Rodzina i jej społeczne znaczenie Tomasz A. Winiarczyk 1
rodzina grupa społeczna złożona z osób połączonych stosunkiem małżeństwa (ewentualnie kohabitacyjnym) i krewniaczym (w tym rodzicielskim) oraz stosunkiem powinowactwa 2
Typy rodziny 3
Typy rodziny ze względu na liczbę partnerów: monogamiczna poligamiczna poliginiczna- związek jednego mężczyzny z wieloma kobietami poliandryczna - związek jednej kobiety z wieloma mężczyznami 4
5
Typy rodziny ze względu na to, skąd wybiera się małżonka: endogamiczna - wybór małżonka w ramach własnej zbiorowości egzogamiczna - wybór małżonka poza własną zbiorowością 6
Typy rodziny ze względu na kryterium poważania i władzy: patriarchalna - uprzywilejowana pozycja mężczyzn matriarchalna - uprzywilejowana pozycja kobiet partnerska (bilateralna) - kobieta i mężczyzna dzielą prawa i obowiązki wynikające z uczestnictwa w życiu rodzinnym 7
Typy rodziny ze względu na linię dziedziczenia patrylinearna matrylinearna 8
Typy rodziny ze względu na liczbę członków rodziny: nuklearna wielka 9
Typy rodziny ze względu na więzi łączące partnerów (rodziców): rodzina sformalizowana (małżeńska) konkubinat (kohabitacja) 10
szczególne formy rodziny białe małżeństwo (matrimonium non consummatum) DINK (double income no kids) związki/małżeństwa na odległość (w tym LAT) samotni matka lub ojciec i dzieci (rodzina niepełna) rodzina zrekonstruowana związki homoseksualne 11
Funkcje rodziny 12
prokreacyjna polega na zaspokajaniu rodzicielskich potrzeb emocjonalnych - ojcostwa i macierzyństwa, pozwala na utrzymywanie biologicznej ciągłości rodziny i społeczeństwa 13
seksualna zaspokajanie popędu seksualnego w sposób społecznie akceptowany 14
materialno-ekonomiczna polega na zaspokajaniu przez rodzinę materialnych potrzeb jej członków 15
opiekuńczo-zabezpieczająca stanowi materialne i fizyczne zabezpieczenie członków rodziny, którzy w pewnych okresach życia mają ograniczone możliwości samorealizacji, pozbawieni są środków do życia lub wymagają pomocy 16
socjalizacyjna wprowadzanie dziecka w świat kultury danego społeczeństwa 17
legalizacyjno-kontrolna sankcjonowanie postępowania członka rodziny przez rodzinę, nadzorowanie jego postępowania 18
stratyfikacyjna określenie pozycji członków rodziny w strukturze społeczeństwa 19
emocjonalno-ekspresyjna zaspokaja emocjonalne potrzeby członków rodziny, sprzyja wyrażaniu osobowości, daje możliwość uzyskania kontaktu psychicznego 20
rekreacyjno-towarzyska umożliwia odzyskanie w domu rodzinnym wewnętrznej równowagi emocjonalnej 21
kulturowa zapoznawanie młodego pokolenia z dziejami kultury i jej trwałymi pomnikami, zachęcanie do aktywnego korzystania z wartości kulturalnych 22
Małżeństwo a prawo 23
definicja trwały związek dwojga ludzi różnej płci, usankcjonowany formalnie, zawarty w celu założenia rodziny 24
zawarcie małżeństwa - forma i skutki zawarcie małżeństwa ślub cywilny zawarty przed kierownikiem USC ślub konkordatowy zawarty przed kapłanem ze skutkami cywilnymi ślub kościelny bez skutków cywilnych 25
przeszkody do zawarcia małżeństwa niewłaściwy wiek ubezwłasnowolnienie całkowite pozostawanie już w związku małżeńskim zbyt bliskie pokrewieństwo albo powinowactwo 26
prawa i obowiązki małżonków wspólne pożycie wzajemna pomoc wierność współdziałanie dla dobra rodziny, którą przez swój związek założyli, przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny każdy według swoich sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych, solidarna odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte przez jednego z nich w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny 27
ustanie małżeństwa, unieważnienie, separacja ustanie śmierć (uznanie za zmarłego) unieważnienie (od początku obarczone wadą prawną) ustanie rozwód (trwały i zupełny rozkład pożycia) z orzekaniem o winie bez orzekania o winie separacja (zupełny ale jeszcze nie trwały rozkład pożycia) 28
Więzi rodzinne 29
pokrewieństwo stosunek, jaki zachodzi między ludźmi połączonymi węzłami krwi, pochodzącymi od wspólnego przodka 30
powinowactwo stosunek rodzinny zachodzący między jednym z małżonków a krewnymi drugiego małżonka 31
32
Władza rodzicielska 33
treść władzy obejmuje w szczególności: obowiązek i prawo rodziców do: wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka wychowania dziecka powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo 34
Przysposobienie 35
definicje forma przyjęcia do rodziny osoby obcej, stwarzająca stosunek podobny do pokrewieństwa prawne uznanie obcego biologicznie dziecka za własne 36
rodzaje przysposobienia całkowite (anonimowe) jest oparte na blankietowej zgodzie biologicznych rodziców dziecka, wyrażonej przed sądem opiekuńczym na przysposobienie go w przyszłości bez wskazania osoby przysposabiającego pełne przysposobienie, przez które powstaje między przysposabiającym a przysposabianym taki stosunek jak między rodzicami a dziećmi niepełne przysposobienie, którego skutki polegają wyłącznie na powstaniu stosunku między przysposabiającym a przysposobionym (zerwana zostaje tylko więź z naturalnymi rodzicami, ale nie innymi krewnymi) 37