1 Podział usług telekomunikacyjnych:

PUI NOTATKI Spis treści 1 Podział usług telekomunikacyjnych:... 2 2 Ewolucja sieci i usług... 2 3 Sieci inteligentne... 3 4 Nowe sieci nowe usługi... 3 5 Ewolucja sieci IP... 4 6 CTI... 4 6.1 Funkcje CTI:... 4 6.2 Standardy sprzętowe w CTI:... 4 6.3 Co potrafi Call Center:... 5 6.4 Implementacja CTI... 5 6.5 Realizacja połączenia w CC... 5 6.6 Sterowanie połączeniem w CTI... 5 6.7 Standaryzacja CTI CC... 6 7 Sieci Inteligentne po raz kolejny... 6 7.1 Podstawowe zasady IN... 6 7.2 Kto jest kim w IN... 6 7.3 Jak to działa?... 7 8 Architektura IN... 7 8.1 Płaszczyzna fizyczna... 7 8.2 Funkcje SSP... 9 8.3 SCP... 9 8.4 SDP... 9 8.5 IP... 9 8.6 Adjunkt... 10 8.7 Service Node... 10 8.8 SSCP... 10 8.9 SMP... 10 8.10 SCEP... 10 8.11 Przykład usługi 0-800... 10 8.12 Ograniczenia IN... 11 9 Projektowanie usług informacyjnych... 11 9.1 API... 11 9.2 Cechy dobrego API... 11 9.3 WOSA... 11 9.4 Poziomy usług TAPI... 12 9.5 Hierarchia obiektów TAPI 2.x... 14 9.6 Podstawowe działanie TAPI... 14 9.7 Typy wywołań funkcji TAPI... 14 9.8 Negocjacja wersji TAPI... 15

W telekomunikacji programowanie jest sposobem/metodą tworzenia usług telekomunikacyjnych. 1 Podział usług telekomunikacyjnych: Usługi przenoszenia zdolność sieci do przenoszenia informacji z konkretnymi parametrami. Teleusługi od terminala do terminala, nie mogą istnieć samodzielnie, potrzebują usługi przenoszenia Usługi dodatkowe modyfikują teleusług (zwieszanie, przeniesienie). T Siec T Usł. Przenoszenia Tele usługa Na niewielkiej liczbie usług przenoszenia moŝna zrealizować wiele teleusług. Usługi przenoszenia ograniczają nas w przypadku projektowania teleusług, np. ograniczona przepływność. 2 Ewolucja sieci i usług Węzły programowalne SPC Wprowadzenie sygnalizacji w kanale??? SS6, SS7 o NiŜszy koszt o Wydajność o Bezpieczeństwo o Otwartość dla nowych zastosowań (MAP, INAP) o Dedykowana siec sygnalizacyjna SPC nowe usługi bez zmiany terminali. Tyle usług ile jest zaprogramowanych przez producenta w węźle. Jeśli uŝytkownik lub operator ma pomysł na nową usługę to ma problem Producent sprzętu musi ją zaimplementować w sprzęcie. Nie moŝna było wprowadzać nowych usług bez ingerencji w sprzęt (dostawca). Rozwiązanie tego problemu Sieci inteligentne (IN): Z załoŝenia, zwykła siec nie przetwarza informacji przesyłanej przez uŝytkownika. W sieciach inteligentnych, siec moŝe przetwarzać tę informację (w sieci znajdują się odpowiednie serwery itp.) ISND to siec IN. ISDN zamiast PSTN

