dr Klaus Peter Hoffmann Inlay e kompozytowe dlaczego nie? Wykonywanie wysokiej jakości inlay ów kompozytowych przy użyciu GrandioSO Inlay System w trakcie jednej wizyty Kompozyty światłoutwardzalne są integralną częścią wielu form leczenia stomatologicznego. Dzięki takim właściwościom fizycznym, jak twardość porównywalna do twardości tkanki zęba, odporność na ścieranie i kolor naturalnego zęba, mają szeroki zakres zastosowań przy odbudowie po leczeniu endodontycznym, w protetyce stomatologicznej, a w szczególności w leczeniu zachowawczym. Dużą zaletą kompozytów światłoutwardzalnych jest ich zastosowanie w technice adhezyjnej, która zapewnia niezawodne połączenie z twardymi tkankami zęba. Duże odbudowy zawsze wymagają od lekarza zabezpieczenia ubytku za pomocą bardzo czasochłonnej techniki z użyciem formówek i warstwowej aplikacji kompozytu. Każda warstwa musi być naświetlana oddzielnie, a ukształtowanie punktów proksymal- Wypełnienia pośrednie w formie inlay ów, szczególnie te wykonane ze złota lub porcelany, są dobrze znane dentystom. Po preparacji i pobraniu wycisku inlay e są tworzone na modelu, a następnie dopasowywane do ubytku. W większości przypadków praca ta wykonywana jest w dwóch etapach, tzn. osobna wizyta jest wyznaczona na przygotowanych nie zawsze jest proste. Jeśli jednak musi zostać wykonanych kilka wypełnień obok siebie, np. w zębach 45, 46 i 47, wówczas użycie techniki warstwowej i stworzenie punktów stycznych to prawdziwe wyzwanie nie tylko w kwestii potrzebnego czasu. Dodatkowe utrudnienie może stanowić brak współpracy ze strony pacjenta. 28 styczeń/luty 2015
nie i osobna na dopasowanie. Potrzeba dwóch wizyt oznacza wykonanie dodatkowej pracy, takiej jak tymczasowe zabezpieczenie ubytku, usunięcie tego zabezpieczenia przed osadzeniem inlay a, oczyszczenie ubytku i być może również znieczulenie. Odbudowa w trakcie jednej wizyty ma istotne zalety zarówno dla lekarza, jak i pacjenta. Do sporządzenia odbudowy pośredniej konieczny jest model. Jego wykonanie może być czasochłonne, zwłaszcza jeśli zostanie do tego użyty gips lub podobne produkty o dłuższym czasie twardnienia. Urządzenia CAD/CAM stanowią rozwiązanie, aczkolwiek bardzo kosztowne, a ponadto wymagają zapoznania się z nowymi materiałami i metodami. Inlay e wykonywane podczas jednej wizyty przy użyciu GrandioSO Inlay System Lekarze są przyzwyczajeni do używania kompozytów w swojej codziennej pracy przy fotelu. Dlaczego więc nie mieliby samodzielnie wykonywać pośrednich wypełnień kompozytowych w trakcie jednej wizyty i dopasowywać ich w trakcie tej samej wizyty? Takie właśnie rozwiązanie umożliwia firma Voco, wprowadzając GrandioSO Inlay System. Kompletny zestaw zawiera wszystkie materiały niezbędne do wykonania wysokiej jakości kompozytowego inlay a. Dzięki podobnym do zęba właściwościom materiału i łatwemu wytworzeniu inlay a bez konieczności użycia kosztownego sprzętu, stanowi on opłacalną alternatywę zarówno dla techniki CAD/CAM, jak i tradycyjnej metody dwuetapowej. Zalety tego systemu są jednoznaczne: jedna wizyta dla lekarza i pacjenta, bez konieczności tymczasowego wypełnienia i znieczulenia. Ani warstwowa aplikacja kompozytu, ani pracochłonna technika z użyciem Inlay kompozytowy wykańczany jest tradycyjnymi instrumentami obrotowymi, jakich używa się do wypełnień kompozytowych. Na tym etapie staje się oczywiste, jak ważna jest prawidłowa preparacja, ponieważ wyraźna jej granica sprawia, że wykończenie inlay a jest łatwe do wykonania. Aby sprawdzić, czy brzegi inlay a, w tym prokformówek nie są konieczne. Jest to kolejna zaleta wynikająca z zastosowania GrandioSO Inlay System. Technika ta również wymaga wykonania modelu, z czego wynika konieczność pobrania wycisku. Nie oznacza