Doświadczenia CPPC w zakresie kryteriów oceny ofert oraz rażąco niskiej ceny w świetle przepisów ustawy Pzp po nowelizacji z dnia 20 sierpnia 2014 roku (obowiązującej od dnia 19 października 2014 roku) Dotacje na innowacje Inwestujemy w waszą przyszłość
Kryteria oceny ofert
Art. 91. 1. Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą na podstawie kryteriów oceny ofert określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. 2. Kryteriami oceny ofert są cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia, w szczególności jakość, funkcjonalność, parametry techniczne, aspekty środowiskowe, społeczne, innowacyjne, serwis, termin wykonania zamówienia oraz koszty eksploatacji. 2a. Kryterium ceny może być zastosowane jako jedyne kryterium oceny ofert, jeżeli przedmiot zamówienia jest powszechnie dostępny oraz ma ustalone standardy jakościowe, z zastrzeżeniem art. 76 ust. 2, a w przypadku zamawiających, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 i 2, jeżeli dodatkowo wykażą w załączniku do protokołu postępowania, w jaki sposób zostały uwzględnione w opisie przedmiotu zamówienia koszty ponoszone w całym okresie korzystania z przedmiotu zamówienia.
Na stronie internetowej UZP w zakładce opinie prawne znajduje się opinia pt.: Kryteria oceny ofert w świetle przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych po nowelizacji z dnia 29 sierpnia 2014 r.
Wyniki przeprowadzonych w 2014 r. przez Prezesa UZP kontroli zamówień współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej (dane Informator UZP styczeń-marzec 2015) Po nieco ponad dwóch miesiącach (do końca roku 2014) od wejścia w życie znowelizowanych przepisów w tym zakresie, w przypadku postępowań o udzielenie zamówień publicznych o wartościach poniżej progów UE, odsetek ogłoszeń, w których jako jedyne kryterium wskazano cenę spadł z 93% do poziomu 31%. Natomiast w postępowaniach o wartościach powyżej progów UE z 85% do poziomu 33%.
Ogłoszenia BZP Przed nowelizacją Po nowelizacji Rok 2014 Ogłoszenia DZ. U. UE Przed nowelizacją Po nowelizacji Cena jako jedyne kryterium 93% 31% 85% 33% Cena i inne kryteria 7% 69% 15% 67%
Jak wynika z ogłoszeń opublikowanych w Biuletynie Zamówień Publicznych, a więc dotyczących postępowań o wartościach poniżej progów UE, po dacie wejścia w życie nowelizacji przepisów dotyczących kryteriów oceny ofert (19.10.2014 r.), zamawiający najczęściej stosowali, oprócz kryterium ceny, takie kryteria, jak: termin realizacji zamówienia, okres i warunki gwarancji czy jakość Najczęściej stosowane kryteria pozacenowe Odsetek postępowań Średnia waga termin realizacji / czas dostawy 29% 11% gwarancja / rękojmia (termin, warunki itp.) 25% 10% płatności (warunki, terminy itp.) 10% 7% jakość / funkcjonalność / parametry techniczne (itp.) 8% 18% wiedza / doświadczenie 7% 18% czas reakcji 3% 9% 81%
W postępowaniach, w których ocenie podlegała nie tylko cena, w ponad 92% ogłoszeń zamawiający zastosowali 2 kryteria oceny ofert; średnio zaś stosowali 2,11 kryterium. Liczba kryteriów w postępowaniu Odsetek 2 92,06% 3 6,19% 4 1,18% 5 0,43% 6 i więcej 0,13%
Z racji specyfiki projektów jakimi zajmuje się CPPC dalej zostaną zaprezentowane przykładowe pozacenowe kryteria oceny ofert jakie zostały używane w zamówieniach na dostawy i usługi. Ponieważ w CPPC obsługiwane jest wdrażanie projektów głównie informatycznych zamówienia na roboty budowlane nie występują.
W przypadku zamówień na dostawy kryteriami pozacenowymi były te związane z terminem tj.: 1. Termin realizacji zamówienia; 2. Termin gwarancji.
