Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii dla Gminy Wiśniowa na 2011 Rok 1
WSTĘP UzaleŜnienie od alkoholu, narkotyków i innych substancji psychoaktywnych jest chorobą społeczną, której konsekwencji doświadczają nie tylko rodziny osób uzaleŝnionych, lecz całe środowisko lokalne. NaduŜywanie alkoholu przyczynia się do rozkładu Ŝycia rodzinnego, popadania w konflikt z prawem, jest przyczyną wielu chorób, a takŝe zwiększonej umieralności. Z badań dotyczących rodziny, a takŝe z obserwacji Ŝycia społecznego wynika, Ŝe alkohol w głównej mierze jest teŝ przyczyną przemocy w rodzinie. W Polsce trudno jest określić dokładnie skalę tego zjawiska,bo ludzie bardzo niechętnie przyznają się do przemocy wewnątrz rodziny. Polskie prawo nakłada na jednostki samorządu terytorialnego, obowiązek przeciwdziałania patologiom społecznym, a właśnie Gminny Program Profilaktyki określa lokalną strategię w tej dziedzinie. Program ten ma na celu zwiększenie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat środków psychoaktywnych, a takŝe przemocy, dąŝenie do ograniczenia powstawania problemów uzaleŝnień i promowanie zdrowego stylu Ŝycia. Został opracowany w oparciu o diagnozę problemów społecznych. 2
Rozdział I Charakterystyka Gminy i diagnoza problemów społecznych. Gmina Wiśniowa liczy ogółem 6921 mieszkańców w tym 1706 w wieku do 18 lat ( stan na 31 grudnia 2009r.). Liczba zarejestrowanych osób z terenu gminy w Powiatowym Urzędzie Pracy wynosi: 215 (stan na 31.12.2009r.). Na terenie gminy funkcjonuje: 5 szkół podstawowych do których uczęszcza 536 uczniów, 3 gimnazja do których uczęszcza 234 uczniów. Na podstawie informacji uzyskanych od pedagogów i dyrektorów szkół wynika, Ŝe najczęściej wśród dzieci i młodzieŝy zdarza się palenie papierosów oraz przemoc i agresja. Nie stwierdzono przypadków narkomanii. Na terenie gminy funkcjonują 3 świetlice środowiskowo opiekuńcze do których uczęszcza 65 dzieci. Świetlice świadczą pomoc w nauce, prowadzą zajęcia rozwojowe, kulturalne, z zakresu profilaktyki, uczestnicy korzystają z ofert spędzania wolnego czasu i uczą się technik relaksacyjnych. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 1. W 2006 roku przeprowadzono 22 rozmowy interwencyjne, skierowano 7 wniosków do sądu o leczenie odwykowe, kontaktowano się z 5 sprawcami przemocy. 2. W 2007r. Gminna Komisja przeprowadziła 20 rozmów interwencyjnych, skierowano 7 wniosków do sądu, kontaktowano się z 4 sprawcami przemocy. 3. W 2008 r. Gminna Komisja przeprowadziła 28 rozmów interwencyjnych, skierowano 11 wniosków do sądu, kontaktowano się z 9 sprawcami przemocy. 4. W 2009r. Gminna Komisja przeprowadziła 27 rozmów interwencyjnych, skierowano 12 wniosków do sądu, kontaktowano się z 6 sprawcami przemocy. 2006 rok - 34 punkty, 2007 rok - 36 punktów, 2008 rok - 33 punkty, 2009 rok - 30 punktów. Liczba punktów sprzedaŝy napojów alkoholowych. Dane uzyskane z Komisariatu Policji w Dobczycach z Informacji o stanie porządku i bezpieczeństwa publicznego na terenie Gminy Wiśniowa. 2006 rok - zatrzymano 21 nietrzeźwych kierowców z terenu gminy, odnotowano 4 bójki (w tym 1 uszkodzenie ciała z uŝyciem noŝa), 3 znęcania oraz 2 rozboje. 2007 rok - zatrzymano 10 nietrzeźwych kierowców, nie odnotowano faktów zbiorowego zakłócania ładu i porządku. 2008 rok - zatrzymano 11 nietrzeźwych kierowców, odnotowano 10 bójek z uszkodzeniem ciała, załoŝono 10 Niebieskich Kart. 2009 rok - zatrzymano 8 nietrzeźwych kierowców, odnotowano 4 bójki, 3 znęcania, załoŝono 10 Niebieskich Kart. Dotychczas Policja nie odnotowała na terenie gminy, przypadków związanych z narkotykami. Dzięki dobrej współpracy z Policją i zawartym Porozumieniem, częściej kontrolowano trzeźwość kierowców (równocześnie rozdając materiały edukacyjne), punkty sprzedaŝy napojów alkoholowych, a takŝe miejsca publiczne, gdzie najczęściej dochodziło do zakłócania ładu i porządku publicznego ( kilka osób ukarano mandatami za spoŝywanie napojów alkoholowych w miejscach publicznych). Funkcjonariusze Policji realizowali takie akcje jak: Trzeźwość, Pieszy, Dyskoteka. Dzięki tym działaniom, zmniejszyła się o połowę liczba nietrzeźwych kierowców w stosunku do lat poprzednich. Wzrosła liczba osób uczęszczających do Poradni Leczenia UzaleŜnień (w 2009r. zgłosiło się 14 osób), a Ośrodek Interwencji 3
