2. Metoda... 3. 3. Materiał... 5

Spis treści 1. Wstęp... 2 2. Metoda... 3 3. Materiał... 5 4. Opis najczęściej występujących schorzeń i dysfunkcji dokonany na podstawie danych z jednostek świadczących usługi z zakresu ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w powiecie otwockim... 7 4.1. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego do 18 roku życia.... 7 4.1.1. Populacja noworodków i niemowląt (0 do 2 roku życia) z powiatu otwockiego... 9 4.1.2. Populacja dzieci w wieku od 3 do 4 lat z powiatu otwockiego.... 10 4.1.3. Populacja dzieci w wieku od 5 do 9 lat z powiatu otwockiego.... 12 4.1.4. Populacja nastolatków w wieku od 10 do 14 lat z powiatu otwockiego.... 13 4.1.5. Populacja nastolatków w wieku od 15 do 18 lat z powiatu otwockiego.... 15 4.2. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego powyżej 19 roku życia... 17 4.2.1. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego w wieku od 19 do 34 roku życia... 19 4.2.2. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego w wieku od 35 do 54 roku życia... 20 4.2.3. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego w wieku od 55 do 64 roku życia... 22 4.2.4. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego w wieku powyżej 64 roku życia... 23 5. Liczba hospitalizacji i ich główne przyczyny w powiecie otwockim... 25 6. Choroby zakaźne... 29 7. Wnioski... 31 1

1. Wstęp Światowa organizacja zdrowia (WHO) definiuje zdrowie jako nie tylko brak choroby czy kalectwa, ale także stan pełnego, fizycznego, umysłowego i społecznego dobrostanu (dobrego samopoczucia). Według tej definicji bardzo trudno jest dokonać opisu stanu zdrowia większych populacji. Fizyczny, umysłowy i społeczny dobrostan jest subiektywnym odczuciem. Aby je zmierzyć należałoby przeprowadzić szeroko zakrojone badanie z randomizowaną, reprezentatywną próbą. Wiązałoby się ono z zaangażowaniem bardzo dużych zasobów finansowych i osobowych, których Starostwo Powiatowe w Otwocku w chwili przeprowadzania analizy nie posiada. W dniu 6 lutego 1997 r. weszła w życie ustawa o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz. U. Nr 28, poz. 153 z późn. zm.). Dzięki niej ubezpieczony ma prawo wyboru lekarza POZ, specjalisty, stomatologa, pielęgniarki, położnej oraz szpitala spośród tych placówek, które zawarły umowę z kasą chorych, do której należy ubezpieczony. Ten akt prawny kończy okres rejonizacji. Obecnie istnieje ruch pacjentów między podmiotami leczniczymi, zarówno w okolicy zamieszkania jak również na dalsze odległości. Utrudnia to znacząco określenie problemów i potrzeb zdrowotnych populacji lokalnych. W celu dokonania analizy stanu zdrowia mieszkańców powiatu otwockiego zostały wykorzystane dane z podmiotów znajdujących się na omawianym terenie, które świadczą usługi medyczne finansowane ze środków publicznych. Podmioty te mają obowiązek sprawozdawczości w ramach statystyki publicznej. Oprócz nich wykorzystane zostały dane obrazujące hospitalizacje w podziale na jednostki chorobowe z Narodowego Funduszu Zdrowia. 2

