zdanie bezpodmiotowe. - Nazywa w zdaniu części zdania (na prostszych przykładach). - Układa zdania złożone z podanych zdań pojedynczych. Ocena dopuszczająca - Jego technika czytania pozwala na zrozumienie tekstu. -Względna poprawność językowa i rzeczowa wypowiedzi ustnych i pisemnych świadczy o zrozumieniu przez niego analizowanego zagadnienia. - Przy pomocy nauczyciela rozpoznaje części mowy i określa ich funkcję w zdaniu (na prostych przykładach). - Odróżnia zdania pojedyncze od złożonych. - Łączy wyrazy w zespoły składniowe. - Zestawia pary wyrazów podstawowych i pochodnych. - Przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazu o przejrzystej budowie wskazuje podstawę słowotwórczą i formant. - Tworzy wyrazy pochodne za pomocą podanych formantów. Ocena niedostateczna Otrzymuje ją uczeń, który nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą. 9