Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką prawa handlowego o kapitałowym charakterze. Jest uregulowana w Kodeksie spółek handlowych w art. 151-300. Spółka z o.o. ma osobowość prawną, działa w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały, ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Podstawą działalności spółki jest kapitał zakładowy, a osoby wspólników odgrywają tu drugorzędną rolę. Spółka z o.o może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, chyba że ustawa stanowi inaczej. (art. 151 1 KSH). Cele, dla których zostaje utworzona spółka z o.o. mogą być: zarobkowe i niezarobkowe (spółka może być utworzona w celach gospodarczych niemających charakteru zarobkowego oraz w celach niegospodarczych tj. non profit). Spółka z o.o. nie może być zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 151 2 KSH). Z tego wynika, że spółka z o.o., jeżeli nie prowadzi działalności zarobkowej, nie musi prowadzić przedsiębiorstwa. Można więc utworzyć spółkę z o.o. w celach naukowych, charytatywnych, społecznych. Jednak spółka z o.o. jest wpisywana do rejestru przedsiębiorców bez względu na to, czy prowadzi działalność gospodarczą czy też nie. W spółce z o.o. całość wkładów na pokrycie kapitału zakładowego musi być wniesiona do momentu złożenia wniosku o wpis do rejestru. Zgodnie z art. 151 3 KSH wspólnicy są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w umowie spółki. Chodzi o wszelkie świadczenia pieniężne i niepieniężne (jednorazowe świadczenia, świadczenia powtarzające się, dopłaty itp.). Zakres świadczeń wynikać może z pierwotnej umowy spółki albo umowy zmienionej. Jak stanowi 4 art. 151 KSH wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Spółka ponosi odpowiedzialność całym swoim majątkiem. Wprawdzie wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki, ale ponoszą ryzyko wniesionymi do spółki wkładami, zatem występuje ryzyko ekonomiczne związane z inwestycją w spółkę. Założycielami spółki z o.o. mogą być osoby fizyczne albo osoby prawne, bez względu na obywatelstwo i miejsce siedziby. W zarządzie spółki z o.o. mogą zasiadać wyłącznie osoby fizyczne. Zgodnie z art. 154 KSH kapitał zakładowy spółki powinien wynosić co najmniej 5.000 zł. Kapitał zakładowy spółki dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej (art. 152 KSH).Wartość nominalna udziału nie może być niższa niż 50 zł. Kapitał może być wniesiony w formie pieniężnej lub środków trwałych. Udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego. Umowa spółki stanowi, czy wspólnik może mieć tylko jeden, czy więcej udziałów. Jeżeli wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, wówczas wszystkie udziały w kapitale zakładowym powinny być równe i są niepodzielne (art. 153 KSH). Kapitał zakładowy jest tworzony z wkładów wspólników wnoszonych do spółki. Wkłady są formą współdziałania, do jakiej wspólnicy muszą się zobowiązać i powinny być wniesione do momentu zarejestrowania spółki. Z kolei udział jest określoną kwotowo i wyrażoną cyfrą określającą nominał częścią kapitału zakładowego, która musi mieć określoną wartość i nie powinna być wyrażona w ułamku. Udziały w przeciwieństwie do akcji mogą mieć równą i nierówną wartość nominalną. Umowa spółki rozstrzyga, czy udziały mają mieć równą czy nierówną wartość. Wartość nominalna udziału jest określana w momencie tworzenia spółki, podwyższenia wartości udziału lub obniżenia jego wartości (Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1-300 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, Lex 2013). Zgodnie z art. 158 KSH jeżeli wkładem do spółki w celu pokrycia udziału ma być w całości albo w części wkład niepieniężny (aport), umowa spółki powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów. Wynagrodzenia za usługi świadczone przy powstaniu spółki nie można wypłacać ze środków wpłaconych na pokrycie kapitału zakładowego, jak również zaliczać na poczet wkładu wspólnika ( 2 art. 158 KSH). Przedmiot wkładu pozostaje do wyłącznej dyspozycji zarządu spółki ( 3 art. 158 KSH). Aby spółka z o.o. mogła powstać konieczne jest zgodnie z art. 163 KSH: 1. zawarcie umowy spółki (tj. złożenie jednostronnego oświadczenia woli). Zgodnie z art. 157 KSH 1 / 5
umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna określać: 1) firmę (firma jest nazwą, pod którą spółka prowadzi swoją działalność; zgodnie z art. 160 KSH firma spółki może być obrana dowolnie; powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka z ograniczon ą odpowiedzialnością". Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu "spółka z o.o." lub "sp. z o.o.") i siedzibę spółki (siedzibą spółki jest miejscowość, gdzie wykonywana jest funkcja prowadzenia spraw spółki przez zarząd por. art. 41 KC), 2) przedmiot działalności spółki (przedmiot przedsiębiorstwa spółki ma na celu konkretyzację wspólnego celu, w jakim jest tworzona spółka. Przedmiot działalności spółki to określone granice jej dozwolonego działania, które wytyczają możliwość realizacji zdolności do czynności prawnych przez spółkę), 3) wysokość kapitału zakładowego, 4) czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, 5) liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników, 6) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Naruszenie formy powoduje bezwzględną nieważność umowy spółki. Wszelkie zmiany umowy wymagają formy aktu notarialnego. Należy dodać, że z dniem zawarcia umowy spółki, powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, będąca ułomną osobą prawną. Pomimo braku osobowości prawnej, może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, jak również może zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Charakterystycznym elementem działania spółek w organizacji jest odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte przez nie jeszcze przed wpisem do KRS. Za zobowiązania spółki kapitałowej w organizacji odpowiadają solidarnie spółka i osoby, które działały w jej imieniu. Jak stanowi art. 12 KSH spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji z chwilą wpisu do rejestru staje się spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i uzyskuje osobowość prawną. Z tą chwilą staje się ona podmiotem praw i obowiązków spółki w organizacji. 2. zobowiązanie w umowie spółki do dążenia do wspólnego celu, co najmniej przez wniesienie wkładów, a dodatkowo jeżeli umowa spółki tak stanowi - w inny sposób, 3. wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, 4. powołania zarządu, 5. ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli wymaga tego ustawa lub umowa spółki, 6. wpisu do rejestru jak stanowi art. 164 zarząd zgłasza zawiązanie spółki do sądu rejestrowego (KRS) właściwego ze względu na siedzibę spółki w celu wpisania spółki do rejestru. Wniosek KRS-W3 o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu. Zgłoszenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do sądu rejestrowego powinno zawierać (art. 166 KSH): 1) firmę, siedzibę i adres spółki, 2) przedmiot działalności spółki, 3) wysokość kapitału zakładowego, 4) określenie, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, 5) nazwiska, imiona i adresy członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki, 6) nazwiska i imiona członków rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli ustawa lub umowa spółki wymaga ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, 7) jeżeli wspólnicy wnoszą do spółki wkłady niepieniężne - zaznaczenie tej okoliczności, 8) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony, 9) jeżeli umowa wskazuje pismo przeznaczone do ogłoszeń spółki - oznaczenie tego pisma. Do zgłoszenia spółki należy dołączyć: umowę spółki, oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione, jeżeli o powołaniu członków organów spółki nie stanowi akt notarialny zawierający umowę spółki, dowód ich ustanowienia, z wyszczególnieniem składu osobowego (art. 167 KSH). W ciągu 14 dni od otrzymania zaświadczenia o wpisie do rejestru należy zgłosić spółkę w urzędzie statystycznym (tj. złożyć wniosek wraz z odpisem z KRS lub zaświadczeniem potwierdzającym powstanie przedsiębiorcy lub podjęcie działalności) w celu otrzymania numeru identyfikacyjnego REGON. Zaświadczenia te wydawane są nieodpłatnie (z reguły na poczekaniu). Następnie, zgodnie z art. 171 KSH, zarząd spółki powinien w ciągu 2 tygodni od zarejestrowania spółki złożyć we właściwym urzędzie skarbowym poświadczony przez siebie odpis umowy spółki ze wskazaniem sądu, w którym spółka została 2 / 5
