SZKOŁA MUZYCZNA I ST. NR 1 W KRAKOWIE SZKOŁA MUZYCZNA I STOPNIA NR 1 IM. STANISŁAWA WIECHOWICZA W KRAKOWIE IM. STAN ISŁAWA WIECHOWICZA PROGRAM NAUCZANIA dla SZKOŁY MUZYCZNEJ I STOPNIA CZTEROLETNI CYKL NAUCZANIA PRZEDMIOT GŁÓWNY - PUZON Opracowany przez mgr Grzegorza Salamona na podstawie: Programu Nauczania dla Szkoły Muzycznej I stopnia Wydanego przez Ministerstwo Kultury i Sztuki Warszawa 1997 r.
Zajęcia edukacyjne dla przedmiotu głównego puzon realizowane są zgodnie z podstawami programowymi kształcenia w zawodach szkolnictwa artystycznego 1 pkt. 1 muzyk (symbol cyfrowy: 347 [04] zał. 1) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA KULTURY z dnia 8 marca 2004 r. (Dz. U. z dnia 26 marca 2004 r.) I. CELE NAUCZANIA W SZKOLE MUZYCZNEJ I ST. (cykl czteroletni) - Zainteresowanie ucznia muzyką, rozbudzenie zamiłowania do muzyki, rozwijanie tych elementów. - Nauka podstaw gry na instrumencie, umiejętne rozwijanie możliwości ucznia w oparciu o indywidualne uzdolnienia muzyczne, wrażliwość, możliwości techniczne, interpretacyjne. - Przygotowanie do pracy w domu nauka samokontroli, oraz wyznaczniki poprawności warsztatowej. - Kształcenie rozwijanie wyobraźni i pamięci muzycznej. - Przygotowanie do przesłuchań, egzaminów i występów estradowych. Praca nad labilnością emocjonalną i koncentracją. - Zachęcanie do aktywnego włączania się w życie muzyczne środowiska. - Przygotowanie uczniów do gry w zespołach kameralnych, orkiestrze wspólne muzykowanie. - Zachęcanie absolwentów do dalszego kształcenia w szkole muzycznej II st. 2
II. METODY I TECHNIKI NAUCZANIA. Nauka gry na instrumencie w szkole muzycznej ma charakter indywidualnej pracy z uczniem. Taka forma kontaktów wymaga aktywnego i elastycznego dostosowania metod i technik nauczania do indywidualnych możliwości i zdolności ucznia. Na instrumentach dętych (puzon) bardzo istotny jest wiek oraz rozwój fizyczny ucznia. Czynniki te mają istotny wpływ na proces nauczania, a dostosowanie odpowiednich metod i technik pozwala na osiągnięcie lepszych efektów pracy. Proces nauczania przebiega w kilku mocno związanych i zazębiających się płaszczyznach: o przedstawienie i omówienie nowych zadań i problemów oraz sposoby ich realizacji, o przedstawienie przez nauczyciela na instrumencie sposobów realizacji nowych zadań i związanych z nimi problemów, o kształtowanie prawidłowych nawyków wykonawczych, emisja dźwięku, czyli prawidłowa koordynacja oddechu i artykulacji, interpretacja i zagadnienia techniczne. Dobór odpowiedniego zestawu ćwiczeń i programu do realizacji musi odpowiadać możliwościom ucznia na poszczególnych etapach nauczania. Program powinien być interesujący i mobilizujący do pracy. Uczeń musi mieć przekonanie, że przez systematyczną i prawidłową pracę jest w stanie zrealizować stawiane przed nim wymagania. 3