W przypadku zamówień na dostawy kryteriami pozacenowymi były te związane z jakością tj.: 1. Wartość merytoryczna oferty; 2. Jakość asysty technicznej; 3. Przedstawienie koncepcji realizacji usługi; 4. Wartość dodana dedykowanych dla Świadczeniobiorców nowych e-usług; 5. Plan i wstępny harmonogram; 6. Wstępny model architektury biznesowej dla wybranego przypadku
Innymi kryteriami pozacenowymi proponowanymi w zamówieniach na usługi to: 1. Termin wykonania usługi; 2. Doświadczenie wykonawcy (w przypadku usług niepriorytetowych).
Próbka kryterialna ma zupełnie inne znaczenie niż próbka definiowana jako dokument. Próbka jako element oferty, który zostanie oceniony zgodnie z zasadami przyjętymi przez zamawiającego w SIWZ jest tym elementem oferty, który poddawany jest wnikliwej analizie zamawiającego, ale w kontekście postanowień dotyczących kryteriów oceny ofert, a nie przedmiotu zamówienia (jak to ma miejsce przy próbce potwierdzającej spełnianie przez oferowany produkt wymagań opisu przedmiotu zamówienia).
Próbka w tym znaczeniu nie jest dokumentem o charakterze niezbędnym do przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, ani też nie potwierdza spełnienia przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego. W takim przypadku, nie znajdzie zastosowania przepis art. 26 ust. 3 ustawy Pzp i regulacja z niego wynikająca. Zabezpieczając swój interes, zamawiający może w postanowieniach specyfikacji, w rozdziale dotyczącym kryteriów oceny ofert, wskazać, jakie konsekwencje grożą wykonawcy, który nie złoży próbki do oceny. Nieistnienie możliwości uzupełnienia próbki jako cennego elementu z punktu widzenia przedmiotu oferty, pośrednio potwierdza to norma wskazana w art. 87 ust. 1 Pzp, który stanowi, że niedopuszczalne jest prowadzenie między zamawiającym a wykonawcą negocjacji dotyczących złożonej oferty oraz dokonywanie jakiejkolwiek zmiany w jej treści.
Kryteria oceny ofert a tzw. Taryfikator
Brak pełnej informacji o warunkach udziału w postępowaniu oraz kryteriach oceny ofert: 1. Przetarg nieograniczony - Naruszenie art. 41 pkt 7 i 9, w zw. z art. 22 ust. 3 Pzp, poprzez brak zamieszczenia w ogłoszeniu o zamówieniu przekazanym UPUE informacji o warunkach udziału w postępowaniu oraz opisu sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków, opisu kryteriów wyboru oferty wraz z podaniem ich znaczenia i sposobu oceny ofert i/albo art. 36 ust. 1 pkt 5, 6 i 13 Pzp poprzez brak zamieszczenia w SIWZ informacji o warunkach udziału w postępowaniu oraz opisu sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków, kryteriów oceny ofert i ich znaczenia, wykazu oświadczeń lub dokumentów, jakie mają dostarczyć wykonawcy w celu potwierdzania spełniania warunków udziału w postępowaniu; 2.Przetarg ograniczony, negocjacje z ogłoszeniem i dialog konkurencyjny Naruszenie art. 48 ust. 2 pkt 6, 7 i 10 Pzp, poprzez brak zamieszczenia w ogłoszeniu o zamówieniu przekazanym UPUE informacji o warunkach udziału w postępowaniu wraz z podaniem ich znaczenia oraz opisu sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków, kryteriów oceny ofert i ich znaczenia, oświadczeń lub dokumentów jakie mają dostarczyć wykonawcy w celu potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu i/albo art. 36 ust.1 pkt 13 Pzp, poprzez brak zamieszczenia w SIWZ opisu kryteriów, którymi zamawiający będzie się kierował przy wyborze oferty, wraz z podaniem znaczenia tych kryteriów i sposobu oceny ofert. Przewidziana korekta 25% (wysokość korekty może zostać obniżona do 10% lub 5% w zależności od wagi nieprawidłowości)
Niewłaściwe stosowanie kryteriów oceny ofert Naruszenie art. 91 ust. 1 Pzp, poprzez wybór oferty na podstawie innych kryteriow oceny ofert, niż określone w SIWZ Przewidziana korekta 25% (wysokość korekty może zostać obniżona do 10% lub 5% w zależności od wagi nieprawidłowości)
