Wymagania edukacyjne WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE klasa II gimnazjum Przedstawione niżej wymagania edukacyjne zostały opracowane na podstawie obowiązującej podstawy programowej. Poszczególnym poziomom wymagań zostały przyporządkowane następujące oceny: poziom ocena niedostateczny konieczny dopuszczający podstawowy dostateczny rozszerzający dobry dopełniający bardzo dobry wykraczający celujący Szczegółowo opracowano wymagania dla poziomów od koniecznego do dopełniającego, a więc dla ocen od dopuszczającej do bardzo dobrej. Uznano, że ocena niedostateczna i celująca są graniczne, ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełni wymagań koniecznych, natomiast ocenę celującą uczeń, który wykaże się wiedzą, umiejętnościami i postawą znacznie wykraczającymi ponad poziom wymagań dopełniających. Przy formułowaniu kryteriów dla poszczególnych poziomów wymagań uwzględniono następującą zasadę: wyższy poziom osiągnięć zawiera wszystkie wymagania z niższego poziomu, a ponadto poszerza je i pogłębia. Wiedza o społeczeństwie zawiera również elementy wychowawcze, w tym wymagania dotyczące postaw i przekonań. Chodzi tu m.in. o pogłębianie świadomości patriotycznej czy kształtowanie poczucia bycia obywatelem. Sposób ich oceny powinien być możliwie zobiektywizowany, to znaczy powinien uwzględniać przede wszystkim zdobycie umiejętności merytorycznego przedstawiania i uzasadniania poglądów i postaw. Warto ponadto wziąć pod uwagę następujące elementy: aktywność podczas lekcji, umiejętność współpracy z innymi, uczestnictwo w dyskusjach, systematyczność, obowiązkowość, odpowiedzialność za podjęte zadania, udział w konkursach, a także pracę społeczną na rzecz grupy, np. w Samorządzie Uczniowskim. 1
Tematyka zajęć 1. Moja szkoła - wyjaśnia, czym jest statut szkoły - wymienia podstawowe prawa i obowiązki ucznia 2. Samorząd Uczniowski - szkoła demokracji 3. Kampania wyborcza do władz Samorządu Uczniowskiego 4. Człowiek - istota społeczna 5. Grupy społeczne i ich rodzaje Wymagania na poszczególne oceny dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry celujący Dział Życie szkoły - omawia strukturę władz - określa zadania - podaje sposoby szkoły poszczególnych organów władz aktywnego uczestniczenia działań szkoły w życiu szkoły samorządu uczniowskiego - przedstawia historię swojej - zna zakres uprawnień i formy działania SU, - zna procedurę wyborów do samorządu - potrafi określić, co powinna zawierać ordynacja wyborcza do władz Samorządu Uczniowskiego - tłumaczy, co to znaczy, że człowiek jest istotą społeczną - wylicza pełnione przez siebie role społeczne - wyjaśnia, czym jest zbiorowość, a czym grupa społeczna - podaje nazwy grup społecznych, do których należy - wymienia funkcje - potrafi wymienić cechy, jakimi powinny się charakteryzować osoby pełniące funkcje w Samorządzie Uczniowskim - umiejętnie wskazuje obszary działań SU na terenie swojej szkoły - zna zasady pracy w grupie - umie przygotować w zespole kampanię wyborczą na rzecz swojego kandydata szkoły i biografię jej patrona - umie określić miejsce Samorządu Uczniowskiego w życiu szkoły - zna procedury postępowania w sprawach reprezentowanych przez Samorząd - rozumie znaczenie czynnego udziału w wyborach do Samorządu Dział Człowiek w społeczeństwie socjalizacja - wyjaśnia, co decyduje o - wymienia role społeczne, dobrych relacjach z innymi jakie może odgrywać człowiek ludźmi - określa, w jakich sytuacjach człowiek może utracić swoją indywidualność, na podstawie tekstu źródłowego - określa rolę