III. PROGRAM NAUCZANIA (zagadnienia techniczne, materiały nutowe). CYKL CZTEROLETNI Podstawy i warsztat. KLASA I Historia i pochodzenie instrumentu, różne odmiany, budowa, nauka jego pielęgnacji i konserwacji. Pierwszy kontakt z instrumentem, prawidłowa postawa, zasady trzymania puzonu i suwaka oraz poruszania nim. Nauka pozycji, uszeregowanie dźwięku w poszczególnych alikwotach. Ćwiczenia przygotowujące prawidłowy oddech, rurki, kartka, tzw. zupa. Ćwiczenia na ustniku i na kółeczku bziuczenie oraz łączenie dźwięku w legatach. Nauka prawidłowej koordynacji powietrza, ataku języka i suwaka. Intonacja. Technika. Gamy bemolowe, pasaże, ćwiczenia przedęciowe non legato ewentualnie legato od góry w dół. Literatura. F. Kwiatkowski Nowa szkoła na puzon ; P. Malton Szkoła na puzon ; Ed Sueta Band method ; Proste utworki z akompaniamentem np.: F. von Flotow Ah so pure ; Flow Gently. Zagadnienia warsztatowe. KLASA II Doskonalenie oddechu ćwiczenia na rurkach i spirometrze. Praca nad emisją dźwięku ćwiczenia na kółeczku i ustniku. Doskonalenie muskulatury ust ćwiczenia p < f > p. Doskonalenie płynności skali. Artykulacji staccato i legato. Pamięć muzyczna i czytanie a vista. Doskonalenie biegłości i precyzji suwaka intonacja. Technika. Gamy durowe i molowe, pasaże, ćwiczenia przedęciowe staccato i legato na schematach. Literatura. F. Kwiatkowski Nowa szkoła na puzon ; 4
P. Malton Szkoła na puzon ; Arban Szkoła na puzon (wybrane ćwiczenia); W. Błażewicz Etiudy zeszyt 1; C. Philips Klasyczny i romantyczny album na puzon; J. Hasse - Dwa tańce; Proste utworki z akompaniamentem w umiarkowanym tempie eksponujące emisję i brzmienie, proste duety. KLASA III Zagadnienia warsztatowe. Doskonalenie elementów emisji, dźwięku, oddechu z klasy II (spirometr, kółko, ustnik). Doskonalenie techniki suwaka- staccato suwakowe. Doskonalenie staccata oraz legata bez języka również na etiudach i utworach. Stopniowanie dynamiki z zachowaniem brzmienia. Doskonalenie pamięci muzycznej, czytanie a vista, labilność estradowa. Technika. Gamy dur i moll + pasaże I, V, VII st., tercje, wybrane gamy przez dwie oktawy w progresji gamowej. Ćwiczenia przedęciowe na schematach. Literatura. Arban Szkoła na puzon (wybrane ćwiczenia); W. Błażewicz Etiudy zeszyt 1; J. Rocheaut (M. Bordogni) Etiudy melodyczne 1-10; F. Kwiatkowski Wybór etiud zeszyt 1; B. Marcello VI sonat wiolonczelowych (wybrane części); G. Levin Pieśni ; S. Gordon Icebarg; M. Glierd Pieśni ; C. Johnson Monophonic mural ; V. Cook Garnet ; inne o podobnym stopniu trudności KLASA IV Zagadnienia warsztatowe. Doskonalenie zagadnień warsztatowych, technicznych z poprzednich lat: brzmienie, sprawność techniczna, intonacja. Artykulacje pośrednie i legato na utworkach i etiudach. Doskonalenie staccato suwakowego. Pamięć muzyczna, muzykalność i labilność estradowa. 5
Stanowe usamodzielnianie się ucznia w pracy nad utworem i jego stroną interpretacyjną. Przygotowanie materiałów do orkiestry i zespołów kameralnych. Technika. Gamy durowe i molowe, pasaże, tercje, gamy w progresji, schematy rytmiczne na gamach zwiększanie tempa. Ćwiczenia przedęciowe. Literatura. W. Błażewicz Etiudy zeszyt 1; J. Rocheaut (M. Bordogni) Etiudy melodyczne 1-20; F. Kwiatkowski Wybór etiud zeszyt 1; B. Marcello VI sonat wiolonczelowych (wybrane części); G. Levin Pieśni ; C. Johnson Monophonic mural ; V. Cook Garnet ; K. Kurpiński Cavatina ; H. Purcel- Suita angielska ; A. Paudert Aria ; A. Smith Karnawał wenecki ; inne o podobnym stopniu trudności 6
