Sprawdzian wiedzy i umiejętności z działu Przemysł świata Zakres rozszerzony. Grupa A 1. Podane funkcje przemysłu przyporządkuj odpowiedniej grupie. Właściwe oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. tworzenie części wartości PKB b) wzrost udziału ludności miejskiej c) tworzenie elementów krajobrazu (budynki, linie kolejowe, energetyczne) d) wpływ na postęp technologiczny Funkcje społeczne:... Funkcje gospodarcze:... Funkcje przestrzenne:... 2. Oceń, który z podanych krajów cechuje się korzystniejszą strukturą produkcji energii elektrycznej. Weź pod uwagę argument ekonomiczny i ekologiczny. Tabela: Struktura produkcji energii elektrycznej w 2001 r. Kraj cieplne wodne jądrowe Inne Australia 90,8 8,3 0,9 Szwajcaria 1,3 59,5 37,1 2,0 Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004. Kraj: Argument ekonomiczny:... Argument ekologiczny:... 3. Załączona tabela przedstawia zmiany w wielkości wydobycia ropy naftowej w latach 1950 2002. 1950 1960 1970 1980 1990 2002 mln t świat 523 1052 2282 2975 3005 3390 Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004. Podaj dwa powody, dla których wydobycie ropy naftowej zmienia się tak szybko. 1. 2. 29
4. Załączona mapa przedstawia rozmieszczenie zasobów wybranego surowca energetycznego. Wpisz nazwę tego surowca w miejsce przeznaczone na odpowiedź. Tym surowcem energetycznym jest:. 5. Przyporządkuj zakładom przemysłowym odpowiednie czynniki lokalizacji. Właściwe oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. kombinat chemiczny b) huta cynku i ołowiu c) zakłady piwowarskie d) fabryka komputerów A. wykwalifikowana kadra B. rynek zbytu C. baza energetyczna D. dostęp do wody E. baza surowcowa Odpowiedź:, b), c), d) 6. Spośród podanych gałęzi przemysłu wybierz trzy, które zaliczane są do przemysłu high-tech. Właściwe oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. metalurgiczny b) precyzyjny c) farmaceutyczny d) mineralny e) lotniczy f) energetyczny Odpowiedź:,, 7. Oceń proces deglomeracji. Wskaż jedną gospodarczą zaletę i jedną wadę tego procesu. Zaleta:... Wada:... 8. RPA, Indie, USA, Australia są najważniejszymi dostawcami jednego z surowców energetycznych na rynek światowy. Podaj nazwę tego surowca. Surowiec energetyczny:... 30
9. Określ światową tendencję w wielkości wydobycia węgla kamiennego. Wskaż dwie korzyści ekologiczne wynikające z tej tendencji. [3 p.] Tendencja:... Korzyści ekologiczne:... 10. Poniżej podano nazwy obszarów wydobycia węgla kamiennego i ropy naftowej. Wpisz nazwy zagłębi w odpowiednią rubrykę tabeli. Obszary wydobycia: Johannesburg, Sahara, Fuxin, Zatoka Perska, Nizina Zachodniosyberyjska, Ruhry, Appalaskie, Alaska, Karagandzkie, jezioro Maracaibo [3 p.] Rejony eksploatacji węgla kamiennego Rejony eksploatacji ropy naftowej 11. Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli: Kraj Liczba ludności w mln Wielkość produkcji energii elektrycznej w mld kwh 1960 2006 Na 1 mieszkańca w kwh Japonia 127,7 116 872 Oblicz wielkość produkcji energii elektrycznej na 1 mieszkańca w Japonii w roku 2006. Odpo- wiedź wpisz w odpowiednią rubrykę tabeli. Miejsce na obliczenia b) Przedstaw tendencję zmian w wielkości produkcji energii elektrycznej od roku 1960 w tym kraju. Odpowiedź:... 12. Podaj dwie przyczyny bardzo małej produkcji energii elektrycznej na 1 mieszkańca w krajach Afryki. 1. 2. 13. Napisz dwie zmiany, które mogą wystąpić w środowisku przyrodniczym kraju, jeśli energetykę cieplną zastąpi się energetyką jądrową. 1. 2. 31