kontaktów - wymienia korzyści płynące i więzi z innymi ludźmi z przynależności do różnych w życiu człowieka grup społecznych - przedstawia podział grup - dostrzega wpływ grupy społecznych na jednostkę - charakteryzuje współczesny model rodziny 2 - potrafi przytoczyć przykłady demokracji z lekcji na poziomie II etapu edukacyjnego - umiejętnie kategoryzuje obszary działań SU na terenie szkoły - potrafi wyjaśnić, dlaczego Samorząd Uczniowski jest uznawany za szkołę demokracji - odpowiednio argumentuje obrane przez siebie stanowisko - wskazuje czynniki sprzyjające socjalizacji i ją ograniczające - omawia hierarchię grupy - przedstawia cechy, jakie powinien mieć przywódca grupy - tłumaczy, na czym polega wartość i rola rodziny oraz specyfika - omawia wybrany problem swojej społeczności szkolnej i wskazuje sposoby jego rozwiązania - poprawnie wskazuje przykłady, w których SU może zająć określone stanowisko w sprawach istotnych dla uczniów - przedstawia argumenty przemawiające za udziałem w wyborach - wymienia przyczyny konfliktu ról społecznych rodzina niepełna, rodzina przybrana, rodzina zastępcza
rodziny więzi rodzinnych 6. Sprawne komunikowanie się 7. Środki masowego przekazu Opinia publiczna 8. Społeczeństwo jako szczególny rodzaj zbiorowości konflikt, negocjacje, kompromis sytuacji konfliktowych w codziennym życiu opinia publiczna, mass media, cenzura - wymienia funkcje mass mediów społeczność, społeczność lokalna - tłumaczy, czym są potrzeby - wskazuje potrzeby niższego i wyższego rzędu - wymienia różne typy zachowań i postaw w sytuacjach konfliktowych - wskazuje sposoby rozwiązywania konfliktów konflikt pokoleń, na podstawie tekstu źródłowego - wyjaśnia termin czwarta władza - opisuje funkcje mass mediów - określa najczęstsze przyczyny konfliktów we współczesnym świecie - wskazuje problemy, z którymi najczęściej wiąże się konflikt pokoleń, na podstawie tekstu źródłowego - wymienia nazwy ośrodków badania opinii publicznej - rozróżnia i charakteryzuje rodzaje cenzury - korzysta z różnych źródeł informacji Dział Naród i państwo - wymienia elementy - wymienia korzyści płynące składające się na tradycję z życia w społeczności lokalną swojego miejsca zamieszkania stowarzyszeń i organizacji - podaje informacje na temat lokalnych swojej najbliższej okolicy - charakteryzuje działalność - wymienia różne sposoby lokalnego stowarzyszenia, realizacji tej samej potrzeby na podstawie tekstu źródłowego - przedstawia hierarchię potrzeb według A. Maslowa - podaje negatywne skutki różnych zachowań w sytuacjach konfliktowych - podaje sposoby przeprowadzania badań opinii publicznej - wyjaśnia wpływ mass mediów oraz opinii publicznej na działalność władz i zachowania społeczne - określa zadania lokalnych stowarzyszeń i organizacji - omawia problemy występujące w społeczności lokalnej - symuluje prowadzenie mediacji pomiędzy zwaśnionymi stronami - dostrzega wady i zalety różnych metod badania opinii publicznej - rozumie i wyjaśnia problem manipulowania społeczeństwem za pomocą wyników badań oraz odpowiednio formułowanych informacji - inicjuje działania mające na celu rozwiązanie lokalnych problemów 3