Kryzysowej w Myślenicach, przyjął w 2008r. 25 osób z terenu Gminy Wiśniowa. Według wskazań Ośrodka Pomocy Społecznej, pracownicy socjalni stykają się z coraz większą liczbą przypadków stosowania przemocy w rodzinie. W poprzednim roku utworzono Punkt Informacji, Wsparcia i Pomocy dla Osób Dotkniętych Przemocą w Rodzinie. Punkt rozpoczął działalność w październiku 2010r., do końca roku zgłosiło się 9 osób. Rozdział II Cele główne: 1. Zapewnienie wszechstronnej pomocy osobom i rodzinom z problemami uzaleŝnień oraz przemocy. 2. Ograniczenie picia alkoholu przez osoby niepełnoletnie. 3. Zwiększenie świadomości społecznej na temat uzaleŝnień i przemocy. 4. Zmniejszenie szkód wynikających z naduŝywania alkoholu tj. chorób, wypadków, przemocy, zaburzeń Ŝycia społecznego i rodzinnego. Cele szczegółowe: Do celu głównego Nr 1. 1. Zapewnienie mieszkańcom naszej gminy dostępu do lecznictwa i poradnictwa w chorobie alkoholowej, narkomanii. 2. Prowadzenie działalności informacyjno-edukacyjnej, słuŝącej upowszechnianiu informacji na temat moŝliwości uzyskania pomocy na terenie gminy. Do celu głównego Nr 2. 1. Zwiększenie skuteczności egzekwowania prawa zakazującego sprzedaŝy napojów alkoholowych osobom małoletnim. 2. Poprawa umiejętności wychowawczych i sprawowania kontroli nad dziećmi przez rodziców. Do celu głównego Nr 3. 1. Promowanie aktywnego, zdrowego stylu Ŝycia wśród mieszkańców Gminy. 2. Zapewnianie alternatyw spędzania wolnego czasu przez dzieci i młodzieŝ. 3. Rozpowszechnienie poprzez szkoły, Ośrodek Pomocy Społecznej, biblioteki, Ośrodek Zdrowia, prasę lokalną publikacji oraz materiałów informacyjnych na temat uzaleŝnień. 4. Zapewnienie szkoleń i programów profilaktycznych w szkołach. Do celu głównego Nr 4. 1. Zwiększenie częstotliwości kontroli kierowców oraz punktów sprzedaŝy napojów alkoholowych. 2. Zwiększenie działań interwencyjnych wobec osób łamiących przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości. 3. Podejmowanie działań interwencyjnych w przypadku przemocy. Rozdział III: Wskaźniki efektywności Do celu głównego Nr 1. 1. Liczba osób, które podjęły leczenie lub terapię uzaleŝnienia lub współuzaleŝnienia. 2. Liczba przeprowadzonych rozmów interwencyjno motywacyjnych przez Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 3. Liczba wniosków skierowanych do sądu i biegłych. 4. Liczba klientów Ośrodka interwencji Kryzysowej. Do celu głównego Nr 2. 1. Liczba nastolatków sięgających po alkohol i papierosy. 2. Liczba niepełnoletnich, którzy spotykali się z odmową sprzedaŝy alkoholu i papierosów przez sprzedawców. 4
3. Liczba cofniętych zezwoleń na sprzedaŝ napojów alkoholowych w związku ze sprzedaŝą alkoholu nieletnim. 4. Liczba rodziców uczestniczących w szkoleniu. Do celu głównego Nr 3. 1. Liczba przedsięwzięć profilaktycznych. 2. Liczba dzieci i młodzieŝy uczestniczących w programach profilaktycznych. 3. Liczba osób uczestniczących w szkoleniach. 4. Liczba dzieci i młodzieŝy uczestniczących w zajęciach świetlicowych i sportowych. Do celu głównego Nr 4. 1. Liczba przeprowadzonych kontroli punktów sprzedaŝy napojów alkoholowych. 2. Liczba zatrzymanych nietrzeźwych kierowców. 3. Liczba interwencji w związku z alkoholem i narkotykami. 4. Liczba osób przebywających w Izbie Wytrzeźwień. 5. Liczba interwencji w związku z przemocą domową (ilość Niebieskich Kart ). Podstawa Prawna 1. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity z 2007r. Dz. U. Nr 70 poz. 473 ze zmianami). 2. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2005r. Nr 179 poz. 1485 ze zmianami). 3. Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64 poz. 539 ze zmianami). 4. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności poŝytku publicznego i o wolontariacie (tekst jednolity Dz.U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536). 5. Ustawa z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005r. Nr 180 poz. 1493 ze zmianami). 6. Uchwała Nr XXIV/156/09 Rady Gminy Wiśniowa z dnia 28 września 2009r. w sprawie: przyjęcia Strategii Integracji i Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Wiśniowa na lata 2009 2013. Podstawowe zadania Gminy na 2011 rok I Działania na rzecz zwiększania dostępności terapii. Udzielanie rodzinom, w których występują problemy uzaleŝnień i przemocy psychospołecznej i prawnej. Pomoc dzieciom. 1. Zabezpieczenie lecznictwa odwykowego dla mieszkańców naszej gminy: Współpraca z Poradnią Leczenia UzaleŜnień i WspółuzaleŜnień w Myślenicach. Dofinansowanie doposaŝenia placówki, szkoleń pracowników w celu podnoszenia swoich kwalifikacji oraz programów terapii. koszt: 3.000 zł. W miarę moŝliwości finansowych, dofinansowanie Punktu Informacji, Wsparcia i Pomocy dla osób Dotkniętych Przemocą w Rodzinie. 2. Zabezpieczenie kwoty 1.600 zł. jako dofinansowania Izby Wytrzeźwień w Krakowie, zgodnie z zawartym porozumieniem. Zadaniem Izby jest: prowadzenie rozmów interwencyjnych, motywujących do podjęcia leczenia, dostarczanie adresów placówek lecznictwa odwykowego. 3.Finansowanie wynagrodzenia dla lekarza biegłego oraz psychologa za badanie i wydanie opinii w zakresie uzaleŝnienia, koszt: 10 osób x 300 zł. (2x150zł.) = 3.000zł. 4.Finansowanie opłat sądowych od osób skierowanych na przymusowe leczenie odwykowe, koszt: 10 osób x 40 zł. = 400 zł. 5. Finansowanie wynagrodzenia za pracę dla członków Gminnej Komisji, tj. 450 zł. brutto za kwartał dla 1 osoby x 6 osób, wypłacane do 10-tego danego miesiąca po zakończeniu kwartału = 10.800 zł. 5
6 Finansowanie bieŝącej działalności świetlic opiekuńczo-wychowawczych w Glichowie, Wierzbanowej, Węglówce. Świetlice czynne będą 1x w tygodniu po 3 godz. kaŝdorazowo, natomiast w czasie ferii i wakacji: 2x w tygodniu lub częściej (w zaleŝności od potrzeb).świetlice w ramach zajęć świadczą pomoc w nauce, prowadzą zajęcia rozwojowe, teatralne, profilaktyczne, kulturalne, dzieci korzystają z ofert spędzania wolnego czasu i uczą się technik asertywnych. Konieczne będzie zabezpieczenie środków finansowych na umowy-zlecenia dla opiekunów świetlic (średnio około 300-375 zł. brutto miesięcznie dla 1 osoby), opłatę energii elektrycznej, gazu, opału, internetu, zakup materiałów papierniczych, koniecznego sprzętu, Ŝywnościowych, organizację imprez integracyjnych, konkursów, wycieczek autokarowych podczas wakacji czy ferii. Współpraca z GOPS-em w tworzeniu świetlicy socjoterapeutycznej. II Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w szczególności dla dzieci i młodzieŝy. 1. Przystąpienie do ogólnopolskich kampanii Zachowaj trzeźwy umysł oraz innych koszt: 2.500zł. (pakiet dla szkół w Wiśniowej i Lipniku). 2. Dofinansowanie działań i zajęć sportowych, tworzących alternatywne formy spędzania wolnego czasu, połączonych z profilaktyką m. innymi podczas ferii, wakacji, czy teŝ przerw świątecznych, koszt: 15.000 zł. 3. Organizacja i dofinansowanie lokalnych kampanii i imprez profilaktycznych we współpracy z GOK, świetlicami środowiskowymi i szkołami takich jak: koncerty, festyny i konkursy połączone z wystawą prac, promujące zdrowy styl Ŝycia, koszt: 1.500zł. 4. Dofinansowanie kosztów realizacji programów profilaktycznych w szkołach, zwłaszcza w dziedzinie przeciwdziałania przemocy wśród dzieci i młodzieŝy 2.000zł. 5. Wspieranie przedsięwzięć profilaktycznych, skierowanych do grup rówieśniczych, dofinansowanie warsztatów dla liderów młodzieŝowych. 