3 Sieci inteligentne SMS Service Management System SCP Service Control Point Serwer do przetwarzania informacji od uŝytkownika. SSP Service Switching Point SCEP środowisko tworzenia usług IP Intelligent Peripheral terminal Sieci inteligentne umoŝliwiają natychmiastowe wprowadzenie usług, bez konieczności zwracania się do producenta sprzętu. Wystarczy wprowadzić zmiany do SCP. Sieci inteligentne są łatwe w zarządzaniu i konfiguracji. CEL złamać monopol dostawcy sprzętu, implementacja usługi bez konieczności zmiany sprzętu przetwarzanie usługi w specjalnych serwerach (SCP) moŝna stosować węzły podróŝnych producentów. Telefony na kartę przykład sieci inteligentnych (uŝytkownik wstukuje kod, SCP analizuje kod, sprawdza w bazie i jest ok. ). Słabości sieci inteligentnych Operator tworzy COŚ w oparciu o dostarczony sprzęt i moŝliwości. Nie ma moŝliwości aby to uŝytkownik, (zwykły Kowalski) stworzył sobie usługę. Usługi wąskopasmowe W Polsce ISDN nie był tak mocno promowany 4 Nowe sieci nowe usługi B-ISDN ATM o Dobrze określone usługi, dobrze opisane, pojawiały się z potrzeb klientów W ATM do tworzenia usług wymagana była duŝa wiedza, znajomość systemu ATM, projektowanie usług było trudne, ATM padł Obecnie ATM głównie w warstwie łącza danych, w rdzeniu sieci, ale odchodzi się od tego na rzecz MPLS/GMPLS. W ATM duŝo funkcji było realizowanych sprzętowo szybkość, ale głównie wykorzystywany w warstwie łącza danych gdyŝ był zbyt skomplikowany. Dlatego przestawiono się na IP Bardzo prosty Brak wbudowanych mechanizmów QoS (IPv4) Programowanie interfejsu gniazd

Łatwy w programowaniu, łatwy w wykorzystaniu Ogranicza tylko wyobraźnia Ograniczeniem jest to, Ŝe IP jest Best Effort, brak gwarancji QoS, nie nadaję się w czystej formie do telekomunikacji. 5 Ewolucja sieci IP IP IP QoS IP NGN QoS IP QoS odgrywa rolę sieci ATM 6 CTI CTI Computer telephony integration integracja komputera i telefonu np. call center Połączenie, zintegrowanie interfejsu telekomunikacyjnego ze sterowaniem komputerowym. 6.1 Funkcje CTI: Sterowanie zestawieniem połączenia (call control) wyniesione z węzła o Zestawianie, rozłączanie, nadzór o Kierowanie, np. do konkretnego agenta w call center (pierwszy wolny) o Wykrywanie tonów DTMF, sygnalizacja od strony sieci. Przetwarzanie mediów o Głos o Fax Zarządzanie danymi o stanach połączenia Wzbogacenie systemów telekomunikacyjnych o moŝliwości przetwarzania informacji komputerowej. Rozszerzenie tradycyjnego interfejsu o interfejs komputerowy. 6.2 Standardy sprzętowe w CTI: Opracowanie otwartych standardów współpraca sprzętu od róŝnych producentów, integracja systemu aŝ do poziomu głosu. Przykładem zastosowania CTI jest call center, integruje telefon (IVR), fax, email, pocztę głosową, WWW (kliknij aby rozmawiać). CTI łączy zasoby systemu komputerowego (bazę danych klientów) z zasobami telekomunikacyjnymi (PBX). Wydobycie numeru z sygnalizacji (SIP, SS7, H.323), numer jest sprawdzany w bazie, jeśli tam jest to są juŝ tam zapisane informacje o tym uŝytkowniku info o innych usługach itp redukcja czasu obsługi, bo agent juŝ nie musi się pytać o rzeczy o które ktoś inny pytał klienta.

Krótszy czas obsługi moŝna obsłuŝyć większa liczbę uŝytkowników zmniejszenie kosztów 6.3 Co potrafi Call Center: Inteligentne kierowanie połączeń o Połączenia kierowane do określonego agenta obsługującego danych klientów Priorytet dla pewnych klientów klient czekał poprzednio bardzo długo Informacja o czasie oczekiwania klienta, o poprzednich połączeniach i o historii IVR (wybieranie tonowe). Mieszanie połączeń (call blending) o Agent wykonuje połączenia wychodzące, gdy natęŝenie ruchu przychodzącego jest małe (Telemarketing). 6.4 Implementacja CTI CTI Łącze Moduł serwera CTI CTI API Aplikacja CTI: Funkcja call control Funkcja przetwarzania danych Prezentacja danych klienta PBX specyficzny PBX/ACD interfejs fizyczny Serwer CTI Baza danych Telefo Kompute 6.5 Realizacja połączenia w CC Połączenie jest kierowane do PBX Dalej nie mam 6.6 Sterowanie połączeniem w CTI Sterowanie połączeniem przez pierwszą stronę (obiekt sterujący teŝ jest stroną połączenia), np. abonent?? Sterowanie połączeniem przez trzecią stronę o Trzecia strona zestawia połączenie między A i B, nie uczestniczy w połączeniu tylko je nadzoruje Sterowanie przez drugą stronę. NIE ma czegoś takiego Sterowanie przez pierwsza i trzecią stronę Obrazki w opracowaniu na serwerze