2. Metoda Dane służące do analizy pochodzą z podmiotów leczniczych finansowanych ze środków publicznych, składających sprawozdania w ramach statystyki publicznej do Ministerstwa Zdrowia. Spis podmiotów, do których został wysłany wniosek o przesłanie danych, przedstawia Tabela 1. Tabela 1 Nazwy i adresy podmiotów leczniczych, do których wnioskowano o udostępnienie danych. Lp. Nazwa jednostki Adres 1 Mazowieckiego Centrum Leczenia Chorób Płuc i Gruźlicy w Otwocku ul. Narutowicza 80, 05-400 Otwock 2 Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. Prof. Adama Grucy w Otwocku ul. Konarskiego 13, 05-400 Otwock 3 Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej w Otwocku ul. Batorego 44, 05-400 Otwock 4 Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Specjalistyczny MSWiA w Otwocku ul. Bolesława Prusa 1/3, 05-400 Otwock 5 Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Kołbieli ul. Szkolna 3, 05-340 Kołbiel 6 Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Lecznictwa Otwartego w Karczewie ul. Warszawska 28, 05-480 Karczew 7 Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Sobieniach-Jeziory ul. Tysiąclecia 2, 08-443 Sobienie-Jeziory 8 Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Celestynowie ul. Regucka 5, 05-430 Celestynów 9 Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Miejska w Józefowie ul. M.C. Skłodowskiej 5/7, 05-420 Józefów 10 Ośrodek Readaptacyjno-Rehabilitacyjny Anielin ul. Anielin 2, 05-510 Karczew Źródło: opracowanie własne. Wyżej wymienione podmioty oraz jednostki będące ich częścią składową poproszone zostały o przesłanie sprawozdań statystyki publicznej opatrzonej symbolem MZ. Wszystkie odpowiedziały na wysłane pismo. Z tej grupy tylko Szpital Specjalistyczny MSWiA w Otwocku nie przesłał wnioskowanych danych. Ten podmiot przedkłada sprawozdania Ministerstwu Spraw Wewnętrznych i Administracji, więc nie prowadzi statystyki na drukach o sygnaturze MZ. Problem braku danych z tej jednostki został rozwiany poprzez uzyskanie 3

zbiorczych tabeli Narodowego Funduszu Zdrowia zawierających zestawienie ilości hospitalizacji w podziale na jej powód z terenu powiatu otwockiego. O udostępnienie danych z zakresu chorób zakaźnych poproszona została Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Otwocku przy ulicy Kilińskiego. Otrzymane zestawienia dostarczyły istotnych informacji w omawianym zakresie. Opracowanie to nie zawiera danych z zakresu zdrowia psychicznego z następujących powodów: uzyskane dane są niereprezentatywne dla populacji powiatu otwockiego; nie istnieje spis osób z powiatu otwockiego ze zdiagnozowanymi chorobami i zaburzeniami psychicznymi; choroby z tego zakresu są uznawane za marginalizujące a w zawiązku z tym wśród pacjentów istnieje tendencja do leczą się w jednostkach nie związanych z ich miejscem zamieszkania. Uzyskane dane liczbowe zostały wpisane do baz danych utworzonych w programie Microsoft Excel 2007. Ten sam program posłużył do analizy zebranych danych. 4

3. Materiał W celu dokonania analizy stanu zdrowia mieszkańców powiatu otwockiego zostały wykorzystane dane z podmiotów znajdujących się na omawianym terenie, które świadczą usługi medyczne finansowane ze środków publicznych. Podmioty oferujące świadczenie z zakresu podstawowej ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w powiecie otwockim mają pod swoją opieką 61980 pacjentów. Największą grupą osób obsługuje Przychodnia Rejonowa przy ulicy Armii Krajowej 3 w Otwocku (16155 osób). Tabela 2 Liczba pacjentów będących pod opieką wymienionych jednostek udzielających świadczeń z zakresu podstawowej ambulatoryjnej opieki zdrowotnej na koniec 2011 r. Lp. 1 2 3 Nazwa jednostki i adres Przychodnia Rejonowa, ul. Armii Krajowej 3, 05-400 Otwock Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Miejska, ul. M.C. Skłodowskiej 5/7, 05-420 Józefów Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Regucka 5, 05-430 Celestynów Liczba mieszkańców będących pod opieką podanych jednostek 18 lat 19 lat Suma 4116 12039 16155 3466 12423 15889 2222 8894 11116 4 Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Lecznictwa Otwartego, ul. Warszawska 28, 05-480 Karczew 3839 4919 8758 5 Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Szkolna 3, 05-340 Kołbiel 1240 4580 5820 6 Przychodnia Rejonowa, ul. Mickiewicza 8, 05-400 Otwock 385 2866 3251 7 Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej, ul. Tysiąclecia 2, 08-443 Sobienie-Jeziory 263 728 991 Suma 15531 46449 61980 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. Najmniejszą jednostką pod względem zarejestrowanych pacjentów (991) jest Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Sobieniach Jeziory. Dane 5

przedstawione w Tabeli 1 w zestawieniu z liczbą ludności z na koniec 2010 r. pokazują, że wymienione jednostki sprawują opiekę nad ponad połową ludności powiatu otwockiego (51,3%). Oprócz danych o osobach objętych podstawową opieką ambulatoryjną do analizy wykorzystane zostały dane o liczbie i powodach hospitalizacji. W 2011 r. grupa, która była hospitalizowana w powiecie otwockim wyniosła 1638. 6