Niewłaściwe stosowanie kryteriów oceny ofert Naruszenie art. 91 ust. 3 Pzp, poprzez stosowanie kryteriów oceny ofert dotyczących właściwości wykonawcy, w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej. Przewidziana korekta 25% (wysokość korekty może zostać obniżona do 10% lub 5% w zależności od wagi nieprawidłowości)
Określenie dyskryminacyjnych warunków udziału w postępowaniu lub kryteriów oceny ofert Naruszenie art. 7 ust. 1, w zw. z art. 91 ust. 2 Pzp, poprzez określenie kryteriów oceny ofert w sposób, który mógłby utrudniać uczciwą konkurencję oraz nie zapewnia równego traktowania wykonawców. Przewidziana korekta 25% (wysokość korekty może zostać obniżona do 10% lub 5% w zależności od wagi nieprawidłowości)
Rażąco niska cena
Jeżeli cena oferty wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów, w szczególności jest niższa o 30% od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień, w tym złożenie dowodów, dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny, w szczególności w zakresie: [ ]
Na stronie internetowej UZP w zakładce opinie prawne znajduje się opinia pt.: Rażąco niska cena w świetle obowiązujących od dnia 19 października 2014 r. przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zamawiający samodzielnie decyduje, czy zwrócić się do wykonawcy o wyjaśnienia w konkretnej sytuacji, należy pamiętać, że obecnie Zamawiającemu musi wydawać się, że zaoferowana cena jest rażąco niska i jednocześnie musi budzić wątpliwość zamawiającego co do prawidłowości wykonania przedmiotu zamówienia za tą zaoferowaną cenę - wyrok KIO z dnia 23 stycznia 2015 roku sygn. akt KIO 2831/14.
Zatem z części przepisu jeżeli cena oferty wydaje się rażąco niska w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości zamawiającego co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów wynika, że podstawą wezwania wykonawcy do wyjaśnień w zakresie ceny nadal są wątpliwości co do tego, czy za zaoferowaną cenę można prawidłowo wykonać zamówienie oraz czy nie jest to cena dumpingowa. Odniesienie się w szczególności do 30% wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej cen złożonych ofert jest tylko (zgodnie ze znaczeniem określenia w szczególności ) przykładem możliwości (i obowiązku) takiego wezwania. Nie oznacza jednak, że zamawiający nie może wezwać wykonawcy również w każdej innej sytuacji, w której wysokość ceny oferty będzie budziła jego wątpliwości. Tym samym nie można zarzucić zamawiającemu niepoprawności takiego wezwania wyrok z dnia 6 lutego 2015 roku KIO 148/15.
Należy też zwrócić uwagę, że obliczanie szacunkowej wartości zamówienia opisane w art. 32-35 ustawy Prawo zamówień publicznych jest często bardziej skomplikowane niż samo porównanie go z wynagrodzeniem wykonawcy, które może on uzyskać w ramach danego prowadzonego przetargu i złożonej oferty, jak choćby doliczanie zamówień uzupełniających, zamówienia udzielane w częściach, składanie ofert częściowych czy usługi lub dostawy powtarzające się okresowo. Również w takich przypadkach należy porównywać wartości sobie odpowiadające np. dane części zamówienia do siebie, a nie do wartości całości zamówienia, ofertę na zamówienie podstawowe do wartości zamówienia podstawowego itd. - wyrok z dnia 6 lutego 2015 roku KIO 148/15.
Co prawda rzeczywiście szacunkowa wartość zamówienia, zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, odnosi się do całkowitego szacunkowego wynagrodzenia wykonawcy, bez podatku od towarów i usług, a w art. 90 ustawy Prawo zamówień publicznych nie wskazano, że wartość ta ma być powiększona o ten podatek, jednak nie można tego przepisu interpretować z całkowitym pominięciem zasad logiki. Tak więc należy porównywać ze sobą rzeczy porównywalne, czyli wartość netto z netto lub brutto z brutto, inaczej już na samym wstępie porównanie to będzie obarczone wadą w istotny sposób fałszującą jego wynik [ ] wyrok z dnia 6 lutego 2015 roku KIO 148/15.