zarejestrowana, oraz daty i numeru rejestracji w celu otrzymania numeru identyfikacji podatkowej NIP. W dalszej kolejności należy założyć rachunek bankowy, dokonać rejestracji podatku VAT w Urzędzie Skarbowym i zgłosić spółkę z o.o. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jeżeli zawiązanie spółki nie zostało zgłoszone do sądu rejestrowego w terminie sześciu miesięcy od dnia zawarcia umowy spółki albo jeżeli postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne, umowa spółki ulega rozwiązaniu (art. 169 KSH). Od 2012 roku można rejestrować spółki z o.o. przez internet. W tym celu jeden ze wspólników musi założyć konto w systemie teleinformatycznym. Umowa spółki z o.o. zacznie być ważna od momentu wprowadzenia do systemu wszystkich niezbędnych informacji oraz opatrzenia umowy elektronicznym podpisem. Każdy z nich powinien umieścić na umowie swój elektroniczny podpis. Dzień zawarcia umowy to data zatwierdzenia umowy przez jednego z podpisujących ją wspólników. Wszelkie poprawki w umowie należy wykonać w obecności notariusza. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością posiada osobowość prawną. Podatek dochodowy od osób prawnych płacony jest przez samą spółkę z o.o. od osiągniętych przez nią w danym roku podatkowym dochodów. Również wspólnicy spółki płacą podatek od wypłacanych im dywidend i innych dochodów pochodzących z udziału w zyskach osób prawnych. W spółce z o.o. jest wymóg prowadzenia pełnej księgowości i badań sprawozdań finansowych. Cecha charakterystyczną spółki z o.o. jest: - skupienie wszystkich udziałów w ręku jednego wspólnika; - brak odpowiedzialności wspólnika za zobowiązania spółki; - oświadczenie woli jedynego wspólnika zastępuje umowę spółki; - jedyny wspólnik wykonuje uprawnienia zgromadzenia wspólników (jest organem spółki); - jedyny wspólnik nie ma prawa do reprezentowania spółki w organizacji (może ją zgłosić do rejestru). Jednoosobowa spółka z o.o. to spółka kapitałowa, w której wszystkie udziały należą do jednego wspólnika. Zgodnie z art. 156 KSH w spółce jednoosobowej jedyny wspólnik wykonuje wszystkie uprawnienia przysługujące zgromadzeniu wspólników zgodnie z przepisami niniejszego działu. Spółkę z o.o. może założyć jedna osoba w każdym celu dopuszczalnym przez prawo. Wyjątek stanowi założenie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez inną spółkę z o.o. Sposoby powstawania jednoosobowej spółki z o.o.: 1. Pierwotny spółka powstaje poprzez powołanie spółki przez jeden podmiot. Umową spółki będzie akt założycielski spółki. 2. Wtórny - spółka powstaje poprzez przeniesienie udziałów przez kilku dotychczasowych wspólników na rzecz jednego z nich. Zgodnie z art. 162 KSH w spółce jednoosobowej w organizacji jedyny wspólnik nie ma prawa reprezentowania spółki. Nie dotyczy to zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego. W przypadku gdy wszystkie udziały spółki przysługują jedynemu wspólnikowi albo jedynemu wspólnikowi i spółce, 3 / 5
oświadczenie woli takiego wspólnika składane spółce wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 173 KSH). Zaletą jednoosobowej spółki z o.o. jest oddzielenie ryzyka związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej od podmiotu zaangażowanego w nią kapitałowo, czyli jej jedynego wspólnika. Jedyny wspólnik nie odpowiada własnym majątkiem za zobowiązania spółki. Zarządzanie jednoosobowe daje pełną kontrolę nad spółką. Wadą są wyższe koszty założenia i funkcjonowania spółki niż w przypadku prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej przez osobę fizyczną. Ponadto oświadczenia woli składane spółce wymagają formy pisemnej, pod rygorem nieważności. Spółka z o.o. daje możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w znacznym rozmiarze i wiąże się z małą odpowiedzialnością za zobowiązania spółki z o.o. (jedynie do wysokości własnych udziałów). Wadą spółki z o.o. są przede wszystkim duże koszty jej założenia: koszty aktu notarialnego, wpisu do KRSu, obowiązkowy kapitał zakładowy (co najmniej 5 000zł), wymóg prowadzenia pełniej księgowości. Prawa i obowiązki wspólników sp. z o.o.: wspólnicy sp. z o.o. mają równe prawa i obowiązki w spółce. Wyjątki od tej zasady mogą być wprowadzone tylko w ustawie lub umowie spółki (art. 174 1 KSH). Do podstawowych praw wspólników w sp. z o.o. należy: 1. Prawo do uczestniczenia i glosowania w zgromadzeniu wspólników: każdy wspólnik posiada z tytułu swojego udziału w spółce co najmniej jeden głos, chyba że niektóre udziały zostały uprzywilejowane co do prawa głosu. Bowiem zgodnie z art. 242 1 KSH na każdy udział o równej wartości nominalnej przypada jeden głos, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. 