4. Opis najczęściej występujących schorzeń i dysfunkcji dokonany na podstawie danych z jednostek świadczących usługi z zakresu ambulatoryjnej opieki zdrowotnej w powiecie otwockim. 4.1. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego do 18 roku życia. Na koniec 2010 r. w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych było 15531 osób do 18 roku życia. Największą grupą w tym przedziale wieku opiekowała się Przychodnia Rejonowa przy ul. Armii Krajowej 3 w Otwocku (4116 pacjentów 26,5% wszystkich osób, w tym wieku zarejestrowanych w jednostkach branych pod uwagę w tym opracowaniu). Najmniejsza grupa pacjentów zarejestrowana jest w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej przy ul. Tysiąclecia 2 w Sobieniach-Jeziorach (263 pacjentów, 1,7%), patrz: Tabela 2. Uzyskane dane pokazują, że osoby do 18 roku życia najczęściej mają problemy z refrakcją i akomodacją oka (527 osób, 3,5% wszystkich osób w wieku <18 lat zarejestrowanych w jednostkach branych pod uwagę w tym opracowaniu). Kolejnymi zaburzeniami i schorzeniami wyróżniającymi się częstością występowania w tej grupie wiekowej są dychawica oskrzelowa inaczej astma oskrzelowa (419 osób, 2,7%), zniekształcenia kręgosłupa (404 osób, 2,6%), otyłość (361 osób, 2,3%). Inne niż wymienione w kwestionariuszu sprawozdawczym MZ-11 schorzenia i dysfunkcje posiadało 407 osób (2,6%), patrz: Wykres 1. 7

Wykres 1 Częstotliwość występowania poszczególnych schorzeń i dysfunkcji w populacji osób poniżej 18 roku życia zarejestrowanych w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych na terenie powiatu otwockiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. Najrzadziej występującymi schorzeniami i defektami są choroba nadciśnieniowa (13 osób, 0,08%), nowotwory oraz wady rozwojowe narządów płciowych (po 15 osób, 0,09%). Istnieje bardzo duża przepaść między najczęściej występującymi schorzeniami a resztą wyszczególnionych w formularzu MZ-11 (patrz Wykres 1). 8

4.1.1. Populacja noworodków i niemowląt (0 do 2 roku życia) z powiatu otwockiego. Również w grupie noworodków i niemowląt (do 2 roku życia) najczęstszą grupą schorzeń są zaburzenia refrakcji i akomodacji oka (180 osób). Następne w kolejności są otyłość i zniekształcenia kręgosłupa (po 122 osoby), zaburzenia rozwoju (106 osób). Wykres 2 - Częstość występowania poszczególnych schorzeń i dysfunkcji w populacji noworodków i niemowląt (0 do 2 roku życia) zarejestrowanych w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych na terenie powiatu otwockiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych 9

świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. Do najrzadziej występujących w tej grupie wiekowej schorzeń i defektów można zaliczyć niedożywienie i wady rozwojowe narządów płciowych (po 1 osobie) oraz aberracje chromosomowe i chorobę nadciśnieniową (po 3 osoby), patrz: Wykres 2. 4.1.2. Populacja dzieci w wieku od 3 do 4 lat z powiatu otwockiego. W grupie dzieci od 3 do 4 roku życia z powiatu otwockiego największym problemem są zaburzenia rozwoju (32 osoby), alergie skórne (24 osoby), dychawica oskrzelowa, inaczej astma oskrzelowa oraz zaburzenia refrakcji i akomodacji oka (po 22 osoby). Inne niż wymienione w kwestionariuszu sprawozdawczym MZ-11 schorzenia i dysfunkcje posiadało występowały u 32 dzieci, patrz: Wykres 3. 10