9. Naród, symbole narodowe Ojczyzna i patriotyzm 10. Mój naród a inne narody Mniejszości narodowe naród - wymienia polskie symbole narodowe ojczyzna, patriotyzm - przedstawia obowiązki obywateli wobec ojczyzny mniejszości narodowe, mniejszości etniczne - wymienia mniejszości narodowe i etniczne mieszkające w Polsce tożsamość narodowa, dziedzictwo narodowe - podaje daty polskich świąt narodowych - omawia czynniki sprzyjające kształtowaniu się narodów patriotyzm lokalny - wymienia rodzaje patriotyzmu, na podstawie tekstu źródłowego - charakteryzuje różne postawy patriotyczne nacjonalizm, szowinizm i kosmopolityzm - określa, czym jest stereotyp i wymienia jego cechy - podaje podstawowe prawa mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce - uzasadnia konieczność poszanowania odrębności kulturowej mniejszości narodowych - wskazuje największe skupiska Polonii na świecie polskiego dziedzictwa narodowego - określa rolę symboli narodowych - wskazuje różnice pomiędzy patriotyzmem a nacjonalizmem i szowinizmem - omawia prawa mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce - wskazuje na mapie państwo, w którym znajduje się największe skupisko Polonii - podaje czynniki wpływające na kształtowanie poczucia odrębności kulturowej, na podstawie tekstu źródłowego - przedstawia etapy powstawania narodu polskiego - wyjaśnia, dlaczego utrata niepodległości i okres zaborów wpłynęły na kształtowanie świadomości narodowej Polaków - charakteryzuje współczesne formy patriotyzmu - wskazuje więzi łączące Polonię z państwem i narodem polskim - wymienia dziedziny aktywności Polonii - omawia pozytywne i negatywne skutki emigracji Polaków - wymienia zalety uczestnictwa w tworzeniu kultury narodowej - omawia dobre oraz złe strony wielonarodowości - wyjaśnia znaczenie stereotypu w odniesieniu do narodów pozytywnych stereotypów narodowych - ocenia stosunek Polaków do mniejszości narodowych 4
11. Państwo jako forma organizacji społeczeństwa Formy ustrojowe państw we współczesnym świecie 12. Geneza demokracji, jej zasady i formy 13. Społeczeństwo obywatelskie społeczeństwo - wymienia klasy społeczne państwo - przyporządkowuje Polskę do właściwego rodzaju państwa - wymienia cechy państwa - charakteryzuje ustroje: demokratyczny, autorytarny i totalitarny - wskazuje różnice między monarchią a republiką - wyjaśnia istotę demokracji - wymienia prawa i wolności obywatelskie w państwie demokratycznym - wymienia zalety i wady ustroju demokratycznego obywatelstwo - wymienia prawa - podaje nazwy trzech państw federacyjnych i unitarnych - określa funkcje państwa - rozróżnia pojęcia obywatelstwo i narodowość - wymienia nazwy dwóch państw demokratycznych, autorytarnych i totalitarnych - podaje nazwy dwóch monarchii i republik - opisuje, na czym polegają mechanizmy wpajania społeczeństwu określonej ideologii, na podstawie tekstu źródłowego - odróżnia demokrację bezpośrednią od pośredniej zastosowania różnych form demokracji bezpośredniej i pośredniej - tłumaczy, czym jest kultura polityczna, na podstawie tekstu źródłowego - uczestniczy w dyskusji na temat stosowania zasad demokratycznych w życiu codziennym demokracja większościowa i demokracja konstytucyjna - wyjaśnia, na czym polegają działania dla dobra państwa Dział istota społeczeństwa obywatelskiego - charakteryzuje klasy i warstwy społeczne - wymienia korzyści wynikające z obecności w społeczeństwie klasy średniej, na podstawie tekstu źródłowego - omawia cechy państwa - opisuje wewnętrzne i zewnętrzne funkcje państwa repatriacja - charakteryzuje rolę obywateli w państwie demokratycznym, autorytarnym i totalitarnym - wyjaśnia, w jaki sposób państwo demokratyczne dba o dobro obywateli - wymienia przykłady praw przysługujących obywatelom w krajach demokratycznych - omawia zagrożenia, które wiążą się z demokracją większościową Aktywność obywatelska - wymienia cechy, którymi powinny charakteryzować się osoby chcące brać aktywny - wskazuje na mapie państwa federacyjne i unitarne - przedstawia sposoby uzyskania obywatelstwa polskiego - opisuje sposoby powstawania trzech typów ustrojów politycznych - wyjaśnia genezę różnych form rządów - wskazuje na mapie państwa demokratyczne, autorytarne i totalitarne - odszukuje na mapie monarchie i republiki - tłumaczy, na czym polegają różne rodzaje demokracji - uzasadnia wyższość demokracji nad innymi ustrojami politycznymi - rozróżnia pojęcia dobro państwa i dobro partii - wymienia cechy charakteru i osobowości, którymi powinien się odznaczać dobry polityk weto ludowe, strajk pracowniczy, organizacja - ocenia relacje państwo obywatel - rozpoznaje przywódców najważniejszych państw współczesnych indoktrynacja, pucz, system prezydencki, parlamentarny i mieszany - ocenia znaczenie kultury politycznej dla funkcjonowania państwa demokratycznego - przedstawia swoją opinię na temat polskiej demokracji - wskazuje sposoby rozwiązań problemów lokalnych 5
14. Formy życia publicznego Organizacje pozarządowe 15. Rola związków zawodowych w państwie 16. Partie polityczne i systemy partyjne i obowiązki obywatela Polski - omawia cechy charakteryzujące dobrego obywatela - rozróżnia trzy sektory życia społecznego wolontariat organizacja pozarządowa - zna i rozumie pojęcia: związek zawodowy, strajk - umie określić, jakie są podstawowe zadania i możliwości działania związków zawodowych partia polityczna - podaje nazwy partii politycznych istniejących w Polsce - przedstawia formy udziału obywateli w życiu publicznym - rozróżnia formy społecznego protestu - wskazuje różnice między działalnością fundacji i stowarzyszenia - omawia zadania organizacji pozarządowych - wymienia nazwy największych centrali związkowych w Polsce - posiada wiedzę dotyczącą znaczenia działalności NSZZ Solidarność na rzecz zmian ustrojowych po 1989 roku - omawia funkcje partii politycznych - określa typy systemów partyjnych - wymienia nazwy krajów, w których obowiązują poszczególne systemy partyjne - charakteryzuje typy partii politycznych - na podstawie tekstu źródłowego wskazuje cechy ideologii konserwatywnej Dział udział w życiu społecznym, na podstawie tekstu źródłowego - uzasadnia konieczność udziału obywateli w życiu publicznym - przedstawia zasady wolontariatu - tłumaczy, jaką rolę odgrywają w społeczeństwie organizacje non profit, na podstawie tekstu źródłowego - zna zasady podpisywania układu zbiorowego z pracodawcami w sprawie warunków pracy i płacy - skutecznie wskazuje przykłady uprawnień związków zawodowych w odniesieniu di konkretnych sytuacji - określa rolę partii politycznych we współczesnym świecie - opisuje procedury zakładania partii i podstawy jej działania - na podstawie tekstu źródłowego omawia tezę o częstej niejednoznaczności podziału na lewicę i prawicę w Polsce Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej pożytku publicznego - uczestniczy w dyskusji dotyczącej wpływu obywateli na sprawy ważne dla całego państwa organizacji non profit działających w najbliższej okolicy - potrafi wskazać, jaki wpływ na warunki pracy może mieć działalność związków zawodowych aktualnych działań podejmowanych przez związki na terenie kraju - wskazuje zalety i wady poszczególnych typów systemów partyjnych - charakteryzuje polską scenę polityczną - odszukuje informacje o programach partii politycznych istniejących w Polsce i ogólnokrajowych z wykorzystaniem różnych form inicjatywy obywatelskiej - prowadzi dyskusję dotyczącą wpływu obywateli na sprawy ważne dla całego państwa - wskazuje korzyści wynikające z pracy wolontariuszy dla obywatela i społeczeństwa - potrafi ocenić rolę związków zawodowych w państwie demokratycznym - uzasadnia, jaki model finansowania partii politycznych jest najkorzystniejszy - ocenia jakość proponowanych przez partie polityczne haseł programowych 6