2. Prawo do nadzoru nad działalnością spółki: prawo to przejawia się w służącym każdemu wspólnikowi uprawnieniu do indywidualnej kontroli spółki. Zgodnie z art. 212 KSH prawo kontroli służy każdemu wspólnikowi. W tym celu wspólnik lub wspólnik z upoważnioną przez siebie osobą może w każdym czasie przeglądać księgi i dokumenty spółki, sporządzać bilans dla swego użytku lub żądać wyjaśnień od zarządu. Zarząd może odmówić wspólnikowi wyjaśnień oraz udostępnienia do wglądu ksiąg i dokumentów spółki, jeżeli istnieje uzasadniona obawa, że wspólnik wykorzysta je w celach sprzecznych z interesem spółki i przez to wyrządzi spółce znaczną szkodę. Jest jednak możliwe pozostawienie tego prawa wspólnikowi pomimo powołania rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej. Należy dodać, że zgodnie z art. 213 2 KSH w spółkach, w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500.000 złotych, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu, powinna być ustanowiona rada nadzorcza lub komisja rewizyjna. 3. Prawo do dywidendy, czyli udziału w zysku: zgodnie z art. 191 KSH wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników. Umowa spółki może przewidywać inny sposób podziału zysku. Jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów. Z chwilą podjęcia uchwały o podziale zysku wspólnik nabywa wobec spółki roszczenie o jego wypłatę. Uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Umowa spółki może upoważniać zgromadzenie wspólników do określenia dnia, według którego ustala się listę wspólników uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy) (art. 193 KSH). Zgodnie z 3 art. 191 KSH jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów. Możliwe jest uprzywilejowanie w umowie spółki niektórych udziałów co do dywidendy. Kwota przeznaczona do podziału między wspólników nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone do podziału. Kwotę tę należy pomniejszyć o niepokryte straty, udziały własne oraz o kwoty, które zgodnie z ustawą lub umową spółki powinny być przekazane z zysku za ostatni rok obrotowy na kapitały zapasowy lub rezerwowe (art. 192 KSH). W świetle art. 195 KSH spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli jej zatwierdzone sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy wykazuje zysk. Zaliczka może stanowić najwyżej połowę zysku osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego, powiększonego o kapitały rezerwowe utworzone z zysku, którymi w celu wypłaty zaliczek może dysponować zarząd, oraz pomniejszonego o niepokryte straty i udziały własne. 4. Prawo do żądania wyłączenia wspólnika (art. 266 KSH), jeżeli zachodzi ważna przyczyna dotycząca wspólnika mającego zostać wyłączonym ze spółki. O wyłączeniu wspólnika orzeka sąd. Prawo do zbywania udziałów. Zgodnie z art. 180 KSH zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części 4 / 5
udziału oraz jego zastawienie powinno być dokonane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi. Do najważniejszych obowiązków wspólników sp. z o.o. zaliczymy: 1. Obowiązek wniesienia wkładów, a w zamian za to wspólnicy zyskują udziały w spółce. 2. Obowiązek wyrównania brakującej wartości aportu (wkład niepieniężny do spółki): wspólnik, który wniósł zawyżony aport obowiązany jest wyrównać spółce brakującą wartość solidarnie z członkami zarządu, którzy wiedząc o tym, zgłosili spółkę do rejestru (art. 175 KSH). Obowiązek dopłaty na rzecz spółki, tj. świadczenia pieniężnego dokonywane przez wspólników na rzecz spółki w celu powiększenia jej majątku. Wspólnicy obowiązani są do wniesienia dopłat, jeżeli umowa spółki tak stanowi. Zgodnie z 2 art. 177 KSH dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów. 4. Obowiązek dokonywania powtarzających się świadczeń niepieniężnych, jeżeli taki obowiązek wynika z umowy spółki. Wspólnik w zamian za swoje świadczenia pobiera wynagrodzenie od spółki. Wynagrodzenie nie może być wyższe od cen i stawek przyjętych w obrocie (art. 176 KSH). Organy sp. z o.o. : Zgromadzenie Wspólników, Zarząd, Rada Nadzorcza (nieobowiązkowa, wymagana jedynie gdy kapitał zakładowy wynosi 500.000,00 zł a liczba wspólników liczy 25). Zgodnie z art. 270 KSH rozwiązanie spółki powodują: 1) przyczyny przewidziane w umowie spółki, 2) uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza, 3) ogłoszenie upadłości spółki, 4) inne przyczyny przewidziane prawem. Rozwiązanie spółki powoduje ponadto orzeczenie sądu na wniosek wspólnika lub oznaczonego w odrębnej ustawie organu państwowego, inne przyczyny przewidziane prawem (art. 271 KSH). Rozwiązanie spółki następuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwilą wykreślenia spółki z rejestru (art. 272 KSH). Likwidatorami są członkowie zarządu, chyba że umowa spółki lub uchwała wspólników stanowi inaczej (art. 276 KSH). Należy ten fakt zgłosić do sądu rejestrowego. Dodano:09.08.2013 5 / 5