Kataklizmy finansowe Czym są krachy giełdowe?
Miłosz Papst Student IV roku, Wydział GN, kierunek: finanse i bankowość
Kataklizmy finansowe czym są krachy giełdowe? Spis treści 1. Giełda, czyli targ doskonały 2. Kurs akcji, czyli tętno giełdy 3. Co rozumiem przez krach giełdowy? 4. Mania spekulacyjna, czyli zbiorowe szaleństwo 5. Pęknięcie bańki 6. Krach i co dalej? 7. Co przyniesie przyszłość?
Giełda, czyli targ doskonały August September October November December 2005 February March April May June July August September WIG (31,918.55, 31,980.13, 31,626.33, 31,893.73 +26.0898) 32500 32000 31500 31000 30500 30000 29500 29000 28500 28000 27500 27000 26500 26000 25500 25000 24500 24000 23500 23000 22500 15000 10000 5000 x100
Giełda, czyli targ doskonały INWESTORZY SPEKULANCI INWESTORZY DŁUGOTERMINOWI MAKLERZY GIEŁDA RYNEK PIERWOTNY PRYWATYZACJA PAŃSTWO EMITENCI AKCJI - FIRMY
Giełda, czyli targ doskonały INWESTORZY SPEKULANCI INWESTORZY DŁUGOTERMINOWI MAKLERZY GIEŁDA RYNEK WTÓRNY PAŃSTWO MAKLERZY INWESTORZY DŁUGOTERMINOWI INWESTORZY SPEKULANCI
Kurs akcji, czyli tętno giełdy Od czego zależy kurs akcji? Odpowiedź: Od zleceń kupna i sprzedaży ze strony inwestorów A od czego one zależą? Sytuacja makroekonomiczna Sytuacja w branży i spółce Wydarzenia polityczne Wyobrażenia inwestorów Nastroje, obawy, nadzieja wśród inwestorów
Kurs akcji, czyli tętno giełdy Kupno Limit Sprzedaż Ilość sk Ilość Ilość Ilość sk 5 5 PKC 15 10 101 zł - 20 30 15 100 zł 10 20 35 5 99 zł 5 15 PKC 5 10
Co rozumiem przez krach giełdowy? Krach giełdowy to gwałtowny, niespodziewany spadek kursów akcji i indeksów giełdowych, poprzedzony okresem wzmożonej spekulacji i nieracjonalnej hossy S&P 500 US (1,221. 59, 1,224.38, 1,217.90, 1,218.02-3.5699) 1986 November 1987 February April May June July August Sept ember N ovem ber 1988 February April May June July 350 345 340 335 330 325 320 315 310 305 300 295 290 285 280 275 270 265 260 255 250 245 240 235 230 225 220 215 210 1.5 1.0 0.5 0.0-0.5-1.0 Gwałtowny minimum o 20% Niespodziewany większość inwestorów jest zaskoczonych nagłym spadkiem Spadek kursów akcji i indeksów giełdowych Wzmożona spekulacja duża aktywność zawodowych oraz niedoświadczonych spekulantów Nieracjonalna hossa wzrost cen akcji daleko powyżej ich wartość fundamentalną
PRZYKŁADY MANII SPEKULACYJNYCH Tulipanomania (lata 30. XVII w., Republika Holenderska) Bańka Mórz Południowych (lata 20. XVIII w., Anglia) Mania południowoamerykańskich kopalni złota (lata 20. XIX w., Anglia) Mania kolejowa (do 1845 r., Anglia) Spekulacja poprzedzająca Wielki Krach (do 1929 r., USA) Spekulacja przed krachem 1987r. (USA) Bańka japońska (lata 80 XX w., Japonia) Bańka internetowa (koniec XX w.)
Spekulacja to oddawanie się okultustycznym obrzędom i naukom Czerpanie zysków z różnic cen rynkowych (kup tanio sprzedaj drogo) Utrzymywanie płynnych inwestycji przez krótki czas Przewidywanie psychologii rynku Gotowość poszukiwania krótkotrwałych okazji do osiągnięcia zysku Uczestnictwo w krótkoterminowych inwestycjach o podwyższonym ryzyku
SPEKULANT Zapewnia szybką i rzetelną wycenę akcji Zapewnia rynkowi płynność Przejmuje ryzyko ekonomiczne Wykorzystuje psychologię rynku Manipuluje rynkiem Powoduje zanik bodźców do rzetelnej pracy
Podczas gdy hazard polega na stawianiu pieniędzy na sztucznie stworzone ryzyko, związane z jakimś przypadkowym zdarzeniem, spekulacja zasadza się na przyjęciu nieuchronnego ekonomicznego ryzyka zmian wartości H.C.Emery
Rynek jest jedynie punktem odniesienia dla przekonania się, czy pojawia się ktoś, kto gotów jest zrobić coś głupiego. Inwestując w akcje, inwestujemy w firmy. Trzeba po prostu robić to, co jest racjonalne, a nie to, co jest modne Warren Buffet
Społeczeństwo a spekulacja Predyspozycje psychologiczne Greed is good Skłonność do ryzyka Poczucie względnego zubożenia Myślenie kolektywne Skłonność do huśtawki nastrojów Przecenianie szans na sukces Błąd myślenia konfirmacyjnego
Anglicy, choć skłonni do spekulacji, boją się biedy. Francuz strzela sobie w łeb, żeby jej uniknąć. Amerykanin z jednym milionem spekuluje, żeby zdobyć dziesięć, a jeśli go straci, ze spokojem przyjmuje posadę urzędnika. Ten brak małoduszności jest godny pochwały, ale charakteryzuje naród najbardziej zepsutych hazardzistów świata. Londyński Spectator
Społeczeństwo a spekulacja Sytuacja społeczno-gospodarcza kraju Powstanie nowej gałęzi gospodarki, nowej technologii Zmiana systemu ekonomicznego Wojna Okres prosperity Działalność rządu