17. Rzeczpospolita Polska jako demokracja konstytucyjna 18. Władza ustawodawcza RP, czyli kto tworzy prawo 19. Władza wykonawcza, czyli kto rządzi konstytucja, suwerenność narodu - omawia różnicę między prawami a obowiązkami konstytucyjnymi - wymienia podstawowe prawa obywatelskie Polaków - określa obowiązki obywatelskie Polaków immunitet - opisuje rolę parlamentu w koncepcji trójpodziału władzy - określa funkcje sejmu i senatu - wymienia warunki, które musi spełnić kandydat na posła lub senatora - opisuje rolę władzy wykonawczej w koncepcji trójpodziału władzy - podaje imię i nazwisko preambuła, trójpodział władzy, państwo prawa, decentralizacja władzy - odszukuje w Konstytucji III RP rozdziały, w których zawarte są podstawowe zasady ustroju oraz wolności, prawa i obowiązki obywateli - na podstawie tekstu źródłowego podaje prawa dzieci zapisane w Konstytucji III RP próg wyborczy, Zgromadzenie Narodowe, inicjatywa ustawodawcza, ordynacja wyborcza, wotum zaufania, wotum nieufności - omawia funkcjonowanie polskiego parlamentu - przedstawia kwestie związane z zasadami wyborczymi proces ustawodawczy - wylicza uprawnienia sejmu i senatu w Polsce - charakteryzuje poszczególne etapy procesu ustawodawczego - wymienia podstawowe kompetencje Prezydenta RP i Rady Ministrów - przedstawia procedury wyboru Prezydenta RP i Rady - wyjaśnia znaczenie naczelnych zasad konstytucyjnych dla określenia ustroju państwa - omawia znaczenie praw i obowiązków wynikających z Konstytucji III RP - wymienia przykłady sytuacji, w których doszło do naruszenia praw obywateli - klasyfikuje prawa (osobiste, polityczne, ekonomiczne, socjalne i kulturalne) i podaje przykłady - wymienia podmioty, którym przysługuje inicjatywa ustawodawcza - opisuje, na czym polega praca parlamentarzysty - odszukuje w źródłach dodatkowe informacje na temat regulaminu pracy sejmu i senatu - interpretuje wybrane fragmenty Konstytucji III RP dymisja, Rada Gabinetowa, kontrasygnata, ratyfikacja - wymienia imiona i nazwiska wszystkich - uzasadnia znaczenie nadrzędności konstytucji nad innymi aktami prawnymi - interpretuje wybrane fragmenty Konstytucji III RP - przedstawia genezę polskiego parlamentaryzmu - ocenia pracę wybranego parlamentarzysty - określa rolę Prezydenta RP i Trybunału Konstytucyjnego w procesie ustawodawczym - aktywnie uczestniczy w symulacji procesu ustawodawczego - wymienia i rozróżnia funkcje sejmu i senatu - opisuje procedury odwołania Prezydenta RP i Rady Ministrów - porównuje kompetencje Prezydenta RP - ocenia jakość Konstytucji i prawa stanowionego w Polsce - porównuje Konstytucję III RP z rozwiązaniami ustrojowymi innych państw - ocenia jakość prawa stanowionego przez polski sejm i senat - opisuje na podstawie ilustracji lub schematu salę posiedzeń sejmu - w czasie symulacji procesu ustawodawczego występuje z inicjatywą ustawodawczą i umiejętnie ją argumentuje - orientuje się w bieżących wydarzeniach związanych z funkcjonowaniem parlamentu - wyjaśnia zasadność tworzenia tzw. gabinetów cieni - prawidłowo interpretuje skutki 7