Wykres 3 - Częstość występowania poszczególnych schorzeń i dysfunkcji w populacji dzieci w wieku od 3 do 4 lat, zarejestrowanych w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych na terenie powiatu otwockiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. W omawianej grupie wiekowej nie znalazło się żadne dziecko, u którego zdiagnozowane byłoby jedno z następujących schorzeń lub dysfunkcji: nowotwór, niedożywienie, dziecięce porażenia mózgowe, wady rozwojowe (za wyłączeniem wad 11

rozwojowych układu krążenia, narządów płciowych oraz aberracji chromosomowych), patrz: Wykres 3. 4.1.3. Populacja dzieci w wieku od 5 do 9 lat z powiatu otwockiego. Wśród dzieci w wieku od 5 do 9 lat największym problemem jest dychawica oskrzelowa (135 osób). To schorzenie występuje w zdecydowanie większej liczbie niż drugie w kolejności zaburzenia refrakcji i akomodacji oka (63 osoby), patrz: Wykres 4. Wykres 4 - Częstość występowania poszczególnych schorzeń i dysfunkcji w populacji dzieci w wieku od 5 do 9 lat, zarejestrowanych w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych na terenie powiatu otwockiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych 12

świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. Najrzadziej występującymi schorzeniami w tej grupie wiekowej były: choroba nadciśnieniowa (1 osoba), choroby tarczycy oraz zaburzenia odżywiania (po 2 osoby), patrz: Wykres 4. 4.1.4. Populacja nastolatków w wieku od 10 do 14 lat z powiatu otwockiego. Najczęściej występującymi schorzeniami i dysfunkcjami w grupie nastolatków między 10. a 14. rokiem życia są refrakcji i akomodacji oka (201 osób), zniekształcenia kręgosłupa(170 osób), oraz otyłość (123 osoby), patrz: Wykres 5. 13

Wykres 5 - Częstość występowania poszczególnych schorzeń i dysfunkcji w populacji nastolatków w wieku od 10 do 14 lat, zarejestrowanych w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych na terenie powiatu otwockiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. Inne niż wymienione w kwestionariuszu sprawozdawczym MZ-11 schorzenia i dysfunkcje posiadało 138 nastolatków w wieku od 10 do 14 lat. Najrzadziej występującymi schorzeniami w tej grupie wiekowej były: choroba nadciśnieniowa i cukrzyca (po 3 osoby) oraz choroby tarczycy i trwałe uszkodzenia narządu ruchu (po 4 osoby), patrz: Wykres 5. 14

4.1.5. Populacja nastolatków w wieku od 15 do 18 lat z powiatu otwockiego. Nastolatki w wieku od 15 do 18 lat najczęściej maja problem z refrakcją i akomodacją oka (281 osób), zniekształceniem kręgosłupa (241 osób) oraz dychawicą oskrzelową (192 osoby), patrz: Wykres 6. Wykres 6 - Częstość występowania poszczególnych schorzeń i dysfunkcji w populacji nastolatków w wieku od 15 do 18 lat, zarejestrowanych w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych na terenie powiatu otwockiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. 15

Najrzadziej występującymi chorobami i dysfunkcjami w tej grupie wiekowej są wady rozwojowe narządów płciowych (0 osób) oraz nowotwory i niedożywienie (po jednej osobie). 16

4.2. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego powyżej 19 roku życia. Na koniec 2010 r. w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych było 46449 powyżej 19 roku życia. Największą grupą w tym przedziale wieku opiekował się Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przychodnia Miejska w Józefowie (12423 pacjentów 26,7% wszystkich osób w tej grupie wiekowej zarejestrowanych w jednostkach branych pod uwagę w tym opracowaniu). Najmniejsza grupa pacjentów zarejestrowana jest w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej przy ul. Tysiąclecia 2 w Sobieniach-Jeziorach (728 pacjentów, 1,6%), patrz: Tabela 2. Uzyskane dane pokazują, że osoby powyżej 19 roku życia najczęściej cierpią z powodu chorób układu krążenia (9292 osób, 20% wszystkich osób powyżej 19 roku życia zarejestrowanych w jednostkach branych pod uwagę w tym opracowaniu). Kolejnymi zaburzeniami i schorzeniami wyróżniającymi się częstością występowania w tej grupie wiekowej są nadciśnienie (6386 osób, 13,7%) oraz cukrzyca (3046 osób, 6,6), patrz: Wykres 7. 17