IV. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE. KLASA I Przesłuchanie półroczne odbywa się w formie audycji otwartej dla publiczności. Utworek z akompaniamentem lub ćwiczenie. Egzamin promocyjny: gama bemolowa, ćwiczenie lub prosta etiuda, utwór z akompaniamentem wykonany z pamięci. KLASA II Przesłuchanie półroczne: gama dur lub moll + pasaż, etiuda, jeden lub dwa utworki z akompaniamentem wykonane z pamięci. Egzamin promocyjny: gama dur lub moll + pasaż, etiuda, jeden lub dwa utworki z akompaniamentem wykonane z pamięci. KLASA III Przesłuchanie półroczne: gama dur lub moll przez dwie oktawy + pasaże, etiuda, dwa utwory z akompaniamentem wykonane z pamięci. Egzamin promocyjny: gama dur lub moll przez dwie oktawy + pasaże, etiuda, dwa utwory z akompaniamentem wykonane z pamięci. KLASA IV 1. Egzamin dopuszczający: pięć gam z durowych i molowych, w tym jedna wybrana + pasaże w przewrotach i tercje, etiuda, połowa programu recitalu dyplomowego. 2. Drugi egzamin dopuszczający: pięć gam z durowych i molowych, w tym jedna wybrana + pasaże w przewrotach i tercje, etiuda, pozostała część recitalu dyplomowego. Egzamin dyplomowy Wybrana etiuda (z dwóch), całość programu egzaminu dyplomowego wykonany z pamięci. Recital dyplomowy jest otwarty dla publiczności. 7
Kryteria oceniania Podstawowymi kryteriami ocen jest: spełnienie wymagań programowych dla danego roku postępy w zdobywaniu umiejętności technicznych i muzycznych opanowanie repertuaru systematyczność i pilność ucznia wykonanie programu z pamięci Pracę ucznia ocenia się według następujących kryteriów: ocenę celującą otrzymuje uczeń, będący laureatem konkursów i przesłuchań, prezentuje grę bezbłędną muzycznie i technicznie oraz ciekawą artystycznie. Ponadto wykazuje się nienaganną i wzorową postawą w zakresie kultury osobistej oraz poszanowania instrumentów i mienia szkolnego. ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń który, prezentuje grę bezbłędną technicznie i muzycznie, opanował zakres materiału obowiązujący w danej klasie ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował materiał nauczania danej klasy według obowiązującego programu, i prezentuje grę poprawną techniczne i muzyczne ocenę dostateczną otrzymuje uczeń który, wykonał program z niedociągnięciami muzyczno technicznymi, intonacyjnymi i pamięciowymi lecz opanował grę na instrumencie umożliwiającą postępy w dalszej nauce przy systematycznej pracy, ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który nie opanował minimum programowego w danej klasie, jego wykonanie utworów charakteryzuje się brakami techniczno muzycznymi, jednak nie wykluczającymi postępów przy dalszej systematycznej pracy, ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował minimum materiału przewidzianego w programie nauczania danej klasy oraz nie rokuje nadziei na dalszy rozwój muzyczno artystyczny nawet przy intensywnej pracy Uczeń wykonuje program egzaminacyjny z pamięci. W przypadku niespełnienia tego wymagania jego ocenę obniża się o jedną notę niżej. 8
SPIS TREŚCI: I. CELE NAUCZANIA W SZKOLE MUZYCZNEJ I ST. (cykl czteroletni) II. METODY I TECHNIKI NAUCZANIA. III. PROGRAM NAUCZANIA (zagadnienia techniczne, materiały nutowe). IV. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE. V. KRYTERIA OCENIANIA. 9