20. Organy kontroli i ochrony prawa Władza sądownicza 21. Samorządy i ich znaczenie 22. Gmina wspólnotą mieszkańców obecnego Prezydenta RP oraz aktualnego Prezesa Rady Ministrów prawo - charakteryzuje specyfikę władzy sądowniczej w koncepcji trójpodziału władzy - opisuje rolę sędziego w sprawowaniu władzy sądowniczej - uzasadnia konieczność niezawisłości władzy sądowniczej - podaje nazwy organów władzy, do których społeczeństwo wybiera swoich przedstawicieli - wskazuje obowiązki urzędników służby cywilnej - przedstawia ideę samorządności - tłumaczy, na czym polega zasada pomocniczości - wymienia typy gmin - charakteryzuje specyfikę poszczególnych typów gmin - wyjaśnia, w jaki sposób Ministrów adwokat, radca prawny - wymienia rodzaje sądów i trybunałów w Polsce zasada niezawisłości sędziów - rozróżnia specyfikę pracy prokuratury i policji - na podstawie tekstu źródłowego określa wpływ władzy sądowniczej na życie obywateli oraz jej rolę we współczesnym państwie demokratycznym Dział legitymizacja władzy, ordynacja wyborcza - rozróżnia czynne i bierne prawo wyborcze - omawia strukturę administracji publicznej decentralizacja władzy - omawia różnice między uprawnieniami władzy wykonawczej a kompetencjami władzy uchwałodawczej w gminie prezydentów Polski po 1989 r. - interpretuje wybrane fragmenty Konstytucji III RP - wymienia kompetencje poszczególnych organów władzy sądowniczej w Polsce - wyjaśnia, na czym polega zasada instancyjności sądów Samorząd terytorialny - omawia znaczenie udziału obywateli w wyborach - uzasadnia znaczenie apolityczności urzędników służby cywilnej - bierze udział w dyskusji na temat funkcjonowania idealnego urzędu oraz cech idealnego urzędnika - wymienia rodzaje samorządów w Polsce - opisuje sposób wyboru kandydatów do władz gminnych - wskazuje miejsce urzędowania władz gminy, na z uprawnieniami prezesa Rady Ministrów - ocenia pracę obecnego Prezydenta RP oraz aktualnych członków Rady Ministrów - ocenia działalność sądów, prokuratury i policji w Polsce - podaje nazwy instytucji, do których można się zwrócić w przypadku bycia świadkiem naruszenia prawa - wskazuje różnice między pracownikami służby cywilnej a urzędnikami mianowanymi służby cywilnej - omawia, kto i w jaki sposób nadzoruje samorząd terytorialny - uzasadnia konieczność sprawowania nadzoru nad samorządem terytorialnym - przedstawia własne propozycje inicjatyw, które można by finansować z dochodów gminnych finansowe realizacji różnych przedsięwzięć władzy wykonawczej - wyjaśnia rolę międzynarodowych organów sądowniczych - identyfikuje i objaśnia problemy polskiego wymiaru sprawiedliwości - uzasadnia konieczność niezależności władzy sądowniczej od innych władz - lokalizuje urzędy na terenie swojej gminy, powiatu i województwa oraz określa ich zakres zadań - przedstawia genezę samorządności w Polsce i na świecie - omawia przykłady realizacji zasady pomocniczości - inicjuje działania, które wpłynęłyby na podniesienie jakości życia mieszkańców w jego gminie 8
23. Samorząd powiatowy i wojewódzki 24. Pojęcie i geneza praw człowieka Międzynarodowe systemy ochrony praw człowieka obywatele mogą wpływać na decyzje władz gminy - rozpoznaje herb swojej gminy - wymienia typy powiatów - charakteryzuje specyfikę poszczególnych typów powiatów - wyjaśnia, jaka jest rola wojewody spraw urzędowych, które można załatwić na poziomie województwa - rozpoznaje herb powiatu oraz województwa - poprawnie wyjaśnia czym są prawa człowieka - zna najważniejsze, indywidualne prawa jednostki ludzkiej - określa zadania władz gminnych spraw urzędowych, które można załatwić na poziomie gminy - wskazuje źródła gminnych dochodów i wydatków - omawia różnice między uprawnieniami władzy wykonawczej a kompetencjami