Na początku. Był chaos a tak naprawdę to na początku CTI był dostarczany prze producenta sprzętu oprogramowanie związane ze sprzętem = monopol i większe koszty. To zostało zmienione, zestandaryzowano call center, stworzono API. Zadaniem dostawcy stało się tylko dostarczenie sterowania z udostępnionym API. (API do sprzętu) 6.7 Standaryzacja CTI CC Łącza słabo rozwinięte API dla aplikacji mocno rozwinięty obszar, duŝa standaryzacja 7 Sieci Inteligentne po raz kolejny Cyfrowe węzły komutacyjne o sterowaniu programowym ideą jest oddzielenie przetwarzania usług od transportu Wydzielono węzły do realizacji przetwarzania usług, dostęp do usług za pomocą odpowiednich wskaźników np. numer 0-800, 0-700 itp. Powstanie nowych dostawców usług, niebędących operatorami. Zalecenia dotyczące IN nic nie mówią o usługach brak opisu usług, jedynie platformy 7.1 Podstawowe zasady IN NiezaleŜność usług def. Jedynie platformy do realizacji usług. Odseparowanie usług komutacji (usługi podstawowej) od usług IN oddzielna warstwa. Warstwa usług IN jest niezaleŝna od warstwy transportowej istotne jest tylko rozpoznanie, Ŝe jest to usługa inteligentna przez obsługę połączenia. NiezaleŜność niŝszych warstw. 7.2 Kto jest kim w IN Operator sieci dostarczanie i zarządzanie infrastrukturą, taryfikacja Dostawca usługi ma pomysł na usługę, stworzył ją, wykorzystuje infrastrukturę operator, w praktyce jest to operator. Abonent sieci obiekt, osoba, która zamawia usługę od dostawcy i udostępnia ją innym, np. Bank z infolinią UŜytkownik sieci Ja i Ty Jedna osoba moŝe pełnić kilka ról, w praktyce dostawca usług i operator to ta sama osoba. Abonent usługi (ten który zamawia np. Bank) moŝe określić pewne parametry usługi, np. okres dostępności infolinii, ale nie moŝe zmieniać algorytmu usługi to zmienia dostawca na Ŝyczenie abonenta usługi. Model przetwarzania usługi przed IN i w IN w opracowaniach na serwerze

7.3 Jak to działa? Wykrycie Ŝądania usługi dodatkowej w węźle (np. po numerze 0-800 itp.) przekazanie informacji przez uchwyt do warstwy zarządzania logiką przetwarzania usług, tam to Ŝądanie zostaje przetworzone i zostaje podjęta decyzja oraz zwrócona odpowiedz przez uchwyt wynik sterowania dalszym połączeniem. 8 Architektura IN Model konceptualny Płaszczyzna usługowa zorientowana na usługę nie na implementację Ogólna płaszczyzna funkcjonalna siec IN jako pojedyncza jednostka Rozproszona płaszczyzna funkcjonowania Płaszczyzna fizyczna modelowanie fizycznej realizacji elementów, protokołów wraz z odwzorowaniem funkcji w elementach fizycznych NiezaleŜność: Implementacji usług Implementacji sieci NiezaleŜność od dostawców i od technologii. 8.1 Płaszczyzna fizyczna Jedne lub więcej elementów funkcjonalnych moŝe być odwzorowanych w ten sam element fizyczny Nie moŝna dzielic elementu funkcjonalnego na wiele elementów fizycznych Powielone elementy funkcjonalne mogą być odwzorowane do róŝnych elementów fizycznych. Elementy fizyczne są grupowane w architekturę fizyczną ze standardowymi interfejsami np. specjalne węzły usługowe. Elementy fizyczne (PE) sieci IN Punkt komutacji usług (SSP) o Realizuje podstawowe funkcję komutacji o Styk z uŝytkownikiem o Rozpoznaje czy jest to wywołanie usługi inteligentnej, jeśli tak to przesyła do przetwarzania do wyŝszych płaszczyzn, jeśli nie to klasyczny proces zestawiania połączenia o Komunikacja z SCP Punkt sterowania usługami (SCP) o Cała logika przetwarzania usługi o Inny dla róŝnych obszarów Punkt danych usługowych (SDP) o Baza danych, węzeł/punkt z bazami danych na potrzeby realizacji usług mp: Informacja o kliencie Stan i waŝność konta