Wykres 7 - Częstość występowania poszczególnych schorzeń i dysfunkcji w populacji osób powyżej 19 roku życia, zarejestrowanych w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych na terenie powiatu otwockiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. Do najrzadziej występujących chorób w omawianej grupie wiekowej można zaliczyć: gruźlicę (34 osoby, 0,07%), przewlekłą chorobę reumatyczną (159 osób, 0,3%) oraz (360 osób, 0,8%) (patrz Tabela 7). 18

4.2.1. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego w wieku od 19 do 34 roku życia. W grupie wiekowej od 19 do 34 lat największym problemem są choroby układu krążenia (671 osób). Następnymi co do częstotliwości występowania schorzeniami są przewlekłe choroby układu trawiennego (551 osób) oraz choroba nadciśnieniowa (496, osób), patrz: Tabela 8. Wykres 8 - Częstość występowania poszczególnych schorzeń i dysfunkcji w populacji osób od 19 do 34 roku życia, zarejestrowanych w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych na terenie powiatu otwockiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych 19

świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. W grupie wiekowej od 19 do 34 roku życia najrzadziej występują następujące schorzenia: choroby naczyń mózgowych (5 osób), gruźlica (7 osób),nowotwory (19 osób). Istnieje bardzo duża różnica w ilości osób ze zdiagnozowanymi trzema najczęstszymi chorobami a pozostałymi wyróżnionymi w kwestionariuszu MZ-11 w omawianej grupie (patrz Tabela 8). 4.2.2. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego w wieku od 35 do 54 roku życia. W grupie wiekowej od 35 do 54 roku życia zdecydowanie dominują choroby układu krążenia (2218 osób). Na chorobę nadciśnieniową cierpi wśród tej grupy 1456 osób. W porównaniu do osób młodszych rośnie ilość pacjentów z niedokrwienną chorobą serca (533 osoby) oraz przebytym zawałem serca (92 osoby). W tej grupie wiekowej obserwuje się spadek ilości pacjentów ze zdiagnozowanymi przewlekłymi chorobami układu trawiennego na rzecz chorób układu krążenia oraz tkanki mięśniowej i łącznej, patrz: Tabela 9. 20

Wykres 9 - Częstość występowania poszczególnych schorzeń i dysfunkcji w populacji osób od 35 do 54 roku życia, zarejestrowanych w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych na terenie powiatu otwockiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. W tej grupie wiekowej najmniej pacjentów ma zdiagnozowaną gruźlicę (11 osób), przewlekła chorobę reumatyczną (50 osób) oraz chorobę naczyń mózgowych (89 osób), patrz: Tabela 9. 21

4.2.3. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego w wieku od 55 do 64 roku życia. W grupie wiekowej od 55 do 64 roku życia dominują choroby układu krążenia (2408 osób) oraz choroba nadciśnieniowa (1458 osób). Na trzecim miejscu w rankingu najczęściej występujących chorób w tej grupie wiekowej znalazła się cukrzyca (861 osób), patrz: Tabela 10. Wykres 10 - Częstość występowania poszczególnych schorzeń i dysfunkcji w populacji osób od 55 do 64 roku życia, zarejestrowanych w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych na terenie powiatu otwockiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych 22

świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. Obserwuje się stały wzrost ilości osób ze zdiagnozowaną chorobą wieńcową (606 osób) oraz przebytymi zawałami serca (135 osób). Najrzadziej występującymi chorobami w omawianej grupie wiekowej są gruźlica (6 osób), przewlekła choroba reumatyczna (64 osoby) oraz niedokrwistość (91 osób), patrz: Tabela 10. 4.2.4. Populacja mieszkańców powiatu otwockiego w wieku powyżej 64 roku życia. W grupie wiekowej powyżej 64 roku życia najczęstsze choroby pokrywają się z tymi z grupy od 55 do 64 roku życia (choroby układu krążenia 3995 osób, choroba nadciśnieniowa 2978 osób oraz cukrzyca 1118 osób), patrz: Wykres 11. 23

Wykres 11 - Częstość występowania poszczególnych schorzeń i dysfunkcji w populacji osób powyżej 64 roku życia, zarejestrowanych w podmiotach leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych zarejestrowanych na terenie powiatu otwockiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z formularzy MZ-11 pochodzących z podmiotów leczniczych świadczących podstawową opiekę ambulatoryjną finansowaną ze środków publicznych na terenie powiatu otwockiego. W omawianej grupie wiekowej najrzadziej występującymi chorobami są gruźlica (10 osób) przewlekła choroba reumatyczna (44 osoby) oraz choroby tarczycy (135 osób), patrz: Wykres 11. 24

