Załącznik nr 2 Wyniki badań dla miasta Kraków Mapa obrazująca poziom energii symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. ERA Histogram zmierzonych wartości poziomu energii odebranego symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS przez telefon komórkowy - operator Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. ERA 1
Mapa obrazująca poziom odebranego sygnału przez telefon komórkowy (RxLev w dbm) dla GSM wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. ERA Histogram zmierzonych wartości poziomu sygnału (RxLev) dla GSM - operator Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. ERA 2
Mapa obrazująca poziom odebranego sygnału przez telefon komórkowy (RxLev w dbm) dla GSM i wartości poziomu energii odebranego symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. ERA Mapa obrazująca jakość sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2136 MHz wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. ERA 3
Histogram zmierzonych wartości sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2136 MHz - operator Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. ERA Mapa obrazująca poziom energii symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polska Telefonia Komórkowa Sp. z o.o. Orange 4
Histogram zmierzonych wartości poziomu energii odebranego symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS przez telefon komórkowy - operator Polska Telefonia Komórkowa Sp. z o.o. Orange Mapa obrazująca poziom odebranego sygnału przez telefon komórkowy (RxLev w dbm) dla GSM wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polska Telefonia Komórkowa Sp. z o.o. Orange 5
Histogram zmierzonych wartości poziomu sygnału (RxLev) dla GSM - operator Polska Telefonia Komórkowa Sp. z o.o. Orange Mapa obrazująca poziom odebranego sygnału przez telefon komórkowy (RxLev w dbm) dla GSM i wartości poziomu energii odebranego symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polska Telefonia Komórkowa Sp. z o.o. Orange 6
Mapa obrazująca jakość sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2112,8 MHz wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polska Telefonia Komórkowa Sp. z o.o. Orange Histogram zmierzonych wartości sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2112,8 MHz - operator Polska Telefonia Komórkowa Sp. z o.o. Orange 7
Mapa obrazująca jakość sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2117,8 MHz wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polska Telefonia Komórkowa Sp. z o.o. Orange Histogram zmierzonych wartości sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2117,8 MHz - operator Polska Telefonia Komórkowa Sp. z o.o. Orange 8
Mapa obrazująca poziom energii symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator P4 Sp. z o.o. Play Histogram zmierzonych wartości poziomu energii odebranego symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS przez telefon komórkowy - operator P4 Sp. z o.o. Play 9
Mapa obrazująca poziom odebranego sygnału przez telefon komórkowy (RxLev w dbm) dla GSM wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator P4 Sp. z o.o. Play Histogram zmierzonych wartości poziomu sygnału (RxLev) dla GSM - operator P4 Sp. z o.o. Play 10
Mapa obrazująca poziom odebranego sygnału przez telefon komórkowy (RxLev w dbm) dla GSM i wartości poziomu energii odebranego symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator P4 Sp. z o.o. Play Mapa obrazująca jakość sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2167,2 MHz wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator P4 Sp. z o.o. Play 11
Histogram zmierzonych wartości sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2167,2 MHz - operator P4 Sp. z o.o. Play Mapa obrazująca poziom energii symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polkomtel S.A. Plus 12
Histogram zmierzonych wartości poziomu energii odebranego symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS przez telefon komórkowy - operator Polkomtel S.A. Plus Mapa obrazująca poziom odebranego sygnału przez telefon komórkowy (RxLev w dbm) dla GSM wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polkomtel S.A. Plus 13
Histogram zmierzonych wartości poziomu sygnału (RxLev) dla GSM - operator Polkomtel S.A. Plus Mapa obrazująca poziom odebranego sygnału przez telefon komórkowy (RxLev w dbm) dla GSM i wartości poziomu energii odebranego symbolu informacji (Ec/Io w db) dla UMTS wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polkomtel S.A. Plus 14
