Getta eksterminacja pośrednia
1. Plany koncentracji Żydów 21 września 39 r. Reinhard Heydrich wydał instrukcję dotyczącą koncentracji ludności żydowskiej w większych miastach 1. Tworzenie gett tłumaczono potrzebami bezpieczeństwa; by Żydzi nie brali udziału w aktach rabunkowych i partyzanckich 2. Żydom tłumaczono, że tworzą getta, by bronić ich przed Polakami 3. Informacje, że Żydzi roznoszą choroby zakaźne 4. Izolowano Żydów, by kontrolować ich aktywność gospodarczą 5. Działanie wychowawcze, bo Żydzi nie lubią pracować
Na terenie Polski było ponad 400 gett Na przełomie 1939/1940 deportowano do nich Żydów z ziem polskich włączonych do Rzeszy Od 1941 r. wywożono tu Żydów z Europy Zachodniej, głównie z Niemiec, Protektoratu Czech i Moraw, Austrii i Luksemburga
Niemcy traktowali getta jako wyjście tymczasowe Pierwsze getta powstały jesienią 1939 r. Pierwsze getto w Piotrkowie Trybunalskim (28 października 39 )
2. Getto w Łodzi Ok. 200 tys. Żydzi z Łodzi i okolic, od października/listopada 1941 r. z Austrii, Czech, Luksemburga i Niemiec W listopadzie 1941r. Sprowadzono tu ok. 5 tys. Cyganów 30 kwietnia 1940 r. getto zostało ostatecznie zamknięte i odizolowane
Około 45 tysięcy zmarło z głodu, zimna i wycieńczenia. W 1942 roku, po podjęciu decyzji o tzw. "ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej", Żydzi z Litzmannstadt byli deportowani do obozu w Chełmnie nad Nerem. Jednak na terenie zamkniętej dzielnicy zostawiono dość Żydów, by mogli niewolniczo pracować dla Rzeszy. Pracowały nawet kilkuletnie dzieci.
Getto łódzkie przetrwało do lata 1944 roku. Było najdłużej istniejącym gettem na terenie okupowanych ziem polskich. Wszystkie inne naziści zlikwidowali w 1942 i 1943 roku.
getto w Łodzi - Holocaust Encyclopedia
Fotoamator Film inspirowany serią kolorowych slajdów, odnalezionych w austriackim antykwariacie w 1987 roku. Wykonał je w łódzkim getcie jego główny księgowy - Walter Genewein. link do filmu Fotoamator
3. Getto w Warszawie
13 września 1940r. Hans Frank wydał rozporządzenie O ograniczeniu swobodnego wyboru miejsca zamieszkania i pobytu w Generalnym Gubernatorstwie W kwietniu 1940 r. zaczęto stawiać pierwsze mury w północnej części miasta, którą Niemcy nazwali izolowany teren epidemiczny
2 października 1940 przystąpiono do tworzenia getta w Warszawie; do żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej przesiedlono 138 tys. Żydów z innych części Warszawy W sumie na obszarze ok. 4 km kwadratowych 400 tys. ludzi Latem 1941 r. doszło do 460 tys. (źródła niemieckie mówią o ok. 490 tys.)
16 listopada 1940 r. odcięto getto od reszty miasta trzy-metrowym murem (+ metr drutu kolczastego) Dostęp do getta od zewnątrz strzegła niemiecka policja oraz polska (tzw. granatowa), a od wewnątrz żydowska Służba Porządkowa, zwana policją żydowską
Żydów z getta wywożono głównie do obozu zagłady w Treblince W kwietniu 1943 r. wybuchło powstanie w getcie; spacyfikowane przez Jurgena Stroopa
Warszawskie getto - Holocaust Encyclopedia
4. Getto w Krakowie Marzec 1941 r. zarządzeniem Szefa Dystryktu Krakowskiego utworzono getto w Krakowie, gdzie do końca marca umieszczono ok. 17 tys. Żydów deportacja za mury getta Październik 1941r. zabroniono Żydom opuszczania mury getta
Maj 1942 r. początek masowych wywózek Żydów do obozu zagłady w Bełżcu Październik 1942 r. utworzono obóz pracy w Płaszowie (por. Lista Schindlera) Marzec 1943 r. akcja likwidacyjna getta
5. Życie codzienne Judenraty Rady Żydowskie bezpośrednio odpowiedzialni za wykonywanie poleceń niemieckich w gettach Często na ich czele stawali przedwojenni działacze (np. w Warszawie Adam Czerniaków; senator II RP, w Łodzi Chaim Rumkowski przemysłowiec i filantrop)
Zajmowali się zbieraniem podatków, utrzymaniem instytucji (np. szpitali, domów starców) Odpowiedzialne za dostarczanie robotników do pracy na terenach poza gettem Ważna była rola policji żydowskiej (Służby Porządkowej)
6. Szmugiel i głód Reglamentacja i ograniczenia żywności na jedną osobę powodowało przymus szmuglu (przemytu) żywności do getta Zajmowały się tym głównie dzieci
Choroby zakaźne Główne choroby to tyfus i gruźlica Dodatkowo: 1. Fatalne warunki higieniczne 2. Ciasnota 3. Ciągłe niedożywienie 4. Przymusowa bezczynność 5. Uczucie zagubienia 6. Brak nadziei na przetrwanie 7. Załamanie psychiczne
7. Inna strona życia w getcie W getcie istniało także inne, bogatsze życie; działały kawiarnie, kabarety, teatry Niektórzy nawet się bogacili na handlu:
Na początku okupacji Niemcy pozamykali szkoły wyższe i średnie, zostawili tylko powszechne i zawodowe Szkoły żydowskie zostały również zamknięte, ale po interwencji Judenratów wydano zgodę na otwarcie kilku szkół podstawowych W getcie warszawskim uczyło się ok. 6700 dzieci, czyli ok. 13% dzieci w wieku szkolnym Czasem na tajnych kompletach wykłady dawali przedwojenni profesorowie (np. w getcie w Wilnie dawano wykłady z matematyki, chemii, fizyki, filozofii) W większych gettach rozwijało się życie kulturalne, głównie muzyczne i teatralne (por. Pianista, reż. Polański)
8. Wielka Akcja likwidacja getta w Warszawie W lutym 1942 r. odbyła się konferencja w Wannsee, na której podjęto decyzję o ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej Wiosną 1942 r. Niemcy zaczęli likwidować getta
22 lipca 1942 r. rozpoczęto Wielką Akcję w warszawskim getcie; codziennie Adam Czerniakow miał wytypować od 6 do 10 tys. Żydów do wywózki Żydzi mieli stawić się na Umschlagplatzu
Mówiono, że można zabrać do 15 kg bagażu, a każdy podróżny otrzyma chleb i marmoladę Do 21 września wywieziono do obozu zagłady w Treblince ok. 280 tys. Żydów Na terenie getta pozostało ok. 35 tys. Żydów pracujących w niemieckich zakładach produkcyjnych ora 25 tys. Żydów, który przebywali w getcie nielegalnie
Z 450 tys. Żydów pozostało ok. 60 tys; dopiero w styczniu, i kwietniu 1943 r. postanowią stawić opór wywózkom