5. Liczba hospitalizacji i ich główne przyczyny w powiecie otwockim. Jednym aspektów świadczących o stanie zdrowia populacji jest ilość hospitalizacji. W powiecie otwockim rośnie ona systematycznie. Ten trend obrazuje Wykres 12 oraz Tabela 3. Wykres 12 Trend liczby hospitalizacji w latach 2005, 2009, 2010, 2011 w powiecie otwockim. 17000 16500 16000 16093 16386 15500 15414 15000 14500 14557 14000 13500 2005 2009 2010 2011 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Mazowieckiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. 25

Tabela 3 Liczba i dynamika hospitalizacji w latach 2005, 2009, 2010, 2011 w powiecie otwockim. Rok Liczba hospitalizacji Dynamika Liczba ludności Dynamika 2005 14557-115176 - 2009 15414 5,89% 119181 3,48% 2010 16093 4,41% 120774 1,34% 2011 16386 1,82% b.d. - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS oraz danych Mazowieckiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Tabela 3 daje nam możliwość wnioskowania, że wzrost liczby ludności nie jest jedynym powodem wzrostu liczby hospitalizacji. Tabela 4 Liczba i dynamika hospitalizacji w latach 2005, 2009, 2010, 2011 w powiecie otwockim. Rok Liczba hospitalizacji kobiety dynamika mężczyźni dynamika 2005 8 614-5 943-2009 9 121 5,89% 6 293 5,89% 2010 9 516 4,33% 6 577 4,51% 2011 9 412-1,09% 6 974 6,04% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Mazowieckiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Ciekawe zjawisko przedstawia Tabela 4. Obserwowany jest systematyczny spadek dynamiki hospitalizacji wśród kobiet i mężczyzn w latach 2009 i 2010. Natomiast w grupie 26

mężczyzn w ciągu 2011 roku odnotowano wzrost liczby hospitalizacji w przeciwieństwie do grupy kobiet, w której zaobserwowano spadek dynamiki w omawianym aspekcie. Rok 2011 przyniósł zmianę w najczęstszych przyczynach hospitalizacji. W 2009 i 2010 r. pierwsze miejsce w tym rankingu zajmowały choroby przełyku i żołądka, natomiast w 2011 r. inne choroby serca. Wykres 13 Najczęstsze przyczyny hospitalizacji w powiecie otwockim w latach 2009-2011. 1600 1400 1200 1000 800 600 2009 2010 2011 400 200 0 CHOROBY PRZEŁYKU, ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY SPOSÓB ROZWIĄZANIA I UKOŃCZENIA PORODU CHOROBA NIEDOKRWIENNA SERCA INNE CHOROBY SERCA NIEZAPALNE SCHORZENIA ŻEŃSKIEGO NARZĄDU RODNEGO INNE CHOROBY JELIT NOWOTWORY NIEZŁOŚLIWE INNE CHOROBY GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH CHOROBY SOCZEWKI Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Mazowieckiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Choroby układu sercowo-naczyniowego były najczęstszymi przyczynami hospitalizacji na omawianym terenie w 2011 r. Następne w kolejności były przyczyny hospitalizacji związane z sposobem rozwiązania i ukończeniem porodu oraz z chorobami przełyku, żołądka i dwunastnicy. Zaobserwowano również wzrost liczby hospitalizacji ze względu na choroby serca, jelit, górnych dróg oddechowych oraz soczewki. 27

Wykres 14 Główne przyczyny hospitalizacji w 2011 r. w powiecie otwockim. 1200 1000 800 600 400 200 KOBIETY MĘŻCZYŹNI ŁĄCZNIE 0 INNE CHOROBY SERCA CHOROBA NIEDOKRWIENNA SERCA SPOSÓB ROZWIĄZANIA I UKOŃCZENIA PORODU CHOROBY PRZEŁYKU, ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY NIEZAPALNE SCHORZENIA ŻEŃSKIEGO NARZĄDU INNE CHOROBY JELIT INNE CHOROBY GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH CHOROBY SOCZEWKI NOWOTWORY NIEZŁOŚLIWE URAZY GŁOWY Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Mazowieckiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. W 2011 roku najrzadsze były hospitalizacje związane z urazami głowy, nowotworami oraz chorobami soczewki. W omawianym roku mężczyźni byli częściej hospitalizowani ze względu na choroby serca, górnych dróg oddechowych oraz urazów głowy. 28