to jednak, że nic się nie zmieniło. Pierwszym etapem pracy powinno być usunięcie próchnicy. Jeśli ubytek jest bardzo głęboki i ma nierówności, należy zastosować podkład kompozytowy, co można dzisiaj bardzo szybko i łatwo wykonać, używając materiałów typu Bulk-Fill. Następnie ubytek zostaje opracowany. Powinien on lekko rozszerzać się, koniecznie w kierunku powierzchni okluzyjnej. Należy unikać pozostawiania ostrych krawędzi. Zamiast tego trzeba stworzyć wyraźną granicę preparacji i stopnie na powierzchni proksymalnej. Powierzchnia okluzyjna powinna być tak opracowana, aby późniejsza odbudowa miała przynajmniej 2 mm grubości. Pobieranie wycisku Kolejnym etapem jest pobranie wycisku. Do tego celu należy użyć dobrego alginatu, gdyż cięcie kosztów w tym przypadku to tylko pozorna oszczędność. Nie ma potrzeby pobierania wycisku całkowitego. Dobrym rozwiązaniem są w tym przypadku łyżki częściowe. Trzeba starannie sprawdzić rezultat i ostrożnie przyciąć skalpelem nadmiar alginatu wystającego poza krawędź łyżki, aby nie przeszkadzał on w późniejszym wykonaniu modelu. Strumieniem powietrza usunąć nadmiar wody i resztki alginatu. Specjalnie stworzony modelowy silikon addycyjny należy wprowadzić za pomocą końcówki mieszającej w obszar wycisku (końcówka musi być cały czas zanurzona w silikonie). Aplikację silikonu trzeba rozpocząć od najgłębszego miejsca ubytku. Obszar wycisku powinien obejmować przynajmniej po jednym sąsiadującym zębie od strony me- zjalnej i dystalnej, tak aby były one uwzględnione w późniejszym modelu. Wysokość zostaje wyznaczona przez poprzednio wyciętą krawędź wycisku. Specjalny silikon modelowy twardnieje 3 minuty i po tym czasie można go zdjąć z wycisku i sprawdzić. Krawędzie proksymalne sąsiednich zębów mogą zostać delikatnie usunięte skalpelem. Dzięki temu podczas modelowania prawie automatycznie powstaną punkty styczne. Modelowanie jest wykonywane warstwami, co oznacza oszczędność czasu w porównaniu do stosowanej przy pacjencie techniki warstwowej. Każda 2-milimetrowa warstwa jest utwardzana, a czas naświetlania uzależniony jest od odcienia użytego kompozytu. Nadanie kształtu powierzchni okluzyjnej jest wykonywane dowolnie przy uwzględnieniu ciągle obecnej struktury zęba. Inną techniką jest zastosowanie istniejącej okluzji, mimo objętych próchnicą zębów, za pomocą tzw. indeksu okluzyjnego, wykonanego z przezroczystego silikonu. Ubytek należy nie do końca wypełnić kompozytem, a jego ostatnią warstwę okluzyjną nałożyć przy użyciu indeksu. Istotne jest, aby nałożyć większą ilość materiału na powierzchnię zgryzową. Kształt powierzchni okluzyjnej zostaje przeniesiony ze szczegółami, a nadmiar materiału, który zawsze pojawia się przy tej metodzie, można łatwo usunąć. Etap ten kończy się polimeryzacją. Wykończenie Forum Stomatologii Praktycznej 29
symalne, są idealne, można po prostu wykonać mezjalnie i dystalnie proksymalne pionowe nacięcia w modelu silikonowym tuż za granicą preparacji. Należy uważać, aby nie przeciąć silikonu. W ten sposób można łatwo sprawdzić krawędzie inlay a, również te proksymalne, przed zacementowaniem. Należy wypolerować inlay tylko proksymalnie i w obszarze punktów stycznych, zachowując przy tym szczególną ostrożność. Polerowanie inlay a od strony okluzyjnej może nastąpić dopiero po zacementowaniu odbudowy. Przymiarka Przed przymierzeniem inlay a należy go wyczyścić alkoholem i osuszyć. Jakikolwiek kontakt proksymalny przeszkadzający w dopasowaniu można łatwo skorygować za pomocą gumki. Należy sprawdzić szczelność brzeżną cienkim zgłębnikiem, a punkty proksymalne nicią dentystyczną. Sprawdzić okluzję tak jak zazwyczaj przy użyciu cienkiej kalki artykulacyjnej i poprawić ją w razie potrzeby. Ponownie wyczyścić odbudowę