Temat: Jesień Ludów rozpad systemu komunistycznego.
1. Polityka Gorbaczowa i jej konsekwencje 1982r., umiera L. Breżniew; po nim w ZSRR rządzą Jurij Andropow i Konstantin Czernienko ZSRR w coraz większym kryzysie; (przykładem katastrofa w Czarnobylu w 1986r.) Od 1985r., sekretarzem generalnym Michaił Gorbaczow
Program polityczny Gorbaczowa PIERESTROJKA (przebudowa systemu gospodarczego) Odprężenie w polityce zagranicznej Reforma gospodarki Popieranie prywatnej inicjatywy Stopniowe wprowadzanie swobód demokratycznych Stopniowe odchodzenie od doktryny Breżniewa GŁASNOSTIE (jawność w życiu społeczno-politycznym) Wolność słowa Ograniczenie cenzury Zwiększenie udziału społeczeństwa w życiu politycznym
Celem zmodernizowanie ZSRR, ale doprowadziło do zmian w całym układzie państw socjalistycznych Wiara w to, że społeczeństwa pozostaną przy zreformowanym socjalizmie
2. Jesień Ludów
Polska 1989 rok obrady Okrągłego Stołu oraz wybory parlamentarne
Węgry Marzec 1988r., liczne manifestacje (przy okazji rocznic) Maj 1988r., z Socjalistycznej Partii Robotniczej odchodzi Janos Kadar Czerwiec/wrzesień 1989r., obrady tzw. trójkątnego stołu (władza-opozycja-związki zawodowe): * wolne wybory * zmiany w konstytucji *prezydent wybierany przez parlament (ostatecznie zdecydowano, że wybór prezydenta ma mieć miejsce w wyborach powszechnych) Marzec 1990r., pierwsze wolne wybory
Bułgaria Listopad 1989r., w wyniku walk wewnętrznych odsunięto od władzy Todora Żiwkowa Listopad 1989; demonstracje opozycji Czerwiec 1990; wolne wybory
Czechosłowacja aksamitna rewolucja Listopad 1989; demonstracja studencka daje początek rewolucji Forum Obywatelskie (ugrupowania opozycyjne) wymuszają zmiany Grudzień 1989r., prezydent Husak podał się do dymisji; w jego miejsce wybrano Vaclava Havla
Rumunia Grudzień 1989r., demonstracje krwawo tłumione przez tajną policję (Securitate) Ucieczka prezydenta Nicolae Ceausescu; schwytanie i rozstrzelanie 25.12.1989
3. Zjednoczenie Niemiec Masowe ucieczki z NRD przez granice z Węgrami, placówki dyplomatyczne Październik 1989r., odsunięcie od rządów Ericha Honeckera 9 listopada 1989r., otwarcie granice między Berlinem Wschodnim i Zachodnim upadek muru berlińskiego upadek muru berlińskiego Konferencja 2+4 (RFN, NRD, ZSRR, USA, Wielka Brytania, Francja) zgoda na zjednoczenie Niemiec 3 października 1990r., przyłączenie NRD do RFN zjednoczenie Niemiec
4. Rozpad ZSRR Republiki nadbałtyckie (Litwa, Łotwa, Estonia) zaczęły domagać się niepodległości W republikach środkowoazjatyckich i kaukaskich (Kazachstan, Tadżykistan, Gruzja, Armenia, Azerbejdżan) konflikty narodowościowe 1989/1990 osłabienie roli sekretarza generalnego KPZR; by wzmocnić Gorbaczow powołał urząd prezydenta ZSRR Borys Jelcyn (członek KPZR) krytykuje Gorbaczowa za zbyt mało radykalne reformy
Pucz Janajewa Marzec 1991r., referendum nt. przyszłości ZSRR (6 republik postanowiło nie wziąć w nim udziału); wyniki bardzo osłabiły władze centralne 18/19 sierpnia1991 r. Przeciwnicy Gorbaczowa podjęli próbę zamachu stanu (Giennadij Janajew pełnił wówczas funkcję wiceprezydenta ZSRR.) Spiskowcy wykorzystali fakt przebywania Gorbaczowa na urlopie na Krymie. Walkę z puczystami podjął w Moskwie Borys Jelcyn, wówczas będący prezydentem Federacji Rosyjskiej. Po stronie Jelcyna opowiedzieli się mieszkańcy Moskwy oraz wojsko. Po kilku dniach puczyści zrezygnowali ze swojego planu i zostali aresztowani.
Marzec 1990r., Litwa, jako pierwsza, ogłosiła niepodległość; po niej Łotwa, Gruzja Estonia Sierpień 1991r., niepodległość ogłosiła Rosja Grudzień 1991r., spotkanie w Puszczy Białowieskiej przedstawicieli Rosji, Ukrainy i Białorusi decyzja o rozwiązaniu ZSRR 26 grudnia 1991r., koniec ZSRR W miejsce powstała Wspólnota Niepodległych Państw
5. Rozpad Czechosłowacji 1993r.
6. Wojna w Jugosławii Wiele narodowości zamieszkiwało Jugosławię od I wojny światowej: Serbowie, Słoweńcy, Chorwaci, Macedończycy, Czarnogórcy, Bośniacy, Albańczycy, Węgrzy Wiele religii na terenie 1 państwa Czerwiec 1991r., Słowenia i Chorwacja ogłosiły niepodległość Luty 1992r., Macedonia Czystki etniczne między Serbami a Chorwatami
Marzec 1992r., niepodległość Bośni i Hercegowiny; w odpowiedzi na to Serbowie ogłosili utworzenie Republiki Serbskiej Bośni i Hercegowiny; to stało się zarzewiem wojny 1992-1995 2006r., od Serbii oderwała się Czarnogóra 2008r., niepodległość ogłosiło Kosowo (teren historycznie ważny dla Serbów, ale w większości zamieszkały przez Albańczyków)
Praca z mapą Europa po 1989r. 1. Zaznacz (pokoloruj) obszary państw dawnego bloku wschodniego 2. Zaznacz (pokoloruj) państwa, w których miały miejsce protesty społeczne 3. Wpisz datę upadku rządów komunistycznych w poszczególnych państwach bloku 4. Podkreśl nazwę miejscowości, w której nastąpiło zburzenie muru dzielącego miasto na dwie części. Podaj datę tego wydarzenia 5. Zaznacz (pokoloruj) granice państw, które połączyły się. 6. Zaznacz (pokoloruj) granice państw, które powstały w wyniku podziału innego państwa. Podaj nazwy państw oraz rok rozpadu