Inteligentne peryferia (IP) o Zaawansowany technologicznie sprzęt potrafiący rozpoznawać i generować tony Adiunkt (nie pies nie wydra), jakiś taki pomocnik np. siec Ethernet jako siec sygnalizacyjna (chyba) o Wspomaga przekazywanie danych miedzy SDP i SCP o Np. siec LAN jeśli SDP i SCP jest w osobnych maszynach, nie trzeba stosowac standardowych styków Węzeł usługowy (SN) Punkt komutacji i sterowania usługami (SSCP) o Odpowiednie kierowanie Ŝądań z SSP do SCP tak, aby nie przeciąŝyć Ŝadnego SCP Punkt zarządzania usługami (SMP) o Uruchamianie, wgrywanie logiki usługi do systemu np. jakiś system graficzny Jakiś system kreacji usług (SCEP) o Np. wrzucamy ikonki symbolizujące elementy IN, łączymy strzałkami (sygnały) i działa Narloch mówił tak na wykładzie Punkt dostępu do zarządzania usługami o Terminal do SMP, jakiś komputer Architektura Fizyczna IN SMAP SMP SCEP SCP SDP SIEĆ SYGNALIZACYJNA IP AD SSP SN Siec IN modyfikuje sposób realizacji połączenia, do realizacji usług wykorzystuje dodatkowe informacje i przetwarza je. Całość logiki przetwarzania usługi jest w SCP, tutaj są scenariusze usługi. Dla prostych usług, np. teległosowanie, SSP realizuję tę usługę samodzielnie, bez udziału SCP jest to proste połączenie zestaw zwiększ licznik zakończ. Nie ma sensu angaŝować w to SCP

8.2 Funkcje SSP Call control function Service switching function Call control agent function Service control function proste scenariusze Specialized resource function Service data function Dwa podejścia do tworzenia SSP: Nakładkowy o Dołączenie do osobnego węzła do istniejącego zwykłego węzła wadą, dwa razy tyle węzłów. Zintegrowany o Zmiana oprogramowania węzła i tablic analizy prefixów wymagana ingerencja w węzeł podczas jego działania. 8.3 SCP System zarządzania, przetwarza dane z bazy danych, działa w czasie rzeczywistym, rdzeń IN SCP zawiera: Dane abonentów (z SDP) Opis logiki usługi (scenariusze) program Parametry usług Inne dane Węzły SCP są: Dublowane aby nie obciąŝać jednego węzła Rozproszone terytorialnie (róŝne strefy) Razem te dwie cechy dają niezawodność Funkcje SCP Service control function Service data function 8.4 SDP Przechowuje dane na potrzeby scenariusza usług Komunikuje się poprzez siec sygnalizacyjną z SCP i SMP lub bezpośrednio 8.5 IP Pomocnicze wyposaŝenie dołączone do SSP Odbiornik cyfr DTMF do przetwarzania danych, interakcji z uŝytkownikiem Rozpoznanie głosek Mostek konferencyjny

