Rola Inspekcji Weterynaryjnej w nadzorze nad bezpieczeństwem żywności Główny Lekarz Weterynarii
Inspekcja realizuje zadania z zakresu ochrony zdrowia zwierząt oraz bezpieczeństwa produktów pochodzenia zwierzęcego w celu zapewnienia ochrony zdrowia publicznego.
Zadania IW Inspekcja wykonuje swoje zadania w szczególności przez: 1. zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt, w tym chorób odzwierzęcych; 2. badania kontrolne zakażeń zwierząt 3. monitorowanie chorób odzwierzęcych i odzwierzęcych czynników chorobotwórczych oraz związanej z nimi oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe u zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego i środkach żywienia zwierząt; 4. badanie zwierząt rzeźnych oraz produktów pochodzenia zwierzęcego; 5. przeprowadzanie: a) weterynaryjnej kontroli granicznej w zakresie prawa wspólnotowego i krajowego b) kontroli weterynaryjnej w handlu i wywozie zwierząt oraz produktów w rozumieniu przepisów o kontroli weterynaryjnej w handlu c)systemów wsparcia bezpośredniego, d) kontroli wyrobów do diagnostyki in vitro stosowanych w medycynie weterynaryjnej
Zadania IW 6. sprawowanie nadzoru nad: a) bezpieczeństwem produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym nad wymaganiami weterynaryjnymi przy ich produkcji, umieszczaniu na rynku oraz sprzedaży bezpośredniej, b) wprowadzaniem na rynek zwierząt i ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego, c) wytwarzaniem, obrotem i stosowaniem pasz, dodatków stosowanych w żywieniu zwierząt, organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do użytku paszowego i pasz genetycznie zmodyfikowanych oraz nad transgranicznym przemieszczaniem organizmów genetycznie zmodyfikowanych przeznaczonych do użytku paszowego, d) zdrowiem zwierząt przeznaczonych do rozrodu oraz jakością zdrowotną materiału biologicznego i jaj wylęgowych drobiu, e) obrotem i ilością stosowanych produktów leczniczych weterynaryjnych, f) wytwarzaniem i stosowaniem pasz leczniczych, g) przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt, h) przestrzeganiem zasad identyfikacji i rejestracji zwierząt oraz przemieszczaniem zwierząt, i) przestrzeganiem wymagań weterynaryjnych w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta gospodarskie, j) utrzymywaniem, hodowlą, prowadzeniem ewidencji zwierząt doświadczalnych w jednostkach doświadczalnych, hodowlanych i u dostawców;
Zadania IW 7. prowadzenie monitorowania substancji niedozwolonych, pozostałości chemicznych, biologicznych, produktów leczniczych i skażeń promieniotwórczych u zwierząt, w ich wydzielinach i wydalinach, w tkankach lub narządach zwierząt, w produktach pochodzenia zwierzęcego, w wodzie przeznaczonej do pojenia zwierząt oraz środkach żywienia zwierząt; 8. prowadzenie wymiany informacji w ramach systemów wymiany informacji, o których mowa w przepisach Unii Europejskiej; 9. przyjmowanie informacji o niebezpiecznych produktach żywnościowych oraz paszach od organów Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, w zakresie kompetencji tych inspekcji, oraz od organów Inspekcji Handlowej o niebezpiecznych produktach żywnościowych pochodzenia zwierzęcego oraz ocena ryzyka i stopnia zagrożenia spowodowanego niebezpiecznym produktem żywnościowym lub paszą, a następnie przekazywanie tych informacji do kierującego siecią systemu RASFF (art. 85 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1225, z późn. zm.).
Organy Inspekcji Weterynaryjnej, urzędowi lekarze weterynarii oraz osoby wyznaczane do wykonywania czynności pomocniczych Zadania w pełnionym nadzorze nad bezpieczeństwem żywności pochodzenia zwierzęcego realizują organy Inspekcji Weterynaryjnej Główny Lekarz Weterynarii; wojewódzki lekarz weterynarii, jako kierownik wojewódzkiej inspekcji weterynaryjnej wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie; powiatowy lekarz weterynarii, jako kierownik powiatowej inspekcji weterynaryjnej wchodzącej w skład niezespolonej administracji rządowej; graniczny lekarz weterynarii. Lekarze weterynarii wyznaczeni do wykonywania określonych czynności oraz osoby, wyznaczone do czynności pomocniczych wykonują powierzone czynności pod nadzorem i w imieniu organów Inspekcji. Lekarze weterynarii zatrudnieni w Inspekcji oraz lekarze wyznaczeni są urzędowymi lekarzami weterynarii.