14. Podaj przykład państwa, w którym znaczącą rolę w produkcji energii odgrywa: energetyka geotermiczna... b) energetyka jądrowa... 15. Oceń, który typ elektrowni: jądrowa czy słoneczna, jest korzystniejszy dla gospodarki państwa. Ocenę uzasadnij. 16. Poniższy opis charakteryzuje zmiany zachodzące w przemyśle podczas jednej z rewolucji przemysłowych. Napisz, której rewolucji ten opis dotyczy. Głównymi źródłami energii są ropa naftowa, gaz ziemny i pierwiastki promieniotwórcze. Rozwijają się technopolia. Następuje rozwój internetu, telefonii komórkowej i satelitarnej. Odpowiedź: rewolucja przemysłowa 17. Porównaj strukturę produkcji w okręgu przemysłowym typu surowcowego i typu miejskiego. [3 p.] Wskaż dwie różnice między tymi okręgami. 1....... 2....... b) Podaj po jednym przykładzie każdego typu okręgu. Okręg surowcowy:... Okręg miejski:... 18. Poniższe wykresy przedstawiają kraje o największym wydobyciu boksytów i produkcji aluminium na świecie. Zapisz wniosek wynikający z porównania tych wykresów oraz podaj przyczynę sytuacji opisanej we wniosku. Wydobycie boksytów Australia Gwinea Jamajka Brazylia Chiny Indie pozostałe 0 5 10 15 20 25 30 35 40 % światowego wydobycia Produkcja aluminium Chiny Rosja Kanada USA Australia Norwegia pozostałe 0 5 10 15 20 25 30 35 40 % światowej produkcji aluminium Wniosek:... Przyczyna:... 32
19. Poniżej podano czynniki decydujące o lokalizacji ośrodków hutnictwa żelaza. Przyporządkuj czynnik, który zadecydował o rozwoju następujących okręgów hutnictwa żelaza: b) Damodar Krzyworoski (Krzywy Róg) c) Nadatlantycki (Nowy Jork, Boston) Czynniki lokalizacji: występowanie rudy żelaza, bliskość portów, baza energetyczna, bliskość rynku zbytu, występowanie węgla kamiennego 20. Do najważniejszych producentów samochodów osobowych należą: Japonia, Niemcy, USA, Hiszpania. Wyjaśnij, dlaczego produkcja samochodów rozwija się w tej grupie krajów. 21. Oceń, czy działalność korporacji ponadnarodowych wpływa korzystnie na poziom rozwoju przemysłu. Ocenę uzasadnij dwoma argumentami. Działalność korporacji jest:... 1. 2. 33
Sprawdzian wiedzy i umiejętności z działu Przemysł świata Zakres rozszerzony. Grupa B 1. Podane funkcje przemysłu przyporządkuj odpowiedniej grupie. Właściwe oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. zaopatrzenie innych działów gospodarki w środki produkcji b) tworzenie nowych miejsc pracy c) konieczność podnoszenia kwalifikacji d) zmiana sposobu użytkowania terenu Funkcje społeczne:... Funkcje gospodarcze:... Funkcje przestrzenne:... 2. Oceń, który z podanych krajów cechuje się korzystniejszą strukturą produkcji energii elektrycznej. Weź pod uwagę argument ekonomiczny i ekologiczny. Struktura produkcji energii elektrycznej w 2001 r. Kraj cieplne wodne jądrowe Inne Szwecja 4,0 50,8 43,0 2,3 RPA 93,5 1,1 5,5 0,0 Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004. Kraj: Argument ekonomiczny:... Argument ekologiczny:... 3. Załączona tabela przedstawia zmiany w wielkości wydobycia gazu ziemnego w latach 1950 2002. 1950 1960 1970 1980 1990 2002 mld m 3 świat 197 468 1086 1541 2148 2613 Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004. Podaj dwa powody, dla których wydobycie gazu ziemnego zmienia się tak szybko. 1. 2. 34
4. Załączona mapa przedstawia rozmieszczenie zasobów wybranego surowca energetycznego. Wpisz nazwę tego surowca w miejsce przeznaczone na odpowiedź. % &+% &'% % &'% &+% % Tym surowcem energetycznym jest. 5. Przyporządkuj zakładom przemysłowym odpowiednie czynniki lokalizacji. Właściwe oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. b) c) d) A. B. C. D. E. zakłady celulozowo-papiernicze fabryka mikroprocesorów fabryka kosmetyków cementownia wykwalifikowana kadra rynek zbytu baza energetyczna dostęp do wody baza surowcowa Odpowiedź:, b), c), d) 6. Spośród podanych gałęzi przemysłu wybierz trzy, które zaliczane są do przemysłu high-tech. Właściwe oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź. b) c) d) e) f) elektroniczny spożywczy odzieżowy kosmiczny biotechnologie metalowy Odpowiedź:,, 7. Oceń proces restrukturyzacji. Wskaż jedną gospodarczą zaletę i jedną wadę tego procesu. Zaleta:... Wada:... 8. Iran, Nigeria, Rosja i Arabia Saudyjska są najważniejszymi dostawcami jednego z surowców energetycznych na rynek światowy. Podaj nazwę tego surowca. Surowiec energetyczny:... 35