Mapa obrazująca jakość sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2147,4 MHz wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polkomtel S.A. Plus Histogram zmierzonych wartości sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2147,4 MHz - operator Polkomtel S.A. Plus 15
Mapa obrazująca jakość sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2152,4 MHz wraz z parametrem określającym jakość połączenia Class - operator Polkomtel S.A. Plus Histogram zmierzonych wartości sygnału pilota (RSCP w dbm) dla UMTS na częstotliwości 2152,4 MHz - operator Polkomtel S.A. Plus 16
W wyniku przeprowadzonych pomiarów: poziomu energii odebranego symbolu informacji Ec/Io (db) dla UMTS i poziomu odebranego sygnału RxLev (dbm) dla GSM w mieście Kraków zaobserwowano, że odebrane sygnały są na poziomie umożliwiającym poprawną pracę telefonów komórkowych w sieciach GSM i UMTS. Załączone histogramy odzwierciedlają rozkład procentowy zarejestrowanych poziomów sygnałów dla poszczególnych standardów i operatorów. Większość poziomów sygnałów dla wszystkich operatorów mieści się w przedziale -80 dbm - -47 dbm, co pozwala na stwierdzenie, że miasto jest dobrze pokryte sygnałem telefonii GSM 900/1800. Jedynie w przypadku operatora ERA zdarzają się obszary, gdzie poziom sygnału jest na poziomie -100 dbm, co może skutkować brakiem zasięgu w telefonach komórkowych. Załączone histogramy odzwierciedlają rozkład procentowy zarejestrowanych poziomów sygnałów dla poszczególnych operatorów. Reasumując należy uznać, że miasto Kraków jest dobrze pokryte sygnałem telefonii komórkowej GSM wszystkich czterech operatorów. Na terenie miasta dominującym standardem u wszystkich czterech operatorów jest UMTS, prawie 90 % połączeń została wykonana w tym standardzie. Poziom sygnału RSCP powinien być większy od -90 db, zaś sygnał Ec/Io powinien być większy od -12 db. W miejscach, gdzie nie ma zasięgu sieci w standardzie UMTS następuje przełączenie telefonu w standard GSM. W Krakowie nie zaobserwowano transmisji w standardzie UMTS na częstotliwości 2129,4 MHz w sieci operatora ERA. Najkrótszym czasem dostępu do usługi SERVICE ACCESS TIME dysponuje operator PLAY na poziomie 3,14 s, niewiele ustępuje mu ORANGE - 3,20s, PLUS - 3,80 s i na końcu ERA z czasem 4,90 s. Reasumując należy uznać, że miasto Kraków jest dobrze pokryte sygnałami telefonii komórkowej GSM 900/1800 i UMTS wszystkich czterech operatorów. 17
Wyniki badań jakości sieci GSM 900/1800 i UMTS - V Etap dla Krakowa Parametr ERA ORANGE PLAY PLUS Liczba wykonanych połączeń 3 860 6 118 5 089 4 215 Liczba połączeń udanych 95,85 % 98,79 % 93,85 % 96,67 % Liczba połączeń zablokowanych / Blocks / 3,11 % 0,61 % 1,61 % 2,00 % Liczba połączeń przerwanych / Dropps / 0,86 % 0,40 % 0,73 % 1,20 % Liczba braku sieci / No Service / 0,17 % 0,20 % 3,81 % 0,13 % Czas dostępu do usługi / Service Access Time / 4,9 s 3,2 s 3,14 s 3,8 s Średnia wartość PESQ -- MOS 4,05 4,09 3,75 4,09 Liczba próbek poniżej 2,7 8,70 % 0,64 % 3,44 % 0,83 % 18
Analiza liczby zrealizowanych połączeń pokazuje, że udało się zrealizować w każdej sieci ponad 93 % połączeń. Zaobserwować można, że w sieci ERA nie udało się zestawić około 3,11 % połączeń, a około 0,86 % połączeń zostało przerwanych. Lepsza sytuacja jest w przypadku sieci PLUS, gdzie do skutku nie doszło około 2 % zainicjowanych połączeń a 1,2 % zostało przerwanych. W przypadku operatorów PLAY i ORANGE współczynniki blokowanych połączeń wynoszą 1,61 % i 0,61 %, a wskaźniki przerwanych połączeń wynoszą 0,73 % i 0,4 % dla sieci ORANGE. Wartość niezrealizowanych połączeń w sieciach komórkowych GSM 900/1800 i UMTS nie powinna przekraczać wartości około 3 %. Na terenie Krakowa zaobserwowano również brak obsługi sieci u wszystkich czterech operatorów. Największy procent występuje w sieci PLAY prawie 3,81 %, następnie w sieci ORANGE 0,2 %, w sieci ERA 0,17% i w sieci PLUS tylko 0,13 %. W Krakowie operator PLAY korzysta z własnej sieci GSM i UMTS. 19
Mapa odzwierciedlająca rozkład jakości połączenia głosowego PESQ MOS-LQO P862.1 dla operatora Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. ERA Histogram odzwierciedlający poziom jakości połączenia głosowego PESQ MOS-LQO P862.1 dla operatora Polska Telefonia Cyfrowa Sp. z o.o. ERA 20
Mapa odzwierciedlająca rozkład jakości połączenia głosowego PESQ MOS-LQO P862.1 dla operatora Polska Telefonia Komórkowa Centertel Sp. z o.o. ORANGE Histogram odzwierciedlający poziom jakości połączenia głosowego PESQ MOS-LQO P862.1 dla operatora Polska Telefonia Komórkowa Centertel Sp. z o.o. ORANGE 21