Krajowy program monitoringowy Zadania z zakresu bezpieczeństwa żywności pochodzenia zwierzęcego realizowane są m.in. poprzez prowadzenie krajowego programu badań kontrolnych pozostałości. Inspekcja Weterynaryjna pobiera próbki do badań od następujących gatunków zwierząt oraz produkty pochodzenia zwierzęcego: świnie, bydło, konie, owce, drób (kury, kurczęta, indyki, kaczki, gęsi), ryby, króliki, zwierzęta łowne oraz mleko krowie, jaja i miód. Matrycę do badań stanowią: mocz, krew, mięśnie, wątroba, nerki, tkanka tłuszczowa, woda do pojenia zwierząt, pasze. Zakres prowadzonych badań obejmuje łącznie ponad 220 związków. Średnio, rocznie w ramach realizacji programu pobieranych jest ok. 30 tys. próbek
Krajowy program monitoringowy W 2012 roku na 29 023 analizowanych próbek tylko 72 próbki (0,25%) oceniono jako niezgodne z obowiązującymi przepisami.
Krajowy program monitoringowy W 2013 roku na 29 173 analizowanych próbek tylko 81 próbek (0,27%) oceniono jako niezgodne z obowiązującymi przepisami.
Kontrole w ramach IW Kontrola urzędowa doraźna jest to kontrola podmiotu nadzorowanego przeprowadzaną poza harmonogramem kontroli, obejmującą część wymagań weterynaryjnych kompleksowa na podstawie analizy ryzyka jest to kontrola okresową przeprowadzoną według harmonogramów kontroli, opracowanych przez powiatowego lub wojewódzkiego (WLW) lub Głównego Lekarza Weterynarii, obejmująca całokształt spełniania przez podmiot nadzorowany wymagań zawartych w odpowiednich przepisach prawnych dla prowadzonej działalności lub wykonywanych działań administracyjnych Nadzór weterynaryjny stały w rzeźniach doraźny w zakładach rozbioru i przetwórstwa
Zakłady produkujące środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego (nadzór Inspekcji Weterynaryjnej) 1. Liczby zakładów zatwierdzonych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 853/2004: * zakłady mięsne 1970 zakładów - ubój prowadzi 937 zakładów, - rozbiór - 1 460, - przetwórstwo 1 162, - mięso mielone - 287, - mięso odkostnione mechanicznie- 161, - produkcja wyrobów mięsnych 513, - obróbka dziczyzny- 25 * zakłady przetwórstwa mleka 297 * punkty skupu mleka 2303 * zakłady sektora rybnego - 311 * zakłady pakowania jaj 457 * zakłady przetwórstwa jaj - 9 * zakłady przetwórstwa żabich udek i ślimaków - 9 * zakłady przetwórstwa kolagenu - 3 * zakłady przetwórstwa żelatyny - 3 * chłodnie składowe, zakłady przepakowywania, rynek hurtowy- 182
Zakłady produkujące środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego (nadzór Inspekcji Weterynaryjnej) 2. Liczba zakładów zatwierdzonych korzystających z krajowych środków dostosowujących, o których mowa w art. 10 ust. 3 Rozporządzenia (WE) Nr 853/2004 - (rzeźnie i zakłady o małej zdolności produkcyjnej wprowadzające produkty na rynek krajowy): 66 zakładów
Zakłady produkujące środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego (nadzór Inspekcji Weterynaryjnej) 3. Liczba podmiotów zarejestrowanych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 852/2004 * działalność marginalna, lokalna i ograniczona 2072 zakładów * fermy jaj konsumpcyjnych zatwierdzone zgodnie z dyrektywą 2002/4/WE - 186 * statki rybackie, z wyłączeniem statków zamrażalni i statków przetwórni - 783 * pośrednicy - 1890 * podmioty prowadzących działalność w zakresie transportu produktów pochodzenia zwierzęcego - 4957 * punkty skupu dziczyzny - 1301 * podmioty składujące produkty pochodzenia zwierzęcego bez wymogów temperaturowych - 127 * konfekcjonowanie miodu i produktów pszczelich - 56 * zakłady wytwarzające żywność złożoną - 38