Wskazanie w art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wyznacznika wartość zamówienia, w ocenie Izby, biorąc pod uwagę dotychczasową wykładnię tego pojęcia, w kontekście konieczności oceny podejrzenia rażąco niskiej ceny, należy interpretować jako wartość szacunkową danego, konkretnego zamówienia, które będzie określone przedmiotem świadczenia (a więc chodzi o wartość szacunkową z odliczeniem wartości przewidywanych zamówień uzupełniających), jednakże obliczoną z należytą starannością, zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy Pzp jako wartość netto, do której to wartości w celu porównywalności tej wartości z wartością ofert złożonych w postępowaniu należy doliczyć kwotę podatku VAT, właściwą dla danego przedmiotu zamówienia. Porównanie bowiem wartości szacunkowej netto z wartością ofert - zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy Pzp w związku z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. poz. 915) określanych w kwotach brutto, prowadziłaby do konieczności oceny nieporównywalnych de facto elementów i w konsekwencji niewymiernych wyników tej oceny wyrok z dnia 9 lutego 2015 roku sygn. akt KIO 165/15.
Tak więc interpretacja pojęcia wartość zamówienia literalnie ze znaczeniem tego pojęcia, jakie mu nadaje art. 32 ust. 1 ustawy Pzp, szczególnie w sytuacji określonej w art. 90 ust. 1 ustawy Pzp, prowadziłaby do nieracjonalnych wniosków, nonsensów (wykładnia ad absurdum). Z tych też względów wydaje się zasadnym zastosowanie w tym względzie innych metod wykładni i w efekcie przyjęcie, że dla celów porównawczych i oceny czy konkretna cena ofertowa nie jest rażąco niska zasadnym jest ubruttowienie szacunku zamawiającego wyrok z dnia 9 lutego 2015 roku sygn. akt KIO 165/15.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Krajowej Izby Odwoławczej podstawą (miernikiem) oceny, czy zaoferowana przez danego wykonawcę cena nie nosi znamion ceny rażąco niskiej jest w pierwszej kolejności jej porównanie do wartości szacunkowej zamówienia ustalonej przez zamawiającego z należytą starannością, powiększonej o wartość podatku VAT wyrok z dnia 26 stycznia 2015 roku sygn. akt KIO 68/15.
Zamawiający, gdy otrzyma odpowiedź na swoje wezwanie kierowane do wykonawcy w trybie art. 90 ust. 1 Pzp, powinien poddać ją bardzo wnikliwej analizie. Przede wszystkim w pierwszej kolejności powinien ustalić czy taką odpowiedź można w ogóle uznać za wyjaśniania składane przez wykonawcę w trybie art. 90 ust. 1 Pzp. Nie każde bowiem pismo składane w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego może być uznane za takie wyjaśnienia. Prawidłowo złożone wyjaśnienia muszą spełniać wymagania określone w art. 90 ust. 1 Pzp i pozwalać Zamawiającemu na dokonanie oceny w takim zakresie jak wynika to z art. 90 ust. 2 Pzp wyrok z dnia 9 lutego 2015 sygn. akt KIO 189/15.
Art. 90 ust. 2 ustawy Pzp Obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na wykonawcy. Art. 190 ust. 1 ustawy Pzp Strony i uczestnicy postępowania odwoławczego są obowiązani wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Dowody na poparcie swoich twierdzeń lub odparcie twierdzeń strony przeciwnej strony i uczestnicy postępowania odwoławczego mogą przedstawiać aż do zamknięcia rozprawy. Art. 190 ust. 1 a ustawy Pzp Ciężar dowodu, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny, spoczywa na: 1) wykonawcy, który ją złożył, jeżeli jest stroną albo uczestnikiem postępowania odwoławczego; 2) zamawiającym, jeżeli wykonawca, który złożył ofertę, nie jest uczestnikiem postępowania.
Rażąco niska cena a tzw. Taryfikator
Naruszenia w zakresie wyboru najkorzystniejszej oferty Naruszenie art. 89 i art. 90 Pzp, poprzez odrzucenie oferty jako zawierającej rażąco niską cenę bez zwrócenia się do wykonawcy o udzielenie w określonym terminie wyjaśnień dotyczących elementów oferty mających wpływ na wysokość ceny. Przewidziana korekta 25%
Dziękujemy za uwagę.