Mapa odzwierciedlająca rozkład jakości połączenia głosowego PESQ MOS-LQO P862.1 dla operatora P4 Sp. z o.o. PLAY Histogram odzwierciedlający poziom jakości połączenia głosowego PESQ MOS-LQO P862.1 dla operatora P4 Sp. z o.o. PLAY 22
Mapa odzwierciedlająca rozkład jakości połączenia głosowego PESQ MOS-LQO P862.1 dla operatora Polkomtel S.A. PLUS Histogram odzwierciedlający poziom jakości połączenia głosowego PESQ MOS-LQO P862.1 dla operatora Polkomtel S.A. PLUS 23
Najlepszą jakość połączeń głosowych PESQ zarejestrowano dla sieci ORANGE prawie 65 % połączeń ma wartość 4 5, jest to wynik bardzo dobry. Podobny wynik 61 % zarejestrowano w sieci operatora PLUS. Jakość połączeń głosowych z wartością 4-5 zanotowano w 56 % połączeń w sieci ERA i jest to dobra wartość. Nieco gorsza sytuacja jest w sieci PLAY, gdzie podczas realizacji połączeń wartość PESQ pomiędzy 4 5 nie otrzymało żadne połączenie, pomiędzy 3 4-93 % połączeń a pomiędzy 2,7-3 otrzymało 3 % połączeń, zaś wartości pomiędzy 1 2,7 około 3 % zrealizowanych połączeń. Ciekawą sytuację zaobserwowano w sieci ERA, w której 56 % połączeń zrealizowano z wartością PESQ pomiędzy 4-5, 30 % pomiędzy 3 4, 4 % pomiędzy 2,7 3, natomiast aż 8 % połączeń ma wartość pomiędzy 1 2,7. Uzyskanie wartości poniżej 2,7 świadczyć może o problemach technicznych z przetwarzaniem głosu oraz o bardzo złej jakości przesyłanego sygnału mowy. 24
Pomiary PESQ na poziomie 2,7 3 można uznać, że są do przyjęcie jednak w dużym stopniu jakość przesyłanego głosu będzie niesatysfakcjonująca. Przedstawione wyniki pokazują, że operator sieci komórkowej PLAY powinien bardziej popracować nad jakością połączeń głosowych we własnej sieci w mieście Kraków, a operator ERA powinien sprawdzić czy nie wystąpiła jakaś awaria we własnej sieci. Podsumowanie i wnioski z badań Przeprowadzone pomiary i badania sieci GSM 900/1800 i UMTS w Krakowie pokazały, że operatorzy sieci PLUS, ORANGE i ERA dysponują dobrym zasięgiem na terenie miasta. Wykorzystano odebrany przez telefony komórkowe sygnał Ec/Io, jako wskaźnik pokrycia terenu sygnałem UMTS pochodzący od wszystkich czterech operatorów i na jego podstawie utworzono mapki zasięgów sieci komórkowych dla poszczególnych operatorów. To samo zrobiono dla odebranego sygnału RxLev dla standardu GSM 900/1800. Na terenie miasta, w miejscach wykonania badań, dominującym standardem u wszystkich operatorów jest UMTS. Wykonując połączenia w sieciach komórkowych przeprowadzono statystykę blokowanych i przerwanych połączeń w stosunku do udanych połączeń. Zaobserwować można, że blokowanie połączeń występuje u wszystkich operatorów. Najwyższe wartości zarejestrowano w Krakowie w sieci operatora ERA prawie 3,11 %, co świadczyć może o problemach technicznych lub braku pojemności sieci. W pozostałych sieciach objętych badaniem blokowanie połączeń zarejestrowano w sieciach operatorów w zakresie od 2 % u operatora PLUS przez 1,61 % w sieci operatora PLAY i 1,60 % w sieci operatora ORANGE, co należy uznać za wartość poprawną. U wszystkich operatorów występowało przerywanie zestawianych połączeń na poziomie od 2,93 % w sieci operatora ORANGE przez 1,20 % w sieci operatora PLUS, 0,86 % w sieci operatora ERA oraz 0,73 % u operatora PLAY. Uznać należy, że wartości te są wartościami poprawnymi. Przerywanie zestawionych połączeń może świadczyć o problemach z przełączaniem się telefonów z jednego standardu w drugi. Wartość niezrealizowanych połączeń w sieciach komórkowych GSM 900/1800 i UMTS nie powinna przekraczać wartości około 3 %. Parametr SERVICE ACCESS TIME zawierający się od 3,14 s dla operatora PLAY do 3,80 s dla operatora PLUS mieści się w założonych granicach i jest wartością poprawną. Jedynie w sieci operatora ERA parametr ten jest bliski 5 s, co jest trochę za długim czasem na zestawienie połączenia telefonicznego. Uzyskane wyniki potwierdzają wysoką jakość transmisji mowy na terenie miasta objętego badaniem, jedynie wyniki jakie uzyskał operator PLAY nieco odstają od wyników innych operatorów. Prawdopodobnie operator ten nastawił się na rozbudowę własnej infrastruktury stacji bazowych i uniezależnienie się od innych operatorów zostawiając parametr jakości mowy na później. Również w sieci operatora ERA zaobserwowano występowanie problemów z jakością połączenia głosowego, bowiem aż 8 % zestawionych połączeń ma jakość pomiędzy 1 2,7. 25