Pasożyty sandacza i dorsza z Zatoki Pomorskiej chorobotwórczość i wpływ na kondycję ryb Monika Legierko, Klaudia Górecka
Sandacz (Sander lucioperca L.) jest jedną z ważniejszych ryb użytkowych występującą zarówno w wodach estuariowych, jak i w dużej ilości w wodach słodkich. Ryba ceniona gospodarczo ze względu na delikatne, jędrne, chude i wysokobiałkowe oraz bardzo smaczne mięso. Pelagiczny drapieżnik, szybko rosnący i dla wielu wędkarzy stanowiący jedną z bardziej atrakcyjnych zdobyczy. Hodowany w wielu gospodarstwach rybnych jako materiał zarybieniowy.
Dorsz (Gadus morhua L.) stanowi jeden z najważniejszych obiektów połowów na świecie. Jednak przez ostatnie lata jego połowy obniżyły się nie tylko w Morzu Bałtyckim, ale także na całym obszarze jego występowania. Wiele państw prowadzi intensywną hodowlę dorszy w marikulturze, głównie w sadzach umieszczanych w wodzie morskiej.
Parazytofauna dorsza i sandacza Wieloletnie badania prowadzone na dorszach bałtyckich wykazały obecność 107 gatunków pasożytów występujących u tego gatunku. Gatunki licznie odnotowane w badanych próbach dorszy i sandaczy z rejonu Zatoki Pomorskiej: Diphyllobothrium latum Anisakis sp. Hysterothylacium aduncum Echinorhynchus gadi Bothriocephalus sp.
Diphyllobothrium latum bruzdogłowiec szeroki
Diphyllobothrium latum bruzdogłowiec szeroki Pasożytniczy tasiemiec należący do robaków płaskich. Zarażenie bruzdogłowcem szerokim wywołuje u ludzi chorobę zwaną difylobotriozą, rzadkim objawem może być niedokrwistość złośliwa(1%), wywołana niedoborem witaminy B12
Diphyllobothrium latum bruzdogłowiec szeroki Dorosłe formy tasiemca mogą przyrastać do 1cm/godzinę. Tasiemce mogą osiągać w jelicie ludzkim 3-20 m długości. Larwa tasiemca osiada w narządach wewnętrznych ryby, często w mięśniach i narządach rozrodczych, dlatego do zarażenia może dojść poprzez spożywanie niedogotowanego mięsa lub kawioru.
Anisakis simplex
Dorosłe osobniki pasożytują w żołądkach ssaków morskich, głównie waleni. Żywicielami pośrednimi nicieni Anisakis są ryby, u których pasożyt ten występuje w 3 stadium larwalnym, inwazyjnym dla człowieka. Spożycie ryb zawierających żywe larwy może stanowić zagrożenie dla zdrowia, ze względu na zdolność tych pasożytów do penetracji błony śluzowej przewodu pokarmowego człowieka. Anisakis simplex
Anisakis simplex Skutkiem penetracji mogą być uszkodzenia ściany żołądka i jelita. Chorobę wywołaną przez nicienie z rodzaju Anisakis określono mianem anisakiozy. Opisano także przypadki wystąpienia reakcji alergicznych po spożyciu ryb zawierających larwy Anisakis, manifestujących się jako pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, astma, kontaktow e zapalenie skóry a nawet zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny.
Hysterothylacium aduncum
Hysterothylacium aduncum
Hysterothylacium aduncum Zarażenie tym pasożytem powoduje objawy podobne jak przy zarażeniu Anisakis simplex, tj: złe samopoczucie, wymioty, bóle brzucha, biegunka i gorączka. W rzadkich przypadkach chorzy mogą nie wykazywać żadnych objawów.
Echinorhynchus gadi Jest to dość duży pasożyt barwy pomarańczowej, dorasta do 8 cm. Przy silnej inwazji powoduje stan zapalny jelita u ryby. Często powoduje liczne rany u ryb co odbija się na ich ogólnym stanie, powodując zahamowanie wzrostu.
Bothriocephalus sp. Najczęściej spotykanym pasożytem z rodzaju Bothriocephalus jest Bothriocephalus scorpii, który pasożytuje w wielu gatunkach ryb z zatok i wód przybrzeżnych Bałtyku. Pasożyt uszkadza śluzówkę jelita i pozbawia ryby części składników pokarmowych, w ciężkich inwazjach dochodzi do śnięcia ryb.
Porównanie kondycji dorszy z Zatoki Pomorskiej i Zatoki Gdańskiej Klaudia Górecka, Monika Legierko
Bałtyckie stada dorszy Wyróżniamy 2 stada dorszy Stado właściwego Bałtyku, tzw. wschodnie (podobszary ICES 25-32) Stado zachodniego Bałtyku, tzw. zachodnie(podobszary ICES 22-24) Według badaczy, którzy znakowali dorsze bałtyckie, nie przemieszczają się one poza granice Bałtyku Bałtyk zachodni stanowi strefę mieszania się stad dorszy bałtyckich i atlantyckich zarówno w sensie fizycznym i genetycznym
Skład pokarmu Zróżnicowany w zależności od stadium rozwoju i zasiedlanego areału geograficznego Podczas żerowania osobniki większe prowadzą ławicę Skład pokarmu dorszy z rejonu Bałtyku Południowego zmienia się z roku na rok w większym stopniu niż jego ilość Pokarm dorszy z Zatoki Gdańskiej i Pomorskiej stanowią głównie szproty (Sprattus sprattus)
Rozród Gatunek bardzo płodny Rozród najczęściej zimą i wczesną wiosną w temperaturze 5-7 C Dorsze bałtyckie dojrzewają najwcześniej spośród wszystkich stad tego gatunku najważniejsza cecha biologiczna Tarło zależy od warunków klimatycznych II IV G. morhua morhua VI VIII G. morhua callarias Najważniejsze tarliska: Głębia Bornholmska, Gdańska i Gotlandzka oraz Rynna Słupska Najlepsze warunki tarliskowe stwierdzono w Basenie Bornholmskim
Wielkość dorszy Dorsz jest jednym z największych gatunków ryb handlowych w Europie i jedną z najcenniejszych ryb bałtyckich Największe ryby do 1,5 m odławiane są z wód zimnych pełnosłonych W Bałtyku osiągają raczej niewielkie rozmiary, choć w Zatoce Gdańskiej spotyka się osobniki ok. 60 cm i masie 3,5 kg
Dorsze z Zatoki Gdańskiej Średnia długość 18,25 cm TL Średnia masa ciała 86,75 g Podczas badań na ciele większości badanych ryb zaobserwowano liczne zaczerwienienia, otarcia i wrzody Wyliczone współczynniki kondycji Fultona i Clark wynosiły kolejno 0,96 i 0,84
Dorsze z Zatoki Pomorskiej Średnia długość 40,85 cm TL Średnia masa ciała 909,18 g Wyliczone współczynniki kondycji Fultona i Clark wynosiły kolejno 1,31 i 1,03 W badanych próbach licznie odnotowywane były osobniki z wrzodami, i licznymi zaczerwienieniami na powłokach ciała
Porównanie współczynników 1,4 1,2 1 0,8 Zatoka Gdańska Zatoka Pomorska 0,6 0,4 0,2 0 wskaźnik Fultona wskaźnik Clarck
Dziękujemy za uwagę