1. Nadmierny optymizm zła wycena akcji Ponieważ przewidywania co do przyszłości są niepewne, wartość akcji ostatecznie zależy od pewności siebie, a ta z kolei jest wytworem zbiorowej psychiki J.M.Keynes
2. Napływ outsiderów Mentalność tłumu =
Cechy charakterystyczne tłumu Prymitywny Niewiele myślący szybko działający O gwałtownie zmieniających się nastrojach Podatny na sugestię Nieodpowiedzialny Pewny siebie Niezdolny do chłodnej obserwacji Nie znoszący sprzeciwu Niesamodzielny
Jeśli nawet spekulant zdołał uniknąć sideł zastawionych przez operatorów, należało się spodziewać, że padnie ofiarą własnych słabości. Flower charakteryzował spekulanta amatora jako finansowego narkomana, człowieka rozdzieranego sprzecznymi namiętnościami, dręczonego niepewnością i strachem, skłonnego do kupowania drogo i sprzedawania tanio otumanionego, oczarowanego i opętanego wiadomościami z giełdy. Edward Chancellor Historia spekulacji finansowych
3. Rozważni inwestorzy (insiderzy) opuszczają rynek 4. Przedsiębiorcy spekulanci 5. Spekulacja szeroką paletą aktywów 6. Wzrost cen nieruchomości 7. Wykorzystanie instrumentów pochodnych
Pewien jego współczesny uważał Morse a za świetnego matematyka i sprytnego finansistę, który jednak, jak prawie wszyscy wielcy spekulanci, zaczął w końcu wierzyć w swą szczęśliwą gwiazdę. A potem próbował dokonać rzeczy niemożliwych.
SPEKULACJA A KREDYT Spekulacja i kredyt są ze sobą powiązane. Okresom wzmożonej spekulacji towarzyszy nieracjonalne zwiększenie akcji udzielania kredytów w niewłaściwych kierunkach. Kredyt staje się paliwem dla spekulacji, albo wręcz ją prowokuje.
Czym to się objawia? Po pierwsze: wybrana branża przyciąga nieproporcjonalnie dużo kredytu Po drugie: banki i inni chętniej udzielają kredytów na zakup akcji (kredyty z marżą). Spekulanci mają za co kupować
Kredyt z marżą Załóżmy, że chcemy kupić x akcji po 100 zł Z własnej kieszeni: 10 zł na 1 akcję Kredyt: 90 zł na 1 akcję Razem 10 zł + 90 zł = 100 zł na akcję. Stać nas już na upragnione akcje
Scenariusz 1: Kredyt z marżą c.d. Kurs akcji rośnie do 110 zł Zarabiamy 110 zł 100 zł = 10 zł na akcji. Kurs wzrósł o 10%, a nasz zysk wyniósł 100%. Jakież to piękne!
Kredyt z marżą c.d. Scenariusz 2: Kurs akcji spada do 90 zł Tracimy 100 zł 90 zł = 10 zł na akcji Kurs spadł o 10%, a my straciliśmy wszystko! Jeśli nadal chcemy posiadać te akcje, musimy dopłacić naszemu maklerowi 9 zł (10% wartości akcji)
Manipulacja, oszustwa, korupcja Potajemna emisja akcji (tzw. rozwadnianie kapitału) Ataki spekulacyjne windujące bądź pogrążające kurs akcji Programy motywacyjne dla polityków przydziały akcji, opcje kupna akcji Insider trading handlowanie akcjami na podstawie poufnych informacji
Pęknięcie bańki Zadyszka finansowa Niedobór gotówki na rynku kapitałowym Pogorszenie nastrojów na rynku Gwałtowny wzrost stóp procentowych Deficyt bilansu płatniczego Wzrost liczby bankructw Koniec wzrostu cen towarów, akcji, nieruchomości itd.
Pęknięcie bańki KRACH Gdy rynek znajduje się w stanie napięcia wystarczy szereg złych wiadomości trochę plotek a a często nawet same plotki żeby wybuchła panika. Zaczyna obowiązywać zasada RATUJ SIĘ KTO MOŻE!
Pęknięcie bańki PRZYKŁAD KRACH 1987 r. S&P 500 US (1,221.59, 1,224.38, 1,217.90, 1,218.02-3.5699) 350 345 340 335 330 325 320 315 310 305 300 295 290 285 280 275 270 265 260 255 250 245 240 235 230 225 220 215 210 1.5 1.0 0.5 0.0-0.5-1.0 1986 November 1987 February April May June July August September November 1988 February April May June July
Pęknięcie bańki Panika trwa tak długo, aż: a) Ceny spadną wystarczająco nisko b) Zostaną nałożone ograniczenia na obrót akcjami c) Pożyczkodawcy ostatniego ratunku uspokoją rynek
Krach i co dalej? Krach i co dalej? Nie takie krachy straszne? Pęd do płynności Oczekiwania Banki a spekulacja Mniej kapitału na parkiecie Nadmiar wybrakowanych produktów Brak kredytów dla innych branż Fortuny spekulantów-manipulatorów
Co przyniesie przyszłość? Co przyniesie przyszłość? Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie Giełdy światowe
Co przyniesie przyszłość? Teoria log-periodyzmu prof. Stanisław Drożdż
Literatura E. Chancellor Historia spekulacji finansowych Ch. Kindleberger Szaleństwo, panika, krach. Historia kryzysów finansowych Ch. Mackay Niezwykłe złudzenia i szaleństwa tłumów G. Le Bon Psychologia tłumu
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