6. Wprowadzenie stałego systemu informacji o działaniach podejmowanych na terenie gminy w zakresie uzaleŝnień i przemocy artykuły do lokalnej gazety, informacje zamieszczane na stronie internetowej urzędu, wydruk ulotek. III Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, słuŝącej rozwiązaniu problemów alkoholowych. 1. Pokrycie kosztów szkolenia wraz ze zwrotem kosztów przejazdu róŝnych grup zawodowych na temat uzaleŝnień i przemocy w rodzinie i szkole. 2. Pokrycie kosztów szkolenia członków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Koszt ok. 1.000zł. 3. Dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie realizacji programów profilaktycznych w szkołach. 4. Zakup materiałów informacyjnych dla sprzedawców napojów alkoholowych (oraz ich przeszkolenie), kierowców, rodziców i pozostałych mieszkańców gminy. Koszt ok. 1.500zł. 5. Zakup specjalistycznych czasopism i publikacji. Koszt ok. 350zł. IV Podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów ustawy. 1. Inicjowanie działań na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa publicznego: podejmowanie systematycznych interwencji przez funkcjonariuszy Policji w sytuacjach spoŝywania alkoholu w miejscach publicznych, zwłaszcza w godzinach wieczornych i nocnych w okresie wakacyjnym. 2. Przeciwdziałanie nietrzeźwości kierowców przez zwiększenie liczby kontroli drogowych oraz dystrybucję materiałów informacyjnych wśród kierowców. 3. Zwiększenie częstotliwości kontroli punktów sprzedaŝy napojów alkoholowych. 4. Ograniczanie dostępności alkoholu poprzez limitowanie punktów sprzedaŝy napojów alkoholowych. 6
W tym celu naleŝałoby podpisać porozumienie z Komisariatem Policji w Dobczycach, dotyczące dodatkowego czasu słuŝby funkcjonariuszy policji na terenie Gminy Wiśniowa. Koszt ok. 2.000zł. V Zadania z zakresu przeciwdziałania narkomanii 1. Dofinansowanie działań i programów profilaktycznych w szkołach, dotyczących problemu uŝywania narkotyków.. 2. Dofinansowanie zajęć pozalekcyjnych i sportowych, zawierających elementy profilaktyki w zakresie narkomanii dla dzieci i młodzieŝy koszt: 5.000 zł. 3. Prowadzenie kampanii edukacyjnych na terenie gminy obejmujących problematykę narkomanii w tym: dla rodziców. 4. Zapobieganie HIV i AIDS zakup materiałów edukacyjnych. 5. Zakup i dystrybucja materiałów informacyjnych z zakresu profilaktyki narkomanii, a takŝe na temat leczenia i rehabilitacji osób uzaleŝnionych. 6. Finansowanie szkoleń dla nauczycieli, opiekunów świetlic, pracowników socjalnych, pielęgniarek. Łączny koszt realizacji tego zadania wynosi: 8.000 zł. Przy procedurze zlecania zadań organizacjom pozarządowym, zastosowanie ma ustawa z dn. 24 kwietnia 2003r. o działalności poŝytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. z 2003r. Nr 96, poz. 873 ze zmianami). W uzasadnionych przypadkach, Wójt moŝe dokonać zmiany wydatków pomiędzy poszczególnymi punktami Gminnego Programu Profilaktyki. Źródłem finansowania Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii, są środki wpływające z tytułu opłat za wydawanie zezwoleń na sprzedaŝ napojów alkoholowych na 2011 rok. Łączny koszt realizacji Gminnego Programu Profilaktyki w 2011 roku zamyka się kwotą: 91 000 zł słownie: dziewięćdziesiąt jeden tysięcy złotych. Realizatorami Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii będą: 1. Koordynator ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 2. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Wiśniowej. 3. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Wiśniowej. 4. Komisariat Policji w Dobczycach. 5. Niepubliczne Zakłady Opieki Społecznej w Wiśniowej. 6. Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Wiśniowej. 7. Placówki oświatowo-wychowawcze z terenu Gminy Wiśniowa. 8. Liderzy młodzieŝowi, Kluby Ośmiu Wspaniałych. 9. Kluby sportowe, stowarzyszenia działające na rzecz trzeźwości i zapobiegania patologiom społecznym. Nadzór nad realizacją Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii będzie prowadził Wójt Gminy Wiśniowa poprzez koordynatora ds. profilaktyki. 7