alkoholem. Dopasowanie Ubytek podczas nakładania systemu łączącego powinien być lekko wilgotny, należy unikać nadmiaru wilgoci. Aplikacja samotrawiącego systemu łączącego Futurabond DC i polimeryzacja światłem są zakończone po 35 sekundach. Bifix QM jest cementem kompozytowym, aplikowanym bezpośrednio do ubytku za pomocą końcówki mieszającej i tam rozprowadzanym. Odbudowę należy umieścić w ubytku i przytrzymać w odpowiedniej pozycji upychadłem kulkowym. Nadmiar cementu usunąć małymi gąbeczkami Pele Tim. Nie należy używać do tego bawełnianych wacików, gdyż w przypadku oderwania się pojedynczych włókien bardzo trudne jest ich usunięcie, zwłaszcza z powierzchni proksymalnej. Należy oczyścić powierzchnie proksymalne nicią dentystyczną, a następnie rozpocząć utwardzanie światłem, ciągle przytrzymując inlay we właściwej pozycji upychadłem kulkowym. Chemiczne utwardzanie cementu kompozytowego jest zakończone po 3 minutach od osadzenia odbudowy. Polerowanie Po upewnieniu się, że nie zostały resztki cementu i po ponownym sprawdzeniu okluzji, należy wypolerować powierzchnię zgryzową inlay a. Wykonanie inlay a z wysokiej jakości kompozytu o właściwościach zęba metodą pośrednią podczas jednej wizyty jest prostą i niedrogą alternatywą, zwłaszcza w przypadku dużych wypełnień. Ilość dodatkowej pracy w porównaniu z wypełnieniami bezpośrednimi jest minimalna i ogranicza się do pobrania wycisku i wykonania modelu. Proste wykonanie poza jamą ustną pacjenta i perfekcyjne punkty styczne inlay a kompozytowego w całości rekompensują te dodatkowe czynności. Jeżeli gabinet jest wyposażony w system CAD/CAM lub współpracuje z pracownią protetyczną, to nie wyklucza to możliwości stosowania GrandioSO Inlay System. Wręcz przeciwnie. Wytworzenie inlay a kompozytowego może zostać łatwo i ekonomicznie zintegrowane z istniejącą organizacją pracy. t Lista produktów Zestaw do wykonywania inlay ów GrandioSO Inlay System Voco Alginat Blueprint Dentsply Silikon do wykonania modelu Silikon modelowy* Voco Kompozyt do wykonania inlay a GrandioSO* Voco Podwójnie utwardzalny system łączący Futurabond DC* Voco Cement mocujący Bifix QM* Voco Gąbeczki Pele Tim Voco Zestaw do polerowania Dimanto* Voco Przezroczysty materiał do rejestracji zgryzu Registrado Clear Voco Materiał typu Bulk-Fill X-tra base Voco *Produkt znajduje się w zestawie GrandioSO Inlay System 30 styczeń/luty 2015
Zdj. 1. Opracowany ubytek bez ostrych krawędzi Zdj. 2. Bardzo dokładny wycisk Forum Stomatologii Praktycznej 31
Zdj. 3. Użycie silikonu do wykonania modelu Zdj. 4. Gotowy model 32 styczeń/luty 2015
Zdj. 5. Opracowanie w celu stworzenia odpowiednich punktów stycznych (opcjonalnie) Zdj. 6. Modelowanie inlay a z kompozytu GrandioSO Forum Stomatologii Praktycznej 33
Zdj. 7. Przeniesienie zarejestrowanej powierzchni okluzyjnej (opcjonalnie) Zdj. 8. Wykończenie po polimeryzacji 34 styczeń/luty 2015
Zdj. 9. Mocowanie: aplikacja Bifix QM do ubytku Zdj. 10. Usunięcie nadmiarów za pomocą gąbeczek Pele Tim Forum Stomatologii Praktycznej 35
Zdj. 11. Oczyszczenie przestrzeni międzyzębowych nitką Zdj. 12. Po utwardzeniu: ostateczne polerowanie odbudowy dr Klaus Peter Hoffmann k-p.hoffmann@voco.de Dentysta i technik dentystyczny. 1990 2008 prywatna praktyka, 2008 2011 kierownik działu zarządzania produktami w firmie VOCO, Cuxhaven, od 2011 r. kierownik działu komunikacji naukowej, członek Niemieckiego Towarzystwa Dentystycznego (DGZMK) i Interdyscyplinarnej Grupy Roboczej do spraw Znieczuleń w Stomatologii (IAZA). Specjalizacja: zastosowanie kompozytów i systemów łączących w stomatologii i po leczeniu endodontycznym. Klaus Peter Hoffmann, VOCO GmbH, Anton-Flettner-Straße 1-3, 27472 Cuxhaven, Niemcy, tel.: 04721 719 190 36 styczeń/luty 2015