władzy uchwałodawczej w powiecie - określa zadania władz powiatowych spraw urzędowych, które można załatwić na poziomie powiatu - wymienia różnice między uprawnieniami władzy wykonawczej a kompetencjami władzy uchwałodawczej w województwie - określa zadania samorządu wojewódzkiego - wskazuje cechy praw człowieka - wymienia organizacje pozarządowe chroniące prawa człowieka której terenie mieszka - wymienia imiona i nazwiska osób pełniących najważniejsze funkcje w gminie (burmistrza, przewodniczącego Rady Gminy) - opisuje sposób wyboru kandydatów do władz powiatowych - wskazuje miejsce urzędowania władz powiatu, na którego terenie mieszka - wymienia imiona i nazwiska osób pełniących najważniejsze funkcje w powiecie (starosty, przewodniczącego Rady Powiatu) - opisuje sposób wyboru kandydatów do władz wojewódzkich - wskazuje miejsce urzędowania władz województwa, na którego terenie mieszka - wymienia imiona i nazwiska osób pełniących najważniejsze funkcje w województwie (wojewody, marszałka wojewódzkiego) - wie, jakie dokumenty tworzą uniwersalny system praw człowieka - dokonuje klasyfikacji ww. praw - podaje przykładowe rozwiązania problemów zaistniałych w gminie - ocenia pracę władz swojej gminy - przedstawia własne propozycje inicjatyw, które można by finansować z dochodów powiatowych - podaje przykładowe rozwiązania problemów zaistniałych w powiecie - przedstawia własne propozycje inicjatyw, które można by finansować z dochodów wojewódzkich - podaje przykładowe rozwiązania problemów zaistniałych w województwie - potrafi scharakteryzować międzynarodowe systemy ochrony praw człowieka - wskazuje sposoby pozyskiwania funduszy unijnych na realizację gminnych przedsięwzięć - inicjuje działania, które wpłynęłyby na podniesienie jakości życia mieszkańców w jego powiecie - wskazuje sposoby pozyskiwania funduszy unijnych na realizację przedsięwzięć powiatowych - wyjaśnia symbolikę herbów gminy powiatu oraz województwa - umie przedstawić genezę praw człowieka począwszy od starożytności, aż po czasy współczesne 9
25. Przestrzeganie praw człowieka w Polsce a prawa dziecka 26. Umiejętność pisania tzw. dokumentów obywatelskich - poprawnie wymienia nazwy dokumentów regulujących przestrzeganie praw człowieka w Polsce - umie określić ich znaczenie dla obywateli - zna zasady pisania listu w sprawie publicznej - wie, w jakich sytuacjach i do kogo można sformułować ww. list - zna najważniejsze prawa gwarantowane w Konwencji o Prawach Dziecka - potrafi poprawnie zinterpretować ww. prawa - potrafi dostosować odpowiednie elementy wymienionej formy pisemnej do określonej sytuacji - dba o oprawność zapisu pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym - potrafi określić znaczenie i rolę instytucji Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rzecznika Praw Dziecka - wymienia kompetencje ww. instytucji - poprawnie rozplanowuje szatę graficzną - stosuje odpowiednie struktury gramatyczne, zapewniające poprawność stylistyczną wypowiedzi - umiejętnie dostosowuje określone przykłady ukazujące naruszanie praw obywatelskich do zadań wyznaczonych dla odpowiednich rzeczników naruszania praw dziecka wraz z metodami ich rozwiązania - samodzielnie formułuje list w określonej sprawie i prezentuje go na forum klasy - prezentuje konkretne przykłady naruszania praw człowieka na świecie, podając sposoby ich rozwiązania przez konkretne organizacje międzynarodowe - przedstawia przykłady listów w sprawie publicznej oraz podaje informacje na temat ich skuteczności w określonych sytuacjach 10