6. Choroby zakaźne. Choroby zakaźne nie mają obecnie tak dużego wpływu na zdrowie populacji jak kiedyś. W dzisiejszych czasach jesteśmy świadkami przemiany epidemiologicznej. Jej skutkiem jest zdecydowane zwiększenie znaczenia niezakaźnych chorób przewlekłych względem chorób zakaźnych. Jednak analiza ilości zachorowań na choroby zakaźne oraz ich struktury dalej może dostarczyć ciekawych informacji na temat zdrowia populacji. Tabela 5 pokazuje ilość zarejestrowanych przypadków zachorowań oraz ich dynamikę w latach 2010 i 2011 w podziale na wybrane zakaźne jednostki chorobowe. Dzięki analizie dynamiki ilości zachorowań można odnieść mylne wrażenie, że z roku na rok jest coraz więcej przypadków większości z wymienionych chorób. Te wyniki związane są z poprawą zgłaszalności przypadków chorób zakaźnych przez lekarzy. W związku z tym, że nie są one zgłaszane w 100%, dane z kolejnych lat nie do końca są porównywalne. Tabela 5 Ilość zarejestrowanych przypadków zachorowań oraz ich dynamika w latach 2010 i 2011 w podziale na wybrane zakaźne jednostki chorobowe. L.p. Nazwa jednostki chorobowej Ilość zarejestrowanych przypadków zachorowań 2010 2011 Dynamika 1 Ospa wietrzna 818 704-16,19% 2 Różyczka 1 2 50,00% 3 Świnka 13 10-30,00% 4 Szkarlatyna (Płonica) 54 82 34,15% 5 Krztusiec 5 11 54,55% 6 Grypa A (H1N1) b.d. 4-7 Salmonelloza 31 42 26,19% 8 Zapalenie wątroby typu B (HBV) 6 12 50,00% 9 Zapalenie wątroby typu C (HCV) 13 24 45,83% 10 Borelioza 27 32 15,63% Źródło: opracowanie własne na podstawie formularzy MZ-56 Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Otwocku. 29

W latach 2010 i 2011 odnotowano najwięcej przypadków ospy wietrznej. Taka ilość zarejestrowanych przypadków nie stanowi zagrożenia epidemicznego według Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Otwocku. Niepokojący za to jest coroczny wzrost ilości zarejestrowanych przypadków boreliozy. Dobrą sytuację pod względem zachorowań na choroby zakaźne zawdzięczamy szczepieniom ochronnym (pod względem chorób, dla których istnieje ten typ profilaktyki). Niekorzystne skutki może mieć, niepoparty dowodami naukowymi, ruch antyszczepionkowy. Dane PPIS w Otwocku mówią, że w 2011 r. 57 rodzin odmówiło zaszczepienia swoich dzieci. 11 z nich nie pozwoliło wykonać jakiegokolwiek zaszczepienia. Skutki takich decyzji mogą być długofalowe i mieć tragiczne konsekwencje zarówno dla pojedynczych osób, jak i dla populacji. 30

7. Wnioski. 1. Głównym problemem zdrowotnym populacji powiatu otwockiego są niezakaźne choroby przewlekłe. 2. Najwięcej osób do 18 roku życia cierpi z powodu problemów z refrakcją i akomodacją oka. 3. W grupie wiekowej do 18 roku życia obserwuje się stały wzrost chorób alergicznych, a w szczególności dychawicy oskrzelowej (astma oskrzelowa). 4. Najwięcej osób po 19 roku życia cierpi z powodu chorób układu krążenia. 5. Wraz z wiekiem zmienia się struktura zachorowań. 6. Z roku na rok rośnie liczba hospitalizacji. 7. Obecnie najczęstszym powodem hospitalizacji na terenie powiatu otwockiego są choroby układu krążenia. 8. Z roku na rok zmieniają się główne powody hospitalizacji. 9. Istnieje potrzeba poprawy systemu zgłaszalności jednostek chorobowych oraz statystki publicznej w tym zakresie. 31