Zakłady produkujące środki spożywcze pochodzenia zwierzęcego (nadzór Inspekcji Weterynaryjnej) 4. Podmioty zakwalifikowane do prowadzenia sprzedaży bezpośredniej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 grudnia 2006r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej produktów pochodzenia zwierzęcego: * nieprzetworzone produkty pszczele - 5019 * jaja konsumpcyjne - 829 * mleko i śmietana - 143 * produkty rybołówstwa - 785 * zwierzęta łowne - 62 * zajęczaki - 8 * drób 56 * żywe slimaki-4
Program RAPORTY Z DZIAŁANIA INSPEKCJI 1. Zwiększenie kontroli Powiatowych i Wojewódzkich Lekarzy Weterynarii ponad normy obowiązujące w Unii Europejskiej więcej kontroli niż audytów. 2. Zwiększenie kontroli krzyżowych prowadzonych przez lekarzy weterynarii u pośredników i przewoźników zwierząt w szczególności w zakresie warunków transportu zwierząt oraz dokumentacji towarzyszącej transportom w miejscach załadunku i rozładunku zwierząt. 3. Zwiększona liczba kontroli wszystkich siedzib stad zarejestrowanych przez pośredników w handlu zwierzętami, z wykreśleniem z rejestru tych siedzib, w których stwierdzone zostaną jakiekolwiek nieprawidłowości. 16
Program RAPORTY Z DZIAŁANIA INSPEKCJI cd. 4. Zwiększenie ilości kontroli przeprowadzanych w gospodarstwach rolnych w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt i przemieszczeń. Dodatkowe kontrole w ramach wzajemnej zgodności (dopłaty bezpośrednie).. 5. Zwiększenie kontroli dobrostanu zwierząt w rzeźniach na rampie rozładunkowej w rzeźni wykonywane przez lekarza weterynarii. Ponadto restrykcyjne przestrzeganie pełnej identyfikacji zwierząt oraz dokumentu łańcucha pokarmowego wypełnionego przez właściciela zwierząt a nie pośrednika. Od 1 stycznia 2013 roku obowiązek ten wykonują pracownicy rzeźni zgodnie z rozporządzeniem WE nr 1099/2009. 17
Program RAPORTY Z DZIAŁANIA INSPEKCJI cd. 6. Ścisłe przestrzeganie prawa oraz reguł przez każdego urzędowego lekarza weterynarii. Każdy przejaw niedopełnienia obowiązku, będzie przedmiotem postępowania dyscyplinarnego z nałożeniem kar przewidzianych dla służby cywilnej, łącznie z wydaleniem ze służby, a w przypadku lekarzy weterynarii prywatnie praktykujących odbierane będzie wyznaczenie oraz kierowane wnioski do policji o ściganie. 7. Rotacyjne wyznaczanie do kontroli lekarzy weterynarii w poszczególnych przedsiębiorstwach nowe spojrzenie w celu wyeliminowania rutyny w działaniach. 8. Mocniejsze zaangażowanie organów ścigania w celu egzekucji prawa, bez pobłażliwego podejścia niska szkodliwość czynu. 18
W ramach programu do dnia 09.02.2015 przeprowadzono: 10 780 kontroli w rzeźniach; 16 210 kontroli w zatwierdzonych zakładach przetwórstwa spożywczego; 864 kontroli w chłodniach składowych; 8 640 kontroli środków transportu środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego; 9626kontroli punktów skupu zwierząt; 5946 kontroli podmiotów zajmujących się pośrednictwem w obrocie zwierzętami; 31 595 kontroli środków transportu zwierząt. Łącznie na terenie całej Polski w ramach programu przeprowadzono 83 661 kontroli. Uchybienia stwierdzono łącznie podczas 5 629 kontroli. W wyniku podjętych działań ujawniono także 983 przypadków prowadzonych nielegalnie działalności. 19
W związku z wykrytymi nieprawidłowościami: 364 spraw przekazano do organów ścigania; Wydano 263 decyzji o zawieszeniu/zakazie działalności i/lub wykreśleniu z rejestru; wygenerowano 19 powiadomienia w systemie RASFF; 112 spraw przekazano właściwym terytorialnie powiatowym lekarzom weterynarii; w stosunku do 70 urzędowych lekarzy weterynarii uchylono wyznaczenie; nałożono w drodze decyzji administracyjnej 1 007 kar pieniężnych na łączną kwotę 3 110 190 zł; nałożono 1 674 mandatów na kwotę 409 609 zł. 20
Dziękuję Państwu za uwagę.