Konwersja protokołów 8.6 Adjunkt Funkcjonalnie równowaŝy SCP ale połączony bezpośrednio do SSP (?) Bezpośrednia komunikacja SSP-AD z wykorzystaniem interfejsu o duŝej szybkości większa wydajność Wiadomości na styku SSP-AD mają ten sam format co pomiędzy SSP i SCP Chodzi oto, Ŝe moŝemy zmienić interfejs np. z SS7 na siec LAN ale format informacji (INAP) zostaje taki sam. 8.7 Service Node Steruje usługami IN i zapewnia interakcję z uŝytkownikiem 8.8 SSCP Pełni rolę SSP i SCP w pojedynczym węźle (?) Zawiera sumę zbiorów jednostek funkcjonalnych?? 8.9 SMP Administracja usługami Pomiary Zbieranie danych bilingowych Wgrywanie usług Testowanie usług SMP ma dostęp do wszystkich elementów fizycznych sieci. Komunikuje się za pośrednictwem X.25, SS7 i innych sieci pakietowych 8.10 SCEP Wykorzystywany jest do definiowania, opracowywania i testowania usług sieci IN Gotowe scenariusze są przekazywane do SMP Zawiera jednostkę funkcjonalną SCEF (SS7 w IN INAP) 8.11 Przykład usługi 0-800 SSP w węźle wykrywa Ŝądanie połączenia, wybór cyfr, zawiesza przetwarzanie połączenia i wysyła zapytanie do SCP SCP odbiera zapytanie, przetwarza je i określa rzeczywisty numer abonenta, i odpowiada wiadomością do SSP SSP po otrzymaniu zwrotnej wiadomości kontynuuje przetwarzanie Ŝądania połączenia korzystając z informacji z wiadomości od SCP

8.12 Ograniczenia IN Tworzenie usług o Scentralizowane o Przez wyszkolony personel o Potrzebne wyspecjalizowane, unikalne narzędzia Operator sieci, dostawca usług i kreator usług to zazwyczaj ten sam podmiot 9 Projektowanie usług informacyjnych 9.1 API API Sformalizowany opis wywołań procedur programowych, struktur danych wywoływanych przez aplikację. Zbiór interfejsów ze środowiska aplikacyjnego dośrodowiska wykonawczego 9.2 Cechy dobrego API UŜyteczność Kompatybilność wsteczna Rozszerzalność Wyjebanie w kosmos Elastyczność Skłonność do depresji Niezawodność Przenośność Skalowalność Strach przed spadającymi z drzewa jabłkami Neutralność Wsparcie Nieinwazyjność (nie jak Niemcy na Polskę) 9.3 WOSA Rysunek WOSA z opracowania na serwerze Rodzaj sieci jest ukryty przez odpowiedni interfejs TAPI Wybór rodzaju sieci/połączeń sprowadza się do wyboru odpowiedniego TSP (interfejs do sieci) TSP telephony service provider, taka biblioteka ze sterownikami, tłumaczy wywołania TAPI na konkretną technologię sieciową, np. na komendy sterowania modemem itp. Remote TSP wywołanie z jednej maszyny wysyłamy po LANie na inna maszynę np. sterowanie centralką

MSP media service provider, obok TSP. SłuŜy do obsługi mediów, RTP, odgrywania dźwięków, w TAPI 3.x MS TAPI wywołania z interfejsu TAPI są kierowane do bibliotek, potem do serwera, potem do innych bibliotek (TSP), na końcu do sprzętu (nie po polsku ale tak zapisałem ;P, był taki rysunek z API, DLL, TAPI i TAPI Serwerem.. to generalnie jest do tego, ale nie mam tego rysunku) Aplikacja TAPI Server TAPI TSP Sterowniki Sprzęt Dana technologia musi mieć swoje TSP to wystarczy, (TSP dostarczone np. przez dostawcę) Wywołania TAPI są przekazywane do TAPI Servera, który steruje dostępem do zasobów (procesor itp.) i kieruje do odpowiedniego TSP, które realizuje wywołania konkretnego interfejsu, potem do sterowników sprzętu i potem juŝ sprzęt Zdania TAPI Servera Przydziela zasoby Rozstrzyga konflikty dla TSP Rozdziela rozkazy dla TSP poprzez TSPI (interfejs TSP) TAPI SERVER DZIAŁA JAKO PROCES W RAMACH USŁUGI SVCHOST.EXE!!! MSP sterowanie mediami 9.4 Poziomy usług TAPI Wspomagany o Rozszerzenie o funkcję telekomunikacyjne zwykłych aplikacji, bez konieczności obsługi sterowania połączeniem, proste makro, istnieje jakiś pośrednik do TAPI, bardzo prosty ale mało zastosowań. Pełny o Realizacja pełnych funkcji Nie moŝna mieszać tych 2 trybów. Pełny tryb TAPI: Usługi podstawowe Dostępny w kaŝdym TSP Usługi dodatkowe Usługi rozszerzone