9. Określ światową tendencję w wielkości wydobycia węgla kamiennego. Wskaż dwie korzyści ekonomiczne wynikające z tej tendencji. [3 p.] Tendencja:... Korzyści ekonomiczne:... 10. Poniżej podano nazwy obszarów wydobycia węgla kamiennego i ropy naftowej. Wpisz nazwy zagłębi w odpowiednią rubrykę tabeli. Obszary wydobycia: Newcastle, Fushun, Zatoka Gwinejska, Morze Północne, Zagłębie Donieckie, Jawa, Zagłębie Wołżańsko-Uralskie, Damodar, Zagłębie Górnośląskie, Zatoka Meksykańska [3 p.] Rejony eksploatacji węgla kamiennego Rejony eksploatacji ropy naftowej 11. Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli: Kraj Liczba ludności w mln Wielkość produkcji energii elektrycznej w mld kwh 1960 2006 Na 1 mieszkańca w kwh Meksyk 104 11 172 Oblicz wielkość produkcji energii elektrycznej na 1 mieszkańca w Meksyku w roku 2006. Od- powiedź wpisz w odpowiednią rubrykę tabeli. Miejsce na obliczenia b) Przedstaw tendencję zmian w wielkości produkcji energii elektrycznej od roku 1960 w tym kraju. Odpowiedź:... 12. Podaj dwie przyczyny bardzo dużej wielkości produkcji energii elektrycznej na 1 mieszkańca w krajach Europy. 1. 2. 13. Napisz dwie zmiany, które mogą wystąpić w środowisku przyrodniczym kraju, jeśli energetykę cieplną zastąpi się energetyką wodną. 1. 2. 36
14. Podaj przykład państwa, w którym znaczącą rolę w produkcji energii odgrywa: energetyka wodna... b) energetyka wiatrowa... 15. Oceń, który typ elektrowni: jądrowa czy wiatrowa, jest korzystniejszy dla gospodarki państwa. Ocenę uzasadnij. 16. Poniższy opis charakteryzuje zmiany zachodzące w przemyśle podczas jednej z rewolucji przemysłowych. Napisz, której rewolucji ten opis dotyczy. Rozwija się przemysł włókienniczy, górnictwo, hutnictwo. Produkcja na skalę masową, wprowadzenie maszyn zastępujących pracę ludzkich mięśni. Odpowiedź: rewolucja przemysłowa 17. Porównaj strukturę produkcji w okręgu przemysłowym typu surowcowego i typu technopolia. Wskaż dwie różnice między tymi okręgami. 1....... 2....... b) Podaj po jednym przykładzie każdego typu okręgów. Okręg surowcowy:... Technopolia:... 18. Poniższe wykresy przedstawiają kraje o największym wydobyciu rudy żelaza i produkcji stali na świecie. Zapisz wniosek wynikający z porównania tych wykresów oraz podaj przyczynę sytuacji opisanej we wniosku. Wydobycie rudy żelaza Chiny Brazylia Australia Rosja Indie Ukraina pozostałe 0 10 20 30 40 50 % światowego wydobycia rudy żelaza Produkcja stali Chiny Japonia USA Rosja Korea Południowa Niemcy pozostałe 0 5 10 15 20 25 30 35 40 % światowej produkcji stali Wniosek:... Przyczyna:... 37
19. Poniżej podano czynniki decydujące o lokalizacji ośrodków hutnictwa żelaza. Przyporządkuj czynnik, który zadecydował o rozwoju następujących okręgów hutnictwa żelaza: Tokio Jokohama... b) Fushun Anshan... c) Uralski... Czynniki lokalizacji: występowanie rudy żelaza, bliskość portów, baza energetyczna, bliskość rynku zbytu, występowanie węgla kamiennego 20. Do najważniejszych producentów telewizorów należą: Chiny, Indonezja, Turcja, Malezja. Wyjaśnij, dlaczego produkcja telewizorów rozwija się w tej grupie krajów. 21. Oceń, czy obszar Okręgu Uralskiego byłby dobrym miejscem na utworzenie technopolii. Ocenę uzasadnij dwoma argumentami. Okręg Uralski byłby... 1. 2. 38