Usługi podstawowe: Translacja adresów śądanie połączenia, zestawienia połączenia Zarządzanie stanem połączeń Odpowiadanie na połączenia Odrzucanie połączeń Manipulacja połączeniami Obsługa trybu wspomaganego Usługi dodatkowe: Implementacja nie jest obowiązkowa Odpowiadają usługą dodatkowym w rozumieniu telekomunikacyjnym o Przenoszenie o Oczekiwanie Implementacja zaleŝy od TSP Aplikacja moŝe zapytać TAPI o dostępny zbiór usług Usługi muszą ściśle odpowiadać definicji TAPI Usługi rozszerzone: W telekomunikacji nie ma czegoś takiego Rozszerzenie usług TAPI zgodnie z moŝliwościami danego urządzenia To są udogodnienia a nie usługi telekomunikacyjne o Poczta głosowa o Budzenie Inicjalizacja TAPI: Załadowanie TAPI.dll Zestawienie połączenia do TAPI Servera Negocjacja wersji TAPI Określenie funkcji informowania o zdarzeniach (funkcja call back) o Zestawianie połączenia trwa (w sieci), a aplikacja musi nasłuchiwać zdarzeń, np. wywołanie uŝytkownika, odebranie połączenia itp. zdarzenia asynchroniczne. Sterowanie przebiegiem sesji: Inicjalizacja połączenia otwarcie linii i zestawienie połączenia Odbiór połączenia Manipulacja połączeniem o Wpływ na fazy połączenia i sposób ich realizacji Sterowanie urządzeniami informacje o urządzeniach Sterowanie mediami generowanie i wykrywanie tonów i cyfr Zamknięcie TAPI zwolnienie zasobów

9.5 Hierarchia obiektów TAPI 2.x Provider Line 0 Line 1 Line n-1 Address 0 Address 1 Address n-1 Call 123 Call 124 Obiekt call tworzony dynamicznie Odpowiedź na wywołania funkcji TAPI Odpowiedź na zewnętrzne funkcje TAPI Reprezentuje połączenie telefoniczne Odniesienie poprzez uchwyt MoŜne mieć dostęp do mediów Operacje w trakcie połączenia, np. zawieszenie Połączeni identyfikuję się poprzez uchwyt. 9.6 Podstawowe działanie TAPI Inicjalizacja o Negocjacja wersji o Otrzymanie informacji o urządzeniu o Rejestracja procedury call back Operacje asynchroniczne o Związane ze zdarzeniami telekomunikacyjnymi o Po zajęci zdarzeń telekomunikacyjnych mechanizm callback powiązanie aplikacji z systemem Windows, który to on tak naprawdę odbiera te zdaŝenia Obsługa zdarzeń spontanicznych o Połączeń przychodzących o W trakcie połączenia 9.7 Typy wywołań funkcji TAPI Wywołania synchroniczne wynik zwracany natychmiast Wywołania asynchroniczne działają w tle, Windows powiadomi aplikację w odpowiednim czasie.

Zdarzenia asynchroniczne przychodzą znacznie później. Program odbierający połączenie musi mieć przywilej OWNER do linii, musi być właścicielem linii. 9.8 Negocjacja wersji TAPI Szuka się części wspólnej zbiorów obsługiwanych wersji przez system i aplikację. NajwyŜsza wspólna wersja to wynegocjonowana wersja.